Κώστας Ανθόπουλος*: Κοινωνική κρίση και σύγχρονος εκπαιδευτικός

Το τελευταίο διάστημα ολοένα και περισσότερο γίνονται ορατές οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην οργάνωση και λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος. Χαρακτηριστικά αποτελέσματα αυτών των επιπτώσεων είναι οι συνεχείς περικοπές δαπανών για την εκπαίδευση, η αδυναμία λειτουργίας θεσμών αντισταθμιστικής εκπαίδευσης αλλά και συνολικά, η υποβάθμιση του κύρους του εκπαιδευτικού, και η υποτίμηση του έργου τους.
Είναι αλήθεια ότι πολλοί δημοσιολόγοι είτε εντός είτε εκτός του εκπαιδευτικού συστήματος επιχειρούν να φορτώσουν τη σημερινή κρίση του σχολείου και στους κακούς δασκάλους και στους μέτριους μαθητές. Έχει αναπτυχθεί η θεωρία ότι γι’ αυτήν την κατάσταση ευθύνονται οι διαδικασίες εκδημοκρατισμού που επήλθαν στο εκπαιδευτικό μας σύστημα την τελευταία 20ετία που οδήγησαν στην πτώση του επιπέδου σπουδών, τη χαλάρωση, τη μετριοκρατία, τη λογική της ήσσονος προσπάθειας, στην αύξηση των κρουσμάτων απειθαρχίας, στην σχολική βία κ.λ.π. Έτσι είναι εύκολο και συνάμα περίεργο ότι η κρίση του θεσμού του σχολείου στην εποχή μας να προσωποποιείται και επικεντρώνεται στον εκπαιδευτικό της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Μοιραίο είναι ο εκπαιδευτικός να τίθεται στο επίκεντρο μιας κριτικής συχνά αντιφατικής που τον καθιστά υπεύθυνο για τα σχολικά χαμηλά επιτεύγματα, μετατρέποντάς τον στον ένοχο της νοσηρής εκπαιδευτικής μας πραγματικότητας. Είναι αλήθεια ότι, όπως συμβαίνει σε όλους τους επαγγελματικούς μας κλάδους, έτσι μοιραία και στον χώρο της εκπαίδευσης που περιορίζουν το ρόλο τους στο έργο του εύκολου διαχειριστή της διδακτέας ύλης, δεν εμπνέουν τους μαθητές τους, αισθάνονται κουρασμένοι και αμήχανοι διαχέοντας την ευθύνη για το τελικό μαθησιακό αποτέλεσμα σε εξωτερικούς παράγοντες.
Σε αντιδιαστολή με αυτή την πραγματικότητα υπάρχει μια εντελώς διαφορετική εικόνα που εκφράζεται από σημαντικές εκπαιδευτικές προσπάθειες ανώνυμων εκπαιδευτικών που με φαντασία, δημιουργικότητα, πάθος, έμπνευση και μεράκι δημιουργούν στο περιθώριο του επίσημου σχολείου, ένα άλλο. Είναι επίσης δεδομένο ότι στις συνθήκες κοινωνικής κρίσης που διέρχεται η χώρα μας, το έργο του εκπαιδευτικού στο σχολείο επηρεάζεται από μια σειρά παραγόντων που δυσχεραίνουν το έργο του. Οι παράγοντες αυτοί συνδέονται με κοινωνικά στερεότυπα που χρόνια ολόκληρα δημιουργούν την πλαστή εντύπωση ότι ο εκπαιδευτικός είναι ο βολεμένος δημόσιος υπάλληλος που χαίρεται τις διακοπές του και την ασφάλεια της εργασίας του, που δυστυχώς εξαιτίας ενός διάχυτου λαϊκισμού που έχει δημιουργηθεί, δημιουργούν ένα αντιεκπαιδευτικό και συνάμα ιδιόμορφα επιθετικό κλίμα σε βάρος των εκπαιδευτικών. Γι’ αυτό το λόγο μάλιστα υπάρχουν δημοσιεύσεις που συγκρίνουν τις συνθήκες εργασίας των εκπαιδευτικών με άλλες χώρες, παρουσιάζοντας επιλεκτικά στοιχεία για λόγους εντυπωσιασμού που διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα.
Παράλληλα όμως με αυτή την πραγματικότητα και παρ’ όλες τις δυσχέρειες που αντιμετωπίζει, τη σημαντική συρρίκνωση των αποδοχών του, στις αίθουσες διδασκαλίας αναδύεται το λαμπρό έργο εκπαιδευτικών που διακρίνονται από το μεράκι, τη φαντασία, τη δημιουργικότητα, το πάθος, τα συναισθήματα αγάπης για τα παιδιά, που με τη γλώσσα της ειλικρίνειας επιχειρούν να τα προσεγγίσουν φτιάχνοντας ένα άλλο παράλληλο σχολείο που είναι αισιόδοξο, ελκυστικό, δημιουργικό και προοδευτικό. Αυτόν τον εκπαιδευτικό αγνοεί δυστυχώς η επίσημη Πολιτεία. Αυτός ο εκπαιδευτικός βρίσκεται κοντά και δίπλα στις ψυχές των παιδιών μας, δεν περιμένει ηθική δικαίωση, γιατί αυτή την έχει εξασφαλίσει με τη σχέση με τους μαθητές και την αποδοχή του.

* Ο Κώστας Ανθόπουλος είναι μέλος Διοικητικού Συμβουλίου Α΄ Συλλόγου Εκπ/κών Α/θμιας Εκπ/σης Θες/νίκης

Προηγούμενα άρθρα

1. Κώστας Ανθόπουλος: Τα πάθη των αναπληρωτών και το στοίχημα της εύρυθμης λειτουργίας του σχολείου
2. Κώστας Ανθόπουλος: Εκπαιδευτική αποκέντρωση και τοπική κοινωνία
3. Κώστας Ανθόπουλος: Εκπαιδευτικές αλλαγές που έμειναν στο ράφι και πολιτικό δίδαγμα
4. Κώστας Ανθόπουλος: Εκτιμήσεις των διεθνών οργανισμών για τη σχολική ηγεσία και η συμβολή τους στο διάλογο για τη βελτίωση της διοίκησης της εκπαίδευσης
5. Κώστας Ανθόπουλος: Το σχολείο που βιώνουμε … το σχολείο που οραματιζόμαστε
6. Κώστας Ανθόπουλος: Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση και Κοινωνική Δυναμική
7. Κώστας Ανθόπουλος: Κοινωνική κρίση και σύγχρονος εκπαιδευτικός
8. Κώστας Ανθόπουλος: Εργασιακή ανασφάλεια στο δημόσιο και παραγωγικότητα
9. Κώστας Ανθόπουλος: Τοπική Αυτοδιοίκηση και Εκπαίδευση