Νίκος Τσούλιας*: Λαμπάδα απ’ το κερί του χρόνου…

Η ιερότητα της αρχαίας Ολυμπίας είναι μια διαρκής πηγή πνευματικής έκστασης και ψυχικής ευφορίας. Κάθε φορά η επίσκεψη σ’ αυτήν είναι προσκύνημα στο αθάνατο πνεύμα του αθλητισμού και της ειρήνης. Γεύεσαι τη μοναδική σ’ όλο τον κόσμο ιδιαιτερότητα μιας ισχυρής σύνδεσης της σημερινής ιστορικότητας με τους κλασικούς καιρούς της αρχαιότητας.
Η αρχαία Ολυμπία μαζί με τον Παρθενώνα και την Ακρόπολη, με τους Δελφούς και με το αρχιπέλαγος του Αιγαίου συνιστούν μια θαυμαστή τετραδική ελληνική ενότητα που είναι γνωστή και γοητευτική σ’ όλο τον κόσμο, και υπάρχουν πολύ λίγες τέτοιες συμβολικές παγκόσμιες αναφορές για τα άλλα έθνη και κράτη.
Η αρχαία Ολυμπία είναι ο γενέθλιος τόπος της ιδέας για ειρηνική συνεργασία των λαών, για την προαγωγή της ευγενικής άμιλλας μεταξύ των ανθρώπων. Είναι σημείο επιτομής του Πολιτισμού όλων των Πολιτισμών. Είναι μια ιδέα – σύμβολο για συνύπαρξη όλων λαών και για τη διαμόρφωση του κοινού ούτως άλλως μέλλοντός των.
Όλα τα μάτια του Κόσμου θα στραφούν σταθερά και αδιάλειπτα κάθε τέσσερα χρόνια στη δική μας γωνιά της Μεσογείου, για να κατανοήσουν τη δύναμη των αξιών που εξανθρώπισαν τον άνθρωπο, για να βρουν τα μονοπάτια που μας οδήγησαν στο διαφωτισμό, για να νιώσουν- έστω μέσω της εικόνας οι περισσότεροι – για πρώτη φορά την ιερότητα της Ολυμπίας, όπου «μεστή δ’ εστίν η γη πάσα ναών, εν άλσεσιν ανθέων» (1). Και ευθύνη μας είναι να στρέψουμε και τα μάτια της ψυχής όλων των ανθρώπων στο φωτεινό σύμπαν του Ολυμπισμού, στο αρχαίο πνεύμα το αθάνατο. Να αγωνισθούμε με πάθος για αλληλεγγύη των λαών, για έναν κόσμο δίκαιο.
776 π.Χ.: Με την εντολή του αφέτη η ύσπληγξ (2) πέφτει και ο Ηλείος Κόροιβος κάνει το πρώτο του βήμα προς την αιωνιότητα. «Ενίκησεν ανθρώπων πρώτος…» (3). Ήταν η χρονιά που δόθηκε το σύνθημα ν’ αρχίσει το μέτρημα του αρχαίου χρόνου. Από τότε οι αιώνες κυλούν αδιάκοπα και τη θερινή Πανσέληνο όλα τα βλέμματα όπου γης στρέφονταν στο θεϊκό τόπο για να θαυμάσουν την αρμονία σώματος και ψυχής, την εξισορρόπηση σε δύναμη κι ευγένεια, την αποθέωση του συν-αγώνα για τη δόξα που αποτιμήθηκε σ’ ένα στεφάνι αγριελιάς.
Ήταν ένα χρόνο πριν την τέλεση των αγώνων που οι κήρυκες, οι σπονδοφόροι σταλμένοι απ’ την Ηλεία ξεχύνονταν σε κάθε άκρη της Ελληνικής γης για να διαλαλήσουν την ειρήνη. Κι όλοι υπάκουαν στον ήχο του αυλού τους, οπλίζονταν με τα ιδανικά τα πανανθρώπινα και ξεκινούσαν για τον τόπο των αγώνων.
Όλοι σιωπούσαν και στέκονταν εκστατικοί μπροστά στο κάλλος της νεότητας, στην υπεροχή του δυνατότερου, παραμερίζοντας τις όποιες διαφορές τους, έχοντας την πλήρη αίσθηση του χρέους τους προς τις μελλούμενες γενιές. Ήταν κοινή συνείδηση και αδιαπραγμάτευτη αξία για τους Πανέλληνες η συμμετοχή τους σε αγώνες με νικητές για τους οποίους γκρεμίζονταν τα τείχη…
Σ’ αυτόν τον ίδιο τόπο, μετά από αιώνες, είναι που συναντώνται περιοδικά οι “διαδρομές” ανθρώπων από όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, ανθρώπων που θα πρέπει να μοχθούν για την πρωτιά στο ήθος. Εδώ να παλέψουν, για να νικήσουν την εμπορευματοποίηση των αξιών σ’ ένα παζάρι που όλα ζυγίζονται με το χρήμα και το κέρδος. Εδώ να ανυψώσουν στο πιο ψηλό σκαλί τις πανανθρώπινες αξίες, που μένουν αλώβητες και φέγγουν τη διαδρομή τους προς το μέλλον. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τον αλλοτριωμένο και εν πολλοίς κερδοσκοπικό  χαρακτήρα των Ολυμπιακών αγώνων.
Μπορούμε όμως να τον αμφισβητήσουμε. Οι Ολυμπιακοί αγώνες συνδέθηκαν με τη διακοπή των πολέμων. Δεν μπορούν να γίνουν με ήχους πολεμικών μηχανών ή σε σκιά τυφλής βίας και εκτεταμένης φτώχειας. Δε μας ενδιαφέρουν ούτε τα υπερανθρώπινα ρεκόρ των χημικών ουσιών ούτε οι συγκρούσεις των «πολιτισμών». Μας ενδιαφέρει απλά και μόνο η ειρηνική άμιλλα όλων των ανθρώπων, γιατί όλοι οι άνθρωποι έχουν κοινή ρίζα και κοινό μέλλον.
Μέσα στους ταραγμένους καιρούς μας, όπου η Ιστορία δεν ξέρει αν βαδίζει προς τα “εμπρός” ή προς τα “πίσω” πνιγμένη μέσα στην αντάρα των όπλων και στη φρίκη της βίας και της φτώχειας στο σκοτεινό μέρος του πλανήτη μας και όχι μόνο (…), υπάρχει θέληση να ενώσουν οι λαοί τη δύναμή τους για να αποτρέψουν την αποδυνάμωση των ιδεών που στάθηκαν φανοί στο πέρασμα του ανθρώπου μέσα στα πυκνά σκοτάδια του ανορθολογισμού και της προϊστορίας. Η παγκοσμιότητα της ειρήνης, της φιλίας και της ισότητας μπορεί να γίνει αιχμή στο δόρυ κατά της παγκοσμιοποίησης των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων, κατά των κοινωνικών ανισοτήτων και της ανέχειας.
Είναι το χρέος όλων προφανές για τη συνέχιση του αρχαίου οράματος, που ξεκινάει από την «άφεσιν» στο στίβο της Ολυμπίας, από τον τόπο το δικό μας, τον τόπο τον παγκόσμιο και φθάνει στα πέρατα της γης με τη «λαμπάδα απ’ το κερί του χρόνου και του μύθου»(4) να φέγγει «το Φως μεστό χρυσό σταφύλι \ παραδομένο στα χέρια του Ερμή».(5)

1. Στράβων
2. Το νήμα που ήταν τεντωμένο στην αφετηρία και έπεφτε όταν ξεκινούσαν οι αθλητές.
3. Επίγραμμα στον τάφο του Κόροιβου στα σύνορα της Ηλείας με την Αρκαδία.,
4. Τάκη Δόξα, “Φως της Ολυμπίας”
5. Τάκη Δόξα, “Φως της Ολυμπίας”

* Ο Νίκος Τσούλιας, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) και νυν Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του Κινήματος Αλλαγής

Πατήστε εδώ και δείτε τα 168 προηγούμενα άρθρα του Νίκου Τσούλια