Είναι κοινή διαπίστωση των εκπαιδευτικών. Πολλά στοιχεία θα ήθελαν να γνωρίζουν και να εφαρμόζουν από την αρχή της καριέρας των, που προστίθενται σιγά – σιγά στην πορεία της σχολικής διαδρομής των, στοιχεία που μόνο η πράξη και η εμπειρία απλόχερα δωρίζουν, στοιχεία απρόβλεπτα αλλά και – το πιο σημαντικό – στοιχεία που μερικά τουλάχιστον θα μπορούσαν να έχουν προοικονομηθεί.
Υπάρχει μια ισχυρή αιτιολογία στο ότι πολλά πράγματα στη διδασκαλία τα βρίσκεις μέσα από την ίδια την εξέλιξή της. Η διδασκαλία έχει πάντα αβεβαιότητες, ταλαντεύσεις, ανατροπές, αυτοαναφορές. Ένα μέρος της μόνο μπορεί να σχεδιαστεί πριν την εκτέλεσή της.
Ωστόσο, υπάρχει μια βασική εργασία, που η αξία της είναι ιδιαίτερα σημαντική στη συνεχώς επαυξητική δημιουργικότητα του εκπαιδευτικού και κατά συνέπεια στη διαρκή βελτίωση της διδασκαλίας: η διατήρηση ενός σχολικού ημερολογίου της μάλλον καθημερινής διδακτικής πορείας, γιατί κάθε ημέρα όλο και κάτι καινούριο και απρόσμενο σου δίνει.
Φυσικά δεν θα περιέχει μόνο το πώς εξελίσσεται η μαθησιακή καλλιέργεια των μαθητών και των μαθητριών αλλά θα καταγράφονται τα λάθη και οι παραλείψεις, οι αστοχίες και αδυναμίες μας, γιατί αυτά αποτελούν και το πιο σημαντικό πεδίο της εκπαιδευτικής αυτογνωσίας και ως εκ τούτου είναι και η καλύτερη πηγή διόρθωσης των αρνητικών στοιχείων και βελτίωσης του συνολικού σχολικού γίγνεσθαι.
Εδώ είναι περιττές οι όποιες δικαιολογίες του εαυτού μας για τα αρνητικά σημεία μας και η γενναιότητα στην αυτοκριτική μας μπορεί να αποβεί ο καλύτερος δάσκαλός μας.
Η καταγραφή των πιο οριακών περιστατικών, που έχουν σοβαρές προεκτάσεις είτε θετικές είτε αρνητικές, η βαθιά και ψύχραιμη ανάλυσή τους αλλά και η σχετική συζήτησή τους με κάποιους συναδέλφους για μια πιο αντικειμενική επεξεργασία αποτελούν παράγοντες καθοριστικοί για την ενίσχυση της εμπειρίας. Γιατί, η εμπειρία δεν έρχεται μόνη της μέσα από την απλή λειτουργία της σχολικής αίθουσας αλλά κυρίως μέσα από το βαθύ αναστοχασμό των οριακών σημείων της διδασκαλίας και των σημείων που προβληματιζόμαστε και ταλαντευόμαστε.
Υπάρχει το υπέρτατο πεδίο, το αξιακό φορτίο της διδασκαλίας, της ουμανιστικής και δημοκρατικής παιδείας, του πυρήνα της παιδαγωγικής, το οποίο πρέπει να υπηρετείται καθημερινά και με αδιόρατο εν πολλοίς τρόπο, χωρίς στείρους διδακτισμούς και εκβιαστικά διλήμματα. Και εδώ απαιτείται συστηματική καταγραφή στο πως πορευόμαστε.
Το ημερολόγιο του εκπαιδευτικού καταστρώματος, για να αποκτά το πλήρες περιεχόμενό του πρέπει να συνδέεται λειτουργικά με το σχέδιο μαθήματος, με την αξιολόγησή του και με τις διορθωτικές κινήσεις μας. Δεν μπορεί να είναι σημειώσεις για τον μελλοντικό χρόνο των αναμνήσεών μας – αυτό ούτως ή άλλως έρχεται μόνο του – αλλά συστατικό και οργανικό κομμάτι της σχολικής μας λειτουργίας.
Είναι ένας διαρκής διάλογος με τον εκπαιδευτικό – και όχι μόνο – εαυτό μας, ένας διάλογος συνεχής, αφού το σχολείο μάς απασχολεί πάντα και εκτός σχολείου. Είναι μια όμορφη διαπαιδαγωγική λειτουργία, αφού είναι πηγή διδασκαλίας της διδασκαλίας μας!
* Ο Νίκος Τσούλιας, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) και νυν Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής
Πατήστε εδώ και δείτε τα 219 προηγούμενα άρθρα του Νίκου Τσούλια
