Νίκος Τσούλιας*:   Άγνωστα αλλά όχι ασήμαντα “σημεία” της Αθήνας (α)

Το τι είναι σημαντικό και τι όχι είναι μια δύσκολη, μια πολύ δύσκολη υπόθεση. Άλλωστε, δεν υπάρχουν σαφή όρια μεταξύ τους. Ένα συνεχές είναι. Και παράλληλα υπάρχει πάντα η υποκειμενικότητα, που διαφοροποιεί την εικόνα. Αλλά η γενική εικόνα δεν είναι αρκετή για να οριοθετήσει τα πράγματα και τα γεγονότα, στο τι είναι σημαντικό και τι ασήμαντο.
Και θεωρώ ότι είναι ιδιαίτερα απαραίτητο να μαθαίνουμε αυτά τα πράγματα και τα γεγονότα, που δεν φαίνονται να είναι στην τελική εκδοχή του σημαντικού, γιατί έχουν και αυτά τη δική τους ιστορία, τη δική τους πάντα ζωντανή αφήγηση, τους δικούς τους ορίζοντες. Υπάρχει και κάτι άλλο, που με παρακίνησε να γράψω αυτό το άρθρο.
Πρέπει να μαθαίνουμε τις πόλεις μας, τα νησιά μας, τα βουνά μας, τα ποτάμια μας, τη Γεωγραφία από κοινού με την Ιστορία της χώρας μας ξανά και ξανά. Να μαθαίνουμε τα στοιχεία του τόπου μας. Είναι και αυτά σημείο αυτογνωσίας.
Η Αθήνα μας, λοιπόν, όπως και κάθε πόλη, έχει πολλά δευτερεύοντα σημεία τα οποία θα τα παραθέτω κατά καιρούς, σημεία από τα οποία ίσως να περνάμε πολλές φορές ξανά και ξανά και να μην τους δίνουμε σημασία. Και δεν ξέρουμε τη σημασία τους.
Καλή αρχή λοιπόν…

1. Μια ξεχωριστή και ταπεινή μαρμάρινη στήλη στην πλατεία Συντάγματος

Βρίσκεται στη συμβολή της οδού Σταδίου με την πλατεία. Χιλιάδες πολίτες περνούν δίπλα της κάθε ημέρα. Κι όμως δύσκολα τη βλέπουν. Και ποτέ δεν έχουν αναρωτηθεί για ποιο λόγο υπάρχει. Εδώ, λοιπόν, είναι το σημείο από που άρχιζαν να υπολογίζονται οι χιλιομετρικές αποστάσεις των πόλεων της χώρας από την Αθήνα. Στα παλιά ημερολόγια τσέπης υπήρχε πάντα ένας πίνακας με αυτές τις ενδείξεις και ήταν σημείο γνώσης, για ένα θέμα που δύσκολα το εύρισκες αλλού. Τώρα βέβαια έχουν αλλάξει οι αποστάσεις με τη βελτίωση της χάραξης των δρόμων. Και φυσικά υπάρχει το διαδίκτυο – ο μέγας πληροφοριοδότης – που δίνει εύκολες απαντήσεις.

2. Η ιστορική λατέρνα του ελληνικού κινηματογράφου, στου Ψυρρή

Τότε που άνθιζε ο ελληνικός κινηματογράφος μας με τα πενιχρά τεχνικά μέσα, τότε που ο κινηματογράφος ήταν μια απόλυτα λαϊκή υπόθεση με τις αγωνίες και τα όνειρα των Ελλήνων και της κοινωνίας μας, τα λίγα, τα φτωχά σκηνικά άφηναν το σενάριο και τους διαλόγους να πουν την ιστορία τους με έναν αδιαμεσολάβητο τρόπο, με αυθεντικότητα απέναντι στην πραγματικότητα, με λιτότητα που συνδεόταν και με την κουλτούρα της εποχής…
Ανάμεσα, λοιπόν, στα φτωχικά αλλά και εμβληματικά στοιχεία ήταν η λατέρνα αυτή. Να τι μας λέει η ίδια η λατέρνα. “Η λατέρνα αυτή χρησιμοποιήθηκε στα γυρίσματα των ταινιών “Λατέρνα φτώχια και φιλότιμο” και “Λατέρνα φτώχια και γαρύφαλλο” το 1955 και 1956.

2. Το πρώτο ξενοδοχείο της Αθήνας, στη συμβολή Αιόλου και Αδριανού απέναντι από την Ακρόπολη

Αντιγράφω από τη Βικιπαίδεια. «Μέχρι το 1832 δεν υπήρχε κανένα ξενοδοχείο στην Αθήνα και οι ταξιδιώτες που έφταναν στην πόλη κατέφευγαν σε κάποιο από τα ερειπωμένα σπίτια που είχαν μετατραπεί σε πρόχειρα πανδοχεία ή προτιμούσαν τη φιλοξενία του έναστρου αττικού ουρανού.
Ένα από αυτά ήταν το ξενοδοχείο «Αίολος» στις παρυφές του «Πάνω Παζαριού» της παλιάς Αθήνας, που οικοδομήθηκε στα 1835 – 1837 βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Σταμάτη Κλεάνθη (1802 – 1862). Είναι ένα κτήριο με οθωνική αρχιτεκτονική μορφολογία, με πολλά παράθυρα που βλέπουν προς την πλευρά των δύο δρόμων και μαγαζιά στο ισόγειό του.
Το ξενοδοχείο «Αίολος» αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα αθηναϊκού ξενοδοχείου της εποχής του Όθωνα. Στο μεταλλικό υπέρθυρο της κεντρικής εισόδου επί της οδού Αιόλου αναγράφεται η χρονολογία 1837, που δηλώνει τη χρονιά λειτουργίας του ξενοδοχείου. Σήμερα, το κτήριο έχει αποκατασταθεί αρχιτεκτονικά στην αρχική μορφή του».
Και πρόσθετη πληροφορία. Η Λίζα Μιχελή στο βιβλίο της «Η Αθήνα των Ανωνύμων». Σε αθηναϊκή εφημερίδα του 1835, δύο χρόνια πριν από τα εγκαίνια του ξενοδοχείου το 1837, αναφέρονται τα εξής: «Υπό το όνομα “Αίολος” ανοίγεται ξενοδοχείον εν Αθήναις πλησίον της πλατείας του Πλατάνου και της Πνυκός.
Εις το Ξενοδοχείον τούτο δίδονται δωμάτια εφωδιασμένα με κραββάτους και έπιπλα ευρωπαϊκά. Πωλούνται δε διαφόρων ειδών οίνοι της Ευρώπης και άλλα διάφορα οινοπνευματώδη ποτά. Δίδεται πρόγευμα με τζάι και διάφορα ξηρά βρώματα. Τα φαγητά της τραπέζης γίνονται και κατά τον ευρωπαϊκόν και κατά τον τουρκικόν τρόπον, αι δε τράπεζαι είναι εις πάσαν ώραν έτοιμοι. Τα πάντα δίδονται εις μετρίας τιμάς».

* Ο Νίκος Τσούλιας, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) και νυν Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής

Πατήστε εδώ και δείτε τα 296 προηγούμενα άρθρα του Νίκου Τσούλια