Σήμερα με την έκρηξη των τεχνολογικών αλλαγών και της πληροφοριόσφαιρας, δεν είναι μόνο αναγκαίος ο εκσυγχρονισμός του εκπαιδευτικού μας συστήματος αλλά και η ενίσχυση του παιδαγωγικού, πολιτιστικού και ανθρωπιστικού χαρακτήρα του όλου μαθησιακού περιβάλλοντος.
Απαιτείται απομείωση του χρησιμοθηρικού τρόπου προσέγγισης της γνώσης και ανάπτυξη ενός γενικού μορφωτικού περιβάλλοντος – που θα καλλιεργεί την μόνιμη σχέση μας με την γνώση και την μάθηση – και επαναπροσδιορισμός της «γενικής παιδείας» με στόχο την δημιουργία ισχυρής «βασικής παιδείας» για την αντιμετώπιση του νέου πολυ-πληροφοριακού περιβάλλοντος πεδίου και με παράλληλη προώθηση επιμέρους εμβαθύνσεων σε συγκεκριμένους τομείς με την επικουρία της εκπαιδευτικής έρευνας. Βασική επιδίωξη είναι η αλλαγή μορφωτικού «παραδείγματος», ώστε η θεσμική εκπαίδευσή μας να βρίσκεται στην αιχμή των εξελίξεων.
Άλλωστε, όπως έχει επισημάνει εύστοχα η κοινωνιολογία της εκπαίδευσης (Bourdieu κ.α.), η αξία όλων όσων αποκτούν οι εκπαιδευόμενοι από το εκπαιδευτικό σύστημα (πτυχία, γνώσεις και δεξιότητες) «εξαρτάται από την αξία αυτού του ίδιου του εκπαιδευτικού συστήματος», δηλαδή το κατά πόσο αυτό είναι εκσυγχρονισμένο και αποτελεσματικό, ικανό να παράσχει αληθινή μόρφωση.
Η ψηφιακή εποχή ανασυντάσσει τη σχέση μας με τη γνώση, με την πληροφορία και την πληροφόρηση. Επομένως, η αναδιάρθρωση του σχολείου πρέπει να είναι συνολική (επί όλου του πεδίου δράσης του) και να μην εξαντλείται μόνο στην αναδιαμόρφωση των γνωστικών αντικειμένων.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση καθορίζει το πλαίσιο για τις χώρες της όσον αφορά την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και την αμοιβαία μάθηση, με στόχο:
- να εφαρμοστούν στην πράξη η διά βίου μάθηση και η κινητικότητα,
- να βελτιωθούν η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης,
- να προωθηθούν η ισότητα, η κοινωνική συνοχή και η ενεργός συμμετοχή των πολιτών,
- να καλλιεργηθούν η δημιουργικότητα, η καινοτομία και η επιχειρηματικότητα.
Σε αυτό τον σύγχρονο κόσμο των πολλαπλών αναγκών και των μεγάλων αλλαγών, το ΠΑ.ΣΟ.Κ. – Κίνημα Αλλαγής θέτει τις δικές του μεγάλες προκλήσεις για την εκπαίδευση.
- «Να διατηρήσουμε το βασικό κεκτημένο μιας εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς, για όλους τους πολίτες.
- Να εμπεδώσουμε ότι η πρωτοπορία στην γνώση, η αξιοκρατία στην εκπαίδευση, η αυτογνωσία των μελλοντικών πολιτών, και η ευγενής άμιλλα είναι πολύτιμα εργαλεία για να φέρουν την οικονομική ανάπτυξη αλλά και να βελτιώσουν την ποιότητα της δημοκρατίας μας.
- Να επιδιώξουμε την δημιουργία σκεπτόμενων πολιτών με ευρεία μόρφωση, που θα μπορούν να αξιολογούν την ποιότητα της πληροφορίας από την οποία κατακλύζονται, στην πολιτική, την υγεία, την τεχνολογία, και να την αξιοποιούν δημιουργικά.
- Να επικεντρώσουμε το εκπαιδευτικό σύστημα στην ανάπτυξη του κριτικού πνεύματος των νέων, απαλλάσσοντας τους από την ισοπεδωτική και εξευτελιστική διαδικασία της «παπαγαλίας».
- Να ανακτήσουμε την εμπιστοσύνη της κοινωνίας στους Δασκάλους, τους Καθηγητές τους Επιστήμονες, και να ενισχύσουμε τον κομβικό κοινωνικό τους ρόλο.
- Να δώσουμε προτεραιότητα στις δημόσιες επενδύσεις στον τομέα της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της έρευνας, και να βρούμε αποτελεσματικότερους τρόπους κινητοποίησης των διαθέσιμων δημοσιονομικών πόρων, με την πραγματοποίηση διαρθρωτικών αλλαγών.
- Να οικοδομήσουμε μια εκπαίδευση που να καλλιεργεί την ισότητα και τον σεβασμό στην ιδιαιτερότητα, απέναντι σε διακρίσεις κάθε είδους.
- Να παρέχουμε ένα ανεξάρτητο και φιλικό μαθησιακό περιβάλλον σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
- Να εισαγάγουμε σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης την πληροφορική, την τεχνολογία και νέες μαθησιακές πρακτικές (πχ μαζικά ελεύθερα διαδικτυακά μαθήματα, MOOCS) που να συνδυάζουν την πρόσβαση σε γνώσεις μέσω κειμένων με καινοτόμες οπτικοακουστικές μεθόδους.
- Να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για την δια βίου μάθηση και Εκπαίδευση».
Φυσικά, δεν αρκούν μόνο νομοθετικές πρωτοβουλίες. «Το σχολείο δεν αλλάζει αλλάζοντας μόνο το σχολείο», τονίζουν παιδαγωγοί και κοινωνιολόγοι της εκπαίδευσης. Απαιτούνται ευρύτερες κοινωνικές αλλαγές και η προαγωγή ενός Μορφωτικού κινήματος. Γιατί, όπως πολύ εύστοχα έχει τονίσει ο Ευάγγελος Παπανούτσος, «εκπαιδευτική μεταρρύθμιση θα πει αναγέννημα ψυχικό, κι αυτό δεν το προκαλεί ποτέ η ανάγκη αλλά η πλησμονή της ζωής».
* Ο Νίκος Τσούλιας, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) και νυν Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής
Πατήστε εδώ και δείτε τα 217 προηγούμενα άρθρα του Νίκου Τσούλια
