Νίκος Τσούλιας*: Το διάβασμα δημιουργεί έναν δικό του κόσμο

Θα μπορούσε μια τόσο εκτεταμένη δραστηριότητα του ανθρώπου, όπως αυτή του διαβάσματος, να μην έχει διαμορφώσει έναν δικό του, ιδιαίτερα ξεχωριστό κόσμο;
Αυτή καθ’ εαυτή η εικόνα και πολύ περισσότερο η αισθητική του αναγνώστη μάς προκαλεί πνευματική εγρήγορση, συναισθηματικό σκίρτημα ότι ο αναγνώστης βρίσκεται σε μια όμορφη περιπλάνηση, ότι αξίζει το σεβασμό μας.
Κάθε αναγνώστης δημιουργεί και έναν δικό του οικότοπο, μια συγκεκριμένη συμπεριφορά, που πολλές φορές δεν την αντιλαμβάνεται ως συνειδητή δική του επιλογή αλλά ως μια συνεχή αλληλεπίδραση μεταξύ του διαβάσματος και των δικών του σχετικών προσανατολισμών.
Υπάρχουν και μικρές “ιδιοτροπίες”, που βλαστάνουν από μόνες τους χωρίς ποτέ να κατανοούμε το πώς ξεφυτρώνουν – και με αυτές θα ασχοληθώ στο παρόν κείμενο. Θα καταθέσω κάποιες δικές μου ιδιαιτερότητες αλλά και φίλων μου.
Ενώ απολαμβάνω το διάβασμα και το νιώθω ως μια συναισθηματική και πνευματική δραστηριότητα, που μου προσδίδει ομορφιά και πλήρωση, την ίδια στιγμή έχω κάποιο άγχος που μειώνει την ένταση της γοητείας του διαβάσματος. Το βλέμμα μου πηγαίνει συχνά – πυκνά στον αριθμό των σελίδων, παρακινούμενο από τη σταθερή αγωνία μου να διαβάσω όσο το δυνατόν περισσότερα βιβλία και να μη μείνει κανένα σημαντικό βιβλίο αδιάβαστο από τα τόσα και τόσα που με περιμένουν στις βιβλιοθήκες μου.
Αν μάλιστα προσθέσω και το γεγονός ότι συνεχώς εισέρχονται νέα βιβλία στο σπιτικό μου, τότε το άγχος γίνεται πιο έντονο. Υπάρχει και κάτι ακόμα που επιτείνει αυτή την ανησυχία μου. Στα βιβλία κάνω αποδελτίωση, άρα μετά το διάβασμά τους ακολουθεί μια περιδιάβαση στα σημεία που έχω σημειώσει ως πολύ σημαντικά. Βασική μου άποψη είναι ότι ένα καλό βιβλίο δεν το τελειώνεις με ένα διάβασμα και τίποτα άλλο…
Να και ένας μικρός διάλογος σε μια μικροπαρέα βιβλιοφάγων, που είχαν έτοιμες τις δικές τους παραξενιές μόλις τους έδωσα το σχετικό ερέθισμα.
– Αν ένα βιβλίο είναι πολύ καλό, καθυστερώ το διάβασμά του. Δεν θέλω με τίποτα να τελειώσει. Διαβάζω και προσέχω να …κινούμαι αργά, να παρατείνω τη χαρά μιας τόσο ξεχωριστής απόλαυσης. Στα ενδιάμεσα διαστήματα νιώθω ότι πλημμυρίζω από τις παραστάσεις και τις ιδέες του βιβλίου και βρίσκομαι σε έναν ιδιότυπο διάλογο με το συγγραφέα. Έχω και άλλη σταθερή συμπεριφορά στο διάβασμά μου. Μυρίζω τις σελίδες του και το κάνω άλλες φορές συνειδητά και άλλες φορές ασυναίσθητα – φαίνεται ότι έχει παγιωθεί η ενέργειά μου αυτή και στο υποσυνείδητο και κάνει την εμφάνισή της ακόμα και ανεξάρτητα από τη θέλησή μου. Δεν είναι παράξενο μα και ωραίο;
– Εγώ, έχω μια αντίθετη ακριβώς συνήθεια. Αν ένα βιβλίο μου αρέσει πολύ, θέλω να το διαβάσω απνευστί. Να μην κομματιάσω το διάβασμά του. Θεωρώ ότι με τις διακοπές στην ανάγνωση κάτι χάνεται από αυτή την ιερή σχέση αναγνώστη και βιβλίου. Έτσι κι αλλιώς όταν βρίσκομαι σε μια τέτοια κατάσταση, νιώθω ότι “χάνομαι” στον κόσμο του συγγραφέα και δημιουργώ ένα μοναδικό σύμπαν στην φαντασία μου, που δεν το επινοώ με άλλο τρόπο. Θυμάμαι ότι αρκετές φορές δεν κοιμήθηκα το βράδυ για να τελειώσω ένα βιβλίο που με είχε συνεπάρει – και ευτυχώς έχει και η γυναίκα μου αυτή την ιδιοτροπία και έτσι βλέπεις μια παράξενη εικόνα αναγνωστών κολλημένων πάνω από τις σελίδες. Η βιβλιομάνια στην απόλυτη έξαρσή της.
Φαντάζομαι ή, μάλλον, είμαι βέβαιος ότι κάθε συνεπής αναγνώστης, κάθε εραστής του βιβλίου δημιουργεί και το προσωπικό σκηνικό του διαβάσματος. Ποιος θα μπορούσε να κάνει μια συλλογή αυτών των προσωπικών συμπεριφορών; Δεν θα έκανε μια σημαντική προσφορά στον βιβλιόκοσμο και στους βιβλιοφάγους;

* Ο Νίκος Τσούλιας, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) και νυν Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του Κινήματος Αλλαγής

Πατήστε εδώ και δείτε τα 102 προηγούμενα άρθρα του Νίκου Τσούλια