Νίκος Τσούλιας*: Από Υπουργείο Παιδείας σε Υπουργείο κατά της Παιδείας

Αν θέλουμε να κάνουμε μια συνολική αποτίμηση του κυβερνητικού έργου στην εκπαίδευση, μπορούμε να την αποδώσουμε ως εξής. Από το σκοταδισμό του αγέννητου παιδιού και την απόπειρα εισαγωγής κάμερας στη σχολική αίθουσα μέχρι τον αντιδημοκρατικό και προβληματικό τρόπο εκλογής των πρυτάνεων και την ιδιωτικοποίηση πτυχών του εκπαιδευτικού μας συστήματος, ένα νήμα σκληρού συντηρητισμού και άκρατου νεοφιλελευθερισμού ενώνει την εκπαιδευτική πολιτική της ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας.

Όταν η Υπουργός Παιδείας δεν μπορεί να δώσει καμιά πνοή εκσυγχρονισμού, επιδίδεται σε αντιμεταρρυθμίσεις για έναν σκληρό κομματικό πυρήνα, που αρέσκεται σε πρακτικής πυγμής έναντι των όποιων κοινωνικών δυνάμεων.

Όταν υπηρετεί με ακραίο τρόπο τα ιδιωτικά συμφέροντα με κορυφαία παραδείγματα την υπόθεση των κολεγίων και την μη εποπτεία στα πολλαπλά φαινόμενα παρανομίας των ιδιωτικών σχολείων, δεν μπορεί να αγγίξει την ουσία των εκπαιδευτικών ζητημάτων.

Όταν αντί να ενισχύει και να στηρίζει τους εκπαιδευτικούς στο δύσκολο και πολύπλοκο έργο τους – όπως επιτάσσει ο θεσμικός της ρόλος -, επιδίδεται σε πολιτικές επιβολής.

Έχει επιλέξει δρόμους καταστολής.

Πέρασε η πανδημία και δεν έκανε απολύτως τίποτα. Δεν μάθαμε ποτέ την έκταση του μαθησιακού κενού των μαθητών – κενού που μετασχηματίζεται με το πέρασμα στου χρόνου σε μορφωτικό έλλειμμα. Δεν πήρε κανένα μέτρο αντιμετώπισής του. Δεν έστειλε ποτέ σχετικά στοιχεία στην UNESCO σα να είμαστε τριτοκοσμική χώρα!

Οργανώνει γιορτές και πανηγύρια, φιέστες και επικοινωνιακές φούσκες, αλλά δεν αναρωτιέται επί της ουσίας ποιο είναι το δημιουργικό της έργο. Πλημμυρίζει με τη βοήθεια του ΙΕΠ τα μέσα ενημέρωσης με δήθεν νέα αναλυτικά προγράμματα. Να τα κάνουν τι οι εκπαιδευτικοί; Υπάρχει καμιά χρησιμότητά τους, όταν τα υποτιθέμενα νέα βιβλία έχουν παραπεμφθεί στο 2025;

Η Υπουργός Παιδείας δεν έχει αποφασίσει ούτε ένα μέτρο στήριξης στους εκπαιδευτικούς. Θέλει να είναι υπάκοοι στα όποια στα κελεύσματά της, να είναι υποτακτικοί και όχι πολίτες με την βαριά κοινωνική ευθύνη να καλλιεργούν την ελευθερία στους μαθητές.

Δεν γνωρίζει ότι οι εκπαιδευτικοί για να προάγουν την ελευθερία και τη μορφωτική κουλτούρα, πρέπει οι ίδιοι να είναι ελεύθεροι, να έχουν άποψη για το σχολείο, να αναζητούν και να ερευνούν, να αμφισβητούν και να δημιουργούν.

Το όλο σχέδιό της είναι στρατηγικού χαρακτήρα. Θέλει σχολείο, μαθητές και εκπαιδευτικούς της παλιάς δεξιάς κοπής της δεκαετίας του 1960. Να διαμορφώνονται χειραγωγημένοι πολίτες και όχι πολίτες αγωνιστές της ζωής και της κοινωνία. Αυτή είναι η στρατηγική της επιλογή, ο πυρήνας της δεξιάς ιδεολογίας της. Η αξιολόγηση είναι ένα εργαλείο γι’ αυτή την επιλογή. Δεν συνδέεται με τη βελτίωση της εκπαίδευσης.

Θέλει να αγνοεί τη ζημιά που κάνει στο σχολείο. Θέλει να φοβούνται οι εκπαιδευτικοί! Να υλοποιούν τις όποιες αντιεκπαιδευτικές αποφάσεις της χωρίς αντιρρήσεις. Δείχνει να μην κατανοεί ότι το σχήμα του καταπιεσμένου και απαξιωμένου εκπαιδευτικού, που τόσο συστηματικά προωθεί, πόσο επιβλαβές είναι στα μάτια των μαθητών. Θεωρεί ότι ασκεί διοίκηση με μοναδικό πεδίο αναφοράς τη βίαιη επιβολή της πολιτικής της.

Δεν έχει ακούσει για διάλογο που είναι τόσο αναγκαίος στην παιδεία, για διάλογο που θεωρείται επιστημονικά και παιδαγωγικά ως πηγή δημιουργίας στην εκπαίδευση και προτείνεται ως στοιχείο sine qua non από την επιστημονική βιβλιογραφία αλλά και από διεθνείς οργανισμούς ακόμα και από τον ΟΟΣΑ.

Πώς μπορεί να κατανοήσει ότι η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου οφείλει να είναι δημιουργική, ότι αφορά όλους του συντελεστές της εκπαίδευσης, ότι είναι βασικό και καθημερινό στοιχείο της εργασίας όλων των εκπαιδευτικών και ότι προς τούτο απαιτεί ενίσχυση και ενθάρρυνση και δεν έχει καμιά σχέση με τις πρακτικές της καταστολής.

Επιχειρεί να διαμορφώσει μια αντίληψη ότι οι κακοδαιμονίες του εκπαιδευτικού συστήματος οφείλονται στην έλλειψη της δικής της πρότασης για «αξιολόγηση – επιβολή», επιχειρώντας να παρακάμψει τις δικές της πολιτικές ευθύνες, της ουσιαστικής εγκατάλειψης της δημόσιας εκπαίδευσης.

Προσωρινή είναι η Υπουργός Παιδείας. Η γκρίζα σκιά της θα χαθεί, γιατί αποδομεί τη δημόσια εκπαίδευση, γιατί επιχειρεί να στρέψει τους θεσμούς της εκπαίδευσης στο μακρινό παρελθόν. Οι εκπαιδευτικοί είναι και θα είναι στο σχολείο. Η ζωή τους είναι ζυμωμένη με τη διδασκαλία και τη διαπαιδαγώγηση. Αυτοί πάντα θα λάμπουν με πνεύμα ελευθερίας και δημιουργίας.

* Ο Νίκος Τσούλιας, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) και νυν Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του Κινήματος Αλλαγής

Πατήστε εδώ και δείτε τα 256 προηγούμενα άρθρα του Νίκου Τσούλια