Χωρίς προειδοποίηση το Σάββατο, οι μαχητές της Χαμάς στη Γάζα επιτέθηκαν στο Ισραήλ από αέρα, ξηρά και θάλασσα. Εκατομμύρια Ισραηλινοί στο νότο της χώρας ξύπνησαν από τον καυτό ήχο των εισερχόμενων ρουκετών και την αναπόφευκτη πρόσκρουση. Σειρήνες αεροπορικής επιδρομής ήχησαν μέχρι το βόρειο Τελ Αβίβ. Τα αντιπυραυλικά συστήματα αναχαίτισης του Ισραήλ βροντούσαν στην Ιερουσαλήμ.
Σε μια άνευ προηγουμένου κλιμάκωση, ένοπλοι μαχητές της Χαμάς ανατίναξαν τμήματα του εξαιρετικά οχυρωμένου διαχωριστικού φράχτη του Ισραήλ και εισέβαλαν στις ισραηλινές κοινότητες κατά μήκος των συνόρων της Γάζας, τρομοκρατώντας τους κατοίκους και ανταλλάσσοντας πυρά με ισραηλινούς στρατιώτες.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου και οι ακροδεξιοί σύμμαχοί του προσπαθούσαν να ανταποκριθούν στα ταχέως μεταβαλλόμενα γεγονότα. Καθώς περνούσε η μέρα, οι απώλειες γρήγορα αυξήθηκαν.
Η υπηρεσία διάσωσης Zaka, μια ισραηλινή ομάδα, δήλωσε ότι τουλάχιστον 200 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στο νότιο Ισραήλ και άλλοι 1.100 άνθρωποι τραυματίστηκαν.
Τουλάχιστον 198 άνθρωποι στη Λωρίδα της Γάζας σκοτώθηκαν και τουλάχιστον 1.610 τραυματίστηκαν εν μέσω αντιποίνων του Ισραήλ.
Εδώ είναι μερικά βασικά συμπεράσματα από την πολύπλευρη επίθεση που ξαφνικά βύθισε το Ισραήλ και τη Γάζα στη μάχη.
Γιατί οι ισραηλινοί δεν εντόπισαν επίθεση εκ των προτέρων;
Το σοκ που ένιωσαν οι Ισραηλινοί το πρωί του Σαββάτου – στο Simchat Torah, μια από τις πιο χαρούμενες ημέρες του εβραϊκού ημερολογίου – θύμισε την έκπληξη του πολέμου της Μέσης Ανατολής το 1973. Σχεδόν 50 χρόνια νωρίτερα, μια πλήρους κλίμακας αιγυπτιακή-συριακή επίθεση σε εβραϊκή γιορτή μετατράπηκε γρήγορα σε καταστροφή για έναν απροετοίμαστο ισραηλινό στρατό.
Τότε, όπως και τώρα, οι Ισραηλινοί είχαν υποθέσει ότι οι υπηρεσίες πληροφοριών τους θα ήταν σε θέση να ειδοποιήσουν τον στρατό για οποιαδήποτε μεγάλη επίθεση ή εισβολή πολύ νωρίτερα. Αυτή η κολοσσιαία αποτυχία εξακολουθεί να στοιχειώνει την κληρονομιά της τότε πρωθυπουργού Γκόλντα Μέιρ και βοήθησε να ανατραπεί η μακρά κυριαρχία του κάποτε κυρίαρχου Εργατικού Κόμματος.
Τώρα, το ερώτημα του πώς οι μαχητές ήταν σε θέση να οργανώσουν μια τέτοια τεράστια και συντονισμένη επίθεση – η οποία έχει ήδη σκοτώσει περισσότερους Ισραηλινούς από οποιαδήποτε μεμονωμένη επίθεση από τη δεύτερη παλαιστινιακή εξέγερση πριν από δύο δεκαετίες – χωρίς να προκαλέσουν ανησυχίες για τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες έχει ήδη παρουσιάσει μια σημαντική πρόκληση για την υπερεθνικιστική κυβέρνηση του Νετανιάχου.
Οι υποστηρικτές της κυβέρνησης περίμεναν από τον Νετανιάχου και σκληροπυρηνικούς υπουργούς με ιστορικό αντιαραβικής ρητορικής, όπως ο υπουργός Εθνικής Ασφάλειας Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ, να υιοθετήσουν μια ιδιαίτερα φιλοπόλεμη στάση εναντίον των Παλαιστινίων και να απαντήσουν πιο δυναμικά στις απειλές από μαχητές στη Γάζα.
Καθώς οι πολιτικοί αναλυτές επικρίνουν τον Νετανιάχου για την αποτυχία και ο αριθμός των θυμάτων αυξάνεται, ο Νετανιάχου κινδυνεύει να χάσει τον έλεγχο τόσο της κυβέρνησής του όσο και της χώρας.
Πώς μπόρεσε η Χαμάς να πραγματοποιήσει την επίθεση;
Οι μαχητές της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας πραγματοποίησαν μια άνευ προηγουμένου, πολυμέτωπη επίθεση στο Ισραήλ τα ξημερώματα του Σαββάτου, εκτοξεύοντας χιλιάδες ρουκέτες, καθώς δεκάδες μαχητές της Χαμάς διείσδυσαν στα βαριά οχυρωμένα σύνορα σε διάφορες τοποθεσίες από αέρα, ξηρά και θάλασσα και αιφνιδίασαν τη χώρα σε μια μεγάλη γιορτή.
Η Χαμάς ισχυρίστηκε ότι οι μαχητές της πήραν αρκετούς Ισραηλινούς αιχμαλώτους στον θύλακα, δημοσιεύοντας φρικιαστικά βίντεο με μαχητές να σέρνουν αιμόφυρτους στρατιώτες στο έδαφος και να στέκονται πάνω από πτώματα, μερικοί από τους οποίους ήταν μόνο με τα εσώρουχά τους. Ανέφερε ότι ανώτεροι αξιωματικοί του ισραηλινού στρατού ήταν μεταξύ των αιχμαλώτων.
Σε μια δραματική κλιμάκωση που δεν έχει παρατηρηθεί εδώ και δεκαετίες, η Χαμάς έστειλε επίσης αλεξίπτωτα πλαγιάς στο Ισραήλ, δήλωσε ο ισραηλινός στρατός. Η θρασύτατη επίθεση θύμισε μια διάσημη επίθεση στα τέλη της δεκαετίας του 1980, όταν Παλαιστίνιοι μαχητές πέρασαν από το Λίβανο στο βόρειο Ισραήλ με αιωρόπτερα και σκότωσαν έξι ισραηλινούς στρατιώτες.
Ο ισραηλινός στρατός επιβεβαίωσε καθυστερημένα ότι στρατιώτες και πολίτες κρατήθηκαν όμηροι στη Γάζα, αλλά αρνήθηκε να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.
Τι προκάλεσε την επίθεση;
Αξιωματούχοι της Χαμάς επικαλέστηκαν μακροχρόνιες πηγές έντασης μεταξύ του Ισραήλ και των Παλαιστινίων, συμπεριλαμβανομένης της διαμάχης γύρω από το ευαίσθητο συγκρότημα του τεμένους Al-Aqsa, το οποίο είναι ιερό τόσο για τους μουσουλμάνους όσο και για τους Εβραίους και παραμένει στο συναισθηματικό επίκεντρο της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης. Οι ανταγωνιστικές διεκδικήσεις για την περιοχή, γνωστή στους Εβραίους ως το Όρος του Ναού, έχουν διαχυθεί σε βία στο παρελθόν, συμπεριλαμβανομένου ενός αιματηρού πολέμου 11 ημερών μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς το 2021.
Τα τελευταία χρόνια, Ισραηλινοί θρησκευτικοί εθνικιστές – όπως ο Μπεν-Γκβιρ, ο υπουργός Εθνικής Ασφάλειας – έχουν αυξήσει τις επισκέψεις τους στο συγκρότημα. Την περασμένη εβδομάδα, κατά τη διάρκεια του εβραϊκού φεστιβάλ συγκομιδής του Sukkot, εκατοντάδες υπερορθόδοξοι Εβραίοι και Ισραηλινοί ακτιβιστές επισκέφθηκαν την περιοχή, προκαλώντας καταδίκη από τη Χαμάς και κατηγορίες ότι οι Εβραίοι προσεύχονταν εκεί κατά παράβαση της συμφωνίας status quo.
Οι δηλώσεις της Χαμάς ανέφεραν επίσης την επέκταση των εβραϊκών οικισμών σε εδάφη που οι Παλαιστίνιοι διεκδικούν για ένα μελλοντικό κράτος και τις προσπάθειες του Μπεν-Γκβιρ να σκληρύνει τους περιορισμούς για τους Παλαιστίνιους κρατούμενους στις ισραηλινές φυλακές.
Πιο πρόσφατα, οι εντάσεις έχουν κλιμακωθεί με βίαιες παλαιστινιακές διαμαρτυρίες κατά μήκος των συνόρων της Γάζας. Στις διαπραγματεύσεις με το Κατάρ, την Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Έθνη, η Χαμάς έχει πιέσει για ισραηλινές παραχωρήσεις που θα μπορούσαν να χαλαρώσουν τον 17ετή αποκλεισμό του θύλακα και να βοηθήσουν να σταματήσει η επιδείνωση της οικονομικής κρίσης που έχει οξύνει τη δημόσια κριτική για την κυριαρχία της.
Ορισμένοι πολιτικοί αναλυτές έχουν συνδέσει την επίθεση της Χαμάς με τις τρέχουσες συνομιλίες με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ για την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας. Μέχρι στιγμής, οι αναφορές για πιθανές παραχωρήσεις προς τους Παλαιστίνιους στις διαπραγματεύσεις αφορούν Παλαιστίνιους στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, όχι στη Γάζα.
«Πάντα λέγαμε ότι η εξομάλυνση δεν θα επιτύχει ασφάλεια, σταθερότητα ή ηρεμία», δήλωσε στο AP ο Bassem Naim, ανώτερος αξιωματούχος της Χαμάς.
Η επίθεση έρχεται όταν η ισραηλινή κοινωνία είναι διχασμένη
Το ξέσπασμα της βίας έρχεται σε μια δύσκολη στιγμή για το Ισραήλ, το οποίο αντιμετωπίζει τις μεγαλύτερες διαμαρτυρίες στην ιστορία του σχετικά με την πρόταση του Νετανιάχου να αποδυναμώσει το Ανώτατο Δικαστήριο ενώ δικάζεται για διαφθορά.
Το κίνημα διαμαρτυρίας, το οποίο κατηγορεί τον Νετανιάχου ότι αρπάζει την εξουσία, έχει διχάσει πικρά την ισραηλινή κοινωνία και έχει εξαπολύσει αναταραχή στον ισραηλινό στρατό. Εκατοντάδες έφεδροι απείλησαν να σταματήσουν να προσφέρονται εθελοντικά για να παρουσιαστούν για υπηρεσία σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη δικαστική αναμόρφωση.
Οι έφεδροι είναι η ραχοκοκαλιά του στρατού της χώρας και οι διαμαρτυρίες στις τάξεις του στρατού έχουν εγείρει ανησυχίες για τη συνοχή του στρατού, την επιχειρησιακή ετοιμότητα και τη δύναμη αποτροπής καθώς αντιμετωπίζει απειλές σε πολλαπλά μέτωπα. Ο Νετανιάχου κάλεσε το Σάββατο «εκτεταμένη κινητοποίηση των εφεδρικών δυνάμεων».
Τι είδους κατάπαυση του πυρός ή ψήφισμα μπορεί να αναμένεται;
Το Ισραήλ και η Χαμάς έχουν εμπλακεί σε τέσσερις πολέμους και έχουν ανταλλάξει πυρά πολλές φορές από τότε που η ισλαμική μαχητική ομάδα πήρε τον έλεγχο της Γάζας από δυνάμεις πιστές στην Παλαιστινιακή Αρχή το 2007. Οι εκεχειρίες έχουν σταματήσει τις μεγάλες μάχες σε προηγούμενους γύρους συγκρούσεων, αλλά πάντα αποδεικνύονταν ασταθείς.
Κάθε συμφωνία στο παρελθόν προσέφερε μια περίοδο ηρεμίας, αλλά τα βαθύτερα, υποκείμενα ζητήματα της σύγκρουσης σπάνια αντιμετωπίζονται και θέτουν τις βάσεις για τον επόμενο γύρο αεροπορικών επιδρομών και ρουκετών.
Με την αυξημένη επιρροή της σε αυτόν τον γύρο, η Χαμάς είναι πιθανό να πιέσει σκληρότερα για παραχωρήσεις σε βασικά ζητήματα, όπως η χαλάρωση του αποκλεισμού και η απελευθέρωση κρατουμένων που κρατούνται από το Ισραήλ.
- Δείτε το άρθρο της ανταποκρίτριας στη Μέσης Ανατολής για το Associated Press, Isabel Debre με τίτλο «5 things to know about the Hamas militant group’s unprecedented attack on Israel», στα αγγλικά, πατώντας ΕΔΩ
