Την Κυριακή 13 Απριλίου τα Εκπαιδευτήρια Μπουγά διοργάνωσαν μια ξεχωριστή πρωινή βόλτα στην Αρχαία Μεσσήνη. Η θεία μου επειδή είναι καθηγήτρια στο Μπουγά κατάφερε να κρατήσει ένα εισιτήριο για εμένα και για τις ξαδέλφες μου. Εκεί είχαμε τη χαρά και την τιμή να μας ξεναγήσει στον αρχαιολογικό χώρο και να μας ενημερώσει για την πορεία των εργασιών ο ομότιμος καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Πέτρος Θέμελης, που είναι επικεφαλής του συνεργείου των ανασκαφών που εκτελούνται εκεί. Η ξενάγησή μας ξεκίνησε στις 11 το πρωί με αναμφισβήτητο σύμμαχό μας τον υπέροχο καιρό. Περιηγηθήκαμε το Ασκληπιείο, έναν από τους πιο όμορφους χώρους της Αρχαίας Μεσσήνης, θαυμαστό συγκρότημα δημόσιων κτιρίων της εποχής, που περιλαμβάνει το Δωρικό ναό προς τιμήν της Μεσσήνης, την Κρήνη της Αρσινόης, το Πρόπυλο, το Εκκλησιαστήριο, το Βουλευτήριο. Θαυμάσαμε από μακριά το ναό του Ιθωμάτα Δία και καταλήξαμε στο επιβλητικό Στάδιο - Γυμνάσιο. Όλοι εντυπωσιαστήκαμε από την προσεκτική αποκατάσταση των περισσότερων μνημείων και την ξεχωριστή όψη που έχει λάβει ο αρχαιολογικός χώρος μετά τις πρόσφατες αναστηλώσεις. Το ταξίδι μας ολοκληρώθηκε στη Μεσσήνη του στρατηγού Επαμεινώνδα και του περιηγητή Παυσανία στις 2 το μεσημέρι.

Η Αρχαία Μεσσήνη βρίσκεται 16 χλμ. ΒΑ της σημερινής ομώνυμης πόλης στις δυτικές υπώρειες του όρους Ιθώμη. Ιδρύθηκε το 369 π.Χ. από το Θηβαίο στρατηγό Επαμεινώνδα και οχυρώθηκε με ισχυρά τείχη για να χρησιμεύει ως βάση των Θηβαίων εναντίον των Σπαρτιατών. Το 214 π.Χ. την πολιόρκησε ο Δημήτριος Φάριος, στρατηγός του Φιλίππου Ε'. Το 202 π.Χ. ο τύραννος της Σπάρτης Νάβης επιτέθηκε εναντίον της πόλης, που σώθηκε από τον αρχηγό της Αχαϊκής Συμπολιτείας Φιλοποίμενα. Όταν αργότερα αποσκίρτησε από τη συμμαχία, ο Φιλοποίμενας προσπάθησε να την καταλάβει, αλλά πιάστηκε αιχμάλωτος και θανατώθηκε με κώνειο (183 π.Χ.). Το 146 π.Χ. την κυρίευσαν οι Ρωμαίοι. Κατά τη ρωμαϊκή περίοδο η πόλη αναπτύχθηκε και άκμασε. Κατά τον 4ο αι. η πόλη έπεσε σε παρακμή, για άγνωστη αιτία, και οι κάτοικοί της την εγκατέλειψαν σιγά σιγά.

Οι ανασκαφικές έρευνες που έγιναν στις περιοχές της αρχαίας Μεσσήνης έφεραν στο φως αξιόλογα και αρκετά καλά διατηρημένα ερείπια. Η αγορά της ήταν σχεδόν τετράγωνη και περίστυλη, με ένα σύνολο οικοδομημάτων γύρω της, που αποτελούσαν τον κεντρικό πυρήνα της πόλης. Στην ανατολική πλευρά της αγοράς υπάρχουν τα ερείπια μικρού θεάτρου, ενός τετράγωνου οικοδομήματος, που ήταν πιθανό το βουλευτήριο, και μιας προπυλοειδούς στοάς. Από τη βόρεια στοά της αγοράς ξεκινούσαν τρεις κλίμακες, από τις οποίες η μεσαία κατέληγε στο «Σεβαστείο», ιερό αφιερωμένο στους «Σεβαστούς» ή «Αυγούστους», δηλαδή τους Ρωμαίους αυτοκράτορες. Στο νότιο τμήμα της αγοράς υπάρχουν τα ερείπια από ένα ηρώο και στα δυτικά του τα ερείπια του πρυτανείου. Τέλος στη δυτική πλευρά της αγοράς υπάρχει ναός της Αρτέμιδας. Ανεξάρτητα από όλα αυτά τα οικοδομήματα που περιβάλλουν την αγορά, βρέθηκαν διασπαρμένα ερείπια από στάδια, αρχαίο θέατρο, κρήνες και τάφους. Όλα αυτά τα οικοδομήματα ήταν περιτειχισμένα με ένα ψηλό τείχος, του οποίου έχουν σωθεί αρκετά τμήματα που δείχνουν ότι ήταν από τα καλύτερα οχυρωματικά έργα των κλασικών χρόνων.

1. Δωρικός ναός προς τιμήν της Μεσσήνης Στο κέντρο της αυλής του Ασκληπιείου βρίσκεται ένας δωρικός ναός περίπτερος, διπλός εν παραστάσει, προς τιμήν της Μεσσήνης, πρώτης μυθικής βασίλισσας της Μεσσηνίας πριν την κάθοδο των Δωριέων. Ήταν κόρη του βασιλιά του ΄Αργους Τριόπα και σύζυγος του Πολυκάονα, γιου του βασιλιά της Λακωνίας Λέλεγα. Ο ναός αποτελείται από πρόναο, κυρίως ναό και οπισθόδρομος. Η εξωτερικές διαστάσεις του ήταν 14Χ28 μ. και το ύψος 9 μ.

2. Βωμός Προοριζόταν για θυσίες ζώων. Στη βόρεια και νότια πλευρά του βωμού βρέθηκαν βάθρα αγαλμάτων και στήλες με επιγραφές που μαρτυρούν όπως και οι τοιχογραφίες του οπισθόδομου του ναού ότι ο ναός ανήκε στη Μεσσήνη.

3. Πρόπυλο Από δω μπήκε ο Παυσανίας το 2ο αιώνα μ.Χ., όταν επισκέφθηκε  την πόλη. Οι τέσσερις τετράγωνοι πεσσοί που σώζονται στήριζαν ιωνικούς κίονες. Ανάμεσά τους υπήρχαν τρεις πόρτες. Περνώντας τα κατώφλια αντικρίζουμε τις βάσεις από δύο κίονες κορινθιακού ρυθμού.

4. Βουλευτήριο Τόπος συνεδριάσεων των αντιπροσώπων των πόλεων του αυτόνομου ομοσπονδιακού μεσσηνιακού κράτους. Το σχήμα του ήταν σχεδόν τετράγωνο. Η είσοδος  γινόταν από δύο τρίθυρα ανοίγματα στη δυτική πλευρά , ενώ οι υπόλοιπες πλευρές ήταν εντελώς κλειστές.