Η δημόσια υγεία στην Ελλάδα είναι ένας τομέας που καθορίζει άμεσα την ποιότητα ζωής των πολιτών. Κι όμως, η χώρα μας βρέθηκε κατ’ επανάληψη αντιμέτωπη με πολιτικές που αντί να ενισχύουν το Εθνικό Σύστημα Υγείας, το αποδυνάμωσαν. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η πορεία του Άδωνι Γεωργιάδη στο Υπουργείο Υγείας, μια πορεία που άφησε πίσω της πληγές, αντιδράσεις και μια βαθιά αίσθηση απογοήτευσης.
Από τα πρώτα του βήματα στην πολιτική, μέσα από το ακροδεξιό ΛΑΟΣ, μέχρι τη μεταπήδησή του στη Νέα Δημοκρατία, ο Γεωργιάδης έδειξε ότι η πολιτική του επιβίωση προείχε της συνέπειας στις θέσεις του. Η θητεία του στο Υπουργείο Υγείας, τόσο την περίοδο 2013- 2014 όσο και μετά το 2024, συνδέθηκε με αποφάσεις που σφράγισαν αρνητικά τη λειτουργία του ΕΣΥ και την καθημερινότητα εκατομμυρίων πολιτών.
Την περίοδο της οικονομικής κρίσης, όταν το σύστημα υγείας χρειαζόταν στήριξη, ο Γεωργιάδης ακολούθησε μια σκληρή πολιτική λιτότητας. Το αποτέλεσμα ήταν η απομάκρυνση περίπου 2.500 γιατρών από τον ΕΟΠΥΥ, αφήνοντας χιλιάδες ασθενείς χωρίς γιατρό. Δέκα νοσοκομεία κατέβασαν ρολά – από το Πατησίων μέχρι τη Δυτική Αττική και την Πολυκλινική Αθηνών. Οι ελλείψεις σε φάρμακα, εξοπλισμό και προσωπικό έγιναν καθημερινότητα, ενώ οι περικοπές στη συνταγογράφηση στέρησαν από ασθενείς τη βασική τους θεραπεία.
Κορυφαίο σύμβολο αυτής της πολιτικής ήταν το περιβόητο «πεντάευρο» για την είσοδο στα νοσοκομεία. Ένα μέτρο που μπορεί να γέμιζε λίγο τα ταμεία, αλλά άδειασε τις τσέπες και τις ελπίδες των πιο αδύναμων. Οι πολιτικές του δεν άφησαν περιθώριο αμφιβολίας: η υγεία αντιμετωπίστηκε ως αριθμός στον προϋπολογισμό και όχι ως δικαίωμα.
Μετά από χρόνια, ο Γεωργιάδης επέστρεψε στο Υπουργείο Υγείας, υποσχόμενος «ενίσχυση» του ΕΣΥ. Όμως η πραγματικότητα αποδείχθηκε διαφορετική. Η υποστελέχωση των νοσοκομείων συνεχίστηκε, οι καθυστερήσεις στις υπηρεσίες υγείας διογκώθηκαν και η προσπάθεια να προσελκυστούν ιδιώτες γιατροί απέτυχε παταγωδώς. Οι όροι που προτάθηκαν ήταν ανεπαρκείς και η επίθεση που εξαπέλυσε ο ίδιος στους γιατρούς του ΕΟΠΥΥ προκάλεσε περισσότερη ένταση και ανασφάλεια στον χώρο της υγείας.
Στον τομέα του φαρμάκου, οι εξαγγελίες για μείωση του κόστους έμειναν στα χαρτιά. Οι ασθενείς συνέχισαν να πληρώνουν υπέρογκα ποσά, ιδιαίτερα οι πιο ευάλωτοι. Αντί για ουσιαστικές λύσεις, κυριάρχησαν επικοινωνιακά πυροτεχνήματα, ενώ η καθημερινότητα των πολιτών γινόταν όλο και πιο δύσκολη.
Δεν μπορεί κανείς να μιλήσει για τον Άδωνι Γεωργιάδη χωρίς να αναφερθεί στο σκάνδαλο Novartis. Αν και η έρευνα μπήκε στο αρχείο για «έλλειψη στοιχείων», η υπόθεση άφησε ανεξίτηλες σκιές. Η άρση της προστασίας των μαρτύρων και οι καταγγελίες για πολιτικές παρεμβάσεις ενίσχυσαν την πεποίθηση ότι η διαφάνεια δεν ήταν ποτέ προτεραιότητα. Ο ίδιος παρουσίασε τον εαυτό του ως θύμα σκευωρίας, όμως η κοινωνία κράτησε τη δική της εικόνα: ενός υπουργού που βρέθηκε στο επίκεντρο σχέσεων αδιαφάνειας με μεγάλες φαρμακευτικές.
Οι πολιτικές επιλογές του Γεωργιάδη οδήγησαν σε ένα ΕΣΥ πιο αδύναμο, πιο αναξιόπιστο και πιο εχθρικό προς τους πολίτες. Η υποβάθμιση των δημόσιων υπηρεσιών υγείας, η αύξηση του κόστους για τους ασθενείς και η αίσθηση ότι τα ιδιωτικά συμφέροντα προηγούνται του δημοσίου καλού συνθέτουν την παρακαταθήκη του. Δεν είναι τυχαίο ότι κάθε φορά που συζητείται η κατάσταση του συστήματος υγείας, το όνομά του εμφανίζεται ως συνώνυμο της αποδιάρθρωσης.
Η ενίσχυση της δημόσιας υγείας δεν είναι πολυτέλεια· είναι προϋπόθεση κοινωνικής συνοχής και ευημερίας. Χρειάζεται μαζική επένδυση σε γιατρούς, νοσηλευτές, νοσοκομεία και φάρμακα. Χρειάζεται μια πολιτική που θα αντιμετωπίζει τον ασθενή ως άνθρωπο και όχι ως κόστος. Όσο συνεχίζουμε να επιτρέπουμε την απαξίωση του ΕΣΥ, τόσο θα πληρώνουμε όλοι το τίμημα: με μεγαλύτερη ανασφάλεια, με περισσότερες ανισότητες, με ζωές που χάνονται άδικα.
* Ο Αριστομένης Τσαλαπατάνης είναι ιδιωτικός υπάλληλος.
