Πριν από κάμποσο καιρό βρισκόταν στην Αθήνα η κα Έλσα Σταματοπούλου, Αναπληρώτρια Διευθύντρια του Γραφείου Νέας Υόρκης της Ύπατης Αρμοστίας του Ο.Η.Ε. για τ' Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Μόλις πληροφορηθήκαμε τον ερχομό της στη χώρα μας, σκεφτήκαμε ότι θα ήταν καλό να κάνουμε μια συνέντευξη μαζί της για να μάθουμε περισσότερα γύρω από τ' ανθρώπινα δικαιώματα.
Στη σκέψη μας κυριαρχούσε η τόση αδικία που υπάρχει στον κόσμο και πιστεύουμε ότι είναι σωστό εμείς οι νέοι - τα παιδιά, να μαθαίνουμε την αλήθεια, την οποία και πρέπει να υπηρετούμε.
Έτσι προσπαθήσαμε και πετύχαμε να έχουμε μια συνέντευξη - συζήτηση γενικά γύρω από τ΄ Ανθρώπινα Δικαιώματα για να μάθουμε περισσότερα εμείς, αλλά και όλοι εσείς που θα μας διαβάσετε.
 |
| Οι ρεπόρτερ μας με την κ. Σταματοπούλου |
Ερώτηση: κα Έλσα Σταματοπούλου, τι είναι ο Ο.Η.Ε;
Απάντηση: Ο Ο.Η.Ε. είναι ένας οργανισμός, που φτιάχτηκε απ' όλα τα κράτη του κόσμου μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Τότε είχαν γίνει πάρα πολλές σφαγές κι είχαν πεθάνει πάρα πολλοί άνθρωποι και γι' αυτό μαζεύτηκαν γύρω από το ίδιο τραπέζι όλες οι χώρες του κόσμου, να φτιάξουν αυτή την οργάνωση που είναι αφιερωμένη στην ειρήνη, στ' ανθρώπινα δικαιώματα και στην ανάπτυξη. Ο Ο.Η.Ε. λοιπόν είναι ακόμα και σήμερα αφιερωμένος σ' αυτούς τους τρεις σκοπούς.
Ερώτηση: Σε ποιο τμήμα του οργανισμού εργάζεστε;
Απάντηση: Δουλεύω στο τμήμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που το λέμε Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας για τ' Ανθρώπινα Δικαιώματα. Η βάση μας είναι στη Γενεύη, που εργάζονται γύρω στα εκατόν πενήντα άτομα. Στη Νέα Υόρκη, που είμαι εγώ, είμαστε δώδεκα άτομα κι έχουμε γραφεία σε περίπου 30 χώρες σ' όλο τον κόσμο. Είναι γραφείο που είναι αφιερωμένο στο πως να προστατεύουμε τους ανθρώπους όταν καταπατούνται τα δικαιώματα τους και πως να φροντίζουμε να μαθαίνουν οι άνθρωποι για τα δικαιώματά τους και ν' αγωνίζονται γι' αυτά.
Ερώτηση: Όταν λέμε προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τι εννοούμε και τι κάνετε εσείς από τη θέση που έχετε γι' αυτό;
Απάντηση: Παιδιά, προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων θα πει κατ' αρχήν να μπορούν οι άνθρωποι ελεύθερα να εκφράζουν τις γνώμες τους, να μπορούν οι άνθρωποι ελεύθερα να έχουν ότι θρησκεία θέλουν ή και να μην έχουν καμιά θρησκεία, θα πει να μπορούν να δουλεύουν, θα πει να μπορούν να έχουν προστασία της υγείας τους.
Λοιπόν, αυτό που κάνουμε εμείς είναι ότι παίρνουμε παράπονα απ' όλα τα μέρη του κόσμου, χιλιάδες γράμματα απ' όλα τα μέρη του κόσμου και εξετάζουμε να δούμε πως οι κυβερνήσεις καταπατούν τα δικαιώματα αυτών των ανθρώπων και προσπαθούμε να τους προστατέψουμε.
Παραδείγματος χάριν, όταν κάποιος είναι στη φυλακή και είναι παράνομα στη φυλακή ή είναι στη φυλακή και τον βασανίζουν και πάρουμε ένα γράμμα από την οικογένεια του ή άλλη οργάνωση, που λειτουργεί στη χώρα αυτή, τότε εμείς γράφουμε γράμμα στην κυβέρνηση και τους λέμε πως ξέρουμε ότι ο κύριος τάδε είναι μέσα στη φυλακή και βασανίζεται. Τους λέμε πως πρέπει να τον βγάλετε από τη φυλακή γιατί αυτό είναι παράνομο σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κι έτσι μπορούμε και σώζουμε πολλές ζωές.
Επίσης κάνουμε επισκέψεις σε διάφορα μέρη του κόσμου, στις χώρες που έχουν προβλήματα και προσπαθούμε να μιλάμε με τις κυβερνήσεις για να καλυτερεύει αυτή η κατάσταση. Εγώ προσωπικά έχω ασχοληθεί και ασχολούμαι πάρα πολύ με τους αυτόχθονες λαούς, αυτό που λέμε Ινδιάνοι της Αμερικής. Για παράδειγμα οι Ίνουιτ ή οι Σάμι, που είναι εδώ στις περιοχές του βόρειου πόλου ή Ινδιάνοι που ζουν στον Αμαζόνιο και έχουν πάρα πολλά προβλήματα. Τους διώχνουν από τη γη τους, τους σκοτώνουν αυτούς και τα παιδάκια τους, γιατί θέλουν να χρησιμοποιήσουν τη γη τους και τα εδάφη τους επειδή είναι πλούσια σε κοιτάσματα πετρελαίου ή σε κοιτάσματα χρυσού. Έχω πάει σε πάρα πολλά μέρη της γης κι έχω ασχοληθεί μ' αυτό το θέμα όπως και με τα θέματα των γυναικών και με πολλά άλλα θέματα.
Ερώτηση: Θα θέλατε να μας πείτε σε ποιες χώρες καταπατούνται τ' ανθρώπινα δικαιώματα;
Απάντηση: Τ' ανθρώπινα δικαιώματα, παιδιά μου, καταπατούνται μπορεί να πει κανείς, σε όλες τις χώρες και θα σας πω γιατί. Γιατί δεν υπάρχει καμία χώρα που να είναι τέλεια σε αυτό τον τομέα. Η κάθε χώρα θα πρέπει κάτι να προσπαθεί να διορθώνει.
Για παράδειγμα, σε μια χώρα σαν τη δικιά μας, που είναι ευρωπαϊκή χώρα σε καλή οικονομική κατάσταση, αναπτυγμένη χώρα όπως λέγεται, υπάρχουν τα προβλήματα των μεταναστών, υπάρχουν τα προβλήματα των τσιγγάνων, υπάρχει πρόβλημα με την περίθαλψη αυτών των ανθρώπων, υπάρχει πρόβλημα με τα σπίτια τους, ακόμα και με το να πηγαίνουν στο σχολείο.
Σε άλλες χώρες έχουμε πολύ πιο βαριά προβλήματα καταπάτησης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Έχουμε δολοφονίες ανθρώπων, που απλώς δεν συμφωνούν με την κυβέρνηση και τους δολοφονούν. Έχουμε περιπτώσεις που άνθρωποι μπαίνουν στη φυλακή, γιατί είπαν μια γνώμη που δε συμφωνεί με την κυβέρνηση.
Έχουμε την περίπτωση πολλών άλλων χωρών όπου καταπατούνται τα γυναικεία Ανθρώπινα Δικαιώματα. Οι γυναίκες, για παράδειγμα, δεν μπορούν να ψηφίσουν στη Σαουδική Αραβία, τα κοριτσάκια δεν πηγαίνουν στο σχολείο, επειδή είναι κοριτσάκια και δεν είναι αγόρια. Έχουμε φοβερές διακρίσεις.
Επίσης σε πάρα πολλές χώρες έχουμε διακρίσεις με βάση το χρώμα του ανθρώπου αν είναι μαύρος, άσπρος, κίτρινος, ότι είναι τέλος πάντων. Έχεις διάκριση με βάση αυτό. Λοιπόν, πρέπει παιδιά, για το θέμα των Ανθρωπίνων δικαιωμάτων πάντα να σκεφτόμαστε ότι στην κάθε χώρα υπάρχει κάποιο πρόβλημα και πρέπει ν' ανοίγουμε τα μάτια μας και να το βλέπουμε για να μπορέσουμε να το διορθώσουμε μετά.
Ερώτηση: Μιλήστε μας αναλυτικότερα για τ' Ανθρώπινα Δικαιώματα σε σχέση με τα παιδιά, που μας ενδιαφέρει περισσότερο γιατί είμαστε κι εμείς παιδιά.
Απάντηση: Αυτός είναι ένας πάρα πολύ μεγάλος τομέας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Το 1989 ο Ο.Η.Ε. ψήφισε τη Διεθνή Συνθήκη για τα Δικαιώματα του Παιδιού, που πιάνει όλες τις πτυχές της ζωής του παιδιού, από τη στιγμή που γεννιέται μέχρι την ηλικία των δεκαοχτώ, γιατί σύμφωνα με αυτή τη Σύμβαση, ένας άνθρωπος θεωρείται παιδί και πρέπει να προστατεύεται ως παιδί μέχρι να γίνει δεκαοχτώ χρονών. Λοιπόν, εκεί πέρα υπάρχουν όλα τα δικαιώματα του παιδιού.
Πρώτα απ' όλα η ζωή. Πρέπει το παιδί να προστατεύεται όσο να ζει. Αυτό θα πει όχι μόνο να μη το σκοτώνουμε, αλλά να μην το στέλνουμε στον πόλεμο, γιατί όπως ξέρετε υπάρχουν παιδιά που από 7 χρονών σε κάποιες χώρες τα βάζουν στο στρατό και τα στέλνουν σε πολέμους δέκα και έντεκα χρονών.
Να έχουν τροφή. Να μην πεθαίνουν από την πείνα, όπως δυστυχώς συμβαίνει σε πάρα πολλά μέρη της γης. Μετά μιλάμε για την ανάπτυξη του παιδιού. Αυτό θα πει δικαίωμα στη μόρφωση. Δεν υπάρχει πιο μεγάλο, πιο σπουδαίο δικαίωμα, από το να υπάρχει υποχρεωτική μόρφωση.
Το πιο σπουδαίο και καινούριο κομμάτι των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Παιδιών είναι να σεβόμαστε τη γνώμη τους, δηλαδή να ρωτάμε τη γνώμη τους για πράγματα που τ' αφορούν, ανάλογα με την ηλικία τους και να την παίρνουμε υπ' όψιν μας.
Παιδιά, αυτό είναι μια πραγματική επανάσταση, γιατί για πάρα πολλούς αιώνες θεωρούμε το παιδί απλώς ιδιοκτησία του πατέρα και μάλιστα ούτε καν της μάνας. Και μπορούσε ο πατέρας να το διατάζει και να το κάνει ότι θέλει. Ήταν πράγμα. Δεν είχε δικαιώματα το παιδί.
Η πρώτη ιδέα ότι το παιδί έχει δικαιώματα δημιουργήθηκε γύρω στο 1920, αλλά αναγνωρίστηκε πλήρως το 1989. Σκεφτείτε πόσο τελευταία έγινε αυτή η επανάσταση και γι' αυτό σας την αποκαλώ επανάσταση. Έχουμε φτιάξει στον Ο.Η.Ε. μια επιτροπή, που λέγεται επιτροπή για τα Δικαιώματα του Παιδιού και που δουλειά της είναι να συζητάει πως κάθε χώρα προστατεύει τα δικαιώματα των παιδιών. Αυτή η επιτροπή συζήτησε την πρώτη έκθεση της Ελλάδας για το θέμα αυτό τον Ιανουάριο του 2002 και έχει βγάλει, παιδιά, πορίσματα πάρα πολύ ενδιαφέροντα που πιάνουν όλες τις πτυχές της κοινωνίας μας. Αρχίζει από την οικογένεια, όπου όπως λέει αυτή η επιτροπή το 62% των παιδιών στη χώρα μας υφίστανται σωματικές τιμωρίες στις οικογένειές τους, μέχρι πως είναι τα παιδιά ναρκομανή, μέχρι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν παιδιά τσιγγανάκια στα σχολεία, που δεν μπορούν να πάνε στο σχολείο κ. λ. π.
Λοιπόν, είναι κάτι το πολύ ενδιαφέρον που θα μπορούσαμε να συζητήσουμε σε μια άλλη μας συνέντευξη.
Ερώτηση: Μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια και για τους πρόσφυγες;
Απάντηση: Ο πρόσφυγας είναι ένας άνθρωπος που λόγω πολέμου έχει φύγει από τη χώρα του ή επειδή τον καταδιώκει η κυβέρνησή του, γιατί έχει διαφορετική γνώμη, διαφορετική θρησκεία, φυλή ή άλλες διαφορές. Οι πρόσφυγες είναι άνθρωποι, που σύμφωνα πάλι με το Διεθνές Δίκαιο όλες οι χώρες πρέπει να τους σέβονται και να τους προστατεύουν.
Όταν, για παράδειγμα, έρχονται πρόσφυγες στη χώρα μας, και ξέρετε ότι υπάρχουν πρόσφυγες στη χώρα μας, πρέπει να τους προστατεύουμε. Να τους δίνουμε φαγητό, στέγη και προστασία ώσπου να υπάρξουν οι συνθήκες στη χώρα τους που να μπορέσουν να επιστρέψουν.
Δυστυχώς από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο μέχρι σήμερα έχουμε εκατομμύρια προσφύγων, δηλαδή αυτή είναι η εποχή των προσφύγων, όπως την ονομάζουμε. Είναι μια τραγική εποχή και οι χώρες, ας πούμε που είναι πιο τυχερές, σαν τη δική μας και πιο αναπτυγμένες μπορούν και πρέπει να δίνουν προστασία σ' αυτούς τους ανθρώπους, που είναι πάρα πολύ φτωχοί και χρειάζονται αυτού του είδους την προστασία.
Ερώτηση: Θέλετε να μας πείτε τι γίνεται με τ' Ανθρώπινα Δικαιώματα στις γειτονικές μας χώρες;
Απάντηση: Οι γειτονικές μας χώρες, όπως πολλές άλλες χώρες, έχουν κι αυτές τεράστια προβλήματα. Θα ήθελα να μιλήσω για ένα θέμα που είναι κοινό και σε μας και σ' αυτούς, το θέμα των τσιγγάνων.
Οι τσιγγάνοι σε πολλές από αυτές τις χώρες, όπως για παράδειγμα στη Ρουμανία, στην Ουγγαρία, στη Γιουγκοσλαβία κ. λ. π. αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα.
Προβλήματα διακρίσεων και από τις αρχές των χωρών αυτών, αλλά και από τους ίδιους τους ανθρώπους. Είναι αυτό που λέμε Ρατσισμός.
Λοιπόν αυτό είναι ένα πρώτο πρόβλημα. Ένα δεύτερο πρόβλημα είναι οι διακρίσεις που υπάρχουν με βάση την εθνική καταγωγή των ανθρώπων.
Παιδιά, η περιοχή μας, όπως και οι γύρω όλοι είμαστε ένα μείγμα λαών, δηλαδή έχεις στην Τουρκία να ζουν Έλληνες, στην Ελλάδα να ζουν Τούρκοι, στην Γιουγκοσλαβία να υπάρχουν Ούγγροι, να υπάρχουν Αλβανοί, στην Αλβανία να ζουν Έλληνες, στη Ρουμανία να ζουν Ούγγροι κ.λ.π. Το να είναι μια χώρα κλεισμένη στα σύνορά της δεν θα πει ότι είναι ομογενής ο λαός της. Υπάρχει μια ποικιλία και δυστυχώς κοινό πρόβλημα και κοινό πρόβλημα ιστορικό, που έχει οδηγήσει σε πολέμους ανάμεσα στις χώρες στην περιοχή μας. Έχουν υπάρξει αυτό που λέμε μειονότητες και οι διακρίσεις προς τις μειονότητες και αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα. Πρέπει αυτά να τα ξεχάσουμε και να πιστέψουμε ότι όποιος και να είναι ο άνθρωπος που ζει στο κράτος μας πρέπει να ζει με μια ισότητα κι έναν σεβασμό και να μην κοιτάμε ποιο είναι το χρώμα του και η εθνική του καταγωγή και ποια η θρησκεία του. Αυτό είναι ένα πρόβλημα κοινό της περιοχής μας.
Βέβαια μετά τον πόλεμο, που έγινε στη Βοσνία, στο Κόσοβο κ.λ.π. υπάρχει ένα πρόβλημα, αυτό που λέμε εσωτερικών προσφύγων. Δηλαδή, υπάρχουν άνθρωποι πρόσφυγες στην ίδια τους τη χώρα, που έχουν εκτοπιστεί από το ένα κομμάτι της χώρας τους, λόγω του πολέμου. Έχουν χάσει τα σπίτια τους και τις περιουσίες τους και δεν μπορούν να πάνε πίσω γιατί έχουν έρθει στον τόπο τους από την άλλη εθνική ομάδα. Αυτό είναι ένα τεράστιο πρόβλημα στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, στο διπλανό μας Κόσοβο. Είναι τεράστιο πρόβλημα και βλέπεις να υπάρχουν άνθρωποι, που δεν τολμούν να γυρίσουν στα σπίτια τους γιατί οι ίδιοι οι γείτονές τους και αυτοί που τους έχουν πάρει τα σπίτια τους απειλούν την ίδια τους τη ζωή.
Ο Ο.Η.Ε. τα βλέπει αυτά, γιατί έχουμε γραφεία σ' αυτά τα μέρη και προσπαθούμε να τους προστατέψουμε, αλλά από κει και πέρα δεν μπορούμε να πάρουμε τον κάθε άνθρωπο, που απειλείται και να έχουμε έναν φρουρό από δίπλα του και να τον προστατεύουμε. Αυτά έχουν γίνει πια πολύ βαθιά προβλήματα.
Επίσης ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα είναι η φτώχεια που υπάρχει στις γειτονικές μας χώρες και η φτώχεια είναι θέμα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Υπάρχει, λοιπόν, μεγάλη οικονομική ανισότητα στους ανθρώπους. Άλλοι άνθρωποι έχουν πολλά χρήματα και άλλοι καθόλου.
Υπάρχουν και προβλήματα βασανισμών. Για παράδειγμα στην Τουρκία έχουμε τέτοιες καταγγελίες, ότι γίνονται πολλοί βασανισμοί.
Υπάρχουν προβλήματα, όπου οι άνθρωποι δεν μπορούν να μιλήσουν τη γλώσσα τους δημοσίως και πρέπει να την μιλάνε κρυφά στα σπίτια τους.
Βλέπετε ότι η περιοχή μας έχει πολλές προκλήσεις για τ' Ανθρώπινα Δικαιώματα και το όνειρό μου είναι πως εμείς οι λαοί των Βαλκανίων θα μπορέσουμε να ενωθούμε και να έχουμε φιλικές σχέσεις κάτω από το σύνθημα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και του σεβασμού της βασικής ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για τη συνέντευξη που μου πήρατε.
Κι εμείς με τη σειρά μας σας ευχαριστούμε κα Σταματοπούλου κι ευχόμαστε να πραγματωθούν όλοι οι στόχοι σας.
Ρεπόρτερ:
Κωνσταντίνος
& Σπύρος Θρεψιάδης Τάξη Δ'
