Νίκος Τσούλιας*: Στηρίζουμε τους εκπαιδευτικούς και τους πανεπιστημιακούς καθηγητές για μια σύγχρονη, δημοκρατική παιδεία

Δημόσια, δωρεάν, δημοκρατική, σύγχρονη Παιδεία

Στις αναδυόμενες γνωσικοκεντρικές εποχές, της 4^ης Βιομηχανικής επανάστασης και του ψηφιακού μετασχηματισμού, είναι αναγκαία η διαμόρφωση μιας σύγχρονης εθνικής στρατηγικής για την παιδεία. Για μια παιδεία δημόσια, δωρεάν και δημοκρατική. Γιατί με αυτή την συνθήκη προάγεται ο κοινωνικός, μορφωτικός και ανθρωπιστικός ρόλος της θεσμικής εκπαίδευσης και επωάζεται μια πολιτεία προόδου και δημιουργίας.

Πυρήνας της πρότασής μας είναι ο διαρκής εκσυγχρονισμός και εκδημοκρατισμός του εκπαιδευτικού μας συστήματος, με στόχο την άμβλυνση των ανισοτήτων και τη διαμόρφωση προϋποθέσεων για ίσες ευκαιρίες σε όλους τους νέους. Στόχος μας είναι να αναδείξουμε το βασικό πρόταγμα μιας σύγχρονης ανθρωπιστικής παιδείας. Γιατί, «ο πολίτης πρέπει να είναι ένας άνθρωπος ελεύθερος. Και ελεύθερος είναι μόνο εκείνος που κατακτά κάθε στιγμή την ελευθερία του…. Να απελευθερωθεί από την αμάθεια, από τις προλήψεις, από τις πλάνες… Μόνο ο ελεύθερος άνθρωπος είναι και ηθικά αυθύπαρκτος» (Ε. Παπανούτσος).

Μια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση περιέχει ως βασικό της περιεχόμενο την ποιοτική αναβάθμιση του Παιδαγωγικού, του Πολιτιστικού και του Μορφωτικού ρόλου του σχολείου, τη διαμόρφωση ανοιχτών οριζόντων για το Πανεπιστήμιο της Γνώσης και της Έρευνας, που θα δημιουργούν, σχολείο και πανεπιστήμιο, διαρκώς νέες προοπτικές στη χώρα μας, που θα προωθεί το Σχέδιο Δράσης για την Ψηφιακή Εκπαίδευση (2021-2027) της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα προάγει την ευρωπαϊκή ταυτότητα.

Βασικά στοιχεία της εκπαιδευτικής πολιτικής μας είναι: η συνεχής βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης, «περισσότερη Ευρώπη» με κοινές επιλογές σε όλες τις χώρες που θα προάγουν την πολιτική ενοποίησή της, η αναβάθμιση των υποδομών της εκπαίδευσης, η οικονομική χρηματοδότησή της με τη λογική της πιο κρίσιμης επένδυσης της χώρας μας και η συνολική στήριξη εκπαιδευτικών και πανεπιστημιακών καθηγητών.  

Η ιδιωτικοποίηση και η εμπορευματοποίηση της εκπαίδευσης και του κοινωνικού κράτους υπονομεύουν την ουσία της παιδείας ως κοινωνικού αγαθού, ως βασικού στοιχείου μιας προοδευτικής πολιτείας.

Οι εκπαιδευτικοί και οι πανεπιστημιακοί καθηγητές στο προσκήνιο των αλλαγών

Μπροστά στα σύνθετα προβλήματα και στις πολλαπλές προκλήσεις του σχολείου και του πανεπιστημίου, ο ρόλος των εκπαιδευτικών και των πανεπιστημιακών καθηγητών γίνεται όλο και πιο κρίσιμος και αποφασιστικός.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ο ΟΟΣΑ, η UNESCO, η  Education International, διεθνείς και εγχώριες έρευνες, παιδαγωγοί και κοινωνιολόγοι αναδεικνύουν τον κεντρικό ρόλο τους στη μάθηση, στη διαπαιδαγώγηση, στην έρευνα και μάλιστα επισημαίνουν ότι πρέπει να συμμετέχουν στη διαμόρφωση των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων – και όχι απλά στην εφαρμογή τους – άλλως, οι προς τούτο πολιτικές δεν ευδοκιμούν!

Συνήθως, η διαμόρφωση των εκπαιδευτικών πολιτικών εστιάζει ή και εξαντλείται σε διοικητικές πράξεις. Παραλείπεται ο βασικός παράγοντας, η ψυχή του σχολείου και του πανεπιστημίου, με αποτέλεσμα να προκύπτουν ατελέσφορες επιλογές. «Το σπουδαιότερο μέρος της μεταρρύθμισης δεν είναι εκείνο που θα συντελεστεί μέσα στους νόμους και στα διατάγματα, αλλά μέσα στις ψυχές των δασκάλων» (Δ. Γληνός). Θέση μας είναι να αλλάξουμε τον πυρήνα της εκπαιδευτικής πολιτικής, να δώσουμε λόγο – θεσμικό και ουσιαστικό – στις συλλογικές εκφράσεις των εκπαιδευτικών και των πανεπιστημιακών.

Η οικονομική αναβάθμισή τους, η διασφάλιση των κατάλληλων εργασιακών συνθηκών και η συνεχής και ολόπλευρη στήριξή τους είναι αναγκαία συνθήκη για μια σύγχρονη και απαιτητική παιδεία. Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και η ανάπτυξη της έρευνας στο πανεπιστήμιο με δημόσια χρηματοδότηση και με εθνική στρατηγική για τις επιλογές της και για το περιεχόμενό της, αποτελούν καθοριστικά στοιχεία για τη γενικότερη μεταρρύθμιση στην εκπαίδευση.

Η ακαδημαϊκή και η παιδαγωγική ελευθερία, η παιδαγωγική ευθύνη και η επαγγελματική αυτονομία είναι καταλύτες για την απελευθέρωση των δημιουργικών δυνάμεων στην εκπαίδευση.

Πιστεύουμε στον κρίσιμο ρόλο των εκπαιδευτικών και των πανεπιστημιακών καθηγητών, γιατί συνδέεται με τη συνεχή  προαγωγή της δημοκρατίας, με την διαρκή ενίσχυση της εκπαιδευτικής κουλτούρας για ελευθερία, δικαιοσύνη, ισότητα, αλληλεγγύη, αλληλοσεβασμό… 

* Ο Νίκος Τσούλιας, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) και νυν Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής

Πατήστε εδώ και δείτε τα 221 προηγούμενα άρθρα του Νίκου Τσούλια