ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ

ΕΤΟΣ 1998

ΜΑΘΗΜΑ: ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ- ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ

ΘΕΜΑ: Οι σύγχρονες κοινωνίες χαρακτηρίζονται πολυπολιτισμικές. Η Ελλάδα από χώρα «αποστολής» μεταναστών μεταβάλλεται γοργά σε χώρα «υποδοχής» διαφορετικών κοινωνικών ομάδων.

Τα σχολεία μας υποδέχονται μαθητές με διαφορετική πολιτισμική προέλευση. Παρατηρήσεις και διαπιστώσεις εκπαιδευτικών κα> σχολικών συμβούλων επισημαίνουν ότι οι μαθητές αυτοί παρουσιάζουν αυξημένα μαθησιακά και ψυχολογικά προβλήματα.

Με βάση την εμπειρία σας και τα επιστημονικά δεδομένα, να ερμηνεύσετε πως έχουν δημιουργηθεί αυτά τα προβλήματα και τι τρόπους ψυχοπαιδαγωγικής αντιμετώπισης προτείνετε για την επίλυσή τους.

ΜΑΘΗΜΑ : ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ

Δεν υπάρχει το θέμα

ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΓΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ ΚΑΙ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΥΣ

Οι μικροί γαλαξίες (Ν. Βρεττάκος)

Πάνε κι έρχονται οι άνθρωποι πάνω στη γη.
Σταματάνε για λίγο, στέκονται ο ένας
αντίκρυ στον άλλο, μιλούν μεταξύ τους.
Έπειτα φεύγουν, διασταυρώνονται, μοιάζουν
σαν πέτρες που βλέπονται.
Όμως, εσύ,
δε λόξεψες, βάδισες ίσα, προχώρησες
μες από μένα, κάτω απ' τα τόξα μου,
όπως κι εγώ: προχώρησα ίσα, μες από σένα,
κάτω απ' τα τόξα σου. Σταθήκαμε ο ένας μας
μέσα στον άλλο, σα νάχαμε φτάσει.
Βλέποντας πάνω μας δυο κόσμους σε πλήρη
λάμψη και κίνηση, σαστίσαμε ακίνητοι
κάτω απ' τη θέα τους -
Ήσουν νερό,
κατάκλυσες μέσα μου όλες τις στέρνες.
Ήσουνα φως, διαμοιράστηκες. Όλες
οι φλέβες μου έγιναν άξαφνα ένα
δίχτυ που λάμπει: στα πόδια, στα χέρια,
στο στήθος, στο μέτωπο.
Τ' άστρα το βλέπουνε, ότι:
δυο δισεκατομμύρια μικροί γαλαξίες και πλέον
κατοικούμε τη γη.

Ερωτήσεις:

1. Ποια από τα κυριότερα χαρακτηριστικά της λεγόμενης γενιάς του '30 εντοπίζονται στην ποίηση του Νικηφόρου Βρεττάκου;

2. Ποιες λέξεις ορίζουν την ποίηση του Νικηφόρου Βρεττάκου;

Ν' αναφερθείτε  στην  ιδιαίτερη   σχέση  του  ποιητή  με τον άνθρωπο και τον κόσμο, όπως αποτυπώνεται στο ποίημα.

3. Σχολιάστε τους 11 πρώτους στίχους. Πώς σχετίζεται το νόημα τους στη σημερινή πραγματικότητα;

4. Να αναφέρετε τα βασικά υφολογικά στοιχεία του ποιήματος.

5. Σε μια πιθανή διδακτική προσέγγιση του ποιήματος, με ποιο τρόπο θα αναδείξετε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, ώστε να γίνουν κατανοητά από το μαθητή και να αξιοποιηθούν κατάλληλα στην εκπαιδευτική πράξη;

Πήγαινε στην αρχή 

ΕΤΟΣ 1999

ΜΑΘΗΜΑ: ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ- ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ

Ψυχοπαιδαγωγικές έρευνες και η εκπαιδευτική πράξη έχουν εντοπίσει την αμφίδρομη σχέση μαθησιακών δυσκολιών και προβλημάτων συμπεριφοράς. Η σχέση αυτή δρομολογεί ένα "φαύλο κύκλο", που δυσχεραίνει τη γνωστική και κοινωνικοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού.

Με βάση την εμπειρία σας και τα επιστημονικά δεδομένα, να ερμηνεύσετε πώς έχει η αμφίδρομη αυτή σχέση και να προτείνεται τρόπους υπέρβασης της παραπάνω κατάστασης.

ΜΑΘΗΜΑ : ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ

Με βάση την εμπειρία σας και τα επιστημονικά δεδομένα για τη γνωστική ανάπτυξη του παιδιού, σχεδιάστε και τεκμηριώστε τη διδασκαλία μιας διδακτικής ενότητας από τα Μαθηματικά του Δημοτικού Σχολείου.

ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΓΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ ΚΑΙ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΥΣ

ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΛΛΟΓΗ : "ΗΛΙΟΣ Ο ΠΡΩΤΟΣ" (Ο. ΕΛΥΤΗΣ)

Η ΠΟΡΤΟΚΑΛΕΝΙΑ

Τόσο πολύ τη μέθυσε ο χυμός του ήλιου
Που έγειρε το κεφάλι της και δέχτηκε να γίνει Σιγά - σιγά: η μικρή Πορτοκαλένια!
Έτσι καθώς γλυκόλαμψαν οι εφτά ουρανοί
Έτσι καθώς άγγιξαν μια φωτιά τα κρύσταλλα
Έτσι καθώς αστράψανε χελιδονοουρές
Σάστισαν πάνω οι άγγελοι και κάτω οι κοπελιές Σάστισαν πάνω οι πελαργοί και κάτω τα παγόνια
Κι όλα μαζί τη φώναξαν: Πορτοκαλένια!
Μεθάει το κλήμα κι ο σκορπιός μεθάει ο κόσμος όλος Όμως της μέρας η κεντιά τον πόνο δεν αφήνει
Τη λέει ο νάνος ερωδιός μέσα στα σκουληκάκια
Τη λέει ο χτύπος τρυ νερού μές στις χρυσοστιγμές
Τη λέει κι η δρόσο στου καλού βοριά το απανωχείλι
Σήκω μικρή μικρή μικρή Πορτοκαλένια
Όπως σε ξέρει το φιλί κανένας δεν σε ξέρει
Μήτε σε ξέρει ο γελαστός Θεός
Που με το χέρι του ανοιχτό στη φλογερή αντηλιά Γυμνή σε δείχνει στους τριανταδυό του ανέμους!

Ερωτήσεις:

1. Από ποιο αισθητικό ρεύμα είναι επηρεασμένο το ποίημα; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας με συγκεκριμένες αναφορές στο κείμενο.

2. Να επισημάνετε τις πιο χαρακτηριστικές εικόνες του ποιήματος και να σχολιάσετε εκείνες που κατά τη γνώμη σας, αναδεικνύουν το προσωπικό ύφος του ποιητή.

3. Ποιες είναι οι πηγές έμπνευσης της ποίησης του Ελύτη; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας με αναφορά στο έργο του.

4. Ποια είναι τα κυριότερα χαρακτηριστικά της ποιητικής γενιάς του 1930 και ποια είναι η συμβολή του Ελύτη σ' αυτή;

Πήγαινε στην αρχή 

ΕΤΟΣ 2000

ΜΑΘΗΜΑ : ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ

Στην παιδαγωγική σχέση δασκάλου-μαθητή αναμένεται ο δάσκαλος να λειτουργεί ως καλό πρότυπο παραδειγματικής συμπεριφοράς.

Με βάση την εμπειρία σας από την εκπαιδευτική πράξη και τα δεδομένα των επιστημών της Παιδαγωγικής-Ψυχολογίας, να αναπτύξετε μερικά από τα βασικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του δασκάλου- προτύπου που διευκολύνουν τη μίμηση αυτής της συμπεριφοράς.

ΜΑΘΗΜΑ : ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΓΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ

Έχετε διδάξει στην Τρίτη Τάξη την "Πρόσκληση", ως είδος λόγου, σύμφωνα με το ισχύον Πρόγραμμα Σπουδών της Γλώσσας στο Δημοτικό Σχολείο και έχετε ζητήσει από τους μαθητές να συντάξουν το κείμενο μιας "πρόσκλησης Γενεθλίων".

Με βάση την εμπειρία σας και τα επιστημονικά δεδομένα:

1. Να αναφέρετε τα κριτήρια, σύμφωνα με τα οποία θα αξιολογήσετε το κείμενο της συγκεκριμένης "Πρόσκλησης".

2. Να ερμηνεύσετε τη σκοπιμότητα των κριτηρίων που προτείνετε, με βάση την επικοινωνιακή διδακτική προσέγγιση της γλώσσας.

ΜΑΘΗΜΑ : ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΓΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ ΚΑΙ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΥΣ

"ΑΙΟΛΙΚΗ ΓΗ", απόσπασμα (Η. ΒΕΝΕΖΗ):

Πρόκειται για την ιστορία μιας οικογένειας της Μ. Ασίας, που ήταν δεμένη με την πατρογονική γη και αναγκάζεται να εκπατριστεί λόγω των γεγονότων του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου (1914).

«Τα άστρα όλα έχουν βγει. Ταξιδεύουν στο Αιγαίο τα παιδικά όνειρα μας. Το κύμα χτυπά τη μάσκα του καϊκιού μας και τα κοιμίζει. Κοιμηθείτε όνειρα μας. Στην ξένη χώρα που πάμε, πρόσφυγες, τι άραγες να μας περιμένει, τι μέρες να είναι ν' ανατείλουν;

Η Λένα αποκοιμήθηκε. Ήθελε πολύ τον τόπο με το κοκκινόχωμα. Εκεί θα ζούσε με τον άντρα που θα 'παιρνε, και θα 'κανε πολλά παιδιά, και θα είχαν κουνέλια και περιστέρια κι άλλα πολλά. Όχι, η Λένα δε μελετούσε ταξίδια σε θάλασσες. Δεν ήθελε να τη χωρίσουν απ' τα Κιμιντένια. Δεν το ήθελε.

Ταξιδεύουν στο Αιγαίο τα όνειρα μας.

Η γιαγιά μας κουράστηκε. Θέλει γα γείρει το κεφάλι της στα στήθια του παππού, που έχει καρφωμένα πίσω τα μάτια του μπας και ξεχωρίσει τίποτα απ' τη στεριά τίποτα απ' τα Κιμιντένια. Μα πια 6ε φαίνεται τίποτα, Η νύχτα ρούφηξε μέσα της τα οχήματα και τους όγκους.

Η γιαγιά γέρνει το κεφάλι της να το ακουμπήσει στα στήθια που την προστατέψανε όλες τις μέρες της ζωής της. Κάτι την μποδίζει και δεν μπορεί νια βρει το κεφάλι ησυχία : σαν ένας βώλος να είναι κάτω απ' το πουκάμισο του γέροντα.

-Τι είναι αυτό εδώ; ρωτά σχεδόν αδιάφορα. Ο παππούς φέρνει το χέρι του, Το χώνει κάτω; απ' το ρούχο, βρίσκει το μικρό ξένο σώμα που ακουμπά στο κορμί του και που ακούει τους χτύπους της καρδιάς του.

-Τι είναι;

-Δεν είναι τίποτα, λέει δειλά α παππούς, σαν παιδί που

έφταιξε.

Δεν είναι τίποτα. Λίγο χώμα είναι.

-Χώμα!

Ναι. λίγο χώμα απ1 τη γη τους. Για να φυτέψουν ένα βασιλικό της λέει στον ξένο τόπο που πάνε. Για να θυμούνται.

Αργά τα δάχτυλα του γέροντα ανοίγουν το μαντίλι όπου είναι τυλιγμένο το χώμα. Ψάχνουν κει μέσα, ψάχνουν και τα δάχτυλα της γιαγιάς, σαν να το χαϊδεύουν. Τα μάτια τους, δακρυσμένα, στέκουν εκεί.

-Δεν είναι τίποτα λέω. Λίγο χώμα. Λίγο χώμα. Γη, Αιολική Γη, Γη του τόπου μου.»

Ερωτήσεις:

1. Σε ποια λογοτεχνική γενιά ανήκει ο Η. Βενέζης και ποια είναι τα χαρακτηριστικά αυτής της γενιάς στην πεζογραφία;

2. Ποια θέματα έχουν απασχολήσει τον Η. Βενέζη στο συγγραφικό του έργο και ποια η συμβολή του έργου του στη διαμόρφωση της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας.

3. Να αναφερθείτε, με συγκεκριμένα παραδείγματα, στις αφηγηματικές τεχνικές του αποσπάσματος.

4. Και τα τρία πρόσωπα του αποσπάσματος (Λένα, γιαγιά, παππούς) συνδέονται άμεσα με τη γη του τόπου τους. Να περιγράψετε και να σχολιάσετε τις συναισθηματικές τους αντιδράσεις τη στιγμή που αναγκάζονται να την ανακαλύψουν.

Πήγαινε στην αρχή 

ΕΤΟΣ 2001

ΜΑΘΗΜΑ: ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ

Επιστημονικές μελέτες υποστηρίζουν ότι ο επιλεκτικός συνδυασμός των διαφόρων ψυχολογικών θεωριών μάθησης διευκολύνει τον εκπαιδευτικό να δομήσει το ατομικό-προσωπικό του εκπαιδευτικο-διδακτικό μοντέλο μάθησης και διδασκαλίας.

Με βάση τα επιστημονικά δεδομένα της σύγχρονης Παιδαγωγικής Ψυχολογίας και την εμπειρία σας, να τεκμηριώσετε αυτή τη θέση, αναφέροντας σχετικά παραδείγματα από την εκπαιδευτική πράξη.

ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΑ ΤΟΥΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ

Στο ισχύον Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα της Γλώσσας στο δημοτικό σχολείο (ΦΕΚ 93, 10/2/99 τ.Β') επισημαίνεται ότι:

«.κάθε στόχος της γλωσσικής διδασκαλίας θεωρείται "οριζόντιος στόχος" όλων των μαθημάτων, Με άλλα λόγια ως μέσο και αντικείμενο γλωσσικής άσκησης, ιδιαίτερα για την επεξεργασία του περιεχομένου και των φραστικών επιλογών, πρέπει να αξιοποιούνται όλα τα μαθήματα και η σχολική ζωή».

Με βάση τις σύγχρονες επιστημονικές απόψεις και τις διδακτικές εμπειρίες σας, να σχολιάσετε τις παραπάνω θέσεις και να αναφερθείτε σε διδακτικές ενέργειες και μαθητικές δραστηριότητες που μπορούν να πραγματοποιηθούν στο πνεύμα αυτών των θέσεων.

ΜΑΘΗΜΑ : ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΓΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ ΚΑΙ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΥΣ

«Πρωινό άστρο» του Γ. Ρίτσου

Κοριτσάκι μου, θέλω να σου φέρω τα φαναράκια των κρίνων να σου φέγγουν τον ύπνο σου.
Θέλω να σου φέρω
ένα περιβολάκι
ζωγραφισμένο με λουλουδόσκονη
πάνω στο φτερό μιας πεταλούδας
για να σεργιανάει το γαλανό όνειρο σου.
Θέλω να σου φέρω,
ένα σταυρουλάκι αυγινό φως
δυο αχτίνες σταυρωτές απ' τους στίχους μου
να σου ξορκίζουν το κακό
να σου φωτάνε
μη μου σκοντάψεις κοριτσάκι,
έτσι γυμνόποδο και τρυφερό
στ' αγκάθι κι ενός ίσκιου.
Κοιμήσου.
Να μεγαλώσεις γρήγορα.
Έχεις να κάνεις πολύ δρόμο κοριτσάκι,
κι έχεις δυο πεδιλάκια μόνο από ουρανό.
Κοιμήσου.
Το πρόσωπο της μητερούλας φέγγει
πάνω απ' τους ρόδινους λοφίσκους του ύπνου σου
εαρινό φεγγάρι
ανάμεσα απ' τα στάχυα της έγνοιας της
και τα τριαντάφυλλα των τραγουδιών μου.
Κοιμήσου κοριτσάκι. Είναι μακρύς ο δρόμος.
Πρέπει να μεγαλώσεις.
Είναι μακρύς μακρύς μακρύς ο δρόμος.

Ερωτήσεις:

1. Σε ποια λογοτεχνική γενιά ανήκει ο Γ. Ρίτσος;  Ποιο είναι το  ιδεολογικό πλαίσιο και τα αισθητικά χαρακτηριστικά αυτής της γενιάς;

2. Ποια θέματα έχουν απασχολήσει το Γ. Ρίτσο στο ποιητικό του έργο και ποια η συμβολή του στην εξέλιξη της Νεοελληνικής ποίησης;

3. Να επισημάνετε χαρακτηριστικές εικόνες στο ποίημα που απηχούν τον υπερρεαλιστικό τρόπο γραφής του ποιητή.

4. Ποια μηνύματα αναδεικνύονται από τους παρακάτω στίχους:

«Να μεγαλώσεις γρήγορα.
Έχεις να χάνεις πολύ δρόμο, κοριτσάκι,
κι έχεις δυο πεδιλάκια μόνο από ουρανό».

Πήγαινε στην αρχή 

ΕΤΟΣ 2002

ΜΑΘΗΜΑ: ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ

Αρκετοί μαθητές στα σημερινά σχολεία παρουσιάζουν χαμηλή σχολική επίδοση που μπορεί να παρεμποδίσει τη φυσιολογική εξέλιξη της μαθησιακής και εκπαιδευτικής διαδικασίας και ενδεχομένως να οδηγήσει σε σχολική αποτυχία.

Με βάση την εμπειρία σας και τα επιστημονικά δεδομένα, να τεκμηριώσετε τις ψυχοπαιδαγωγικές παρεμβάσεις σας για την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης.

ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΑ ΤΟΥΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ

Οι δημογραφικές και πολιτισμικές αλλαγές που έγιναν τα τελευταία χρόνια στο μαθητικό πληθυσμό και οι νέες αντιλήψεις μας για τη φύση της γνώσης και τη διαδικασία της μάθησης επιβάλλουν τη χρήση εναλλακτικών μορφών διδασκαλίας.

Με αυτή τη λογική να σχολιάσετε τις δυνατότητες που παρέχουν τα συλλογικά σχέδια εργασιών (projects) και να προτείνετε τρόπους διδακτικής αξιοποίησης τους.

ΜΑΘΗΜΑ : ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΓΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ ΚΑΙ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΥΣ

Κ. ΠΑΛΑΜΑ: Από τα "Σατιρικά γυμνάσματα" (Σειρά α', 1907)

Πολεμάς να στυλώσεις, κυβερνήτη,

μέ τα καράβια και με τα φουσάτα

της Πολιτείας το σαλεμένο σπίτι

Του κάκου ιδρώνεις, έμπα σ' άλλη στράτα,

τον νου μας πρώτα στύλωσε και χτίσε, κ

αι πρώτ' απ' όλα αλφαβητάρι κράτα.

Δάσκαλος γίνε, αλήθεια αν ήρωας είσαι.

Σε μια Βαβέλ δεμένους μας κρατάνε

κακά στοιχειά το μάγεμα τους λύσε

και στα χείλια οι καρδίες μας πάλε ας πάνε,

Σύμμετρα υψώσου, πύργε της ζωής.

Τρανοί κι αν είναι οι τάφοι, τάφο

Στον ήλιο τόπο θέλουμε κι εμείς.

Ερωτήσεις

1. Να σχολιάσετε τους ετττά πρώτους στίχους "πολεμάς να στυλώσεις .................αν ήρωας είσαι" και να επισημάνετε τις βασικές απόψεις του ποιητή.

2. Να συνδέσετε το περιεχόμενο του ποιήματος με το ιστορικοκοινωνικό πλαίσιο της εποχής.

3. Να αναφέρετε και να αναπτύξετε τα αισθητικά χαρακτηριστικά της γενιάς του 1880.

4. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της σάτιρας του Παλαμά.

Πήγαινε στην αρχή 

ΕΤΟΣ 2003

ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΑ ΤΟΥΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ

"Υποστηρίζεται ότι οι διαθεματικές δραστηριότητες συμβάλλουν αποφασιστικά στην απόκτηση δεξιοτήτων και στη διαμόρφωση στάσεων που είναι απαραίτητες για την αυτόνομη μαθησιακή πορεία του μαθητή.

Με βάση τις εμπειρίες σας αλλά και τις σύγχρονες επιστημονικές απόψεις, να τεκμηριώσετε την παραπάνω θέση και να προτείνετε τρόπους διδακτικής αξιοποίησης των διαθεματικών δραστηριοτήτων για την επιτυχία των παραπάνω στόχων".

ΜΑΘΗΜΑ: ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ

Σύμφωνα με τις σύγχρονες θέσεις της Γνωστικής Ψυχολογίας, όλες οι γνωστικές δραστηριότητες του ανθρώπου αποτελούν περιπτώσεις επίλυσης προβλημάτων.

Με βάση τις εμπειρίες σας και τα επιστημονικά δεδομένα αναπτύξετε μερικές βασικές στρατηγικές και τεχνικές που μπορούν να βοηθήσουν τους μαθητές να επιλύουν αποτελεσματικά τόσο τα καθημερινά πρακτικά όσο και τα σχολικά προβλήματα.

Αναφέρετε συγκεκριμένο παράδειγμα από τη σχολική πράξη.

ΜΑΘΗΜΑ : ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΓΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ ΚΑΙ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΥΣ

Οδ.Ελύτη: Ο ήλιος ο ηλιάτορας

Το τρελοβάπορο-τραγούδι

Βαπόρι στολισμένο βγαίνει στα βουνά κι αρχίζει τις μανούβρες «βίρα- μάινα»
Την άγκυρα φουντάρει στις κουκουναριές φορτώνει φρέσκο αέρα κι απ' τις δυο μεριές.
Είναι από μαύρη πέτρα κι είναι από όνειρο κι έχει λοστρόμο αθώο ναύτη πονηρό
Από τα βάθη φτάνει τους παλιούς καιρούς βάσανα ξεφορτώνει κι αναστεναγμούς
Έλα Χριστέ και κύριε λέω κι απορώ τέτοιο τρελό βαπόρι τρελοβάπορο
Χρόνους μας ταξιδεύει δε βουλιάξαμε χίλιους καπεταναίους τους αλλάξαμε
Κατακλυσμούς ποτέ δε λογαριάσαμε μπήκαμε μες στα όλα και περάσαμε
Κι έχουμε στο κατάρτι μας βιγλάτορα παντοτινό τον ήλιο τον ηλιάτορα!

Ερωτήσεις

1. Ποια είναι ΣΥΜΒΟΛΗ του έργου του Ο. Ελύτη στην ποίηση της γενιάς του 1930

2. Ποια είναι η βασική θεματολογία της ποίησης του Ο. Ελύτη, Να αναφέρετε μερικές - βασικές ποητικές συλλογές.

3. Να αναπτύξετε τη σχέση "φύσης-συναισθημάτων" στην ποίηση του Ο. Ελύτη.

4. Να σχολιάσετε τους στίχους Χρόνους μας ταξιδεύει, ...... τον Ήλιο τον Ηλιάτορα" και να επισημάνετε τις βασικές απόψεις του ποιητή.

5. Ποια υφολογικά χαρακτηριστικά εντοπίζατε στο συγκεκριμένο ποίημα;

Πήγαινε στην αρχή 

ΕΤΟΣ 2004

ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΑ ΤΟΥΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ

Υποστηρίζεται ότι η αξιολόγηση του μαθητή δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο σ' ένα βαθμό ή σ' ένα απλό λεκτικό χαρακτηρισμό.

Με βάση την εμπειρία σας και τα επιστημονικά δεδομένα, αναφέρετε εναλλακτικούς τρόπους αξιολόγησης του μαθητή οι οποίοι μπορούν να βελτιώσουν τη μαθησιακή πορεία του

ΜΑΘΗΜΑ: ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ

Ψυχοπαιδαγωγικές έρευνες και διαπιστώσεις εκπαιδευτικών επισημαίνουν ότι αρκετοί μαθητές στο σημερινό σχολείο παρουσιάζουν αυξημένα προβλήματα μάθησης τα οποία στη συνέχεια δημιουργούν προβλήματα συμπεριφοράς και αντίστροφα.

Με βάση τα επιστημονικά δεδομένα και τις Εμπειρίες σας, να τεκμηριώσετε πώς δημιουργείται αυτή η αμφίδρομη σχέση και να προτείνετε σύγχρονες ψυχοπαιδαγωγικές στρατηγικές για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων μάθησης και συμπεριφοράς .

ΜΑΘΗΜΑ : ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΓΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ ΚΑΙ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΥΣ

Δ. Σολωμός, Πειρασμός από τους ελεύθερους Πολιορκημένους, Γ Σχεδίασμα (Αποσπάσματα 6 και. 7)

6

Έστησε ο έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη,
Κι η φύσις ηύρε την καλή και τη γλυκιά της ώρα,
Και μες στη σκιά που φούντωσε και κλει δροσιές και μόσχους
Ανάκουστος κιλαϊδιμός και λιποθυμισμένος
Νερά καθάρια και γλυκά, νερά χαριτωμένα,
Χύνονται μες στην άβυσσο τη μοσχοβολισμένη,
Και παίρνουνε το μόσχο της , κι αφήνουν τη δροσιά τους,
Κι ούλα στον ήλιο δείχνοντας τα πλούτια της πηγής τους,
Τρέχουν εδώ, τρέχουν εκεί, και κάνουν σαν αηδόνια.
Έξ' αναβρύζει κι η ζωή σ' γη , σ' ουρανό , σε κύμα.
Αλλά στης λίμνης το νερό , π' ακίνητο 'ναι κ ιάσπρο,
Ακίνητ' όπου κι' αν ιδής, και κάτασπρ' ως τον πάτο,
Με μικρόν ίσκιον άγνωρον έπαιξ' η πεταλούδα.
Πού 'χ' ευωδίσει τα ύπνους της μέσα στον άγριο κρίνο.
Αλαφροίσκιωτε καλέ, για πες απόψε τι' δες.
Νύχτα γιομάτη θαύματα, νύχτα σπαρμένη μάγια!
Χωρίς ποσώς γης , ουρανός και θάλασσα να πνένε
Ούδ' όσο κάν' η μέλισσα κοντά στο λουλουδάκι,
Γύρου σε κάτι ατάραχο π' ασπρίζει μες στη λίμνη,
Μονάχο ανακατώθηκε το στρογγυλό φεγγάρι, ,
Κι' όμορφη βγαίνει κορασιά ντυμένη με το φως του.

7

Έρμα 'ν' τα μάτια , που καλείς , χρυσέ ζωής αέρα.

Ερωτήσεις

1. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της επτανησιακής σχολής;

2. Σε ποιους λόγους οφείλεται η αποσπασματικότητα των έργων του Σολωμού; Να αναφέρετε και να αξιολογήσετε τις σχετικές απόψεις.

3. Ποια αισθητικά ρεύματα της εποχής διακρίνετε στο απόσπασμα (6)

4. Ποιος είναι ο ρόλος της φύσης στο παραπάνω απόσπασμα; Να απαντήςετε στηριζόμενοι σε σχετικά στοιχεία του ποιήματος.

5. Να σχολιάσετε τον τελευταίο στίχο (απόσπασμα 7) συσχετίζοντάς τον με το απόσπασμα 6.

Πήγαινε στην αρχή 

ΕΤΟΣ 2005

ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΑ ΤΟΥΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ

Υποστηρίζεται ότι ένας από τους βασικούς στόχους του ολοήμερου σχολείου είναι η άμβλυνση των διαφορών ανάμεσα στους μαθητές.

Με βάση την εμπειρία σας και τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα να προτείνετε και να αναπτύξετε παιδαγωγικές και διδακτικές στρατηγικές για την επίτευξη αυτού του στόχου.

ΜΑΘΗΜΑ: ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ

Αρκετοί μαθητές στο σημερινό σχολείο παρουσιάζουν χαμηλή σχολική επίδοση η οποία, σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει στη χολική αποτυχία.

Με βάση την εμπειρία σας και τα επιστημονικά δεδομένα να αναφερθείτε στους παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σ' αυτή και να προτείνετε τρόπους ψυχοπαιδαγωγικής αντιμετώπισης της χαμηλής σχολικής επίδοσης.

ΜΑΘΗΜΑ : ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΓΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ ΚΑΙ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΥΣ

Μ. Κοντολέων, « Ένα συρτάρι γεμάτο όνειρα »

Ήταν κάποτε ένα μολύβι που το είχαν ξεχάσει μέσα σ' ένα άδειο συρτάρι. Ήταν σκοτάδι εκεί μέσα κι ήταν κι η μοναξιά που έκανε το μολύβι να νιώθει λυπημένο. Έτσι, λοιπόν, αποφάσισε να ζωγραφίσει από μόνο του, όλα όσα του είχανε μάθει τα χέρια που κάποτε το είχανε κρατήσει. Στρώθηκε στη δουλειά κι άρχισε να σχεδιάζει στον πάτο του συρταριού, τους δρόμους μιας πόλης. Έφτιαξε δύο, έφτιαξε κι άλλον ένα, μετά ζωγράφισε ανάμεσά τους και μια πλατεία. Στη συνέχεια έβαλε δέντρα στην πλατεία-μια ιτιά, μια λεύκα, ένα φοίνικα. Ζωγράφισε κατόπιν σπίτια στις άκρες των δρόμων και στόλισε τις πρασιές τους με λουλούδια- γαρίφαλα, μαργαρίτες, ντάλιες. Στο τέλος ζωγράφισε και τέσσερα παιδιά. Δυο στην πλατεία να κάνουν κούνια, ένα να διαβάζει κάτω από τη λεύκα. Το τέταρτο το έφτιαξε να κάνει ποδήλατο στους δρόμους. Τώρα πια, το μολύβι δεν ήταν μόνο του. Είχε τη συντροφιά των λουλουδιών, των δέντρων, των παιδιών. Ωραία που ήταν! "Μα είναι πάντα σκοτάδι!" του είπε το παιδί που έκανε ποδήλατο. Το μολύβι έτρεξε στην πιο βαθειά γωνιά του συρταριού, στην πιο σκοτεινή κι εκεί ζωγράφισε έναν ολοστρόγγυλο ήλιο.

Το φως σκορπίστηκε μέσα στο ντουλάπι.  "Μπράβο!" φώναξαν τα λουλούδια.  "Μπράβο!" φώναξαν τα δέντρα. "Ζήτω!" φώναξαν και τα παιδιά. Και το μολύβι γελώντας, έτρεξε προς τα εκεί που ήταν η πλατεία. "Ελάτε να παίξουμε!" προσκάλεσε τα δυο παιδιά. Κι αυτά καβαλήσανε τις δυο του άκρες και το κάνανε τραμπάλα. Ήταν, που λέτε κάποτε ένα μολύβι που το είχανε ξεχάσει μέσα σ' ένα συρτάρι γεμάτο γέλια.

Ερωτήσεις

1. Σε ποια περίοδο της παιδικής λογοτεχνίας ανήκει ο Μάνος Κοντολέων; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της πεζογραφίας αυτής της περιόδου;

2. Με ποια θέματα ασχολείται ο συγγραφέας , γενικά, στο έργο του;

3. Ποιες έννοιες αναδεικνύονται στο κείμενο αυτό; Να θεμελιώσετε την άποψή σας παραπέμποντας σε αντίστοιχες λέξεις ή φράσεις του κειμένου.

4. Ποιους αισθητικούς τρόπους χρησιμοποιεί ο συγγραφέας για να προβάλει τις έννοιες αυτές;

5. Ποια μηνύματα του κειμένου μπορούν να αξιοποιηθούν σήμερα στο σχολείο;

Πήγαινε στην αρχή 

ΕΤΟΣ 2006

ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΑ ΤΟΥΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ

Ένα σημαντικό μέσο προώθησης της διδακτικής διαιδκασίας είναι ο έπαινος του δασκάλου προς το μαθητή.

Με βάση την εμπειρία σας και τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα αναφερθείτε σε τρόπους και τεχνικές αποτελεσματικότερης διδακτικής αξιοποίησής του.

ΜΑΘΗΜΑ: ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ

Η ύπαρξη μαθητών από διάφορες πολιτισμικές ομάδες στην τάξη αποτελεί σύγχρονο φαινόμενο του ελληνικού σχολείου.

Με βάση τα επιστημονικά δεδομένα και την εμπειρία σας, να τεκμηριώσετε πώς μπορεί ο εκπαιδευτικός να συμβάλει στην αντιστάθμιση των διαφορών και στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση προβλημάτων επίδοσης και συμπεριφοράς.

ΜΑΘΗΜΑ : ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΓΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ ΚΑΙ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΥΣ

Διονύσιος Σολωμός, "Λάμπρος"

Η ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΛΑΜΠΡΗΣ (απόσπασμα 21)

ΤΟ ΕΣΠΕΡΑΣ ΤΗΣ ΛΑΜΠΡΗΣ (απόσπασμα 25 )

Ερωτήσεις

α) Ποια είναι τα πρότυπα που ακολουθεί ο Σολωμός για τη διαμόρφωση του ποιητικού του έργου;

β) Ο Λάμπρος είναι ένας τραγικός ήρωας. Περιπίπτει σε ύβρη. Πού φαίνεται αυτό από την όλη υπόθεση και πώς εμφανίζεται αυτός ο χαρακτηρισμός μέσα στο κείμενο; Αναπτύξτε τις θέσεις σας.

γ) Να επισημάνετε τη λειτουργία του φωτός (με ποια λεξικά ή υπερλεξικά σύνολα εκφράζεται) σε σχέση προς τα δρώμενα στα αποσπάσματα 21 και 25.

δ) Υπάρχουν αντιθέσεις εικόνων στα δύο αποσπάσματα. Πώς λειτουργούν σε σχέση προς την όλη υπόθεση του "Λάμπρου";

Πήγαινε στην αρχή 

ΕΤΟΣ 2007

ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΑ ΤΟΥΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ

Η αξιοποίηση του λάθους συμβάλλει στη μαθησιακή διαδικασία, ιδιαίτερα των μαθητών με χαμηλή σχολική επίδοση.

Προτείνετε, με βάση την εμπειρία σας και τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα, τρόπους διδακτικής αξιοποίησης του λάθους σε ένα ομαδοσυνεργατικό πλαίσιο διδασκαλίας.

ΜΑΘΗΜΑ: ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ

Υποστηρίζεται ότι τα κίνητρα μάθησης των μαθητών επηρεάζονται από την κοινωνικοπολιτισμική κατάσταση της οικογένειας.

Με βάση τα επιστημονικά δεδομένα και την εμπειρία σας, να διατυπώσετε και να αιτιολογήσετε την άποψή σας για την παραπάνω θέση.

ΜΑΘΗΜΑ : ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΓΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ ΚΑΙ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΥΣ

Γιώργος Σεφέρης « Επί Ασπαλάθων...»

Ήταν ωραίο το Σούνιο τη μέρα εκείνη του Ευαγγελισμού."
πάλι με την άνοιξη.
Λιγοστά πράσινα φύλλα γύρω στις σκουριασμένες πέτρες
το κόκκινο χώμα και οι ασπάλαθοι
δείχνοντας έτοιμα τα μεγάλα τους βελόνια
και τους κίτρινους ανθούς.
Απόμερα οι αρχαίες κολόνες,χορδές μιας άρπας που αντηχούν
ακόμη...
Γαλήνη
-Τι μπορεί να μου θύμισε τον Αρδιαίο εκείνον;
Μια λέξη στον Πλάτωνα θαρρώ,χαμένη στου μυαλού
τ'αυλάκια.
τ΄όνομα του κίτρινου θάμνου
δεν άλλαξε από κείνους τους καιρούς.
Το βράδυ βρήκα την περικοπή:
"τον έδεσαν χειροπόδαρα" μας λέει
"τον έριξαν χάμω και τον έγδαραν
τον έσυραν παράμερα τον καταξέσκισαν
απάνω στους αγκαθερούς ασπάλαθους
και πήγαν και τον πέταξαν στον Τάρταρο κουρέλι".
Έτσι στον κάτω κόσμο πλέρωνε τα κρίματά του
Ο Παμφύλιος ο Αρδιαίος ο πανάθλιος Τύραννος
31 του Μάρτη 1971

Ερωτήσεις

1. Από πού αντλεί τη θεματική της ποίησής του ο Σεφέρης;

2. Πώς συνδέεται το ποίημα με τη χρονολογία που αναφέρεται στο τέλος του ποιήματος; 31/3/71

3. Το όνομα του κίτρινου θάμνου δεν άλλαξε από εκείνους τους καιρούς. Ποιοι συνειρμοί λειτουργούν με τους παραπάνω στίχους;

4. α) Το υποκείμενο στα ρήματα έδεσαν, έριξαν, έγδαραν, έσυραν, καταξέσκισαν είναι το "αυτοί".

4. β) Ο στίχος 20 είναι ένας πλήρης 15σύλλαβος.

4. γ) Στο στίχο 21 χρησιμοποιούνται οι τύποι πλέρωνε και κρίματα από τη λαϊκή μορφή της γλώσσας. Μπορείτε να συσχετίσετε τα στοιχεία αυτά με το γενικό μήνυμα του ποιήματος;

5). Στον τελευταίο στίχο του ποιήματος υπάρχει η ακόλουθη επαναλαμβανόμενη δομή:" Ο Παμφύλιος Αρδιαίος/ο παν άθλιος τύραννος." Μπορείτε να τη συσχετίσετε με το γενικότερο μήνυμα του ποιήματος;

Πήγαινε στην αρχή 

ΕΤΟΣ 2008

ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΑ ΤΟΥΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ

Σημαντικός αριθμός μαθητών εμφανίζει σήμερα δυσκολίες στην παραγωγή γραπτού λόγου. Με βάση τα επιστημονικά δεδομένα και την εμπειρία σας:
α) να εντοπίσετε παράγοντες που μπορεί να προκαλούν τις δυσκολίες αυτές.
β) να προτείνετε διδακτικές τεχνικές για την αντιμετώπισή τους.

ΜΑΘΗΜΑ: ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ

Μια από τις βασικές απαιτήσεις του σύγχρονου σχολείου είναι η επεξεργασία πολλαπλών πληροφοριών. Με βάση την εμπειρία σας και τα επιστημονικά δεδομένα να προσδιορίσετε δεξιότητες και ικανότητες της κριτικής και δημιουργικής σκέψης που βοηθούν το μαθητή να οργανώσει ένα σύστημα επεξεργασίας πληροφοριών.

ΜΑΘΗΜΑ : ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΓΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ ΚΑΙ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΥΣ

Οδ. Ελύτης «Ήλιος ο πρώτος»

"Στα χτήματα βαδίσαμε"

Στα χτήματα βαδίσαμε όλη μέρα
Με τις γυναίκες τους ήλιους τα σκυλιά μας
Παίξαμε τραγουδήσαμε ήπιαμε νερό
Φρέσκο καθώς ξεπήδαγε από τους αιώνες
Το απομεσήμερο για μια στιγμή καθήσαμε
Και κοιταχτήκαμε βαθιά μέσα στα μάτια
Μια πεταλούδα πέταξε απ' τα στήθια μας
Ήτανε πιο λευκή
Απ' το μικρό λευκό κλαδί της άκρης των ονείρων μας
Ξέραμε πώς δεν ήταν να σβηστεί ποτές
Πώς δεν θυμόταν καθόλου τι σκουλήκια έσερνε
Το βράδυ ανάψαμε φωτιά
Και τραγουδήσαμε γύρω τριγύρω:
Φωτιά ωραία φωτιά μη λυπηθείς τα κούτσουρα
Φωτιά ωραία φωτιά μη φτάσεις ως τη στάχτη
Φωτιά ωραία φωτιά καίγε μας
Λέγε μας τη ζωή.
Εμείς τη λέμε τη ζωή την πιάνουμε απ' τα χέρια
Κοιτάζουμε τα μάτια μας που μας ξανακοιτάζουν
Κι αν είναι αυτό που μας μεθάει μαγνήτης, το γνωρίζουμε
Και αν είναι αυτό που μας πονάει κακό, το' χουμε νιώσει.
Εμείς τη λέμε τη ζωή, πηγαίνουμε μπροστά
Και χαιρετούμε τα πουλιά της που μισεύουνε
Είμαστε από καλή γενιά.

"Ήλιος ο Πρώτος"

Ερωτήσεις

α) Σε ποια λογοτεχνική γενιά ανήκει ο Οδυσσέας Ελύτης; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά αυτής της γενιάς που προσδιορίζουν την ταυτότητά της;

β) Πώς λειτουργεί συνολικά το στοιχείο του πυρός ως φως-φωτιά που εμφανίζεται στο ποίημα;

γ) Το μήνυμα της αισιοδοξίας κλιμακώνεται μέσα από ορισμένες εικόνες στο ποίημα. Μπορείτε να τις επισημάνετε;

δ) Η κατάφαση στη ζωή που διατρέχει το ποίημα είναι από τα βασικά στοιχεία της ποίησης του Ελύτη. Να τεκμηριώσετε το παραπάνω φέρνοντας παραδείγματα από το συνολικό έργο του ποιητή και να τα συσχετίσετε με τον τελευταίο στίχο του ποιήματος.

Πήγαινε στην αρχή 

ΕΤΟΣ 2009

ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΑ ΤΟΥΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ

Η μεταγνώση αποτελεί υψηλού επιπέδου γνωστική διεργασία που ανταποκρίνεται στο σκοπό της ανάπτυξης της κριτικής σκέψης των μαθητών/τριών. Με βάση τα επιστημονικά δεδομένα και την εμπειρία σας, να προτείνετε μαθησιακές δραστηριότητες και τεχνικές που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της μεταγνωστικής ικανότητας των μαθητών/τριών.

ΜΑΘΗΜΑ: ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ

Τα προβλήματα συμπεριφοράς που εκδηλώνουν οι μαθητές στο σχολείο μπορεί να ενισχύονται και από τη στάση του ίδιου του εκπαιδευτικού. Με βάση τα επιστημονικά δεδομένα και την εμπειρία σας, να εντοπίσετε παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση τέτοιων προβλημάτων και να αναφέρετε τρόπους με τους οποίους μπορεί ο εκπαιδευτικός να τα αντιμετωπίσει.

ΜΑΘΗΜΑ : ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΓΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ ΚΑΙ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΥΣ

Κ. Καρυωτάκης «Οι δημόσιοι υπάλληλοι»

ΔΗΜΟΣΙΟΙ ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ

Οι υπάλληλοι όλοι λιώνουν και τελειώνουν
σαν στήλες δύο-δύο μες στα γραφεία.
Ηλεκτρολόγοι θα 'ναι η πολιτεία
κι ο θάνατος που τους ανανεώνουν.

Κάθονται στις καρέκλες, μουτζουρώνουν
αθώα λευκά χαρτιά χωρίς αιτία.
"Συν τη παρούση αλληλογραφία
έχομεν την τιμήν..." διαβεβαιώνουν.

Και μοναχά η τιμή τους απομένει,
όταν ανηφορίζουνε τους δρόμους,
το βράδυ στις οχτώ, σαν κουρντισμένοι.

...Παίρνουν κάστανα σκέφτονται τους νόμους,
σκέπτονται το συνάλλαγμα τους ώμους
σηκώνοντας οι υπάλληλοι, οι καημένοι...

Πήγαινε στην αρχή 

Πήγαινε στην αρχή 

Πήγαινε στην αρχή

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ
Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΗΣ ΖΑΚΥΝΘΟΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 1
«Ο ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΣ ΠΙΚΡΑΙΝΕΤΑΙ»
1. Εγώ Διονύσιος Ιερομόναχος, εγκάτοικος στο ξωκλήσι του Αγίου Λύπιου, για να περιγράψω ό,τι στοχάζουμαι λέγω:
2. Ό,τι εγύριζα από το μοναστήρι του Άγιου Διονυσίου, οπού είχα πάει για να μιλήσω με έναν καλόγερο, για κάτι υπόθεσες ψυχικές.
3. Και ήτανε καλοκαίρι, και ήταν ή ώρα οπού θολώνουνε τα νερά, και είχα φθάσει στα Τρία Πηγάδια, και ήταν εκεί τριγύρου ή γη όλο νερά, γιατί πάνε οι γυναίκες και συχνοβγάνουνε.
4. Εσταμάτησα σε ένα από τα Τρία Πηγάδια, και απιθώνοντας τα χέρια μου στο φιλιατρό του πηγαδιού έσκυψα να ιδώ αν ήτουν πολύ νερό.
5. Και το είδα ως τη μέση γιομάτο και είπα: Δόξα σοι ο Θεός.
6. Γλυκιά η δροσιά που στέρνει για τα σπλάχνα του ανθρώπου το καλοκαίρι, μεγάλα τα έργα του και μεγάλη ή αφχαριστία του άνθρώπου.
7. Και οι δίκαιοι κατά τη θεία Γραφή πόσοι είναι; Και συλλογίζοντας αυτό επαίξανε τα μάτια μου στα χέρια μου οπού ήτανε απιθωμένα στο φιλιατρό.
8. Και θέλοντας να μετρήσω με τα δάχτυλα τους δίκαιους, ασήκωσα από το φιλιατρό το χέρι μου το ζερβί, και κοιτώντας τα δάχτυλα του δεξιού είπα: Τάχα να είναι πολλά;
9. Και αρχίνησα και εσύγκρενα τον αριθμό των δικαίων οπού εγνώριζα με αυτά τα πέντε δάχτυλα, και βρίσκοντας πως ετούτα επερισσεύανε ελιγόστεψα το δάχτυλο το λιανό, κρύβοντας το ανάμεσα στο φιλιατρό και στην απαλάμη μου.
10. Και έστεκα και εθεωρούσα τα τέσσερα δάχτυλα για πολληώρα, και αιστάνθηκα μεγάλη λαχτάρα, γιατί είδα πως ήμουνα στενεμένος να λιγοστέψω, και κοντά στο λιανό μου δάχτυλο, έβαλα το σιμοτινό του στην ίδια θέση.
11. Εμνέσκανε το λοιπόν από κάτου από τα μάτια μου τα τρία δάχτυλα μοναχά, και τα εχτυπούσα ανήσυχα απάνου στο φιλιατρό για να βοηθήσω, το νου μου να εύρει κάνε τρεις δίκαιους.
12. Αλλά επειδή αρχινήσανε τα σωθικά μου να τρέμουνε σαν τη θάλασσα που δεν ησυχάζει ποτέ,
13. ασήκωσα τα τρία μου έρμα δάχτυλα και έκαμα το σταυρό μου.
14. Έπειτα θέλοντας να αριθμήσω τους αδίκους, έχωσα το ένα χέρι μες στην τσέπη του ράσου μου και το άλλο ανάμεσα στο ζωνάρι μου, γιατί εκατάλαβα, αλίμονον! πως τα δάχτυλα δεν εχρειαζόντανε ολότελα.
15. Και ο νους μου εζαλίστηκε από το μεγάλον αριθμό· όμως με παρηγορούσε το να βλέπω πως καθένας κάτι καλό είχε απάνου του. Και άκουσα ένα. γέλιο φοβερό μες στο πηγάδι και είδα προβαλμένα δυο κέρατα.
16. Και μου ήρθε στο νου μου, περσότερο από όλους αυτούς, ή γυναίκα της Ζάκυνθος, ή οποία πολεμάει να βλάφτει τους άλλους με τη γλώσσα και με τα έργατα, και ήταν έχθρισσα θανάσιμη του έθνους.
17. Και γυρεύοντας να ιδώ εάν μέσα σε αυτήν την ψυχή, εις την οποίαν αναβράζει η κακία του Σατανά, αν έπεσε ποτέ η απεθυμιά του παραμικρού καλού,
18. έπειτα που εστάθηκα να συλλογιστώ καλά, ύψωσα το κεφάλι μου και τα χέρια μου στον ουρανό και εφώναξα: Θέ μου, καταλαβαίνω πως γυρεύω ένα κλωνί αλάτι μες στο θερμό.
19. Και είδα πως ελάμπανε από πάνου μου όλα τ' άστρα, και εξάνοιξα την Αλετροπόδα, όπου με ευφραίνει πολύ.
20. Και εβιάσθηκα να κινήσω για το ξωκλήσι του Αγίου Λύπιου, γιατί είδα πως εχασομέρησα, και ήθελα να φθάσω για να περιγράψω τη γυναίκα της Ζάκυνθος.
21. Και ιδού καμία δωδεκαριά ψωρόσκυλα που ηθέλανε να μου εμποδίσουν το δρόμο,
22. και μη θέλοντας εγώ να τα κλοτσοβολήσω για να μην εγγίξω την ψώρα και τα αίματα πούχανε, εστοχασθήκανε πως τα σκιάζουμαι,
23. και ήρθανε βαβίζοντας σιμότερά μου· όμως εγώ εκαμώθηκα πως σκύφτω να πάρω πέτρα,
24. και έφυγαν όλα και εξεθύμαιναν τα κακορίζικα ψωριασμένα τη λύσσα τους, το ένα δαγκώνοντας το άλλο.
25. Αλλά ένας όπου εδιαφέντευε κάποια από τα ψωρόσκυλα επήρε κι αυτός μιά πέτρα,
26. και βάνοντας ο άθεος για σημάδι το κεφάλι εμέ του Διονυσίου του Ιερομόναχου δεν το πίτυχε. Γιατί από τη βία τη μεγάλη, με την οποίαν ετίναξε την πέτρα, εστραβοπάτησε και έπεσε.
27. Έτσι εγώ έφτασα στο κελί του Αγίου Λύπιου παρηγορημένος από τές μυρωδίες του κάμπου, από τα γλυκότρεχα νερά και από τον αστρόβολον ούρανό, ο όποιος εφαινότουνα από πάνου από το κεφάλι μου μία Ανάσταση.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 2
Ο IΕΡΟΜΟΝΑΧΟΣ ΠΟΛΕΜΑΕΙ ΝΑ ΠΑΡΗΓΟΡΗΘΕΙ
1. Το λοιπόν το κορμί της γυναικός ήτανε μικρό και παρμένο,
2. και το στήθος σχεδόν πάντα σημαδεμένο από τές αβδέλλες που έβανε για να ρουφήξουν το τηχτικό, και από κάτου εκρεμόντανε δύο βυζιά ωσάν καπνοσακούλες.
3. Και αυτό το μικρό κορμί επερπατούσε γοργότατα, και οι αρμοί της εφαινόντανε ξεκλείδωτοι.
4. Είχε το μούτρο της τη μορφή του καλαποδιού, και έβλεπες ένα μεγάλο μάκρο αν εκύτταζες από την άκρη του πηγουνιού ως την άκρη του κεφαλιού,
5. εις την οποία ήτανε μιά πλεξίδα στρογγυλοδεμένη και από πάνου ένα χτένι θεόρατο.
6. Και όποιος ήθελε σιμώσει την πιθαμή για να μετρήσει τη γυναίκα, ήθελ' εύρει το τέταρτο του κορμιού στο κεφάλι.
7. Και το μάγουλό της εξερνούσε σάγριο, το όποιο ήταν πότε ζωντανό και πότε πονιδιασμένο και μαραμένο.
8. Και άνοιγε κάθε λίγο ένα μεγάλο στόμα για ν' αναγελάσει τους άλλους, και έδειχνε τα κάτου δόντια τα μπροστινά μικρά και σάπια, που εσμίγανε με τα απάνου πούτανε λευκότατα και μακρία.
9. Και μόλον πόυτανε νιά, οι μηλίγγοι και το μέτωπο και τα φρύδια και η κατεβασιά της μύτης γεροντίστικα.
10. Πάντα γεροντίστικα, όμως ξεχωριστά όταν ακουμπούσε το κεφάλι της εις το γρόθο το δεξή μελετώντας την πονηριά.
11. Και αυτή η θωριά η γεροντίστικη ήτανε ζωντανεμένη από δύο μάτια λαμπρά και ολόμαυρα, και το ένα ήτανε ολίγο αλληθώρικο,
12. και εστριφογυρίζανε εδώ και εκεί γυρεύοντας το κακό, και το βρίσκανε και όπου δεν ήτουν.
13. Και μες στα μάτια της άστραφτε ένα κάποιον τι που σ' έκανε να στοχασθείς ότι, η τρελάδα ή είναι λίγο που την άφησε ή κοντεύει να την κυτριμίσει.
14. Και τούτη ήταν η κατοικία της ψυχής της της πονηρής και της αμαρτωλής.
15. Και εφανέρωνε την πονηρία και μιλώντας και σιωπώντας.
16. Και όταν εμιλούσε κρυφά για να βλάψει τη φήμη του ανθρώπου, έμοιαζε η φωνή της με το ψιθύρισμα του ψαθιού πατημένου από το πόδι του κλέφτη.
18. Και όταν εμίλειε δυνατά, εφαινότουνα η φωνή της εκείνη όπου κάνουν οι άνθρωποι για να αναγελάσουν τους άλλους.
19. Και μολοντούτο, όταν ήτουν μοναχή, επήγαινε στον καθρέφτη, και κοιτώντας εγέλουνε κ' έκλαιε,
20. και εθάρρειε πως είναι η ωραιότερη απ' όσες είναι στα Εφτάνησα.
21. Και ήταν για να χωρίζει ανδρόγυνα και αδέλφια επιδέξια σαν το Χάρο.
22. Και όταν έβλεπε στον ύπνο της το ωραίο κορμί της αδελφής της εξύπναε τρομασμένη.
23. Ο φθόνος, το μίσος, η υποψία, η ψευτιά τής ετραβούσανε πάντα τα σωθικά,
24. Σαν τα βρωμόπαιδα της γειτονιάς τα βλέπεις ξετερολοϊσμένα και λερωμένα να σημαίνουν τα σήμαντρα του πανηγυριού και βουρλίζουν τον κόσμο.
* * *
25. Αλλά μιλώντας πάντα για τα κακά των άλλων γυναικών έσωσε ο νους της και επυρώθηκε,
26. και αισθανότουνα μία κάποια γλυκάδα εις το να τα ξαναμελετάει μονάχη της.
27. Μολοντούτο εβαστιότουνα από τα κακά έργατα.
28. Αλλά επειδή αγρίκουνε που τήν έλεγαν άσχημη, εβλάφθηκε η φιλαυτία της και εκριμάτισε και στο τέλος δεν είχε κράτο κτλ.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 3
ΟΙ ΜΙΣΟΛΟΓΓΙΤΙΣΣΕΣ
1. Και εσυνέβηκε αυτές τες ημέρες οπού οι Τούρκοι επολιορκούσαν το Μισολόγγι και συχνά ολημερνίς και καπότε οληνυχτίς έτρεμε η Ζάκυνθο από το κανόνισμα το πολύ.
2. Και κάποιες γυναίκες Μισολογγίτισσες επερπατούσαν τριγύρω γυρεύοντας για τους άνδρες τους, για τα παιδιά τους, για τ' αδέλφια τους που επολεμούσανε.
3. Στην αρχή εντρεπόντανε νάβγουνε και επροσμένανε το σκοτάδι για ν' απλώσουν το χέρι, επειδή δεν ήτανε μαθημένες.
4. Και είχανε δούλους και είχανε σε πολλές πεδιάδες και γίδια και πρόβατα και βόϊδα πολλά.
5. Και ακολούθως εβιαζόντανε και εσυχνοτηράζανε από το παρεθύρι τον ήλιο πότε να βασιλέψη για νάβγουνε.
6. Αλλά όταν επερισσέψανε οι χρείες εχάσανε την ντροπή, ετρέχανε ολημερνίς.
7. Και όταν εκουραζόντανε εκαθόντανε στ' ακρογιάλι κι ακούανε, γιατί εφοβόντανε μην πέσει το Μισολόγγι.
8. Και τες έβλεπε ο κόσμος να τρέχουνε τα τρίστρατα, τα σταυροδρόμια, τα σπίτια, τα ανώγια και τα χαμώγια, τες εκκλησίες, τα ξωκλήσια γυρεύοντας.
9. Και ελαβαίνανε χρήματα, πανιά για τους λαβωμένους.
10. Και δεν τους έλεγε κανένας το όχι, γιατί οι ρώτησες των γυναικών ήτανε τες περσότερες φορές συντροφευμένες από τες κανονιές του Μισολογγιού και η γή έτρεμε από κάτου από τα πόδια μας.
11. Και οι πλέον πάμπτωχοι εβγάνανε το οβολάκι τους και το δίνανε και εκάνανε το σταυρό τους κοιτάζοντας κατά το Μισολόγγι και κλαίοντας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 4
ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΜΙΣΟΛΟΓΓΙΟΥ ΔΙΑΚΟΝΕΥΟΥΝΕ
ΚΑΙ Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΗΣ ΖΑΚΥΝΘΟΣ ΕΧΕΙ ΔΟΥΛΕΙΑ
1. Ωστόσο η γυναίκα της Ζάκυνθος είχε στα γόνατα τη θυγατέρα της και επολέμαε να την καλοπιάσει.
2. Έβαλε λοιπόν το ζουρλάδι τα μαλλιά της από πίσω από τ' αυτιά, γιατί η ανησυχία τής τάχε πετάξει, και έλεγε φιλώντας τα μάτια της θυγατρός της:
3. Μάτια μου, ψυχή μου, να γένεις καλή, να πανδρευθείς, και να βγαίνουμε και να μπαίνουμε, και να βλέπουμε τον κόσμο, και να καθόμαστε μαζί στο παρεθύρι να διαβάζουμε τη θεία Γραφή και τη Χαλιμά.
4. Και αφού την εχάϊδεψε και της φίλησε τα μάτια και τα χείλια, την άφησε απάνου στην καθίκλα λέοντας της: Να και ένα καθρεφτάκι και κοιτάξου που είσ' όμορφη και μου μοιάζεις.
5. Και η κόρη που δεν ήτανε μαθημένη με τα καλά ησύχασε, και από τη χαρά της εδάκρυσε.
6. Και ιδού μεγάλη ταραχή ποδιών, οπού πάντοτες αύξαινε.
7. Και εσταμάτησε κοιτάζοντας κατά τη θύρα και φουσκώνοντας τα ρουθούνια της.
8. Και ιδού παρεσιάζουνται ομπρός της οι γυναίκες του Μισολογγιού. Εβάλανε το δεξί τους στα στήθια και επροσκυνήσανε· και εμείνανε σιωπηλές και ακίνητες.
9. Και έτσι δα, πώς; Τι κάνουμε; θα παίξουμε; Τι ορίζετε, κυράδες; Εκάμετε αναβαίνοντας τόση ταραχή με τα συρτοπάπουτσα, που λογιάζω πως ήρθετε να μου δώσετε προσταγές.
10. Και όλες εμείνανε σιωπηλές και ακίνητες· αλλά μία είπε: ’μ' έχεις δίκαιο. Είσαι στην πατρίδα σου και στο σπίτι σου, και μείς είμαστε ξένες και όλο σπρώξιμο θέλουμε.
11. Και ετότες η γυναίκα της Ζάκυνθος την αντίσκοψε και αποκρίθηκε: Κυρά δασκάλα, όλα τα χάσετε, αλλά από εκείνο που ακούω η γλώσσα σας έμεινε.
12. Είμαι στην πατρίδα μου και στο σπίτι μου; Και η αφεντιά σου δεν ήσουνα στην πατρίδα σου και στο σπίτι σου;
13. Και τί σας έλειπε, και τίι κακό είδετε από τον Τούρκο; Δε σας άφηνε φαητά, δούλους, περιβόλια, πλούτια; Και δόξα σοι ο θεός είχετε περσότερα από εκείνα που έχω εγώ.
14. Σας είπα εγώ ίσως να χτυπήσετε τον Τούρκο, που ερχόστενε τώρα σε με να μου γυρέψετε και να με βρίσετε;
15. Ναίσκε! Εβγήκετε όξω να κάμετε παλληκαριές. Οι γυναίκες επολεμούσετε (όμορφο πράμα που ήθελ' ήσθενε με τουφέκι και με βελέσι· ή εβάνετε και βρακί;). Και κάτι εκάμετε στην αρχή, γιατί επήρετε τα άτυχα παλληκάρια της Τουρκιάς ξάφνου.
16. Και πώς εμπόρειε ποτέ του να υποφτευθεί τέτοια προδοσία; Τόθελε ο Θεός; Δεν ανακατωνόστενε με δαύτον μέρα και νύχτα;
17. Τόσο κάνει και εγώ να μπήξω το μαχαίρι μες στο ξημέρωμα στο λαιμό του ανδρός μου (που να τόνε πάρει ο διάολος).
18. Και τώρα που βλέπετε πως πάνε τα πράματα σας κακά, θέλτε να πέσει το βάρος απάνου μου.
19. Καλή, μα την αλήθεια. Αύριο πέφτει το Μισολόγγι, βάνουνε σε τάξη την Ελλάδα τη ζουρλή οι βασιλιάδες, εις τους οποίους έχω όλες μου τες ελπίδες,
20. και όσοι μείνουνε από τον ξολοθρεμό έρχονται στη Ζάκυνθο να τους θρέψουμε, και με την κοιλιά γιομάτη μας βρίζουνε.
21. Λέοντας εσιώπησε ολίγο κοιτάζοντας μες στα μάτια τες γυναίκες του Μισολογγιού.
22. Και έτσι ξέρω και μιλώ και εγώ, ναί ή όχι; Και τώρα δα τί ακαρτερείτε; Ευρήκετε ίσως ευχαρίστηση να με ακούτε να μιλώ;
23. Εσείς δεν έχετε άλλη δουλειά παρά να ψωμοζητάτε. Και, να πούμε την αλήθεια, στοχάζουμαι πως θε νάναι μια θαράπαψη για όποιον δεν ντρέπεται.
24. Αλλά εγώ έχω δουλειά. Ακούστε; έχω δουλειά. Και φωνάζοντας τέτοια δεν ήτανε πλέον το τριπίθαμο μπουρίκι, αλλά εφάνηκε σωστή.
25. Γιατί ασηκώθηκε με μεγάλο θυμό στην άκρη των ποδιών, και μόλις άγγισε το πάτωμα και εγκρίλωσε τα μάτια, και το άβλαφτο μάτι εφάνηκε αλληγορικό και το αλληθώρικο έσιαξε. Και εγίνηκε σαν την προσωπίδα την ύψινη οπού χύνουνε οι ζωγράφοι εις τα πρόσωπα των νεκρών για να...
26. Και όποιος την έβλεπε να ξανάρθει στην πρώτη της μορφή έλεγε: Ο διάβολος ίσως την είχε αδράξει, αλλά εμετάνιωσε και την άφησε, για το μίσος που έχει του κόσμου.
27. Και η θυγατέρα της κοιτάζοντας την εφώναξε· και οι δούλοι εξαστόχησαν την πείνα τους, και οι γυναίκες του Μισολογγιού εκατέβηκαν χωρίς να κάμουνε ταραχή.
28. Ετότες η γυναίκα της Ζάκυνθος βάνοντας την απαλάμη απάνου στην καρδιά της και αναστενάζοντας δυνατά, είπε:
29. Πως μου χτυπάει, Θέ μου, η καρδιά, που μου έπλασες τόσο καλή!
30. Με συγχύσανε αυτές οι πόρνες! Όλες οι γυναίκες του κόσμου είναι πόρνες.
31. Αλλά εσύ, κόρη μου, δε θε νάσαι πόρνη σαν την αδελφή μου και σαν τις άλλες γυναίκες του τόπου μου!
32. Κάλλιο θάνατος. Και εσύ, μάτια μου, εσκιάχθηκες. Έλα, στάσου ήσυχη, γιατί αν αναδευτείς από αυτήν την καθίκλα, κράζω ευθύς οπίσω εκείνες τές στρίγλες και σε τρώνε.
33. Και οι δούλοι είχαν πάγει στο μαγερειό χωρίς να καρτερέσουν την προσταγή της γυναικός, και εκεί άρχισαν να μιλούν για την πείνα τους.
34. Και η γυναίκα ετότες εμπήκε στο δώμα της.
35. Και σε λίγο έγινε μεγάλη σιωπή και άκουσα το κρεβάτι να τρίξει πρώτα λίγο και κατόπι πολύ. Και ανάμεσα στο τρίξιμο εβγαίνανε λαχανιάσματα και γογγυσμοί.
36. καθώς κάνουν οι βαστάζοι όταν οι κακότυχοι έχουν βάρος εις την πλάτη τους ανυπόφορτο.
37. Και έφυγα από την πέτρα του σκανδάλου εγώ Διονύσιος Ιερομόναχος. Και ό,τι έβγαινα από τη θύρα του σπιτιού απάντηξα τον άνδρα της γυναικός οπού ανέβαινε.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 5

ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ ΑΠΑΝΟΥ ΣΤΟ ΠΕΣΙΜΟ ΤΟΥ ΜΙΣΟΛΟΓΓΙΟΥ

1. Και ακολούθησα τές γυναίκες του Μισολογγιού, οι όποιες εστρωθήκανε στ' ακρογιάλι, και εγώ ήμουνα από πίσω από μιά φράχτη και εκοίταζα.
2. Και κάθε μία έβαλε το χέρι και έβγαλε ό,τι κι αν εμάζωξε, και εκάμανε ένα σωρό.
3. Και μια απ' αυτές απλώνοντας το χέρι και ψηλαφίζοντας το γιαλό: Αδερφάδες, εφώναξε,
4. ακούτε, αν έκαμε ποτέ τέτοιο σεισμό σαν και τώρα, το Μισολόγγι ίσως νικάει, ίσως πέφτει.
5. Και εκίνησα για να φύγω και είδα από πίσω από την εκκλησία (ιδές πως τη λένε) μια γριούλα, οπού είχε στήσει ανάμεσα στα χόρτα μικρά κεράκια και έκαιε λιβάνι· και τα κεράκια στην πρασινάδα ελάμπανε και το λιβάνι ανέβαινε.
6. Και ασήκωνε τα ξερόχερα παίρνοντας από το λιβάνι και κλαίοντας, και αναδεύοντας το ξεδοντιασμένο στόμα επαρακάλειε.
7. Κ' εγώ άκουγα μέσα μου μεγάλη ταραχή και με συνεπήρε το πνεύμα στο Μισολόγγι. Και δεν έβλεπα μήτε το κάστρο, μήτε το στρατόπεδο, μήτε τη λίμνη, μήτε τη θάλασσα, μήτε τη γη που επάτουνα, μήτε τον ουρανό· πολιορκούμενους και πολιορκισμένους και όλα τα έργα τους και όλα τα πάντα τα εκατασκέπαζε μαυρίλα και πίσσα.
8. Και ύψωσα τα μάτια και τα χέρια κατά τον ουρανό για να κάμω δέηση με όλη τη θερμότητα της ψυχής, και είδα φωτισμένη από μιαν ακατάπαυστη σπιθοβολή μια γυναίκα με μια λύρα στο χέρι που εσταμάτησε ανάερα μες στην καπνούρα.
9. Και μόλις έλαβα καιρό να θαμάξω για το φόρεμα της που ήτανε μαύρο σαν του λαγού το αίμα, για τα μάτια της, κτλ., εσταμάτησε η γυναίκα μες στήν καπνούρα και εκοίταε τη μάχη, και η μύρια σπίθα οπού πετιέται ψηλά εγγίζει το φόρεμα της και σβένεται.
10. Άπλωσε τα δάχτυλα στη λύρα και την άκουσα να ψάλει τα ακόλουθα:
Το χάραμα επήρα
Του ήλιου το δρόμο
Κρεμώντας τη λύρα
Τη δίκαιη στον ωμό.
Κι απ' όπου χαράζει
Κι' ως όπου βυθά κτλ.

11. Και ό,τι είχε αποτελειωμένα τα λόγια της η Θεά, οι δικοί μας εκάνανε φοβερές φωνές για τη νίκη που εκάμανε. Και οι δικοί μας και όλα μού έγιναν άφαντα, και τα σωθικά μου πάλι φοβερά εταραχθήκανε και μου φάνηκε πως εκουφάθηκα και εστραβώθηκα.
12. Και σε λίγο είδα ομπρός μου τη γριούλα οπού έλεγε: Δόξα σοι ο Θεός, Ιερομόναχε, έλεα πως κάτι σούρθε. Σ' έκραξα, σ' εκούνησα, και δεν άκουγες τίποτες, και τα μάτια σου εσταμάτιζαν στον αέρα, ενώ τώρα στα στερνά η γης εσκιρτούσε σαν το χόχλο στο νερό που αναβράζει. Τώρα ό,τι έπαψε που ετελειώσανε τα κεράκια και το λιβάνι. Λες οι δικοί μας να εκερδέσανε;
13. Και εκίνησα με το Χάρο μες στην καρδιά μου να φύγω. Και η γριούλα έπειτα που φίλησε το χέρι κάνοντας μια μετάνοια είπε: Και τι παγωμένο πούναι το χέρι σου.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 6
ΤΟ ΜΕΛΛΟΝΤΑ ΓΕΝΑΜΕΝΟ ΠΑΡΟΝ. Η ΚΑΚΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ
1. Και εκοίταξα τριγύρου και δεν έβλεπα τίποτες και είπα:
2. Ο Κύριος δε θέλει να ιδώ άλλο. Και γυρίζοντας το πρόσωπο οπού ήταν οι πλάτες μου εκίνησα για να πάω στον ’ι-Λύπιο.
3. Αλλά άκουσα να τρέμει η γης από κάτου από τα πόδια μου, και πλήθος αστραπές εγιόμοζαν τον αέρα πάντα αυξαίνοντας τη γοργότητα και τη λάμψη. Και εσκιάχθηκα, γιατί η ώρα ήτανε κοντά στ' άγρια μεσανύχτια.
4. Τόσο, που έσπρωξα ομπρός τα χέρια μου, καθώς κάνει ο ανθρωπος οπού δεν έχει το φως του.
5. Και ευρέθηκα οπίσω από έναν καθρέφτη, ανάμεσα σ' αυτόνε και στον τοίχο. Και ο καθρέφτης είχε τον ψήλο του δώματος.
6. Και μιά φωνή δυνατή και ογλήγορη μου εβάρεσε την ακουή λέγοντας:
7. Ώ Διονύσιε Ιερομόναχε, το μέλλοντα θε να γίνει τώρα για σε παρόν. Ακαρτέρει και βλέπεις εκδίκησην Θεού.
8. Και μιά άλλη φωνή μου είπε τα ίδια λόγια τραυλίζοντας.
9. Και αυτή η δεύτερη φωνή ήτανε ενού γέρου που απέθανε και είχα γνωρίσει. Και εθαύμαξα γιατί ήταν η πρώτη φορά που άκουσα την ψυχή του ανθρώπου να τραυλίζει. Και άκουσα ένα τρίτο μουρμουρητό που εφαινότουνα μία φυσηματιά μες στον καλαμιώνα, όμως δεν άκουσα λόγια.
10 Και εκοίταξα ανάερα για να ξανοίξω πούθεν εβγαίνανε αυτές οι φωνές, και δεν είδα παρά τους δύο χοντρούς και μακρίους πέρονους που εβγαίνανε από τον τοίχο, στους οποίους ακουμπούσε ο καθρέφτης δεμένος από τη μέση.
11. Και αναστενάζοντας βαθιά, καθώς κάνει ο ανθρωπος οπού βρίσκεται γερασμένος, αγρίκησα μυρωδία από λείψανο.
12. Και εβγήκα από κεί και εκοίταξα τριγύρω και είδα.
13. Είδα αντίκρυ από τον καθρέφτη στην άκρη της κάμερας ένα κρεβάτι, και κοντά στο κρεβάτι ένα φως. Και εφαινότουνα πως δεν ήτουνα μες στο κρεβάτι τίποτες, και απάνου ήτανε πολλή μύγα κουλουμωτή.
14. Και απάνου στο προσκέφαλο είδα σα μιά κεφαλή ακίνητη και και λιανή σαν εκείνες που κάνουνε στα χέρια και στα στήθια οι πελαγίσιοι με το βελόνι.
15. Και είπα μέσα μου: Ο Κύριος μου έστειλε ετούτη τη θέα για σύμβολο σκοτεινό της θέλησής του.
16 Για τούτο εγώ, παρακαλώντας θερμά τον Κύριον να καταδεχτεί να με βοηθήσει για να καταλάβω αυτό το σύμβολο, εσίμωσα το κρεβάτι.
17. Και κάτι αναδεύτηκε μες στα σεντόνια τα λερωμένα και ξεντερολοϊσμένα και αιματωμένα.
18. Και κοιτάζοντας καλύτερα στην εικόνα του προσκέφαλου εταραχθήκανε τα σωθικά μου, γιατί από ένα κίνημα που έκαμε με το στόμα εγνώρισα τη γυναίκα της Ζάκυνθος που εκοιμότουνα σκεπασμένη από το σεντόνι ως το λαιμό, όλη φθαρμένη από το τηχτικό.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 7
ΔΕ ΣΟΥ ΔΙΝΩ ΜΗΤΕ ΕΝΑ ΨΙΧΑΛΟ
1. Αλλά εκαλοκοίταξα εκείνον τον ύπνο και εκατάλαβα που ήθελε βαστάξει λίγο, για να δώσει τόπο του αλλουνού πούναι χωρίς ονείρατα.
2. Και επειδή εκεί μέσα δεν ήτανε ούτε φίλος ούτε δικός, ούτε γιατρός ούτε πνεματικός, εγώ Διονύσιος Ιερομόναχος έσκυψα και με τα καλά της έλεγα να ξαγορευθεί.
3. Και αυτή εμισάνοιξε το στόμα της και έδειξε τα δόντια της ακλουθώντας να κοιμάται.
4. Και ιδού η πρώτη φωνή η αγνώριστη που μούπε στο δεξί αυτί: Η δύστυχη θρέφει πάντα στο νου της φούρκες, φυλακές και Τούρκους που νικάνε και Γραικούς που σφάζονται.
5. Τούτη τη στιγμή βλέπει στον ύπνο της το πράγμα που πάντοτες απεθύμουνε, ήγουν την αδελφή της που διακονεύει, και για τούτο την είδες τώρα που εχαμογέλασε.
6. Και η δεύτερη φωνή που εγνώριζα εξανάειπε τα ίδια λόγια τραυλίζοντας και κάνοντας ένα σωρό όρκους καθώς από ζώντας εσυνηθούσε:
7. Αλήθεια, μα-μα-μαα-μά την Παναγιά, άκουσ' εδώ, αααλήθεια, μμμά τον ’ι-Νικόλα άκουσ' εδώ, αλλλήθεια, άκουσ' εδώ, μα τον ’ι-Σπυ-σπυρί-δωνα αλήθεια, μα τ' αγναχραρα-χραχρα-γράχναντα μυστήρια του Θεού. Και ιδού πάλι το μουρμουρητό που εφαινότουνα η φυσηματιά μες στον καλαμιώνα.
8. Ξάφνου η γυναίκα έβγαλε το χέρι από το σεντόνι και εχτύπησε, και οι μύγες ασηκωθήκανε.
9. Και ανάμεσα στη βουή οπού εκάνανε άκουσα τη φωνή της γυναικός οπού εφώναξε: Όξω, πόρνη, από δώ. Δε σου δίνω μήτε ένα ψίχαλο.
10. Και ετίναξε το χέρι όξω από το κρεβάτι σα για να διώξει μακριά την αδελφή της που της φαινότουνα πως ήλθε να διακονέψει.
11. Και εξεσκεπάσθηκε σχεδόν όλη από το λερωμένο σεντόνι και εφάνηκε ένα ψοφογάτσουλο οπού ξετρουπώνει από την κροπιά ένας ανεμοστρούφουλας.
12. Αλλά εχτύπησε το χέρι της σε μια κάσα πεθαμένου, που ευρέθηκε εκεί ξάφνου, και εκόπηκε το όνειρο της αμαρτωλής.
13. Και άνοιξε τα μάτια της, και βλέποντας την κάσα ανατρίχιασε, γιατί εσκιάχθηκε μη τη βάλανε εκεί στοχάζοντάς τηνε πεθαμένη.
14. Και ετοιμαζότουνα να φωνάξει δυνατά για να δείξει πως δεν απέθανε, αλλά ιδού προβαίνει από την κάσα μια κεφαλή γυναικεία φθαρμένη και αυτή από το τηχτικό, που αγκαλά και πλέον ηλικιωμένη πολύ της έμοιαζε.
15. Πηδάει στη ζερβιά του κρεβατιού, αλλά εχτύπησε τη μούρη της σε μιάν άλλη κάσα, και όξω από αυτή ένα κεφάλι γέρου, και ήτανε ο γέρος που εγνώριζα.
16. Και το πρόσωπο του γέρου ήτανε σαν τον τζίτζικα, και της παιδούλας σαν την έκλειψη του φεγγαριού, και της γραίας σαν τ' άγρια μεσάνυχτα.
17. Και έτσι εγνώρισα ότι έμελλε της γυναικός βρεθεί πριν ξεψυχήσει ανάμεσα στον πατέρα της και στη μάνα της και στη θυγατέρα της.
18. Και έφριξα και έστριψα στην αντίκρυ μερία το πρόσωπο μου, και εξανάσανε το μάτι μου στον καθρέφτη, ο οποίος δεν έδειχνε παρά τη γυναίκα μοναχή και εμέ και το φως.
19. Γιατί τα σώματα των άλλων τριών ησυχάσανε στο μνήμα τους, από τα οποία θα πεταχθούν όταν βαρέσει η Σάλπιγγα,
20. μαζί μ' εμέ, το Διονύσιο τον Ιερομόναχο, μαζί με τη γυναίκα της Ζάκυνθος, μαζί με όλα τα τέκνα του Αδάμ στη μεγάλη κοιλάδα του Ιωσαφάθ.
21. Και άρχισα να συλλογισθώ απάνου στη δικαιοσύνη του Θεού, που θε νάναι αυτή την ημέρα φανούσιμη, και το μάτι (προσηλωμένο στον καθρέφτη) εμποδίσθηκε από το λογισμό.
22. Αλλά ακολούθως ο λογισμός εμποδίστηκε από το μάτι,
23. επειδή στριφογυρίζοντας εγώ έπειτα τα μάτια εδώ και εκεί, καθώς κάνει ο άνθρωπος που συλλογίζεται πράμα δύσκολο που πολεμάει να καταλάβει,
24. είδα από την κλειδωνότρουπα που κάτι εμπόδιζε το φως και εβάστουνε πολληώρα και έπειτα εξαναφαινότουνα.
25. Και ακουότουνα ακολούθως ένα μουρμουρητό στην άλλη κάμερα, και δεν εκαταλάβαινα τίποτες, και εξανακοίταξα στο μέρος της οπτασίας.
26. Και ήτανε μεγάλη σιωπή και δεν άκουες να βουίξει μήτε μια μύγα από τόσο πλήθος, γιατί ήτανε όλες μαζωμένες εις τον καθρέφτη,
27. Ο οποίος εις πολλά μέρη επαράσταινε το χρώμα του πέπλου, που το βάνουνε όταν λείπει για πάντα κανένας από τη φαμιλιά.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 8
ΤΟ ΖΩΝΑΡΙ
1. Αλλά η μάνα της χωρίς να κοιτάξει κατά τη θύρα, χωρίς να κοιτάξει τη θυγατέρα της, χωρίς να κοιτάξει κανέναν, αρχίνησε:
2. Ετούτη τη στιγμή το μάτι και το αυτί του παιδιού σου σε παραμονεύει την κλειδωνότρουπα, και σε απομακραίνει, γιατί σκιάζεται το κακό σου. Και έτσι έκαμες και εσύ μ' εμέ.
* * *
3. Για τούτο σόδωσα την κατάρα μου γονατισμένη και ξέπλεκη εις την πίκρα της ψυχής μου, όταν ασήμαιναν όλες οι εκκλησίες την ημέρα του Πάσχα.
4. Στην ξανάδωσα μίαν ώρα πριν ξεψυχήσω, και τώρα στην ξαναδίνω κακό και ανάποδο θηλυκό.
5. Και η τρίδιπλη κατάρα θέλει είναι αληθινή και ενεργητική στο κορμί σου και στην ψυχή σου, καθώς είναι αληθινά και ενεργητικά στον φαινόμενο και στον αόρατο κόσμο τα τρία προσώπατα της Αγίας Τριάδας.
6. Έτσι λέοντας έβγαλε ένα ζωνάρι που ήτανε του ανδρός της, το χουχούλισε τρείς φορές και το πέταξε μες στα μούτρα της.
7. Και ο γέρος ετραύλισε ετούτα τα ύστερα λόγια, και η παιδούλα αναδεύτηκε στο κόκκινο προσκέφαλο σαν το μισοσκοτωμένο πουλί.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΥΣΤΕΡΟΝ (9)
Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΗΣ ΖΑΚΥΝΘΟΣ ΛΑΒΑΙΝΕΙ ΤΗ ΣΤΕΡΝΗ ΤΗΣ ΘΑΡΑΠΑΨΗ
1. Και εχαθήκανε με τες κάσες, και η γυναίκα μοναχά ετότες άκουσε δύναμη να μπορέσει να πεταχτεί.
2. Και εχύθηκε πηδώντας ψηλά σαν τ' άστρο του καλοκαιριού που στον αέρα χύνεται δέκα οργιές άστρο.
3. Και εχτύπησε στον καθρέφτη και οι μύγες εφύγανε και εβουίζανε στο πρόσωπό της κουλουμωτές.
4. Και αυτή, λογιάζοντας πως ήταν οι γονέοι της έτρεχε εδώ και εκεί,
5. ανοιγοκλειώντας τη φούχτα κάτι νάβρει για διαφέντεψη, και ηύρηκε το ζωνάρι, και με κείνο άρχισε να χτυπάει.
6. Και όσο εχτυπούσε, τόσο οι μύγες εβουίζανε, και τόσο αυτή εκατατρόμαζε, όσο που τέλος πάντων έχασε το νου της ολότελα.
7. Γιατί τρέχοντας με το πουκάμισο, που η φιλαργυρία τόχε κάμει κοντό, έτρεξε το μάτι της στον καθρέφτη,
8. και εσταμάτηξε και δεν εγνώρισε τον εαυτό της, και άπλωσε το δάχτυλο και αναγέλασε:
9. Ώ κορμί, ώ κορμί! Τί πουκάμισο! Έ, καταλαβαίνω εγώ. Κάν ποιος πονηρός μπορεί να μου κρύψει την πονηριά του; Εκείνο το πουκάμισο με κάνει να καταλάβω πως καμώνεται τρέλα για νάν έτοιμος να κριματίσει.
10. Αλλά ποιός νάναι; Μα την αλήθεια που της μοιάζει ολίγο. ’α! είσ' εσύ μπομπόκορμο, βρωμοπόρνη, μυγόχεσμα του σπιταλιού, τσίπλα της γουρούνας, σκατή, γαϊδούρα, κροπολόγα.
11. Νά, τέλος πάντων, ό,τι σου προφήτεψα, και οι φίλοι σου οι αγαπημένοι. Δέ σόμεινε μήτε δισκάρι να διακονεύεις με δαύτο.
12. Είσαι στα χέρια μου. Τί θέλεις; Να σου κάμω ψυχικό; Τώρα στο κάνω. Να ιδώ ά σου μείνει φωνή να πεις πως είμαι μουρλή.
13. Έτσι λέοντας έκαμε ένα γύρο και εβάλθηκε με μεγάλη λύσσα να χορεύει, και το πουκάμισο το κοντό ευρισκότουνα στο πρόσωπο της. Και τα μαλλιά, μαύρα και λιγδωμένα, έλεγες πως είναι φιδόπουλα οπού γένονται ανάμεσα τους κομμάτια απάνου στον κορνιαχτό.
14. Και στη ζέστα του χορού έκανε με το ζωνάρι μία θηλιά, και ο χορός εβάσταξε όσο να κάμει τη θηλιά.
15. Και είπε: Ακλούθα με από πίσω από τον καθρέφτη, να σου κάμω το ψυχικό, να ιδώ ά σου μείνει φωνή να πεις πως είμαι ζουρλή.
16. Γιατί έρχεται κάπου κάπου ο γάιδαρος ο γιατρός, οπού θα σ' έχει και εκείνος, και του σκαρφίστηκε πως είμαι άρρωστη.
17. Και επήγε οπίσω από τον καθρέφτη, και την άκουα να κάνει μεγάλη ταραχή.
18. Και έσκασε ένα γέλιο μεγάλο που αντιβούισε η κάμερα φωνάζοντας. Νά, μάτια μου, το ψυχικό.
19. Ετότες έπεσα με τα γόνατα χάμου να κάμω δέηση για να την κάμει ο Κύριος να μην είναι έξω φρενών, για το λίγο ακόμη πόχει να ζήσει, και να της πάψει η κακία.
20. Και τελειωμένη η δέηση εκοίταξα χάμου οπίσω από τον καθρέφτη στοχάζοντάς τηνε λιγωμένη, και δεν ήτον εκεί.
21. Και αισθάνθηκα το αίμα μου να τραβηχτεί από τα μαγουλά μου.
22. Και έπεσε το κεφάλι απάνου στα στήθια μου, και είπα μέσα μου:
23. Ο θεός ξέρει που έφυγε η δύστυχη, ενώ επαρακάλεα για αυτήν με τη θέρμη της ψυχής μου.
24. Και επέρασα πέρα με το κεφάλι σκυφτό και στοχασμένο να πάω να την εύρω.
25. Και άκουσα στο μέτωπο κάποιον τί κ' έπεσα ξαφνισμένος τ' ανάσκελα.
26. Κι εσηκώθηκα και επήα οπίσω από τον καθρέφτη και είδα τη γυναίκα της Ζάκυνθος που εκρεμότουνα και εκυμάτιζε.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΥΣΤΕΡΟΝ (10)
1. Και ασηκώθηκα όλος τετρομασμένος φωνάζοντας: Μνήσθητί μου, Κύριε, μνήσθητί μου, Κύριε, και άκουσα ποδοβολή ανθρώπων που ανέβαιναν τές σκάλες.
2. Και ήταν καμιά δεκαπενταριά ανθρώποι και οι περσότεροι εφορούσαν μια προσωπίδα, όξω από πέντε, οπού εγνώρισα πολλά καλά.
3. Ο ένας (ζωγράφισε τους όλους τους πέντε).
4. Και επειδή χωρίς ν' αγαπάν τη γυναίκα εσυχνάζανε σπίτι της και αρχινήσανε να σκούζουνε,
5. Και εγώ γυρίζοντας κατ' αυτούς τους είπα: Όξω από δώ, όξω από δώ! Τα κρίματά σας σας εσύρανε εδώ. Τούτος ο τόπος είναι κεραυνοκράχτης, γιατί ο θεός τον μισάει.
6. Και εφοβήθηκαν ολίγο, όμως δεν εφεύγανε.
7. Και εστάθηκα σιωπηλός για νάβρω τί να τους πω για να φύγουνε.
8. Και τους είπα: Παιδιά, ακούστε τα λόγια του Διονυσίου του Ιερομόναχου. Εγώ για με πάω να κάμω δέηση και σας αφήνω εδώ.
9. Βάλτε το χέρι στη συνείδηση σας, εσύ Μ., εσύ Γ., εσύ Κ., εσύ Π., εσύ Τ. (γιατί σας τους άλλους δε σας γνωρίζω), και ιδέστε τι μπορεί νάβγει εάν μείνετε. Η διοίκηση σας γνωρίζει και βρίσκοντας σας εδώ θέλει πει πως την εφουρκίσετε εσείς.
10. Ετότε τους είδα να πισωπλατίσουν όλους, σπρώχνοντας ο ένας τον άλλον ποιός να πρωτοφύγει, και εροβολούσαν τές σκάλες με μια ταραχή οπού μου φάνηκε πως οι περσότεροι εγκρεμιζόντανε.

Πήγαινε πίσω

Η Σατραπεία

Τι συμφορά, ενώ είσαι καμωμένος
για τα ωραία και μεγάλα έργα
η άδικη αυτή σου η τύχη πάντα
ενθάρρυνσι κ' επιτυχία να σε αρνείται·
να σ' εμποδίζουν ευτελείς συνήθειες,
και μικροπρέπειες, κι αδιαφορίες.
Και τι φρικτή η μέρα που ενδίδεις
(η μέρα που αφέθηκες κ' ενδίδεις),
και φεύγεις οδοιπόρος για τα Σούσα,
και πιαίνεις στον μονάρχην Αρταξέρξη
που ευνοϊκά σε βάζει στην αυλή του,
και σε προσφέρει σατραπείες και τέτοια.
Και σύ τα δέχεσαι με απελπισία
αυτά τα πράγματα που δεν τα θέλεις.
Αλλα ζητεί η ψυχή σου, γι' άλλα κλαίει·
τον έπαινο του Δήμου και των Σοφιστών,
τα δύσκολα και τ' ανεκτίμητα Εύγε·
την Αγορά, το Θέατρο, και τους Στεφάνους.
Αυτά πού θα στα δώσει ο Αρταξέρξης,
αυτά πού θα τα βρείς στη σατραπεία·
και τι ζωή χωρίς αυτά θα κάμεις.
Κωνσταντίνος Π. Καβάφης (1910)

Πήγαινε πίσω