Σχεδόν τρεις εβδομάδες μετά τις επιθέσεις της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ, το Ισραήλ δεν έχει ακόμη απαντήσει με την υποσχεθείσα χερσαία εισβολή του.
Οι αρχικές κινήσεις μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου ήταν σύμφωνες με την πολιτική και στρατιωτική λογική. Σχηματίστηκε κυβέρνηση εθνικής ενότητας για να αποδείξει ότι η χώρα λειτουργεί ως μία. Περισσότεροι από 350.000 έφεδροι κλήθηκαν στα όπλα. Ο ανελέητος βομβαρδισμός της Γάζας ξεκίνησε αμέσως, αν και μέχρι σήμερα είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς οποιαδήποτε στρατιωτική δικαιολογία ή μοτίβο στο σφυροκόπημα των παλαιστινιακών υποδομών και τη δολοφονία χιλιάδων αμάχων.
Παρά τα οργισμένα αιτήματα της ισραηλινής κοινωνίας, ιδιαίτερα των ριζοσπαστικών φατριών της, για μαζική απάντηση και πλήρη εξόντωση της Χαμάς, αναλυτές, συμπεριλαμβανομένου και εμού, προειδοποίησαν ότι οι προετοιμασίες για έναν χερσαίο πόλεμο χρειάζονται χρόνο. Ρεαλιστικοί υπολογισμοί ήταν ότι το Ισραήλ θα ήταν έτοιμο σε 10 έως 15 ημέρες. Δεν έγινε τίποτα.
Μισό εκατομμύριο ένοπλοι άνδρες και γυναίκες παραμένουν τοποθετημένοι σε όλο το Ισραήλ και την κατεχόμενη Δυτική Όχθη, αλλά η ορμή του πολέμου φαίνεται να έχει μειωθεί, σχεδόν σταματήσει. Τι συνέβη; Γιατί η ισραηλινή πολεμική μηχανή δεν έχει προχωρήσει στη Λωρίδα της Γάζας;
Μπορεί να υπάρχουν πολλές εξηγήσεις και μόνο το ισραηλινό υπουργικό συμβούλιο και το Γενικό Επιτελείο Στρατού τις γνωρίζουν και τις κρατούν άκρως απόρρητες. Οι ξένοι μπορούν να μαντέψουν μόνο με βάση ελάχιστες ανοιχτές πηγές. Εξετάζουμε εξονυχιστικά κομμάτια φαινομενικά ασύνδετων πληροφοριών για ένα μοτίβο, λεπτές αποχρώσεις στις επίσημες δηλώσεις, ακόμη και τη γλώσσα του σώματος μεταξύ πολιτικών αρχηγών και κορυφαίων στρατιωτικών αξιωματικών.
Οι λόγοι της καθυστέρησης μπορεί να είναι διεθνείς ή εγχώριοι, μπορεί να οφείλονται σε πολιτικούς ή στρατιωτικούς λόγους.
Η πρώτη πιθανότητα θα ήταν η αναζήτηση μιας ειρηνικής λύσης. Το Ισραήλ θα μπορούσε να περιμένει να δώσει στις άτυπες και κακώς συντονισμένες διεθνείς πρωτοβουλίες την ευκαιρία να εξασφαλίσουν τουλάχιστον την απελευθέρωση ορισμένων ή όλων των αιχμαλώτων, αν όχι να διαπραγματευτούν και να εξασφαλίσουν κατάπαυση του πυρός.
Αυτή η άποψη έχει τόσο λίγη αξιοπιστία όσο και οι προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας. Αυτό είναι το πιο απίθανο σενάριο. Η αποφασιστικότητα για εκδίκηση των θυμάτων της 7ης Οκτωβρίου φαίνεται τόσο ακλόνητη που ακόμη και οι εκκλήσεις των οικογενειών των ομήρων για την απελευθέρωσή τους χωρίς μάχη αγνοούνται. Οποιαδήποτε ένοπλη κατάσταση διάσωσης ομήρων θα μπορούσε να καταλήξει σε βαριές παράπλευρες απώλειες και οι αιχμαλώτους να πεθάνουν αντί να απελευθερωθούν.
Εάν οι λόγοι που εμποδίζουν το Ισραήλ να ξεκινήσει την οργή του είναι στρατιωτικοί, θα μπορούσε αυτό να είναι μια ένδειξη ότι το Γενικό Επιτελείο φοβάται ότι οι τρέχουσες δυνάμεις που έχει στη διάθεσή της είναι ανεπαρκείς; Όχι, αυτό δεν μπορεί να ισχύει γιατί το ανατρέπει το γεγονός ότι εύκολα μπόρεσε να συγκεντρώσει εκατοντάδες χιλιάδες επιπλέον εκπαιδευμένους εφέδρους και να τους εξοπλίσει από τις αποθήκες της.
Ένα άλλο εμπόδιο θα μπορούσε να είναι η συνειδητοποίηση ότι οι ταξιαρχίες γύρω από τη Γάζα δεν είναι εκπαιδευμένες για αιματηρό αστικό πόλεμο και ειδικά για αυτό που σίγουρα θα ήταν το πιο δύσκολο μέρος μιας τέτοιας μάχης: μάχες υπόγειο στο δίκτυο των σηράγγων της Χαμάς. Ούτε αυτός μπορεί να είναι ο λόγος, διότι το Γενικό Επιτελείο γνώριζε πόσο απροετοίμαστες είναι οι δυνάμεις του για αυτό το έργο στις 7 Οκτωβρίου και δεν θα είχε εξαπολύσει την ταχεία κινητοποίηση, αλλά θα είχε πρώτα συγκεντρώσει εκείνες τις μονάδες που χρειάζονταν εξειδικευμένη εκπαίδευση.
Δυσοίωνη νηνεμία
Ο στρατηγός Herzi Halevi, αρχηγός του ισραηλινού Γενικού Επιτελείου, και οι συνεργάτες του πρέπει να είναι ανήσυχοι. Έχουν μισό εκατομμύριο στρατιώτες που γίνονται νευρικοί, χωρίς να ξέρουν ποιο είναι το καθήκον τους ή πότε και πώς θα αναλάβουν δράση.
Κάθε λοχίας σε κάθε στρατό γνωρίζει ότι το χειρότερο πράγμα για το στρατιωτικό ηθικό είναι η αβεβαιότητα, η αναποφασιστικότητα, η αναμονή, η αδράνεια και η αναμονή του άγνωστου. Σε καιρό ειρήνης αναγκάζονται να κάνουν απλοϊκές δουλειές, μόνο και μόνο για να αποτρέψουν αυτή τη δηλητηριώδη ανησυχία, αλλά στον πόλεμο, αρχίζει και διαβρώνει γρήγορα τις ικανότητες μάχης.
Γιατί λοιπόν οι Ισραηλινοί επιτρέπουν στις ένοπλες δυνάμεις τους να αρχίσουν να αμφιβάλλουν για τον σκοπό τους; Όλα δείχνουν διαφωνία μεταξύ του πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου (Benjamin Netanyahu) και του υπουργού Άμυνας Γιοάβ Γκάλαντ (Yoav Galant) από τη μία πλευρά και του στρατηγού Herzi Halevi και των διοικητών του από την άλλη.
Από αμνημονεύτων χρόνων, οι αξιωματικοί που υπακούν σε ανώτερες εντολές, αυτοκρατορικές, βασιλικές ή πολιτικές, θέλουν αυτές να είναι σαφείς, καλά καθορισμένες, χωρίς αμφιβολίες και αβεβαιότητες. Όταν οι πολιτικές αρχές διατάσσουν τον στρατό να δράσει, πρέπει να περιγράψουν τους στρατηγικούς στόχους και τις εναλλακτικές επιλογές εάν οι πρωταρχικοί στόχοι αποδειχθούν άπιαστοι. Οι στρατηγοί θέλουν τις διαταγές τους γραπτώς, έτσι ώστε μετά τη μάχη, η ευθύνη για ενδεχόμενες ελλείψεις ή αποτυχίες να μπορεί να κατανεμηθεί με ειλικρίνεια.
Στην περίπτωση του Ισραήλ, οι στρατηγοί σίγουρα θέλουν το υπουργικό συμβούλιο να τους πει τι αναμένει να κάνουν οι δυνάμεις και ποιο είναι το πολιτικά αποδεκτό επίπεδο απωλειών και αποτυχιών. Είναι δουλειά του Matkal να σχεδιάζει για όλα τα ενδεχόμενα, αλλά πρέπει να του πούμε ποια είναι η πολιτική.
Εάν, υποθετικά, το υπουργικό συμβούλιο έλεγε: «Θέλουμε να εκδιώξουμε όλους τους Παλαιστίνιους από τη Γάζα, να τους στείλουμε στην Αίγυπτο» ή «Θέλουμε να μπούμε στο πάρκο Shujaieya, στο κέντρο της πόλης της Γάζας, να υψώσουμε την ισραηλινή σημαία εκεί, να μείνουμε για ένα μήνα και να αποσυρθούμε στο Ισραήλ», η στρατιωτική διοίκηση θα υπολόγιζε τα επίπεδα δύναμης και τη σύνθεση των δυνάμεων που απαιτούνται και θα τις προετοίμαζε και θα τις ανέπτυσσε. Θα σχεδίαζε διάφορα ενδεχόμενα, από εύκολη νίκη έως αιματηρό αδιέξοδο ή απαράδεκτες απώλειες και ήττες.
Η σημερινή δυσοίωνη ανάπαυλα μπορεί να είναι μια ένδειξη μιας αντιπαράθεσης μεταξύ των πολιτικών και του στρατού. Απλώς μαντεύω, αλλά θα ήταν συνεπές με το καουμπόικο στυλ του Νετανιάχου και τη νοοτροπία του νταή να προσπαθήσουμε να πιέσουμε τον στρατό να δράσει με συγκεχυμένες εντολές, κάτι του τύπου: «Απλά προχωρήστε, εκδιώξτε τους μαχητές της Χαμάς όσο περισσότερο μπορείτε και τότε θα δούμε πώς θα εξελιχθεί».
Θα ήταν επίσης συνεπής με τη νοοτροπία των στρατηγών που αισθάνονται ευθύνη απέναντι στους κατώτερους αξιωματικούς και τα στρατεύματά τους να αντισταθούν στη δράση με αόριστες οδηγίες που ο στρατός θεωρεί ανεύθυνες.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, αυτές οι αβεβαιότητες πιθανότατα δεν μπορούν να συνεχιστούν για πολύ ακόμα. Το Ισραήλ πρέπει είτε να ξεκινήσει τη μεγάλη επίθεση σύντομα είτε να πει ότι αναβάλλεται, ενδεχομένως επ’ αόριστον.
- Διαβάστε την ανάλυση του δημοσιογράφου Zoran Kusovac από το πρωτότυπο, όπως αυτή δημοσιεύεται στο αραβόφωνο δίκτυο Al Jazeera με τίτλο «Analysis: Why hasn’t Israel launched a ground invasion of Gaza yet?» στα αγγλικά, πατώντας ΕΔΩ
