Το αγροτικό ζήτημα είναι ίσως από τα πιο δύσκολα εθνικά, κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα που έχει χώρα μας εδώ και αρκετές δεκαετίες. Ταλαντευόμαστε όσον αφορά τον ρόλο της αγροτικής και γενικότερα της πρωτογενούς παραγωγής, το τι στρατηγικές πρέπει να ακολουθήσουμε και τι πρέπει να αλλάξουμε όσον αφορά τα νέα δεδομένα: της λειτουργίας μας μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, της παγκοσμιοποίησης και την πλήρους ελευθέρωσης των αγορών.
Μια βασική σταθερά, που έρχεται από τα παλιά, είναι ότι ποσοστό των ανθρώπων που ασχολούνται στο πρωτογενή τομέα για κάθε χώρα που αναπτύσσεται και αστικοποιείται θα πρέπει να μειώνεται. Και αυτό συνέβη στην Ελλάδα απότομα και χωρίς σχεδιασμό.
Γνωρίσαμε τότε προβλήματα με τις χωματερές, πεταγόντουσαν τόνοι φρούτων και οπωρικών. Γνωρίσαμε ακόμα τις μαζικές επιδοτήσεις για να κοπούν αμπέλια και σταφίδες σε μία λογική προσαρμογής των προϊόντων μας στα νέα δεδομένα της ένταξής μας στην Ε.Ε.
Και τότε έγιναν πολλά λάθη.
- Πρώτον, οι συνεταιρισμοί δεν ανταποκρίθηκαν στο ρόλο τους, δεν διαμόρφωσαν στρατηγικές για το πώς πρέπει να προωθούνται τα προϊόντα μας στις ευρωπαϊκές και στις ξένες αγορές και ταυτόχρονα δοκιμάστηκαν πάρα πολύ από τα ζητήματα διαφθοράς και αδιαφάνειας.
- Δεύτερον, ήδη η Ε.Ε. είχε αναπτύξει μια ευνοϊκή πολιτική όσον αφορά τα προϊόντα των βόρειων χωρών – κτηνοτροφικά και γαλακτοκομικά -, ενώ τα προϊόντα του Νότου που απειλούνταν από τα αντίστοιχα της ευρύτερης περιοχής της Ν. Μεσογείου, έμειναν σχεδόν απροστάτευτα και απλώς διαμορφώθηκε μία πολιτική επιδοτήσεων.
- Τρίτον, δεν αναπτύχθηκαν έγκαιρα οι πολιτικές πιστοποίησης και βιο-καλλιέργειας, με αποτέλεσμα τα ελληνικά προϊόντα να χάνουν αγορές στο εξωτερικό. Κλασική είναι περίπτωση του ελαιόλαδου, όπου έφευγαν τόνοι επί τόνων κυρίως στην Ιταλία και από κει και πέρα έπαιρναν τον δρόμο προς τις αγορές των βόρειων χωρών χάνοντας ένα πολύ μεγάλο κομμάτι οικονομίας.
Σήμερα τα προβλήματα αυτά παραμένουν και αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει ένα “ρεύμα” δημιουργημένο από την πολιτεία και από τους αγροτικούς φορείς για μια πολιτική με ορίζοντες. - Τέταρτον, οι αγρότες σε μεγάλο ποσοστό δεν φρόντισαν να αναπροσαρμόσουν τις καλλιέργειές τους και να αναζητήσουν διεύρυνση των αγορών για τα προϊόντα τους. Έμειναν κυρίως στη βάση των παλιότερων πρακτικών και στη στήριξη των επιδοτήσεων. Στο τελευταίο πεδίο δυστυχώς με ευθύνη κυρίως της πολιτείας δεν είχαμε καθεστώς νομιμότητας και διαφάνειας.
Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ αποκάλυψε μια πρωτόγνωρη σε έκταση εγκληματική οργάνωση, που στηριζόταν και εκτρεφόταν από το Μέγαρο Μαξίμου ως απόρροια κομματικής συναλλαγής επ’ ωφέλεια της κυβέρνησης της Ν.Δ. Τελικά το μέγεθος της παρανομίας έφτασε σε υψηλά επίπεδα πλήττοντας με αυτό τον τρόπο τα συμφέροντα των αγροτών.
Το επισιτιστικό πρόβλημα είναι το μείζον κοινωνικό πρόβλημα και θα παραμείνει και στα επόμενο διάστημα. Οι λόγοι είναι πολλοί.
- Η κλιματική κρίση ήδη επιφέρει μειώσεις των χρησιμοποιούμενων εκτάσεων και συνάμα η λειψυδρία επιτείνει την παραγωγή.
- Ο χρησιμοποιούμενος κλήρος των καλλιεργειών και των βοσκότοπων στη χώρα μας παραμένει μικρός, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στο κόστος παραγωγής και στην ανταγωνιστικότητα των προϊόντων.
- Η εισαγωγή των μεγάλων εταιρειών στα χρηματιστήρια δίνει τη δυνατότητα για κερδοσκοπικές πρακτικές προς ζημία των αγροτών.
- Ο έλεγχος σπόρων, μεταλλαγμένων, φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων από τις γνωστές πολυεθνικές εταιρείες εξακολουθεί να σφίγγει τον κλοιό στους απλούς παραγωγούς.
- Το κόστος παραγωγής των αγροτικών προϊόντων γίνεται όλο και πιο μεγάλο.
Εκείνο που, κατά τη γνώμη μου, βαραίνει αθροιστικά σε όλα αυτά τα προβλήματα είναι η έλλειψη εθνικής στρατηγικής για τον πρωτογενή τομέα στο σύνολό του.
Η κυβέρνηση της Ν.Δ., όπως κατέδειξε το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, επιδόθηκε με περισσή επιμέλεια να χειραγωγήσει έναν εσμό αγροτών και στη συνέχεια αυτός ο πυρήνας να εξακτινώνει τον χρηματισμό μέχρι ένα μαζικό πεδίο αναφοράς, προκειμένου να αποκομίσει κομματικά οφέλη στις εκλογές. Καμιά ανησυχία και φυσικά κανένα σχέδιο για την ουσία των προβλημάτων και των προκλήσεων της αγροτικής ζωής.
Το αγροτικό ζήτημα είναι για τη χώρα μας πρόβλημα υπαρξιακό, και ως εκ τούτου, η επόμενη κυβέρνηση οφείλει να διαμορφώσει ρεαλιστικό και ολοκληρωμένο σχέδιο. Η εντυπωσιακή στήριξη της κοινωνίας στα αιτήματα των αγροτών και στις σημερινές κινητοποιήσεις τους είναι απτό δείγμα της σπουδαιότητας της αγροτικής τάξης.
* Ο Νίκος Τσούλιας, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ)
Πατήστε εδώ και δείτε τα 446 προηγούμενα άρθρα του Νίκου Τσούλια
