Είναι θέμα χρόνου οι ρωσικές δυνάμεις να φτάσουν και να ολοκληρώσουν την περικύκλωση του Κιέβου. Ρωσικές τεθωρακισμένες μονάδες έχουν προχωρήσει στα βόρεια προάστια της πόλης, ενώ δορυφορικές εικόνες δείχνουν συσσώρευση 150 ελικοπτέρων επίθεσης και μεταφοράς στη νότια Λευκορωσία, λιγότερο από 100 μίλια από το Κίεβο, και μεγάλες στρατιωτικές νηοπομπές καθ’ οδόν προς την πρωτεύουσα.
Αν και υπήρξε σύγχυση σχετικά με τους στόχους εισβολής, προκύπτει συναίνεση μεταξύ των δυτικών αξιωματούχων και σχολιαστών ότι οι ρωσικές δυνάμεις πιθανότατα θα επιδιώξουν να εξασφαλίσουν βασικά κυβερνητικά διοικητικά κτίρια και να απομακρύνουν την υπάρχουσα κυβέρνηση της Ουκρανίας, σύμφωνα με το Βρετανικό Royal United Services Institute, το παλαιότερο thnk tank στον κόσμο σε θέματα άμυνας και ασφάλειας.
Εάν οι ρωσικές δυνάμεις επιτεθούν στο Κίεβο, το Κρεμλίνο θα αναλάβει το κόστος και για τους αναπόφευκτους κινδύνους και τις απώλειες ενός αστικού πολέμου (Urban Warfare).
Οι λεγόμενες «αστικές επιχειρήσεις» είναι ο χειρότερος εφιάλτης για τις στρατιωτικές δυνάμεις, τους διοικητές και τους πολιτικούς ηγέτες. Η πιθανότητα να βαλτώσουν σε βίαιες μάχες από σπίτι σε σπίτι είναι σχεδόν βέβαιη και μια επίθεση στο Κίεβο θα απαιτούσε τεράστια δέσμευση σε πόρους και ανθρώπινο δυναμικό, αλλά το πιο σημαντικό, να θέσει τις ρωσικές δυνάμεις σε στενή επαφή με νομίμως προστατευόμενους άμαχους πληθυσμούς και ζωτικής σημασίας υποδομές.
Τι μπορούμε, λοιπόν, να περιμένουμε από μια ρωσική «αστική επιχείρηση»; Πώς θα αλληλεπιδράσουν οι ρωσικές δυνάμεις με τον άμαχο πληθυσμό; Δεν υπάρχουν ξεκάθαρες απαντήσεις. Η προσέγγιση της Ρωσίας στον αστικό πόλεμο – και στους άμαχους πληθυσμούς – είναι εξαιρετικά ρεαλιστική και εξαρτάται από το πλαίσιο και καθοδηγείται από συγκεκριμένους επιχειρησιακούς στόχους.
Ενώ η ισοπέδωση της πρωτεύουσας της Τσετσενίας, Γκρόζνι, θεωρείται για πολλούς ως η επιτομή της ρωσικής αστικής μάχης, δεν είναι άμεσα σαφές εάν η Ρωσία θα καταφύγει σε τέτοιες καταστροφικές τακτικές στο Κίεβο.
Οι περιορισμοί και οι προκλήσεις του αστικού πολέμου
Ο «πόλεμος των πόλεων», σύμφωνα με τον Anthony King, «έχει γίνει μια κεντρική, ίσως ακόμη και καθοριστική, μορφή πολέμου στον εικοστό πρώτο αιώνα. Τον εικοστό αιώνα, οι στρατοί ετοιμάστηκαν να πολεμήσουν στο πεδίο. Σήμερα, φαίνεται σχεδόν αναπόφευκτο ότι θα πολεμήσουν στις πόλεις». Οι αστικές επιχειρήσεις ήταν ένα κύριο χαρακτηριστικό της σύγχρονης εμπειρίας των δυτικών στρατευμάτων.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Ιράκ, οι συμμαχικές δυνάμεις πολέμησαν παρατεταμένα στη Βαγδάτη, και είχαν εξαντλητικό έργο στην ανακατάληψη της Φαλούτζα από τους αντάρτες στα τέλη του 2004. Πιο πρόσφατα, δυτικές
Δυνάμεις έχουν εμπλακεί στην εξάλειψη του ISIS στις μάχες της Ράκα και της Μοσούλης – η τελευταία είναι μια από τις πιο καταστροφικές περιπτώσεις αστικών μαχών μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Τα δύο σενάρια για το Κίεβο
Η πολύπλευρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία δεν πήγε σύμφωνα με το σχέδιο. Η ουκρανική αντίσταση ήταν πιο σκληρή από ό,τι περίμενε η ανώτατη στρατιωτική διοίκηση της Ρωσίας και φαίνεται ότι οι ένοπλες δυνάμεις καθυστερούν να επιτύχουν τους στρατιωτικούς τους στόχους. Ένας από αυτούς τους στόχους είναι το Κίεβο, το οποίο είναι το οικονομικό, πολιτικό και στρατηγικό κέντρο της Ουκρανίας. Για να εγκαταστήσει μια νέα φιλορωσική κυβέρνηση στο Κίεβο, η Ρωσία θα χρειαστεί να καταλάβει την πόλη, αλλά αυτό θα είναι εξαιρετικά επικίνδυνο από στρατιωτική και πολιτική άποψη.
Η επίθεση της Ρωσίας στο Κίεβο θα μπορούσε να υλοποιηθεί με δύο βασικούς τρόπους. Το πρώτο σενάριο είναι να συνδυαστούν πολλαπλές πιέσεις για να εξαναγκάσουν και να εκφοβίσουν τόσο τον μαχόμενο όσο και τον μη μάχιμο πληθυσμό. Με βάση τη ρωσική στρατιωτική σκέψη, αυτή η προσέγγιση θεωρεί τους αμάχους ως όργανα και νόμιμους στόχους επιχειρήσεων. Σε αυτό το σενάριο, οι ρωσικές δυνάμεις θα πρέπει να στοχεύσουν το ηθικό του εχθρού, μπλοκάροντας το Κίεβο και διασφαλίζοντας τον έλεγχο των γύρω εδαφών προκειμένου να αποκόψουν την πρόσβαση του πληθυσμού σε βασικά δημόσια αγαθά, όπως τρόφιμα, νερό και ιατρικές υπηρεσίες.
Αυτό φαίνεται να έχει ήδη ξεκινήσει με μια αναφερόμενη ρωσική επίθεση σε μια εγκατάσταση πετρελαίου νότια του Κιέβου, τις πρώτες πρωινές ώρες της 27ης Φεβρουαρίου. Μια τέτοια επίθεση έχει σχεδιαστεί για να στερήσει τον ουκρανικό πληθυσμό και τον στρατό από μια ζωτική πηγή ενέργειας. Παράλληλα την 1η Μαρτίου η Ρωσία βομβάρδισε τον κεντρικό τηλεοπτικό πύργο του Κιέβου, σκοτώνοντας πέντε πολίτες και τραυματίζοντας πολλούς άλλους. Σύμφωνα με το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας, ο στόχος της αεροπορικής επιδρομής ήταν να καταστείλει τις επιθέσεις παραπληροφόρησης στη Ρωσία, υποδηλώνοντας ότι η εκστρατεία ενημέρωσης της Ουκρανίας για απονομιμοποίηση της συνεχιζόμενης εισβολής βλάπτει το Κρεμλίνο. Αυτό θα πρέπει επίσης να γίνει κατανοητό ως μια προσπάθεια απομόνωσης του πληθυσμού του Κιέβου από έξω από τον κόσμο, καθώς οι ρωσικές δυνάμεις προχωρούν στην πόλη.
Στη συνέχεια, η Ρωσία μπορεί να εφαρμόσει μια επιθετική εκστρατεία ενημέρωσης με στόχο να υπονομεύσει την αποφασιστικότητα του πληθυσμού. Αυτές οι εκστρατείες πληροφόρησης στόχο έχουν να στρέψουν τον πληθυσμό ενάντια στην αμυντική δύναμη της πόλης και να σηματοδοτήσουν ότι οι ρωσικές δυνάμεις έχουν τον απόλυτο έλεγχο της κατάστασης. Αλλά η επιτυχία αυτών των εκστρατειών ενημέρωσης εξαρτάται από το πόσο δεκτικός είναι ο πληθυσμός στις ρωσικές στρατηγικές επικοινωνίες.
Προς το παρόν, ο άμαχος πληθυσμός του Κιέβου φαίνεται αποφασισμένος να αντισταθεί σε μια ρωσική επίθεση, με πολλούς πολίτες να εκπαιδεύονται σε στοιχειώδη όπλα και να προετοιμάζονται να υπερασπιστούν τα σπίτια τους.
Αυτή η ψυχολογική πίεση θα συνοδευόταν από συνεχή πυρά ακριβείας μεγάλης εμβέλειας για να εξουδετερωθούν στρατιωτικές θέσεις, οικονομικές εγκαταστάσεις και έδρες πολιτικής εξουσίας. Ο στόχος είναι να παραλύσει την πόλη ως κοινωνικοοικονομικό οργανισμό και να αναγκάσει τον αστικό πληθυσμό να φύγει από το Κίεβο.
Το σενάριο της ισοπέδωσης του Κιέβου
Το άλλο σενάριο είναι η ισοπέδωση του Κιέβου. Πολιτικά, αυτή είναι η λιγότερο ευχάριστη επιλογή για το Κρεμλίνο, δεδομένης της εγχώριας και διεθνούς οργής που θα προκαλούσε. Οι Ρώσοι ηγέτες γνωρίζουν ότι η σκόπιμη καταστροφή άμαχων πληθυσμών και υποδομών θα ήταν παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Όμως, είναι ανησυχητικό ότι το Κρεμλίνο έχει την τάση να επιμένει στη χρήση βίας, όταν είναι πεπεισμένο για την αρετή της δικής του υπόθεσης. Οι πρόσφατες αεροπορικές επιδρομές της Ρωσίας στο Χάρκοβο, τη δεύτερη πιο δημοφιλή πόλη της Ουκρανίας τις τελευταίες ημέρες, δείχνουν ότι η Μόσχα αποφάσισε να διεξάγει τον πόλεμο με υψηλότερα επίπεδα δύναμης στις αστικές περιοχές.
Η εμπειρία της Ρωσίας στις αστικές επιχειρήσεις τείνει να είναι εις βάρος του άμαχου πληθυσμού και όχι της προστασίας του. Στον Πρώτο Πόλεμο της Τσετσενίας (1994–96), η Μόσχα πολέμησε σκληρά για να εξασφαλίσει ότι η Τσετσενία θα παραμείνει μέρος της Ρωσίας, ανεξάρτητα από το κόστος. Σε πλήρη περιφρόνηση για τον άμαχο πληθυσμό η Ρωσία κατέφυγε στο σφυροκόπημα του Γκρόζνι με μαζικά πυρά πυροβολικού, μερικές φορές με ρυθμό 4.000 βολών την ώρα, και τελικά ανακατέλαβε την πόλη 20 Ιανουαρίου 1995. Εν ολίγοις, οι αντάρτες τιμωρήθηκαν για παραβίαση της εδαφικής ακεραιότητας της Ρωσίας.
Στη Συρία, η Ρωσία υποστήριξε βάναυσες στρατηγικές πολιορκίας και λιμοκτονίας – που αναγκάζουν τις μη κρατικές ένοπλες ομάδες και τους αστικούς πληθυσμούς να συμμορφώνονται με τις τοπικές συμφωνίες μόνο μετά από παρατεταμένες παράνομες πολιορκίες και βομβαρδισμούς – που διεξάγονται μεταξύ και εναντίον ανθρώπων, με πλήρη περιφρόνηση της ζωής των πολιτών και των ζωτικών υποδομών.
Για τη Μόσχα, η στόχευση πληθυσμών θεωρήθηκε αποδεκτό βραχυπρόθεσμο κόστος για την εκπλήρωση μακροπρόθεσμων στόχων: τη διατήρηση της περιφερειακής σταθερότητας και τάξης μέσω της δημιουργίας ενός λειτουργικού συριακού κράτους. Η Ρωσία έχει χρησιμοποιήσει μη κατευθυνόμενες βόμβες καθώς και θερμοβαρικά πυρομαχικά και αναφέρεται ότι οι ρωσικές αεροπορικές επιδρομές έχουν σκοτώσει από 6.000 έως 18.000 ανθρώπους στη Συρία – αν και ο αριθμός είναι πιθανώς μεγαλύτερος.
Εάν τα λιγότερο ισχυρά μέτρα δεν έχουν αποτέλεσμα, η ρωσική στρατιωτική και πολιτική ηγεσία μπορεί να αναγκαστεί να πιστέψει ότι μια αιματηρή επίθεση στο Κίεβο είναι η μόνη τους επιλογή για να εξασφαλίσουν τους επιχειρησιακούς και πολιτικούς στόχους της Ρωσίας. Ωστόσο, αυτό δεν θα ταίριαζε στο αφήγημα της πολιτικής ηγεσίας για προστασία του πληθυσμού της Ουκρανίας από τους εξτρεμιστές ναζί. Από αυτή την άποψη, η Ρωσία μπορεί να περιορίζεται από το δικό της πολιτικό αφήγημα και, ως εκ τούτου, μπορεί να επιλέξει να μην χρησιμοποιήσει συντριπτική βία. Επιπλέον, η εμπειρία του Γκρόζνι, κατά την οποία οι ρωσικές δυνάμεις υπέστησαν σοβαρές απώλειες, είναι στο μυαλό της στρατιωτικής και πολιτικής ηγεσίας.
- Διαβάστε την πλήρη ανάλυση του Λέκτορα στο Τμήμα Άμυνας και Διεθνών Υποθέσεων της Βασιλικής Στρατιωτικής Ακαδημίας Sandhurst, Lance Davies του βρατανικού think tank Royal United Services Institute με τίτλο «Russian Urban Warfare and the Assault on Kyiv», στα αγγλικά, πατώντας ΕΔΩ
