Η
οργάνωση "Γιατροί για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα" προσκλήθηκε από την κυπριακή
κυβέρνηση το 1999, για να διενεργήσουν εκταφές, με σκοπό την αναγνώριση
των λειψάνων των ηρώων, που έχασαν την ζωή τους κατά τη διάρκεια της τουρκικής
εισβολής στην Κύπρο το καλοκαίρι του 1974. Οι έρευνες συνεχίζονται μέχρι
σήμερα.
Η διεθνής οργάνωση έστειλε στην Κύπρο το δόκτορα Γουίλιαμ Χάγκλαντ, ο οποίος διευθύνει το Διεθνές Πρόγραμμα Ιατροδικαστικής, συνοδευόμενο από πολυάριθμη ομάδα ανθρωπολόγων. Οι έρευνες ξεκίνησαν το καλοκαίρι του 1999 με την πραγματοποίηση εκταφών σε δύο κοιμητήρια της Λευκωσίας, όπου υπήρχαν τάφοι με γνωστούς και αγνώστους ελληνοκύπριους, οι οποίοι έχασαν τη ζωή τους στα πεδία των μαχών και στη συνέχεια ετάφησαν πρόχειρα και χωρίς να γνωρίζουν με βεβαιότητα οι συγγενείς τους που ακριβώς τοποθετήθηκαν οι σωροί των δικών τους. Οι έρευνες έφεραν στο φως και την ύπαρξη λειψάνων, που ανήκαν σε στρατιώτες, και οι οποίοι είχαν έρθει από την Ελλάδα για να πολεμήσουν κατά των εισβολέων. Ο δόκτορας Χάγκλαντ έρχεται κατά καιρούς στην Ελλάδα για να συναντηθεί με συγγενείς Ελλήνων στρατιωτικών, που σκοτώθηκαν στις μάχες ή η τύχη τους ακόμα αγνοείται, ώστε να μαζέψει πληροφορίες για τις ανάγκες των ερευνών του. Η δουλειά των ανθρωπολόγων μοιάζει με αυτή των αρχαιολόγων. Σκάβουν το χώρο που πιστεύεται ότι βρίσκονται λείψανα και μετά αρχίζουν και αφαιρούν τα οστά από το έδαφος με συγκεκριμένη τεχνική. Στη συνέχεια συναρμολογούν τους σκελετούς, μέχρι και την τελευταία τους λεπτομέρεια. Δυσκολίες εμφανίζονται στις περιπτώσεις μαζικών τάφων αλλά και στις περιπτώσεις όπου το υπέδαφος είναι τοξικό και έχει καταστρέψει με την πάροδο του χρόνου τα οστά ή τα λείψανα ανήκουν σε άτομα που σκοτώθηκαν με φρικτό τρόπο και αδυνατούν να εντοπίσουν συστατικά του σώματος τους. Το τελικό στάδιο είναι η αναγνώριση της ταυτότητας του λειψάνου από τις πληροφορίες για το νεκρό, που δόθηκαν είτε από συγγενείς του είτε από τους συμπολεμιστές τους. Για την επαλήθευση της γνωμοδότησης των ανθρωπολόγων, γίνεται επίσης έρευνα με την προηγμένη τεχνική της σύγκρισης του υλικού των χρωματοσωμάτων του λειψάνου με αυτού που δίνουν οι πιθανοί συγγενείς του.
Ο
δόκτορας Χάγκλαντ επισκέφθηκε πρόσφατα την Ελλάδα. Την 11η Νοεμβρίου συναντήθηκε
με την μαθήτρια Ράνια Κούρου, στο σπίτι της, όπου και της παραχώρησε
την ακόλουθη συνέντευξη.
Ερώτηση: Κύριε Χάγκλαντ, είναι δύσκολη η δουλειά σας; Σας αρέσει;
Απάντηση: Η δουλειά μου είναι όπως όλες οι δουλειές. Μου αρέσει γιατί συνεργάζομαι με ενδιαφέροντες ανθρώπους και οργανώσεις, όπως το Εφ Μπι Αϊ, για παράδειγμα, για την εξιχνίαση εγκλημάτων.
Ερώτηση: Τι κάνετε στη δουλειά σας;
Απάντηση: Διενεργώ εκταφές για να πάρω τα οστά και να τα μελετήσω και να δω πώς πέθανε το άτομο αυτό ή με τι όπλο πληγώθηκε. Μπορώ ακόμα να διακρίνω, μερικές φορές, από τα κόκαλα, ποιος ήταν ο νεκρός ή και ποιος έκανε το έγκλημα. Ακόμα μπορώ να καταλάβω, από τα κόκαλα, την ηλικία και άλλα χαρακτηριστικά του νεκρού ή αν είχε τραυματισμούς ενόσω ήταν ζωντανός ή σε μικρότερη ηλικία.
Ερώτηση: Πως τα καταλαβαίνετε όλα αυτά από τα κόκαλα;
Απάντηση: Τα οστά στα μάτια του ειδικού μπορούν να διηγηθούν την ιστορία τους. Τα κόκαλα μου μιλάνε. Όταν παίρνω σπίτι δείγματα για να δουλέψω "μου κάνουν παρέα". Όταν τα κοιτάω είναι σαν "να μου μιλάνε". Το μέγεθος τους μου λένε το ύψος του. Διάφορα σημάδια πάνω τους μπορούν να μου πουν πώς πέθανε το άτομο, τι ατυχήματα είχε στη ζωή του όσο ζούσε καθώς και τι ζωή έκανε ο νεκρός.
Ερώτηση: Πώς συνδυάζεται η δουλειά σας με τα ανθρώπινα δικαιώματα;
Απάντηση: Όπως ξέρεις, ανθρώπινα δικαιώματα είναι όλα εκείνα τα δικαιώματα όλων των ανθρώπων του πλανήτη μας που τους επιτρέπουν να ζουν αξιοπρεπώς ελεύθεροι. Για παράδειγμα, έχω ταξιδέψει σε πολλές χώρες για τις ανάγκες της δουλειάς μου. Στο Ελ Σαλβαδόρ, για παράδειγμα, υπήρχε ένα μικρό κοριτσάκι που το έλεγαν Ιμέλντα, η οποία υιοθετήθηκε σε πολύ μικρή ηλικία, όταν οι γονείς της σκοτώθηκαν και ετάφησαν. Η μικρή ζήτησε από τους θετούς της γονείς ότι επιθυμούσε να μάθει ποια ήταν. Αυτό μπορούσε να γίνει μόνο με το να βρεθούν τα λείψανα των βιολογικών γονιών της και να συγκριθούν τα χρωματοσώματά της με αυτά. Αυτό το έκανε η δική μας ομάδα και τώρα η μικρή Ιμέλντα γνωρίζει, τουλάχιστον, ποια είναι.
Σας ευχαριστώ κύριε Χάγκλαντ.
Παρακαλώ! Ήταν πολύ ωραίες οι ερωτήσεις σου. Ελπίζω να μου στείλεις την εφημερίδα σας όταν δημοσιευθεί το άρθρο.
**********
Η οργάνωση "Γιατροί για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα" ιδρύθηκε το 1986 στην πόλη Σόμερβιλ της Μασαχουσέτης των ΗΠΑ. Σήμερα εδρεύει στη Βοστώνη. Ανάμεσα στις σημαντικές διακρίσεις που έλαβε η οργάνωση για την δράση της, πρώτη θέση κρατά το Νόμπελ Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που της δόθηκε το 1997. Στο καταστατικό της οργάνωσης, υποστηρίζεται ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι ουσιώδες συστατικό για την υγεία και ευμάρεια όλων των μελών της ανθρώπινης φυλής.
Τα μέλη της οργάνωσης ταξιδεύουν σε όσες περιοχές του κόσμου σημειώθηκαν μαζικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων για να θέσουν τις επιστημονικές τους υπηρεσίες στη διάθεση όσων τις χρειάζονται και με κύριο στόχο την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τα μέλη της οργάνωσης χρησιμοποιούν επιστημονικές μεθόδους και έρευνες για να αποκαλύψουν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο με απώτερο στόχο να εμποδίσουν τη συνέχισή τους ή να αποκαλύψουν τους ενόχους. Υποστηρίζουν επίσης διάφορες άλλες οργανώσεις στις δικές τους προσπάθειες να παρεμποδίσουν τη συνέχιση φαινομένων καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τέλος, συμβάλλουν στη μόρφωση των εργαζομένων στον τομέα της υγείας (γιατρών νοσοκόμων κ.α.) ώστε να γίνουν με τη σειρά τους και αυτοί ένθερμοι υποστηρικτές του κινήματος υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Οι δραστηριότητες των μελών της οργάνωσης περιλαμβάνουν αποστολές στη Χιλή, Νότια Κορέα, Παναμά, Κολομβία, Κένυα, Ισραήλ, Παραγουάη, Συρία, Ελ Σαλβαντόρ, Σουδάν, Μπούρμα, Ινδονησία, Σομαλία, Αϊτή, Ιράκ, Ταϊλάνδη, Γεωργία στα Βαλκάνια και αλλού.
