Νίκος Τσούλιας*: Cern, το μεγαλύτερο επιστημονικό πείραμα στην ιστορία της ανθρωπότητας

Μπορεί να θεωρηθεί ως το μεγαλύτερο επίτευγμα στην ιστορία του ανθρώπου. Και δεν είναι ένα επίτευγμα στατικό. Αντίθετα, είναι ένα επίτευγμα διαρκούς δημιουργικότητας, που απλώνεται σε όλο το εύρος της Γνώσης του ανθρώπου όσον αφορά τη φυσική πραγματικότητα και όχι μόνο.

Πρόκειται για το πιο διεθνές, το απόλυτα παγκόσμιο πείραμα που προάγει τη γνώση και τη συνεργασία εθνών και λαών, την πιο κρίσιμη αποστολή της επιστήμης, το αξιερώτητο και τις ανησυχίες του ανθρώπου. Ναι, εκεί βαθιά μέσα στη Γη στα σύνορα Γαλλίας και Ελβετίας κάθε μέρα, κάθε ώρα, κάθε λεπτό όλο και κάτι καινούργιο γεννιέται.

Και φυσικά δεν αφορά μόνο την επιστημονική κοινότητα. Αφορά τις κοινωνίες και το μέλλον όλων των κρατών. Το CERN είναι η απόλυτη επιτομή της ανθρώπινης αγωνίας και αναζήτησης. Εδώ ανιχνεύουμε την αρχή του Σύμπαντος και του χρόνου, την απαρχή των πάντων, με την πιο ισχυρή συνεργατικότητα επιστήμης και τεχνολογίας. Τι πιο θαυμαστό; Η επιστημονική γνώση διαμορφώνει τον κόσμο μας όσο ποτέ άλλοτε…

Εδώ γεννήθηκε το ίντερνετ (WWW) , που έχει αλλάξει ριζικά τη ζωή μας, από τον Tim Berners-Lee, Βρετανό επιστήμονα, το 1989. Στις 30 Απριλίου 1993, το CERN έθεσε το λογισμικό World Wide Web σε δημόσιο τομέα. Εδώ οι καρποί της έρευνας επηρεάζουν κάθε πτυχή της πραγματικότητάς μας. Εδώ ανιχνεύτηκε το 2012 το μποζόνιο Χιγκς, το σωματίδιο «του θεού», που δημιουργεί τον όμορφο κόσμο της ύλης, που κυρίως μέσω του φαινομένου της ζωής αυτοοργανώνεται σε όλο και πιο σύνθετες και πιο εξαίσιες μορφές. Αναζητώντας το απόλυτα μικρό πηγαίνουμε όλο και πιο πίσω, στο μακρινό παρελθόν. Εδώ βρίσκουμε όλο και πιο νέα σωματίδια και πλάθεται ύλη πρωτόγνωρη. Είναι ο μεγαλύτερος ναός της Γνώσης, της κατανόησης και της ερμηνείας της Φύσης.

Ας δούμε μερικά στοιχεία της ταυτότητάς του από την επίσημη ιστοσελίδα του. «Το CERN ιδρύθηκε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο από μια χούφτα κορυφαίων επιστημόνων και διπλωματών της Ευρώπης με αποστολή να επαναφέρουν την αριστεία στην επιστημονική έρευνα στην Ευρώπη και να προωθήσουν την ειρηνική συνεργασία μεταξύ των εθνών.
Σήμερα, το CERN έχει 24 κράτη μέλη, 10 συνδεδεμένα κράτη μέλη και μια ζωντανή κοινότητα 17 χιλιάδων ατόμων, που αντιπροσωπεύουν περισσότερες από 110 εθνικότητες. Με πολλά μυστήρια της θεμελιώδους φύσης του Σύμπαντος να έχουν ακόμη αποκαλυφθεί, το CERN ετοιμάζεται να συνεχίσει αυτό το εμπνευσμένο ταξίδι εξερεύνησης». Μόλις πρόσφατα το CERN γιόρτασε την 70η επέτειό του στις 29 Σεπτεμβρίου 2024.

Οι υψηλές ενέργειες και οι συγκρούσεις των σωματιδίων, που προσεγγίζουν την ταχύτητα του φωτός, “σκάβουν” όλο και πιο βαθιά στο παρελθόν. Είναι η αρχαιολογία της πιο μεγάλης χρονικής κλίμακας, που μπορεί να αναπτύξει το πνεύμα μας. Αλλά δεν είναι μόνο μελέτη του παρελθόντος. Είναι η διαρκώς ανανεούμενη τεκμηριωμένη θεωρία για το σήμερα και το αύριο του Σύμπαντος.

Η προσφορά του είναι πολλαπλή, σχεδόν σε όλους τους τομείς της κοινωνίας: υγεία, παιδεία, περιβάλλον, πανεπιστήμια, επιμόρφωση, νέες τεχνολογίες, βιολογία, φυσική, διδακτορικά, τέχνες, καινοτομία, τεχνητή νοημοσύνη, φιλοσοφία, επισκέψεις μαθητών, φοιτητών, εκπαιδευτικών κλπ.

Το μέλλον του είναι όλο και πιο φωτεινό. Διαρκείς επαναστάσεις στη Γνώση, στην παραμεθόριο της Γνώσης, μετασχηματισμούς στον τρόπο της σκέψης. «Τα επόμενα χρόνια και δεκαετίες θα δούμε μερικές συναρπαστικές εξελίξεις στην τεχνολογία επιταχυντών με την αναβάθμιση υψηλής φωτεινότητας του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων (HL-LHC), ο οποίος στοχεύει να αυξήσει την απόδοση του LHC μετά το 2029. Το HL-LHC θα επιτρέψει φυσικοί να μελετήσουν γνωστούς μηχανισμούς, όπως το μποζόνιο Higgs, με πολύ μεγαλύτερη λεπτομέρεια και να παρατηρήσουν σπάνια νέα φαινόμενα που θα μπορούσαν να αποκαλυφθούν».

Κρίνω ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι πολλά λύκεια της χώρας μας οργανώνουν πλέον επιστημονικά και εκπαιδευτικά προγράμματα στο CERN. Η επιδραστικότητά τους στη σκέψη και στην κουλτούρα, στις φιλοδοξίες και στους σχεδιασμούς μαθητών και μαθητριών είναι εντυπωσιακή. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι στα 70 χρόνια λειτουργίας του CERN είναι πρώτη φορά που στο τιμόνι του κάθεται ένας Έλληνας, ο καθηγητής κ. Κωνσταντίνος Φουντάς, που εξελέγη με διετή θητεία την 1/10/2024.

* Ο Νίκος Τσούλιας, είναι Δρ. Ειδικής Αγωγής ΕΚΠΑ, τ. Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) (1996-2003) και νυν Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής

Πατήστε εδώ και δείτε τα 314 προηγούμενα άρθρα του Νίκου Τσούλια