Η τραγωδία της 28ης Φεβρουαρίου έρχεται ως συνέχεια όλων των ατυχημάτων που έχουν συμβεί στο στενό των Τεμπών κατά την τελευταία εικοσαετία και έχουν πλέον στιγματίσει γενιές της ελληνικής κοινωνίας.
Όλοι γνωρίζουμε για τα προβλήματα του οδικού δικτύου των Τεμπών, για τα ατυχήματα που συνέβησαν και για τις παρεμβάσεις που χρειάστηκε να γίνουν ώστε έπειτα από σχεδόν είκοσι έτη να εγκαινιαστούν οι σήραγγες που παρακάμπτουν την κοιλάδα τον Απρίλιο του 2017.
Δεν συνέβη όμως το ίδιο και με το σιδηροδρομικό δίκτυο, κατόπιν συνειδητής επιλογής των μεταπολεμικών κυβερνήσεων. Απαρχαιωμένα συστήματα, δίκτυο με ζημιές και ελλείψεις σε πολλά σημεία του, δίχως φύλαξη και με ελάχιστο προσωπικό να στελεχώνει τις υπηρεσίες και τα σταθμαρχεία της χώρας. Τα προβλήματα του ελληνικού σιδηροδρόμου είναι πολλά και συγκεντρώνονται στην περιοχή της Θεσσαλίας, καθώς αποτελεί κομβικό σημείο για τις επιβατικές και εμπορικές αμαξοστοιχίες.
Το ερώτημα λοιπόν που τίθεται από οποιονδήποτε παρακολουθεί τις εξελίξεις των τελευταίων ημερών είναι το «γιατί;». Γιατί αυτά τα προβλήματα του σιδηροδρομικού δικτύου δεν αντιμετωπίστηκαν ποτέ αποτελεσματικά, γιατί δεν υπήρχε άριστα εκπαιδευμένο προσωπικό σε καίριες θέσεις του σιδηροδρόμου, γιατί η ασφάλεια των αμαξοστοιχιών να εναπόκειται σε έναν μόνο άνθρωπο; Δυστυχώς η ευθύνη για την ασφάλεια και τη λειτουργία του ελληνικού σιδηροδρόμου αποτελεί ένα ζήτημα που πολλάκις έχει επιχειρηθεί να οριοθετηθεί από την εκάστοτε κυβέρνηση, από τις αρμόδιες Αρχές, από τα ελληνικά δικαστήρια αλλά και από τους ίδιους τους εργαζομένους, όμως πάντοτε εμφανίζονται εμπόδια, με όλους τους εμπλεκομένους να φέρουν μερίδιο ευθύνης.
Μετά την τελευταία τραγωδία είναι καιρός να βρεθούν άμεσες και πρακτικές λύσεις. Την τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα δεν μπορεί να είναι υπεύθυνος μόνον ένας άνθρωπος για ένα ολόκληρο σταθμαρχείο. Δεν μπορεί να μην υπάρχουν ενεργοποιημένες δικλίδες ασφαλείας. Αν και πρόκειται για ένα ανθρώπινο λάθος, το οποίο πλέον θα κριθεί από τη δικαιοσύνη ως αρμόζει, δεν πρέπει να στεκόμαστε μόνο εκεί. Η πρόοδος και οι νέες τεχνολογίες είναι απαραίτητες ώστε να μην ξανασυμβεί ποτέ κάτι παρόμοιο στον ελληνικό σιδηρόδρομο, με αμεσότερη ανάγκη τη λειτουργία ενός συστήματος Τηλεματικής. Η ασφάλεια των αμαξοστοιχιών και των επιβατών πρέπει εμπράκτως να γίνει πρωταρχική ευθύνη του ελληνικού σιδηροδρόμου.
Το ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο έχει σοβαρότατες ελλείψεις σε εξοπλισμό, προσωπικό και τεχνογνωσία. Ήδη τα γρανάζια του κρατικού μηχανισμού αλλά και της ίδιας της κοινωνίας έχουν ξεκινήσει να λειτουργούν για να διορθώσουν τα κακώς κείμενα. Άλλωστε, για τα ανθρώπινα λάθη πρέπει και να αποδίδονται ευθύνες αλλά και να διερευνώνται οι πραγματικές αιτίες τους ώστε κάποτε να απαντηθεί αυτό το μεγάλο «γιατί;»
* Ο Στέφανος Ι. Γιαννακόπουλος είναι Δικηγόρος Αθηνών Παρ’ Εφέταις, υπ. διδάκτωρ Νομικής ΔΠΘ
