Ένα βασικό, δομο-λειτουργικό ερώτημα είναι το εξής. Ποιες μορφές εκπαίδευσης είναι αποτελεσματικότερες και ποιοτικότερες; Η μέχρι σήμερα εμπειρία μάς έχει καταδείξει με τον πιο εμφαντικό τρόπο ότι είναι η ένταξη της διδασκαλίας των σχετικών με την ελληνική γλώσσα, την ελληνική ιστορία και τον ελληνικό πολιτισμό μαθημάτων στα συστήματα τυπικής εκπαίδευσης για τις χώρες που έχουν ελληνικό στοιχείο.
Τα ενταγμένα σχολεία / τμήματα στο τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα κάθε χώρας είναι ο βασικός άξονας για την εκπαίδευση του απόδημου ελληνισμού. Τα αμιγή ελληνικά σχολεία, τα οποία αναπτύχθηκαν, κυρίως στη Γερμανία, δεν μπορούν να έχουν προοπτική. Άλλωστε, και στη Γερμανία, στην οποία υπάρχει και μεγάλο μέρος Ελλήνων, εδώ και πολλά χρόνια το μεγάλο μέρος των Ελληνοπαίδων φοιτούν στα ενταγμένα προγράμματα.
Τα ενταγμένα τμήματα / σχολεία παρέχουν καλύτερη κοινωνική και επαγγελματική εξέλιξη των νέων και με δεδομένο ότι η μεγάλη πλειοψηφία τους θα ζήσει στη χώρα φιλοξενίας και μικρό μέρος μόνο θα επιστρέψει στην Ελλάδα, είναι αυτονόητο το που πρέπει να εστιάσουμε ως βασική στρατηγική. Άλλωστε και οι άλλες χώρες, που έχουν μεγάλα τμήματα δικών τους εθνοτήτων στη Γερμανία, μια ανάλογη πολιτική υιοθετούν.
Αυτή η ενταγμένου τύπου εκπαίδευση είναι η καλύτερη μαγιά και ο πιο αποτελεσματικός παράγοντας για να προσελκύσει με ειδικά διαμορφωμένα προγράμματα και μαθητές από τη χώρα φιλοξενίας.
Ωστόσο, για να αναπτυχθεί η ελληνόγλωσση εκπαίδευση στο εξωτερικό και εκεί που υπάρχει ελληνικό στοιχείο – αλλά και πέραν αυτού του πεδίου – απαιτείται η ισχυροποίηση της “κοινωνικής θέσης” της ελληνικής γλώσσας στη διασπορά. Χρειάζεται δηλαδή ευρύτερη πολιτισμικού περιεχομένου πολιτική. Με τη δημιουργία εδρών σε πανεπιστήμια, με την ανάδειξη της γλώσσας μας στο ρόλο της για τη σύγχρονη έρευνα στην επιστήμη και στη φιλοσοφία. Με τη δημιουργία προγραμμάτων για παιδιά και για ενήλικες (βίντεο, γλωσσολογικά στοιχεία με τη συμβολή της στην ορολογία των επιστημών. Με τις δωρεές βιβλίων, έντυπων και ψηφιακών, σε βιβλιοθήκες κλπ).
Όλο αυτό το πλαίσιο οφείλει να αφορά όλες τις βαθμίδες της τυπικής αλλά και σε προγράμματα μη τυπικής και άτυπης μάθησης (δια βίου μάθησης), τις κοινότητες, την ακαδημαϊκή κοινότητα, τους επαγγελματικούς χώρους κλπ με τη διαμόρφωση προσαρμοσμένων στην κουλτούρα κάθε χώρας αναλυτικών προγραμμάτων, με ευελιξία προγραμμάτων, με θεατρικά δρώμενα, με επιμορφωτικά σεμινάρια, με πολιτιστικές δραστηριότητες, με διαμόρφωση σχετικών φακέλων σε πρόσωπα που κατέχουν καίριες θέσεις στη διοίκηση και στη λήψη αποφάσεων, με ένταξη διεθνών προσωπικοτήτων στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή, με διαφοροποιημένες παρεμβάσεις – συνδεδεμένες με τον πολιτισμό κάθε χώρας, με ανοιχτές εκδηλώσεις κλπ.
Το περιεχόμενο σπουδών της εκπαίδευσης στους απόδημους Έλληνες κλπ έχει ως κορμό τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας, της ιστορίας και του πολιτισμού μας. Μπορεί να επεκτείνεται και σε μαθησιακά αντικείμενα με ευρύτερη πολιτιστική και γνωσιολογική δυναμική (ανθρωπιστικές επιστήμες αλλά και Φυσικομαθηματικές επιστήμες – από ευκλείδεια γεωμετρία μέχρι προσωκρατικούς / φυσικούς φιλοσόφους – και κοινωνικοπολιτικές – Αριστοτέλης κλπ).
Τέλος, το προσωπικό, το οποίο θα φέρει και το μεγάλο βάρος της ευθύνης για την ισχυροποίηση της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης και του πολιτισμού μας, οφείλει να έχει ισχυρά μορφωτικά προσόντα, καλή γνώση των δύο γλωσσών, και της ελληνικής και της γλώσσας της χώρας υποδοχής, με συνεχή επιμόρφωση και με δυναμική παρέμβαση στην πολιτιστική ζωή της περιοχής μακριά από λογικές οριοθετημένης δράσης εντός της ελληνικής κοινότητας και μόνο και διαμόρφωσης σχημάτων γκετοποίησης.
Η επέκταση του δικαιώματος ψήφου στους απόδημους Έλληνες, με βάση όσους έχουν εκτός των άλλων κριτηρίων και έννομα συμφέροντα στη χώρα μας, είναι θετικό μέτρο. Και φυσικά πρέπει να γίνει με σαφή τρόπο χωρίς τις υποκρισίες της Ν.Δ., χωρίς τα τερτίπια του ΣΥΡΙΖΑ, για να ψηφίζουν οι απόδημοι αλλά η ψήφος τους να μην προσμετράται ισότιμα με την ψήφο των άλλων Ελλήνων. Αυτές, οι μικροκομματικές θεωρήσεις επιπλέον δρουν υπονομευτικά σε έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό για την εκπαίδευση στον απόδημο Ελληνισμό.
Αντίθετα, το Κίνημα Αλλαγής αισθάνεται απόλυτα δικαιωμένο, γιατί το 2019 είχε καταθέσει ολοκληρωμένη πρόταση για την ψήφο των Αποδήμων και κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου (ν. 4648/2019) είχε σθεναρά υποστηρίξει την πλήρη άρση όλων των περιορισμών στην άσκηση της ψήφου τους με μόνη προϋπόθεση οι απόδημοι να είναι εγγεγραμμένοι στο Δημοτολόγιο και στους εκλογικούς καταλόγους.
Πατήστε εδώ γαι το πρώτο μέρος
* Ο Νίκος Τσούλιας, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) και νυν Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του Κινήματος Αλλαγής
Πατήστε εδώ και δείτε τα 154 προηγούμενα άρθρα του Νίκου Τσούλια
