Σ ήμερα είναι αδύνατο να φανταστούμε τον κόσμο χωρίς το καουτσούκ. Κοιμόμαστε (στρώματα από latex) περπατάμε (σόλες παπουτσιών) και οδηγούμε (ελαστικά αυτοκινήτων) με το καουτσούκ. Παρόλα αυτά στη νεότερη ιστορία, αυτό το φυσικό, ελαστικό υλικό παραμένει ένα μυστήριο όσον αφορά την ανακάλυψή του.

Ο charles Goodyear

Το φυσικό καουτσούκ προέρχεται από τον γαλακτώδη χυμό (latex) που υπάρχει στους χυμούς διάφορων δένδρων και φυτών ακόμη και της συκιάς. Η πιο σπουδαία πηγή όμως για το γαλακτώδη αυτό χυμό είναι ένα δένδρο που ανακαλύφθηκε στην Βραζιλία και λέγεται Havea Braziliensis (καουτσουκόδενδρο).

Για το καουτσούκ και τις ιδότητές του γνώριζαν οι λαοί της αρχαίας Αιγύπτιοι και της Αιθιοπίας. Τα ιερογλυφικά τους δείχνουν ανθρώπους που χρησιμοποιούσαν μπάλες παιχνιδιού από καουτσούκ. Το 16ο αιώνα επίσης, οι Ινδιάνοι της Νοτίου Κεντρικής Αμερικής είχαν επίσης συνειδητοποιήσει ότι μπορούσαν να φτιάχνουν μπάλες με το να ζεσταίνουν το καουτσούκ πάνω σε φωτιά (ο λαός των Ατζέκων σε θρησκευτικές τελετές, έπαιζε ένα παιχνίδι όπου χρησιμοποιούσαν τέτοιες μπάλες, το παιχνίδι αυτό λεγόταν ollama). Επίσης ανακάλυψαν τις πρώτες γαλότσες με το να χύνουν αυτό τον γαλακτώδη χυμό (latex) σε πήλινα καλούπια τα οποία μετά τα έψηναν.

Και ενώ οι περισσότεροι επιστήμονες, εφευρέτες και επιχειρηματίες προς το τέλος του 18ου αιώνα και αρχές του 19ου αιώνα σταμάτησαν να προσπαθούν να δουλέψουν με το καουτσούκ εξαιτίας των παράξενων ιδιοτήτων του, εμφανίστηκε ένας άνδρας ο οποίος επέμεινε στο να βρει τρόπο ώστε να καταφέρει να βάλει υπό έλεγχο το καουτσούκ. Αυτός ο άνδρας λεγόταν Charles Goodyear και του είχε γίνει έμμονη ιδέα να καταφέρει να υποτάξει αυτό το δύσκολο υλικό. Θυσίασε την υγεία του, την οικονομική του κατάσταση ακόμη και την οικογενειακή του ζωή για να κερδίσει την μάχη με το υλικό αυτό που το έλεγε

Το παλιο εργοστασιο της Goodyear

"ελαστική γόμα". Στο τέλος τα κατάφερε, αλλά δεν μπόρεσε να ζήσει τόσο ώστε να δει την επίδραση που είχε η ανακάλυψή του αυτή στον μοντέρνο κόσμο. Χρησιμοποιούσε προσμίξεις συνεχώς από διάφορα υλικά σε διάφορες αναλογίες ώστε να

καταφέρει να βρει την σύνθεση που θα του εξασφάλιζε διάρκεια στις ελαστικές ιδιότητες του καουτσούκ, και εντελώς τυχαία κάποια μέρα ανακάλυψε ότι προσθέτοντας θείο και θερμαίνοντας το, το καουτσούκ διατηρούσε τις ελαστικές ιδιότητές του.

Το καουτσούκ είναι στην πραγματικότητα το πρώτο "πλαστικό" που χρησιμοποιήθηκε από τον μοντέρνο άνθρωπο. Η υψηλή ελαστικότητά του, η εύκολη επεξεργασία του και το πόσο εύκολα μπορούσε να μεταβληθεί σαν υλικό, έκαναν το καουτσούκ πολύ γρήγορα, πλατιά διαδεδομένο σε όλο τον κόσμο και ιδιαίτερα στην εφαρμογή του ως λάστιχα αυτοκινήτων γεμάτα με αέρα.

Ενώ η ανακάλυψη του καουτσουκόδενδρου έγινε στην Βραζιλία, οι μεγαλύτερες σήμερα χώρες παραγωγής του καουτσούκ είναι η Μαλαισία, η Ινδονησία και η Ταϊβάν στην Ασία. Το να καταφέρεις δε να πάρεις το γαλακτώδη χυμό από το καουτσουκόδενδρο έχει γίνει πια τέχνη η οποία περνάει από γενιά σε γενιά στις χώρες αυτές. Το χυμό αυτό τον συγκεντρώνουν στο δένδρο μέσα σε μικρά δοχεία όπως το ρετσίνι, αφού όμως πρώτα χαράξουν με ιδιαίτερο τρόπο τον φλοιό του δένδρου κατά το μισό της περιφέρειας του κορμού του και με πολύ συγκεκριμένη κλίση στην χάραξη αυτή. Αυτό το χαράκωμα όμως του δένδρου δεν μπορεί να γίνεται συνεχώς γι' αυτό και υπάρχουν προγράμματα παραγωγής που έχουν συγκεκριμένες σχέδιο για την

Καουτσουκόδενδρο, που στάζει

χάραξη που θα κάνουν. Την κάθε εγκοπή την δημιουργούν ξεκινώντας από αριστερά προς τα δεξιά , με γωνία 30ο και πάντα αμέσως από κάτω από την προηγούμενη εγκοπή. Αυτό γίνεται κάθε δύο περίπου ημέρες, σε δένδρα ηλικίας 5-6 χρονών. Μετά από πολλές φορές που θα χαράξουν το κάθε δένδρο, αφήνουν για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα το δένδρο να ξεκουραστεί και να αναπληρώσει τους χυμούς του. Με προσοχή στα δένδρα αυτά, το καθένα μπορεί να παράγει καουτσούκ μέχρι την ηλικία των 20 χρόνων.

Η μηχανή που αναμειγνύει και φτιάχνει το καουτσούκ που γνωρίζουμε μοιάζει πολύ με το μίξερ που φτιάχνουμε το κέικ, αλλά αντί για αυγά, βούτυρο και ζάχαρη και αλεύρι, χρησιμοποιούνται τελείως διαφορετικά υλικά όπως άνθρακας, θείο, ψευδάργυρος, κερί, έλαια και ρητίνη. Όλα αυτά τα υλικά αφού ζυγιστούν προσεκτικά, προστίθενται στο καουτσούκ με συγκεκριμένοι σειρά και χρόνο μέσα στην μηχανή αυτή. Aπό το κάτω μέρος της μηχανής αυτής το μίγμα αυτό πιέζεται από κυλίνδρους ώστε να βγει σε φύλλα τα οποία τα κρεμούν σε δωμάτια με αέρα για να στεγνώσουν. Μετά επιθεωρούνται και συσκευάζονται σε μεγάλα δέματα για να πάνε στα εργοστάσια όπου θα χρησιμοποιηθούν για να κατασκευαστούν τα λάστιχα των αυτοκινήτων, οι μπάλες, τα παπούτσια και όλες οι άλλες εφαρμογές που έχει σήμερα το καουτσούκ στην ζωή μας.

Χρήστος Παπαζαχαρόπουλος Τάξη Ε'