Αν δεν έχεις αγαπήσει κάποιο δέντρο, αν δεν έχεις φυτέψει ένα δέντρο και να το καμαρώνεις που μεγαλώνει, αν δεν ψυχανεμίζεσαι βλέποντας κάποιο δέντρο, αν με κάθε ευκαιρία αντίληψης δέντρου που συναντάς, δεν πάει το μυαλό σου σε κάποιο δέντρο της παιδικής ηλικίας σου ανασύροντας μαζί του βιώματα και νοσταλγίες, τότε ίσως να μην έχουν και πολύ νόημα όσα ακολουθούν…
Τα δέντρα στους ανθρώπους του χωριού δεν είναι μόνο ζωντανοί οργανισμοί – καταπώς ορθά λέει η βιολογία – είναι φίλοι και βοηθοί. Τη σκιά κάποιου δέντρου πάντα ζητούσε το κατακαλόκαιρο ο κουρασμένος αγρότης, για να πάρει μία ανάσα από τις σκληρή δουλειά της αξίνας ή του οργώματος με το αλέτρι και τα άλογα, στην προστασία του θα κατέφευγε για να γλιτώσει από της ξαφνικής βροχής το μουσκίδι, εκεί θα κρεμούσε το κολατσιό του και το φαγητό του το μεσημεριανό, στη σκιά του θα φυλασσόταν το παγούρι με το νερό και η μπουκάλα με το κρασί…
Με όλο αυτό τον πλούτο των βιωμένων παραστάσεων και των «παράξενων» συναισθημάτων, όταν παρατηρείς ένα γυμνό χειμωνιάτικο δέντρο, έχει πολλά να σου εκμυστηρευτεί για το μέλλον του, που δεν θα αργήσει να έρθει – και να γίνει πηγή έμπνευσης για να θυμηθείς, να στοχαστείς.
Βλέπεις του κορμού τη δύναμη, τη διακλάδωσή του, τη μοναδική κάθε φορά αισθητική από τα κλαδιά του και τα παρακλάδια του, το πώς απλώνεται για να πιάνει το χώρο, για να κλέψει περισσότερο ήλιο, όταν αργότερα έλθουν τα φύλλα, αφού περάσουν από τη νηπιακή μορφή των μπουμπουκιών, και μετά σα πολλαπλασιαστούν απλώνεται η φυλλωσιά υποσχόμενη πυκνό ίσκιο ή αραιό με κλεφτά περάσματα των ηλιαχτίδων και θροΐσματα ατέλειωτα ανάλογα με του ανέμου τα κέφια ή με τις βαρεμάρες.
Και το γυμνό δέντρο είναι καλλιτέχνημα, μια εκπληκτική ομορφιά. Στομωμένη η σκέψη μας από τις ευθείες γραμμές και των τετραγώνων και των παραλληλεπιπέδων τα σχήματα στα αστικά συσσωματώματα καταλαγιάζει σα νιώθει καμπύλες μα πιο πολύ ακανόνιστες γραμμές και μορφές αγεωμέτρητες και γεύεται ένα απαλό χάδι λησμονημένων παραστάσεων, μια αισθητική από πολύ παλιά, αταβιστική.
Για να δεις την ομορφιά του γυμνού δέντρου πρέπει να καθίσεις και να παρατηρείς με άνεση χρόνου, να μελετήσεις το πλέξιμο της ανάπτυξής του, το εσωτερικό αλλά και την μορφολογία του , το πως στέκεται μοναχό ή σε σχέση με τα γειτονικά του, γιατί μπορεί να αποτελεί μια φυτοκοινότητα με πολλαπλές επικοινωνίες μεταξύ των δέντρων τόσο στο υπέργειο όσο και στο υπόγειο τμήμα τους.
Βέβαια πρέπει να έχεις μια σχετική εμπειρία, ένα αλφάβητο ανάγνωσης και κυρίως πρόπλασμα για να μπορείς να βλέπεις της φύσης τις ομορφιές. Η βαρυχειμωνιά του διαμορφώνει ένα σκηνικό εσωστρέφειας και οικονομίας. Μπορείς να αισθανθείς το τι προετοιμασίες γίνονται; Το πώς οι μπουκωμένοι χυμοί θα δώσουν μικρά μάτια πράσινα – πράσινα;
Όχι, το γυμνό δέντρο δεν έχει καμιά γύμνια. Ούτε είναι αδρανές. Γίνονται φοβερές αθέατες διεργασίες στο εσωτερικό του. Αν μπορούσαμε να δούμε το χημικό εργαστήριο στο πεδίο των μακρομορίων, θα μέναμε έκπληκτοι. Αλλά πρέπει να το απολαύσεις σε ειδικές συνθήκες.
Όπως το γεμάτο φύλλα δέντρο θέλει πλούσιο φως και ήλιο δυνατό για να το κατανοήσεις, θέλει ένταση και κίνηση. Το γυμνό θέλει αντίθετη πλαισίωση, θέλει συστολή και περισυλλογή. Θέλει το χλωμό φως ή τη σκιά του σούρουπου ή το νέφος της ομίχλης για να μπορείς να αντιληφθείς την αισθητική του. Γι’ αυτό μόνο η ασπρόμαυρη φωτογραφία του γυμνού δέντρου μπορεί να αποδώσει τις λεπτές αποχρώσεις του κυρίαρχου γκρι, κορμού και κλαδιών.
Αν κεντριστείς από ένα γυμνό δέντρο, αν αφήσεις ελεύθερο τον στοχασμό σου, αν νιώσεις ένα απλό σκίρτημα από τη μαγεία του, θα γευθείς όμορφες σκέψεις σου, που ποτέ δεν θα ανακάλυπτες, θα πλουτίσεις το συναίσθημά σου από μια γλυκιά έκφραση της Φύσης!
* Ο Νίκος Τσούλιας, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) και νυν Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής
Πατήστε εδώ και δείτε τα 294 προηγούμενα άρθρα του Νίκου Τσούλια
