Η εισαγωγή της εκπαίδευσης στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση γίνεται χωρίς σχέδιο. Παράλληλα, οι αναδυόμενες τεχνολογίες και ο ψηφιόκοσμος δεν είναι ουδέτερα πεδία. Διαμορφώνονται σε ένα συγκεκριμένο οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο. Δικός μας στόχος είναι η κοινωνία και η δημοκρατία να βγουν ενισχυμένες από αυτή την εξέλιξη.
Α. Σημεία αναφοράς
- Ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η παρουσία του διαδικτύου αυξάνουν τις εκπαιδευτικές και μορφωτικές δυνατότητες των πολιτών. Δίνονται προοπτικές για περαιτέρω εκδημοκρατισμό της Γνώσης και της Πληροφορίας, για ενίσχυση της επιστημονικής κουλτούρας.
- Η ισχυρή σχέση των νέων με το διαδίκτυο και τον ψηφιακό κόσμο βρίσκει τους θεσμούς της εκπαίδευσης σε αμηχανία. Οι νέοι κινούνται με πιο γρήγορους ρυθμούς στις νέες τεχνολογικές πραγματικότητες σε σχέση με το σχολείο.
- Ο ψηφιακός μετασχηματισμός προσθέτει νέες μορφές ανισοτήτων στις ήδη υπάρχουσες. Η πρόσβαση στα όλο και πιο νέα τεχνολογικά αγαθά δυσκολεύει τους οικονομικά αδύνατους.
- Ο ψηφιακός μετασχηματισμός αφορά το «Όλον» του σχολείου: τη διδασκαλία, τη μάθηση, την παιδαγωγική, το μαθησιακό πεδίο, την κοινωνική συμπεριφορά των μαθητών, τον συναισθηματικό τους κόσμο.
Β. Προτάσεις
- Το ψηφιακό εγχείρημα πρέπει να είναι μέρος μιας ευρύτερης προοδευτικής μεταρρύθμισης, εκσυγχρονισμού και εκδημοκρατισμού των εκπαιδευτικών συστημάτων. Δεν αρκεί να είναι μια απλή προσθήκη.
- Να δούμε τη μάθηση στην ψηφιακή εποχή «από κάτω προς τα πάνω», ώστε να απαντήσουμε επίκαιρα σε αυτό που συμβαίνει.
- Είναι αναγκαία η αντιμετώπιση των ανισοτήτων στην εκπαίδευση, για να είναι ψηφιακά συμμέτοχοι όλοι.
- Προϋποθέσεις για την Τεχνητή Νοημοσύνη: εγκυρότητα, διαφάνεια, προστασία πνευματικών δικαιωμάτων, ανθρωποκεντρική ανάπτυξή της.
- Ουσιαστική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών – καθοριστικό στοιχείο για την επιτυχία του σχεδιασμού.
- Ψηφιακός μετασχηματισμός με διασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρα της εκπαίδευσης. Προστασία της ιδιοκτησίας των δεδομένων, που θα παράγονται στα σχολικά συστήματα. Θωράκιση απέναντι στην ιδιωτικοποίηση όσον αφορά τη λειτουργία των σχολείων, από τη χρήση λογισμικών ιδιωτικών εταιρειών. Ανάγκη προώθησης λογισμικών ανοιχτού κώδικα. Ανάπτυξη μηχανισμών κυβερνοασφάλειας.
- Ναι στην ανοικτότητα των ψηφιακών μαθησιακών πόρων: Ο εκπαιδευτικός να σχεδιάζει σύμφωνα με τις ανάγκες των εκπαιδευόμενων. Όχι σε κλειστά μαθησιακά περιβάλλοντα, που δεν επιδέχονται αλλαγές και επιφυλάσσουν για τον εκπαιδευτικό ρόλο διεκπεραιωτή.
Γ. Ερωτήματα που απαιτούν συγκεκριμένες απαντήσεις
- Πώς μπορεί να συνδεθεί η προσπάθεια του σχολείου με την εκτός σχολείου ζωή των μαθητών, στην οποία κυριαρχεί η εύκολη αναφορά τους στο διαδίκτυο;
- Ποιες πολιτικές μπορούν να αναπτυχθούν, ώστε η ενίσχυση της κριτικής σκέψης και του ορθολογισμού να αποτελέσει αντίβαρο στα fake news και στα φαινόμενα του σκοταδισμού και του ρατσισμού, της βίας και της χειραγώγησης παιδιών και νέων;
- Ποιες καινοτομικές ιδέες και πρακτικές της εκπαίδευσης διαμορφώνουν τέτοιες στάσεις και συμπεριφορές στους μαθητές, ώστε να εκλογικεύσουν την άνιση σχέση μεταξύ ψηφιακής και κοινωνικής δράσης;
(Το κείμενο αυτό είναι το 5ο από τα 6, που εστάλησαν για τον διάλογο με τα άλλα Σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Ευρώπης)