Πόλη έρημη! Πόλη τού Δεκαπενταύγουστου. Όταν όλα, μα όλα, νομίζεις πως σου ανήκουν, είναι δικές σου όλες οι διαστάσεις, οι μεγάλοι και οι μικροί δρόμοι, οι πλατείες, οι άδειες αθλοπαιδιές, οι πεζόδρομοι και όποιοι άλλοι χώροι γεμίζουν με ανθρώπους τις άλλες ημερομηνίες. Ο Δεκαπενταύγουστος μάς βάζει σε σκέψεις και προκαλεί συνειρμούς της φαντασίας!
Άδεια πόλη! Το θέαμα είναι από δυσάρεστο έως σχεδόν τρομακτικό. Ιδιαίτερα σε μια πολύβουη πόλη όπως η Αθήνα, όπου η ανθρωποθάλασσα και η αυτοκινητοθάλασσα παίζουν πρωτεύοντα ρόλο στις ζωές μας.
Η άδεια πόλη με τρομάζει και η θέα της με πάει σε τοπία ερημικά, η έννοια του «άδειου χώρου» με συγκλονίζει επειδή, ό,τι υπάρχει και ό,τι έχει στηθεί είναι για χρήση. Ένα θέατρο, ένας κινηματογράφος, ένα γήπεδο, ένας συναυλιακός χώρος, ένα σχολείο, ένα φοιτητικό αμφιθέατρο, ένα ψυχαγωγικό κέντρο, ένα συνεδριακό κέντρο, ένας κήπος. Όλα για χρήση. Για παιδιά, νέους, γέρους, για ζώα, για λουλούδια, δέντρα, θάμνους. Ό,τι ζει και αναπνέει.
Δεν υπάρχει χειρότερο θέαμα από ένα εγκαταλειμμένο, άδειο, έρημο σπίτι. Έτσι και η άδεια από ανθρώπους πόλη. Είθισται η πόλη της Αθήνας (και άλλων πόλεων βεβαίως) να ερημώνουν τον Δεκαπενταύγουστο, ίσως για να στοχάζονται οι ποιητές (…). Όσοι λίγοι μένουν απολαμβάνουν την επαναλαμβανόμενη.. μοναδικότητα της κάθε χρονιάς να δουν την πόλη γυμνή από τα έμψυχα όντα και τις μηχανές που τα πλαισιώνουν.
Θυμάμαι την ημερομηνία 21 Απριλίου του 1967. Ήταν η πρώτη ημέρα της Χουντικής εγκαθίδρυσης στην επικράτεια. Οι ανακοινώσεις από τα τότε έντυπα, τα ραδιόφωνα και τις λιγοστές τηλεοράσεις που υπήρχαν, διαλαλούσαν την απαγόρευση της κυκλοφορίας μετά από κάποια βραδινή ώρα. Όποιος κυκλοφορούσε θα συλλαμβανόταν. Το τοπίο ερήμωσε. Ήταν η πρώτη φορά που είδα τελείως άδεια πόλη και με εντυπωσίασε. Το τοπίο περιείχε αγριότητα και πρόσφερε πολλή ανασφάλεια και πολύ φόβο. Το θέαμα των άδειων δρόμων προσέθετε στην ήδη ταραγμένη, λόγω των γεγονότων, συναισθηματική κατάσταση και ψυχική ερημιά και ο καθένας μας μπήκε στην ψυχολογική προετοιμασία να ακούσει την πόρτα του να χτυπάει, όχι από τον. γαλατά.
Μπορώ να πω πως κάθε Δεκαπενταύγουστο αυτές οι εικόνες της άδειας πόλης μού επιβάλλουν τέτοια δυσάρεστα συναισθήματα, τα οποία δεν μπορώ να αποβάλλω. Ο καθείς με τις εμπειρίες και τα βιώματά του.
Ο Δεκαπενταύγουστος είναι γιορτή της… μαζικής εξόδου, των διακοπών και χρονικό σημείο εκκένωσης των πόλεων. Στο κέντρο και την περιφέρεια της Αθήνας οι έρημοι δρόμοι δηλώνουν πως η καρδιά τού καλοκαιριού χτυπάει κι εδώ. Είναι κάτι σαν ορόσημο, το οποίο σημαίνει πως η επόμενη μέρα είναι σημείο αντίστροφης μέτρησης και επιστροφής στην εργασία και τα προβλήματα της καθημερινότητας. Οι καλοκαιρινές άδειες τελειώνουν και η αγορά καλείται να λειτουργήσει και πάλι με το προσωπικό στη θέση του για την αγωνία της επόμενης περιόδου. Η μαθητική κοινότητα προετοιμάζεται ψυχολογικά, για το ξεκίνημα της νέας σχολικής περιόδου.
Θεωρητικά και καιρού επιτρέποντος, οι χειμερινοί χώροι θα προγραμματίσουν τις εκδηλώσεις τους, τις συνεργασίες τους, τις παραστάσεις που θα ανεβάσουν, τις ταινίες, τις συναυλίες, οι εκδοτικοί οίκοι τις νέες εκδόσεις, το ποδόσφαιρο και το μπάσκετ θα ζωντανέψουν τον κόσμο των καφενείων και οι διαφημίσεις, με τον δικό τους τρόπο, θα μας υποδεικνύουν την.. αναγκαιότητα των προϊόντων για να τα καταναλώσουμε ως είθισται. Με λίγα λόγια, η ζωή συνεχίζεται.
Α, ξέχασα! Είναι και η πολιτική και οι πολιτικοί! Είναι μέρος της λειτουργίας τού συστήματος, για να μην πω πως είναι το ίδιο το Σύστημα. Σε λίγες μέρες, στη Θεσσαλονίκη, ο πρωθυπουργός θα κινήσει το νήμα της επόμενης ημέρας των εξελίξεων προσπαθώντας να βρει λύση στα τόσα προβλήματα. Οι αντιπολιτευόμενες στρατηγικές θα οργανωθούν και πάλι για το λεγόμενο «θερμό φθινόπωρο» και το ρολόι της ιστορίας θα συνεχίσει να γράφει τη δική του διαδρομή.
Όλα θα είναι και πάλι εδώ. Γι’ αυτό λέω πως ο Δεκαπενταύγουστος δεν είναι ένα απλό σημείο τού χρόνου. Περιέχει «μυστικά» και περίεργα, που όμως δεν είναι ούτε μυστικά, ούτε περίεργα.
Η άδεια πόλη, ίσως να βολεύει επειδή μπορώ να περάσω από το ένα πεζοδρόμιο της Πανεπιστημίου στο απέναντι, δίχως να κοιτάξω αν περνάνε αυτοκίνητα, αλλά, το βαθύτερο νόημα της ημέρας αυτής είναι, για τους θρησκευόμενους η γιορτή της Παναγίας και για όλους η μεγάλη αναπνοή για να πάρουν το απαραίτητο οξυγόνο το οποίο θα τους οδηγήσει ξανά στην καθημερινότητα και στη σκληρή πραγματικότητα.
Ναι, η πόλη αδειάζει για να ξαναγεμίσει. Μην ανησυχείτε. Οι πόλεις, εντέλει, δεν πρόκειται να χάσουν τον ουσιαστικό χαρακτήρα τους.
*Ο Νότης Μαυρουδής είναι κιθαριστής – συνθέτης
