Νίκος Τσούλιας*: Ένα μάθημα που αξία δεν έχει ο βαθμός  (β)

Η «κατάλληλη ηλικία» εισαγωγής της σεξουαλικής αγωγής πρέπει να λαμβάνει υπόψη της τη σωματική και ψυχική ανάπτυξη του παιδιού, τη βιολογική του ωρίμανση και τις κοινωνικές συνθήκες μέσα στις οποίες διαμορφώνει τις γενικότερες ανάγκες του.

Η πληροφόρηση πριν από την εφηβεία είναι πιο ειλικρινής, γιατί η δεισιδαιμονία δεν βρίσκει έδαφος ανάπτυξης στην παιδική αθωότητα. Όσον αφορά τη διδακτική του μαθήματος και το περιεχόμενό του, πρέπει οι παραστάσεις και οι περιγραφές που θα δίνονται να είναι σαφείς χωρίς τάσεις αποφυγής ή λανθάνουσα σεμνοτυφία ή δήθεν έξυπνα υπονοούμενα.

Στο βιολογικό μέρος της όλης διαδικασίας ο προσδιορισμός της παρεχόμενης ύλης είναι σχετικά εύκολος. Μπορεί να περιλαμβάνει την ανατομία και τη φυσιολογία των γεννητικών, τις ορμόνες (προέλευση και λειτουργίες τους), τη σεξουαλική ωρίμανση, τον «κύκλο» στα κορίτσια, τη φυσιολογία της ερωτικής πράξης, την εγκυμοσύνη (προφύλαξη, σύνδεση με υγιεινή, ομάδες αίματος και Rhesus, κληρονομικότητα κλπ), την αντισύλληψη με τα υπέρ και τα κατά της κάθε περίπτωσης, τις διάφορες ασθένειες που συνδέονται με τη σεξουαλική επαφή (AIDS, αφροδίσια…) και τέλος την ανάλυση του «σεξουαλικού ενστίκτου».

Είναι αυτονόητο ότι το γνωστικό αντικείμενο πρέπει να δίνεται απλά χωρίς προκαταλήψεις, για να μπορέσει το παιδί να γνωρίσει καλύτερα το σώμα του και τον εαυτό του. Η αναγκαιότητα επαναπροσδιορισμού των απόψεων του παιδιού σε σχέση με τις λειτουργίες του σώματός του προκύπτει και από το γεγονός ότι η οικογένεια αντιμετωπίζει το θέμα ως μη υπάρχον. Τα «απόκρυφα» μέρη του σώματος καθίστανται ενοχοποιητικά στοιχεία, γι’ αυτό η προσπάθεια αυτής της αγωγής πρέπει να τείνει στη συμφιλίωση του παιδιού με το σώμα του.

Ο τομέας των ψυχολογικών πλευρών είναι ίσως ο πιο δύσκολος. Η  ιδιαιτερότητα έγκειται και στο γεγονός ότι η πρώτη ερωτική σχέση του ανθρώπου καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη συναισθηματική εξέλιξη της ζωής του. Πάντως, η όλη μεθοδολογία πρέπει να αντιμετωπίσει τις εκφράσεις της σεξουαλικότητας ως κάτι φυσιολογικό και απόλυτα δεκτό, για να τεθεί σε στέρεες βάσεις η επίτευξη των στόχων του μαθήματος.  

Ο άνθρωπος είναι το μόνο βιολογικό είδος στο οποίο σεξουαλική συμπεριφορά είναι διαχωρισμένη από την τελεολογία της αναπαραγωγής και στο οποίο ο οίστρος δεν είναι μία εποχιακή εκδήλωση αλλά συνεχής και απ’ αυτή τη σκοπιά η σεξουαλικότητα έχει βαρύνουσα σημασία στη ζωή του.

Επομένως, η όποια επιμονή στην παραμέλησή της δεν έχει κανένα νόημα, παρά μόνο να διαμορφώνεται μία στάση συμβατή με κάποιες μεσαιωνικές αντιλήψεις το βαφτίζονται «ηθικές». Έτσι το παιδί βιώνει την αντιφατική συμπεριφορά της κοινωνίας, που ενώ κυριαρχείται από τη σεξουαλικότητα, αρνείται να τη συζητήσει.

Ο Bertrand Russell επιμένει ότι με την αποσιώπηση της σεξουαλικής αγωγής «η ποίηση, η χαρά και η ομορφιά εκδιώκονται από τη ζωή και επέρχεται ο θάνατος της φαντασίας». Καλείται λοιπόν η βαρβαρότητα της άγνοιας να δώσει τον ηθικό μανδύα της υποκρισίας σε μία εποχή όπου ο ιστορικός ηθικός κώδικας είναι τουλάχιστον ανεπαρκής.

Η ευτυχία του ανθρώπου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη γνώση του κοινωνικού αλλά και του βιολογικού του ρόλου. Κι απ’ αυτή την πλευρά, η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση μπορεί να προσφέρει αρκετά. Αλλά και η εκπαίδευση θα βγει κερδισμένη, αφού θα βρει ένα μάθημα το οποίο δεν θα συγκεντρώνει το ενδιαφέρον του μαθητή στον βαθμό αλλά στο περιεχόμενό του. Και ταυτόχρονα θα κάνει θεαματικό «άνοιγμα» στη ζωή, στην κοινωνία, στην πραγματικότητα…

* Ο Νίκος Τσούλιας, είναι Δρ. Ειδικής Αγωγής ΕΚΠΑ, τ. Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) (1996-2003) και νυν Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής

Πατήστε εδώ και δείτε τα 321 προηγούμενα άρθρα του Νίκου Τσούλια