Νίκος Τσούλιας*: «Μια φορά και έναν καιρό»… θα υπάρχει μια βιβλιοχώρα!

Μια φορά και έναν καιρό …θα υπάρχει μια βιβλιοχώρα ενιαία και αδιαίρετη, απέραντη και όμορφη, μια βιβλιοχώρα όλων των ανθρώπων. Αυτά που σήμερα λέμε σύνορα κρατών θα είναι απομεινάρια του πάλαι ποτέ τεχνητού διαχωρισμού των ανθρώπων και των λαών, κάτι σαν τα σημερινά σύνορα των νομών που τα περνάς και δεν το αντιλαμβάνεσαι παρά μόνο αν υπάρχει κάποια τυπική πινακίδα.
Και δεν θα υπάρχουν σύνορα, γιατί οι πνευματικοί δεσμοί των ανθρώπων θα είναι τόσο ισχυροί που καμιά μορφή εξουσίας δεν θα μπορεί να περιφράξει τόπους και ανθρώπους, για να εδραιωθεί με πρόσχημα την προστασία τους και τη διαφύλαξη κάποιων νόμων και της δήθεν τάξης.
Γιατί στη βιβλιοχώρα οι άνθρωποι θα έχουν κατακτήσει την ελευθερία τους και θα έχουν ως πρώτο μέλημά τους την καλλιέργεια του πνεύματός των. Θα διαβάζουν και θα γράφουν συνεχώς. Θα μορφώνονται σ’ όλη τη ζωή τους και οι διάλογοί τους και οι συζητήσεις τους θα γίνονται γύρω από τα μεγάλα ζητήματα της ζωής και όχι για τις ανουσιότητες των καιρών μας.
Μια φορά και έναν καιρό …θα υπάρχει μια βιβλιοχώρα, όπου η τέχνη και ο πολιτισμός δεν θα είναι επαγγελματοποιημένες δραστηριότητες αλλά καθολικές και όλοι οι άνθρωποι θα γεύονται τη χαρά της δημιουργίας τους. Το παραμύθι μας δεν αναφέρεται σε «χαμένους παράδεισους» που δεν υπήρξαν ποτέ, αλλά σε φωτεινά όνειρα των ανθρώπων των Γραμμάτων που θα γίνουν πραγματικότητα.
Το παραμύθι μας δεν έχει παραδοξολογίες και τερατολογίες. Δεν έχει ούτε δράκους ούτε φτωχές κοπέλες που γίνονται βασίλισσες ούτε και βατράχους που μεταμορφώνονται σε πρίγκιπες. Η ευτυχία και η πραγματική ελευθερία δεν θα είναι μόνο για μερικούς ανθρώπους αλλά γι’ όλους. Και επειδή η βιβλιοχώρα είναι από παραμύθι του μέλλοντος που έρχεται – και δεν είναι σαν τους φαντασιακούς τόπους των παραδοσιακών παραμυθιών του άγνωστου παρελθόντος – και θα είναι υπαρκτός τόπος και απτή πραγματικότητα θα ρωτήσετε:
Και πώς θα ζουν εκεί οι άνθρωποι για να εξασφαλίζουν τα προς το ζην, μόνο με το διάβασμα και με το γράψιμο; Η απάντηση είναι απλή. Θα είναι μια χώρα ισοκατανομής των πόρων και των αγαθών, μια κοινωνία ισότητας και δικαιοσύνης, αδελφοσύνης και αλληλεγγύης. Και τα υλικά αγαθά θα φτάνουν και θα περισσεύουν γι’ όλους. Άλλωστε κανένας δεν θα θέλει να συσσωρεύει πλούτη και καταναλωτικά αγαθά, γιατί δεν θα έχουν καμιά αξία, κανένας δεν θα τους δίνει σημασία.
Μια φορά και έναν καιρό …θα υπάρχει μια βιβλιοχώρα, όπου οι συζητήσεις και οι διάλογοι, οι προβληματισμοί και οι έρευνες θα αφορούν την πνευματικότητα των κατοίκων της, τη διαρκή καλλιέργεια και την προαγωγή των ευαισθησιών τους και των συναισθημάτων τους. Εκεί, θα προκρίνονται στους συλλογικούς θεσμούς αυτοί οι άνθρωποι που θα διαβάζουν πιο πολύ και θα γράφουν πιο δημιουργικά. Σε έναν τόπο αναγνωστών και υπηρετών του πνεύματος δεν θα υπάρχει εξουσία για να χειραγωγεί ανθρώπους / υπηκόους, αλλά «ανοιχτή κοινωνία» αυτοπραγμάτωσης όλων των ανθρώπων.
Μια φορά και έναν καιρό …θα υπάρχει μια βιβλιοχώρα, στην οποία οι κάτοικοί της θα μαθαίνουν ότι… «Μια φορά και έναν καιρό υπήρχαν κράτη και εξουσίες, τα βιβλία ήταν λίγα και ακόμα πιο λίγοι ήταν οι αναγνώστες…». Και θα ρωτούν τα παιδιά της βιβλιοχώρας γεμάτα απορία. «Και οι άλλοι τι ακριβώς έκαναν, ποιο ήταν το περιεχόμενο και το νόημα της ζωής των, πώς μπορούσαν να ζουν χωρίς διάβασμα και γράψιμο»; Και οι παππούδες και οι γιαγιάδες τους δεν θα μπορούν να τους εξηγήσουν, όπως και εμείς δεν μπορούμε να ερμηνεύσουμε τις παραδοξολογίες των αλλοτινών εποχών, των παραμυθιών του παρελθόντος.
Μια φορά και έναν καιρό …θα υπάρχει μια βιβλιοχώρα όπου, επειδή δεν θα μπορούν να κατανοήσουν τη μακρινή για την κουλτούρα τους σημερινή εικόνα της «ψυχικής απόστασης» των ανθρώπων από το διάβασμα και από το γράψιμο, δεν θα διαβάζουν πλέον παραμύθια του παρελθόντος. Γι’ αυτούς το εν λόγω παρελθόν θα ανήκει στην προϊστορία του ανθρώπου, όπως εμείς θεωρούμε προϊστορία την εποχή των βραχογραφιών των σπηλαιόβιων μακρινών προγόνων μας…
Μια φορά και έναν καιρό …θα υπάρχει μια βιβλιοχώρα που θα αποικίζει το διάστημα και οι κάτοικοί της θα εγκαταλείπουν τη μικρή γωνιά της Γης παίρνοντας μαζί τους μόνο βιβλία, βιβλία έντυπα και ψηφιακά. Τι άλλο να πάρουν; Όλα τα άλλα – ύλη και ενέργεια – θα τα βρουν εκεί που θα είναι στις αποικίες του μέλλοντος. Βιβλία όμως δεν πρόκειται να βρουν. Στα βιβλία είναι η ιστορία του ανθρώπου, εκεί είναι η ζωή του και το μέλλον του. Τα βιβλία είναι ο μόνος πραγματικός θησαυρός του ανθρώπου.
Μια φορά και έναν καιρό …θα υπάρχει μια βιβλιοχώρα, μόνο μια βιβλιοχώρα!

* Ο Νίκος Τσούλιας, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) και νυν Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του Κινήματος Αλλαγής

Πατήστε εδώ και δείτε τα 81 προηγούμενα άρθρα του Νίκου Τσούλια