Μια εκτεταμένη ανάλυση στο πρακτορείο Reuters που υπογράφεται από τον διακεκριμμένο αρθρογράφο και οικονομικό αναλυτή Χιούγκο Ντίξον εντοπίζει τις αιτίες της έντονης ανησυχίας στο υψηλό έλλειμμα και το υψηλό δημόσιο χρέος της χώρας, ενώ εξηγεί γιατί η πολιτική αστάθεια στη χώρα οφείλεται στην υπόθεση των υποκλοπών και σημειώνει ότι ο Μητσοτάκης «θα δυσκολευτεί να παραμείνει [σ.σ. πρωθυπουργός] αν υπάρξουν κι άλλες επιζήμιες αποκαλύψεις».
Η εκτεταμένη ανάλυσή του εκκινεί από τις ανησυχίες που εκτιμά πως πρέπει να αρχίσουν να έχουν οι επενδυτές αλλά και οι εταίροι της Ελλάδας.
«Έχουν περάσει μόλις λίγα χρόνια από τότε που τελείωσε η ταινία τρόμου Grexit», γράφει ο Ντίξον. «Όμως, δυστυχώς, οι πιστωτές, οι επενδυτές και οι σύμμαχοι της Ελλάδας πρέπει να αρχίσουν να ανησυχούν ξανά για τη χώρα. Ένα σκάνδαλο υποκλοπών απειλεί την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη όπως και η παρατεταμένη πολιτική αστάθεια. Δεν πρόκειται για επανάληψη της κρίσης που απείλησε να βγάλει την Ελλάδα από το ευρώ», υπογραμμίζει ωστόσο ο αρθρογράφος.
Το θέμα είναι η οικονομία, σύμφωνα με την ανάλυση που κάνει: «το υψηλό έλλειμμα και το υψηλό δημόσιο χρέος –που είναι το 189% του ΑΕΠ– αποτελούν αιτία ανησυχίας σε μια περίοδο ραγδαίας αύξησης των τιμών της ενέργειας και αύξησης των επιτοκίων».
Για τις υποκλοπές, ο Ντίξον παραθέτει το χρονικό των όσων είναι γνωστά: «Νωρίτερα αυτό το μήνα, ο ηγέτης του ΠΑΣΟΚ, ενός από τα κόμματα της ελληνικής αντιπολίτευσης, κατηγόρησε την υπηρεσία πληροφοριών της χώρας ότι του παγίδευσε το τηλέφωνό του. Υπήρξε επίσης μια ανεπιτυχής προσπάθεια από άγνωστη πηγή να «μολύνει» το τηλέφωνό του με το κακόβουλο λογισμικό, που ονομάζεται Predator. Ο Μητσοτάκης, αρχηγός του κεντροδεξιού κόμματος της Νέας Δημοκρατίας, είπε ότι αγνοούσε τις τηλεφωνικές υποκλοπές και δεν θα τις ενέκρινε αν το γνώριζε. Απέλυσε τον επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών. Παραιτήθηκε και ο γενικός γραμματέας της κυβέρνησης, στον οποίο αναφερόταν η υπηρεσία πληροφοριών και που είναι ανιψιός του Μητσοτάκη. Η κυβέρνηση αρνείται ότι έχει αγοράσει ή ότι χρησιμοποιεί το Predator. Ωστόσο, το ελληνικό κοινοβούλιο συνήλθε εκ νέου για να συζητήσει το θέμα σήμερα».
Η πολιτική αστάθεια
Καθώς η χώρα έχει εισέλθει σε χρονιά εκλογών, ο Ντίξον εκτιμά πως η υπόθεση των υποκλοπών αλλάζει τους συσχετισμούς. Τα σενάρια που εκτιμά πως έχουν μπροστά μας, έχουν ως εξής:
«Αν και ο Μητσοτάκης έχει σταθερή πλειοψηφία, πρέπει να προκηρύξει εκλογές το αργότερο μέχρι τον Αύγουστο του 2023. Αυτές θα διεξαχθούν με απλή αναλογική, με αποτέλεσμα κανένα κόμμα να μην έχει την απόλυτη πλειοψηφία.
Στη συνέχεια, θα γίνουν δεύτερες εκλογές, βάσει νέου νόμου, που θα δώσει στο πρώτο κόμμα μεγάλο αριθμό μπόνους βουλευτών.
Οι δημοσκοπήσεις έδειχναν προηγουμένως ότι ο Μητσοτάκης θα κέρδιζε την πλειοψηφία σε αυτές τις δεύτερες εκλογές – ή θα ήταν κοντά στο να το κάνει. Όμως, μετά το ξέσπασμα του σκανδάλου με τις υποκλοπές, αυτό δεν φαίνεται πλέον πιθανό. Επιπλέον, θα του είναι δύσκολο να σχηματίσει κυβερνητικό συνασπισμό, καθώς ο προφανής εταίρος του θα ήταν το ΠΑΣΟΚ, το κεντροαριστερό κόμμα το τηλέφωνο του αρχηγού του οποίου ήταν υπό παρακολούθηση. Το κόμμα θα είναι εξαιρετικά απρόθυμο να κάνει συμφωνία με τον Μητσοτάκη.
Ωστόσο, θα είναι επίσης δύσκολο για το μεγαλύτερο κόμμα της ελληνικής αντιπολίτευσης, τον αριστερό ΣΥΡΙΖΑ, να σχηματίσει κυβέρνηση. Αν και θα προσπαθούσε να κλείσει μια συμφωνία με το ΠΑΣΟΚ, οι δύο κοινοβουλευτικές ομάδες πιθανότατα δεν θα είχαν την πλειοψηφία. Ενδέχεται να τα καταφέρουν μόνο μέσω ενός υποθετικού συνασπισμού που θα περιελάμβανε και τους κομμουνιστές και την ακροδεξιά».
«Υπάρχουν και άλλες δυνατότητες», λέει όμως ο Ντίξον.
«Η Νέα Δημοκρατία μπορεί να αντικαταστήσει τον Μητσοτάκη με έναν ηγέτη πιο ελκυστικό στο ΠΑΣΟΚ. Ένα άλλο είναι ότι τα ελληνικά κόμματα μπορεί να σχηματίσουν έναν μεγάλο συνασπισμό, με επικεφαλής έναν τεχνοκράτη. Όμως κανένα από τα σενάρια δεν φαίνεται τρομερά σταθερό. Εν τω μεταξύ, πολλά ερωτήματα σχετικά με το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων παραμένουν αναπάντητα. Εάν υπάρξουν περαιτέρω επιζήμιες αποκαλύψεις, ο Μητσοτάκης μπορεί να δυσκολευτεί να μείνει μέχρι τις εκλογές».
Υψηλές προσδοκίες
«Οι επενδυτές και οι σύμμαχοι της Ελλάδας ήταν γενικά ενθουσιασμένοι με την πρωθυπουργία του Μητσοτάκη. Η προσέγγισή του υπέρ των επιχειρήσεων και η υπόσχεσή του να εκσυγχρονίσει τη χώρα προσέλκυσαν κεφάλαια» διαπιστώνει και εξηγεί: «Η υπόσχεσή του να ασκήσει μια υγιή δημοσιονομική πολιτική καθησύχασε την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία κατέχει τη μερίδα του λέοντος στο τεράστιο χρέος της χώρας. Διαχειρίστηκε καλά την πανδημία, προώθησε την ψηφιοποίηση του κράτους και έλαβε μέτρα για την απεξάρτηση από τον άνθρακα. Και η σταθερή γραμμή του κατά της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία απέσπασε επαίνους όχι μόνο σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αλλά και στην Ουάσιγκτον. Εκφώνησε μάλιστα ομιλία σε κοινή σύνοδο του Κογκρέσου των ΗΠΑ».
«Υπάρχουν όμως και ανησυχίες» επιμένει ο Ντίξον υποστηρίζοντας ότι: «ο Μητσοτάκης δεν φαινόταν να ενδιαφέρεται τρομερά για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Ουσιαστικά προσέφερε νέα αρχή σε πρόσωπα που κατηγορούνταν για κατάχρηση εμπιστοσύνης ενώ έδωσε κάτι που ισοδυναμούσε με αμνηστία σε μεγάλους φοροφυγάδες. Επίσης συγκέντρωσε την εξουσία, αλλάζοντας το νόμο έτσι ώστε η υπηρεσία πληροφοριών να αναφέρεται στο γραφείο του».
«Ταυτόχρονα, η δημοσιονομική πολιτική ήταν πιο χαλαρή από ό,τι θα περίμενε κανείς για μια χώρα που είχε πρόσφατα φτάσει κοντά στον «θάνατο». Η κυβέρνηση μοίρασε πολλά χρήματα για τη στήριξη επιχειρήσεων και εργαζομένων κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Έχει επίσης ξοδέψει μεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ από οποιαδήποτε άλλη χώρα της ΕΕ για να προστατεύσει τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις από την ενεργειακή κρίση, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Bruegel, το think tank με έδρα τις Βρυξέλλες», λέει ο Ντίξον και επικαλούμενος την οικονομολόγο Μιράντα Ξαφά, σημειώνει ότι «η κυβέρνηση πρόκειται φέτος να παρουσιάσει πρωτογενές έλλειμμα περίπου 3,5% του ΑΕΠ».
Λαϊκισμός εν όψει
Ολοκληρώνοντας την ανάλυσή του εφιστά την προσοχή στον κίνδυνο επιστροφής στον λαϊκισμό και εκτιμά ότι «μια νέα κυβέρνηση φαίνεται πιθανό να είναι λιγότερο φιλική προς τις επιχειρήσεις από τη σημερινή. Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος ο Μητσοτάκης να λάβει λαϊκιστικά μέτρα –ειδικά ξοδεύοντας περισσότερα χρήματα για να περιορίσει τους λογαριασμούς ενέργειας– σε μια προσπάθεια να παραμείνει στην εξουσία».
Καθώς η μία εκλογική αναμέτρηση θα διαδέχεται την άλλη, άλλα κόμματα θα έχουν ως κίνητρο να υποσχεθούν περισσότερες δημόσιες δαπάνες. Οι πιστωτές της Ελλάδας μπορεί να υποστηρίξουν ότι αυτό δεν έχει μεγάλη σημασία. Το χρέος της χώρας αναδιαρθρώθηκε ως μέρος των προγραμμάτων διάσωσης. Δεν χρειάζεται να αποπληρώσει το κεφάλαιο ή τους τόκους του χρέους που οφείλει στην ΕΕ μέχρι το 2033. Επιπλέον, αν και το χρέος αυξάνεται, ο συνδυασμός πληθωρισμού και οικονομικής ανάπτυξης σημαίνει ότι το χρέος έχει συρρικνωθεί ως ποσοστό του ΑΕΠ: Ο δείκτης μειώθηκε κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες το πρώτο τρίμηνο του έτους.
Εν τω μεταξύ, η ΕΕ μπορεί κάλλιστα να αποφύγει τις τριβές με την Ελλάδα δεδομένου ότι η Ευρώπη βρίσκεται εν μέσω γεωπολιτικής και οικονομικής κρίσης. Έχει ήδη αναστείλει τους δημοσιονομικούς κανόνες του μπλοκ, οι οποίοι υποτίθεται ότι κρατούν υπό έλεγχο το εθνικό χρέος και τα ελλείμματα. Και η ΕΕ ανησυχεί πολύ περισσότερο για την αστάθεια στην Ιταλία μετά την πτώση της κυβέρνησης του Μάριο Ντράγκι.
«Αυτοί οι παράγοντες θωρακίζουν την Ελλάδα βραχυπρόθεσμα. Αλλά μπορεί να μην είναι αρκετά εάν υπάρχει παρατεταμένη περίοδος αστάθειας. Εξάλλου, η κυβέρνηση χρειάζεται ακόμη να χρηματοδοτήσει το συνεχιζόμενο έλλειμμά της.
Από το 2033 ο λογαριασμός της για αποπληρωμές και τόκους θα εκτιναχθεί κατακόρυφα. Υπάρχουν ήδη ενδείξεις ότι οι επενδυτές ανησυχούν. Τα ελληνικά 10ετή κρατικά ομόλογα σημείωσαν απόδοση 3,9% το πρωί της Παρασκευής, αυξημένα κατά 93 μονάδες βάσης τον περασμένο μήνα και 256 μονάδες βάσης υψηλότερα από τα αντίστοιχα γερμανικά ομόλογα.
Ενώ οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων αυξάνονται σε όλο τον κόσμο, οι αποδόσεις του ελληνικού χρέους έχουν αυξηθεί ταχύτερα πρόσφατα ακόμη και από αυτό της Ιταλίας, οι οποίες αυξήθηκαν κατά 34 μονάδες βάσης στο 3,6% τον περασμένο μήνα. Επιπλέον, μόλις τελειώσουν οι γεωπολιτικές και ενεργειακές κρίσεις, η ΕΕ μπορεί να μην είναι τόσο πρόθυμη να κλείσει τα μάτια σε αυτό που συμβαίνει στην Αθήνα.
Την περασμένη εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τερμάτισε την «ενισχυμένη εποπτεία» της ελληνικής οικονομίας. Αυτή είναι μια απόφαση για την οποία μπορεί τελικά να μετανιώσει.» αναφέρει χαρακτηριστικά.
- Διαβάστε από το πρωτότυπο την οικονομική ανάλυση του δημοσιογράφου Hugo Dixon του πρακτορείου Reutersμε τίτλο «It’s time to worry about Greece again», στα αγγλικά, πατώντας ΕΔΩ
