Υπάρχουν βιβλία και βιβλία… Βιβλία που η σκόνη του χρόνου τα έχει σκεπάσει για τα καλά και σου έχουν γίνει άγνωστα, βιβλία που χάνεις τον χρόνο σου και το μετανιώνεις που δεν έκανες καλή επιλογή και εκνευρίζεσαι γιατί έτσι έχασες κάποιο άλλο καλό βιβλίο, βιβλία που απλώς τα διαβάζεις και σου μένει μια μακρινή απόγευση…
Βιβλία που συνεισφέρουν στη μόρφωσή σου και στην παιδεία σου, βιβλία που χαρακτηρίζουν μια περίοδο της ζωής σου, βιβλία που είναι επιδραστικά και σε επηρεάζουν στην κουλτούρα σου, στον τρόπο σκέψης σου, ακόμα και στον χαρακτήρα σου και στη συνείδησή σου.
Απέραντος ο κόσμος του βιβλίου, ποικιλόμορφος, γεμάτος αντιθέσεις και αντιφάσεις, με αντιδραστικό ή προοδευτικό περιεχόμενο, διαρκώς ανανεούμενος αλλά και απίστευτα προσκολλημένος στο χθες. Και ίσως μόνο ως προς τούτο να διαφέρει πρωτίστως ο κόσμος του βιβλίου από τον κόσμο του ανθρώπου, στο ότι έχει το μεγαλύτερο και σπουδαιότερο μέρος του στο παρελθόν, ενώ ο κόσμος του ανθρώπου πάλλεται στο παρόν.
Συναντιούνται όμως οι δύο κόσμοι στο παρόν και συνδιαλέγονται για το μέλλον. Είναι δύο πολλαπλά τεμνόμενοι κόσμοι, που διαμορφώνουν εν πολλοίς την ιστορία μαςˑ δεδομένου ότι εδώ πλάθεται, αναπλάθεται και φουσκώνει της Γνώσης η ζύμη. Είναι τα βιβλία γραμμένα στο χθες αλλά μιλάνε όσο κανένα άλλο υλικό αγαθό για το αύριο.
Υπάρχουν βιβλία δύσκολα στο να τα κατανοήσεις είτε γιατί προαπαιτούν συγκεκριμένες ειδικές γνώσεις είτε γιατί έχουν έντονο το χρώμα της αφαιρετικής σκέψης είτε γιατί ο συμβολισμός τους και η αλληγορία τους πλημμυρίζουν κάθε γωνιά τους είτε γιατί η γραφή του συγγραφέα είναι χαοτική.
Δύσκολα διαβάζεται ένα βιβλίο Μαθηματικής Ανάλυσης ή Πληροφορικής ή Χημείας κλπ, που τα σύμβολά του και οι έννοιές του αποτελούν μια ξεχωριστή γλώσσα, μια ειδική γλώσσα μέσα στην κοινή γλώσσα. Δύσκολα, διαβάζεις ένα βιβλίο, για παράδειγμα την «Αισθητική Θεωρία» του Αντόρνο, που η πνευματικότητά του κινείται σε συγκεκριμένο μεν πεδίο αλλά που οι σημασιολογήσεις και οι ερμηνείες του απαιτούν προηγούμενο σχετικό και πιο εύληπτο διάβασμα.
Δύσκολα διαβάζεις τον «Αναζητώντας Χαμένο Χρόνο» του Προυστ ή τον «Οδυσσέα» του Τζόις, γιατί είναι υψηλής πνευματικότητας η γραφή τους, γιατί βρίσκεις κομμάτια που δύσκολα ξεχερσώνονται και νοήματα που αδύνατο να εξορυχτούν από πολύ βαθιά κοιτάσματα στοχασμού, γιατί είναι απέραντες οι σελίδες τους και απαιτούν απόλυτη προσήλωση, γιατί αν χάσεις τον κατακτημένο ρυθμό σου, πάει χάθηκες! Αλλά είναι βιβλία μοναδικά!
Υπάρχουν βιβλία πολυτομικά, για παράδειγμα «Η ιστορία της ανθρωπότητας» της UNESCO ή «Η ιστορία του Παλιγγενεσίας» της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων, που δεν μπορείς να τα διαβάσεις συνεχόμενα, και επιλέγεις την τμηματική και κατά περιόδους ανάγνωσή τους χάνοντας μεν ένα μέρος της ενότητάς τους αλλά κερδίζοντας πολύ σημαντικά στοιχεία, που δύσκολα θα τα βρεις αλλού.
Συμπερασματικά, στο τέλος του διαβάσματος κάθε βιβλίου ξέρεις τι έχει συμβεί. Αν συνάντησες το πνεύμα του ανθρώπου, αν άγγιξες το διαχρονικό υφάδι της αναζήτησης και της έρευνας, αν γεύθηκες την ομορφιά του κόσμου και του εαυτού σου, τότε συνάντησες έναν θησαυρό, που θα είναι πάντα στη σκέψη σου και θα καμαρώνεις γι’ αυτόν σε όλη τη ζωή σου.
Ναι. Ζούμε μαζί με τα βιβλία, που διαποτίζουν τα άγονα εδάφη της άγνοιας και πιο πολύ της ημιμάθειας και καλλιεργούν καρπερά χωράφια, που πολλαπλασιάζουν τις ημέρες μας και τα χρόνια μας, που ομορφαίνουν τη γήινη διαδρομή μας…
* Ο Νίκος Τσούλιας, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) και νυν Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του Κινήματος Αλλαγής
Πατήστε εδώ και δείτε τα 194 προηγούμενα άρθρα του Νίκου Τσούλια
