Ομιλία Γιώργου Α. Παπανδρέου σε ημερίδα του ΙΣΤΑΜΕ - Ανδρέας Παπανδρέου με θέμα «Τα Καρτέλ στην Ελλάδα»

Πέμτπη 30 Οκτωβρίου 2008

Κυρίες και κύριοι,

φίλες και φίλοι,

Σήμερα, ο Έλληνας καταναλωτής, η μέση ελληνική οικογένεια έχει δει το εισόδημά της να συμπιέζεται ασφυκτικά τα τελευταία χρόνια. Και εκτός από την πραγματική μείωση του εισοδήματος και τη συνεχή αύξηση της έμμεσης φορολογίας, η μέση ελληνική οικογένεια βιώνει ασταμάτητα κύματα ακρίβειας.

Κατά καιρούς, η κυβέρνηση προσπαθεί να εξηγήσει αυτό το φαινόμενο, με στόχο να αποποιηθεί τις δικές της ευθύνες. Πρώτα, έφταιγε το ΠΑΣΟΚ, μετά, έφταιγε το ευρώ. Φτάσανε στο σημείο να κατηγορούν ακόμα και τους ίδιους τους καταναλωτές. Σήμερα, φταίει η διεθνής κρίση.

Θα ήμουν διατεθειμένος να αναλύσω όλες αυτές τις παραμέτρους, εάν δεν υπήρχε ένα δεδομένο, που δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει. Πρωταθλητής της Ευρώπης στην ακρίβεια είναι η Ελλάδα. Όλες οι χώρες της Ευρωζώνης έχουν επηρεαστεί από διάφορες παραμέτρους. Καμία όμως απ' τις δικαιολογίες της κυβέρνησης δεν εξηγεί γιατί η Ελλάδα είναι η ακριβότερη, γιατί έχει την ακριβότερη ακρίβεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η εξήγηση βρίσκεται αλλού, στην ύπαρξη ή μη ύπαρξη κανόνων. Ακόμα και η ελεύθερη αγορά χρειάζεται κανόνες. Χωρίς αυτούς, όχι μόνο δεν θα λειτουργήσει, αλλά δεν θα λειτουργήσει προς όφελος του πολίτη, του καταναλωτή, του υγιούς επιχειρηματία, του παραγωγικού επιχειρηματία.

Στην ανεξέλεγκτη αγορά, ο νόμος που ισχύει είναι ο νόμος της ζούγκλας, ο ισχυρότερος βάζει τους κανόνες. Και ο πρώτος κανόνας που ισχύει, σε μια λειτουργούσα αγορά με κανόνες, είναι ότι απαγορεύεται κάθε συνεργασία εταιρειών για να καθορίσουν τις τιμές. Με άλλα λόγια, απαγορεύεται η δημιουργία καρτέλ. Όποιος παραβεί αυτό τον κανόνα τιμωρείται.

Όμως, οι κυβερνητικές επιλογές είχαν και έχουν την αντίθετη ροπή, διότι είναι ακριβώς αυτές οι δυνάμεις που οδήγησαν σε μία απίστευτη λεηλασία των λαϊκών εισοδημάτων, με τεράστιες κοινωνικές συνέπειες τον υπερδανεισμό, αλλά και την ανασφάλεια που αισθάνεται σήμερα ο κάθε Έλληνας καταναλωτής.

Είναι και τα καρτέλ που καταστρέφουν την υγιή επιχειρηματικότητα, την καινοτομία και, βεβαίως, την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας, που έχει πέσει τουλάχιστον κατά 30 μονάδες. Είναι αυτά που συνήθως τροφοδοτούν τη διαφθορά και τη διαπλοκή και εξελίσσονται σε κατεστημένα συμφέροντα, που είναι πληγή της οικονομίας, αλλά και πληγή στην πολιτική και στη Δημοκρατία.

Διότι η ισχύς τους γίνεται πια βασικός πόλος επηρεασμού των πολιτικών αποφάσεων, αιχμαλωσίας πολλές φορές της ίδιας της πολιτικής. Γι' αυτό και το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα αντιπροσωπεύει τον αγώνα για την αυτονομία της πολιτικής, ώστε να εκφράζεται πραγματικά η βούληση του Ελληνικού λαού απέναντι σε κάθε συμφέρον, ακριβώς για να προστατέψει τον Έλληνα πολίτη.

Και βέβαια, τα καρτέλ δεν αφορούν μόνο την αγορά, αλλά και την παραγωγή. Δίνω μόνο ένα παράδειγμα απ' τα πολλά που υπάρχουν. Οι αγρότες της Θεσσαλίας, που παραδίδουν τα προϊόντα τους στους συνεταιρισμούς και τα εκκοκκιστήρια χωρίς τιμές. Έτσι, η αγορά βαμβακιού οδηγήθηκε στην καρτελοποίηση, δηλαδή ο αγρότης, αντί για πολλές τιμές απ' τις οποίες θα μπορούσε να επιλέξει, βρίσκεται τελικά αντιμέτωπος με μία μόνο τιμή, που τη μαθαίνει μάλιστα πολύ μετά την παράδοση του προϊόντος του, αφού δηλαδή έχει χάσει κάθε δυνατότητα διαπραγμάτευσης. Αυτό βέβαια δεν αφορά μόνο στο βαμβάκι, αλλά και σε πολλά άλλα προϊόντα. Παρόμοια προβλήματα έχει και το λάδι.

Είναι γνωστό σε όλους μας ότι οι κυβερνήσεις των χωρών, που λειτουργούν μέσα σε ένα πιο υγιές σύστημα ελεύθερης αγοράς, μπορούν να αποτρέψουν τέτοια φαινόμενα. Αυτός εξάλλου είναι και ο ρόλος του κράτους, μιας ευνομούμενης Πολιτείας. Περιμένει ο πολίτης από το κράτος, που δημοκρατικά - υποτίθεται - τον εκφράζει, να τον προστατέψει από κάθε φαινόμενο που λειτουργεί εναντίον του.

Να ορίζει δηλαδή τους κανόνες συμπεριφοράς μεταξύ μας και να εξασφαλίζει ότι αυτοί οι κανόνες τηρούνται. Να ξέρει ο καθένας πού βρίσκεται. Μια ευνομούμενη Πολιτεία, όπου η τήρηση των κανόνων δεν είναι τίποτα άλλο παρά η προστασία των δικαιωμάτων του πολίτη, έτσι ώστε να αισθάνεται και να είναι ίσος απέναντι στο νόμο ο κάθε πολίτης, να μην αισθάνεται ότι είναι κατώτερος, επειδή υπάρχει κάποιος ισχυρότερος, ο οποίος μπορεί να παραβαίνει, να αλλάζει, να παρακάμπτει τους νόμους, επειδή έχει συμφέροντα ισχυρότερα, ή έχει πρόσβαση στην πολιτική εξουσία.

Ο ρόλος του κράτους είναι να προστατεύει τους πολίτες, ώστε να έχουν και το αίσθημα ασφάλειας, αυτό που χρειάζονται στην καθημερινότητά τους για να είναι δημιουργικοί, για να είναι αποδοτικοί, για να νιώθουν ότι έχουν προοπτικές.

Δεν συμβαίνει αυτό σήμερα στην Ελλάδα. Στην Ελλάδα, τα φαινόμενα των καρτέλ έχουν οργιάσει, ιδιαίτερα διότι η κυβέρνηση αυτή εκφράζει, όχι τη βούληση των πολιτών, αλλά είναι πια δεδομένο ότι εκφράζει τη βούληση συγκεκριμένων συμφερόντων. Η αγορά παραμένει ανεξέλεγκτη και βιώνουμε, βεβαίως, τα αποτελέσματα της ακρίβειας.

Η έλλειψη καθαρών κανόνων στην αγορά έχει ροκανίσει το εισόδημα της ελληνικής οικογένειας. Γεμίζει όλους μας με ανασφάλεια. Είναι η ύπαρξη των καρτέλ, αλλά δεν είναι μόνο η ύπαρξη των καρτέλ που δημιουργεί ανασφάλεια και, βεβαίως, την αύξηση των τιμών.

Το χειρότερο είναι ότι ζούμε πια σε μια κοινωνία, όπου ισχύει ο νόμος του ισχυρού, και όχι η ισχύς του Δικαίου. Και απ' αυτή την κυβέρνηση, το κράτος έχει αποτύχει ακριβώς στο πιο σημαντικό, να προστατέψει τα δικαιώματα του πολίτη.

Η ασυδοσία της αγοράς δεν πλήττει μόνο τα πορτοφόλια των πολιτών. Πλήττει και τη σχέση μας με την Πολιτεία. Διότι αν δεν μπορούμε να βασιστούμε σε ένα κράτος, που να θέσει και να τηρήσει τους κανόνες, τότε σε ποιον θα βασιστούμε;

Όταν αναλύουμε το θέμα των καρτέλ, είναι σημαντικό να δούμε την οικονομική, αλλά και την κοινωνική και την πολιτική διάσταση. Γιατί σήμερα, το ζητούμενο δεν είναι μόνο πώς θα συμπιέσουμε τις τιμές των προϊόντων, αλλά και πώς θα αποκαταστήσουμε την εμπιστοσύνη που έχει χαθεί. Την εμπιστοσύνη μεταξύ του κράτους και του πολίτη. Να ξαναχτίσουμε αυτή τη σχέση εμπιστοσύνης. Γι' αυτό, το ζήτημα είναι μεγάλο και, θέλω να συγχαρώ το ΙΣΤΑΜΕ, γι' αυτή την εξαιρετική πρωτοβουλία του.

Αναγκαία προϋπόθεση για την εύρυθμη, αποτελεσματική λειτουργία της αγοράς είναι βεβαίως και η ισχύς των ρυθμιστικών Αρχών και η διασφάλιση της ανεξαρτησίας των ρυθμιστικών Αρχών. Και παρά τη σημαντική πρόοδο που είχαμε επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας μας γύρισε απολύτως στο προηγούμενο καθεστώς, από την πρώτη μέρα ανόδου της στην εξουσία.

Η δική της αντίληψη για τη διακυβέρνηση, για το κράτος, είναι μία αντίληψη συγκεντρωτισμού, εξουσιαστική. Δεν θέλει ανεξάρτητους μηχανισμούς να ελέγχουν την εξουσία, δεν θέλει Αρχές ελέγχου και διαφάνειας, δεν θέλει εμπόδια στη δημιουργία και στην υποστήριξη κάποιων κατεστημένων.

Έτσι, οι Αρχές ουσιαστικά καταργήθηκαν ή υποβαθμίστηκαν ή έχασαν την ανεξαρτησία τους και μπήκαν υπό τον έλεγχο των υπουργών της κυβέρνησης. Και ζήσαμε τα αποτελέσματα, με τη συστηματική απαξίωση των ρυθμιστικών και εποπτικών αρχών. Ζήσαμε τα αποτελέσματα, με το σκάνδαλο της Επιτροπής Ανταγωνισμού, με την περιβόητη υπόθεση των κουμπάρων. Και βεβαίως, μετά από αυτή την υπόθεση των καρτέλ, ποια επιχείρηση θα δεχτεί στο μέλλον να συνεργαστεί ουσιαστικά με μια Επιτροπή Ανταγωνισμού, που αισθάνεται ότι είναι υπό την πολιτική επιρροή της κυβέρνησης;

Όταν αναδεικνύουμε αυτού του είδους τα σκάνδαλα, αφού πολλές φορές αυτά δεν αφορούν τον πολίτη, μας λένε «ασχοληθείτε με την οικονομία». Μα ακριβώς εδώ, φέρνω ένα παράδειγμα, όπου το θέμα δεν είναι το σκάνδαλο, είναι ο τρόπος διακυβέρνησης της ΝΔ, που είναι η αιτία της παραγωγής αυτής της διαφθοράς. Και ακριβώς αυτός ο τρόπος διακυβέρνησης, όχι μόνο δεν προστατεύει τα δικαιώματα του πολίτη, αλλά έχει και άμεση σχέση με την οικονομία, έχει άμεση σχέση με το εισόδημα του μέσου και φτωχότερου Έλληνα.

Είναι αυτή η αντίληψη της διακυβέρνησης, που εμείς καταδικάζουμε. Είναι αυτή η αντίληψη της διακυβέρνησης, που εμείς θα αλλάξουμε ως κυβέρνηση της χώρας μετά τις ερχόμενες εκλογές. Έχουμε επανειλημμένως επισημάνει την ανάγκη ενίσχυσης του ρυθμιστικού πλαισίου. Όχι απλώς δεν είναι τεχνοκρατικό το πρόβλημα, αλλά είναι πολιτικό το πρόβλημα, είναι θέμα πολιτικής βούλησης. Βεβαίως, όταν έχει κανείς τη βούληση, τότε υπάρχουν και οι συγκεκριμένες προτάσεις.

Πρέπει να υπάρξει μια ουσιαστική αναβάθμιση των Αρχών, ώστε η επιστημονική τους επάρκεια να τις κάνει αποτελεσματικές και εξίσου αποτελεσματικές με άλλες, ανάλογες Επιτροπές στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πέρα από την ενίσχυση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, έχουμε προτείνει να συστήσουμε την ανεξάρτητη Επιτροπή Μονοπωλίων, κατά τα πρότυπα της Αγγλίας και της Γερμανίας, που θα παρεμβαίνει προληπτικά στην αγορά. Επίσης, προτείναμε τη δημιουργία ενός Εφετείου για προσφυγές υποθέσεων ανταγωνισμού. Ένα ειδικευμένο δικαστικό σώμα, δηλαδή, που θα εξετάζει προσφυγές κατά αποφάσεων που εξέδωσε η Επιτροπή Ανταγωνισμού.

Επίσης, έχουμε προτείνει, για θέματα ανταγωνισμού και κλαδικής ρύθμισης αγορών, τον προσδιορισμό των αρμοδιοτήτων των διαφόρων Αρχών, ώστε να μην υπάρχει σύγκρουση αρμοδιοτήτων. Την αναβάθμιση του νομοθετικού πλαισίου, με ουσιαστικότερες αρμοδιότητες για την Επιτροπή Ανταγωνισμού και, βεβαίως, τη λειτουργική αναβάθμιση των ρυθμιστικών Αρχών.

Κυρίες και κύριοι,

Αγαπητοί φίλοι,

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η λειτουργία των καρτέλ στη χώρα μας ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τα φαινόμενα ακρίβειας. Όμως, δεν υπάρχει αμφιβολία και για τις ευθύνες της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας για το φαινόμενο αυτό. Ωστόσο, σήμερα, η ακρίβεια και τα καρτέλ είναι μόλις ένα κομμάτι ενός ευρύτερου προβλήματος. Και ο μέσος Έλληνας βρίσκεται σήμερα μπροστά σε ένα διπλό φαινόμενο. Την ακρίβεια, από τη μια πλευρά, αλλά και τη στασιμότητα από την άλλη, την αναπτυξιακή ασφυξία, την έλλειψη ρευστότητας από τις τράπεζες.

Δυστυχώς, η κυβέρνηση έχει καθυστερήσει τραγικά. Μπροστά σε αυτή τη μεγάλη διεθνή κρίση, εμείς από την αρχή είχαμε πει ότι θα στηρίξουμε κάθε μέτρο που θα συμβάλλει προς την αντιμετώπιση αυτής της κρίσης. Όμως, η κυβέρνηση έχει καθυστερήσει τραγικά. Και όχι μόνο έχει καθυστερήσει, αλλά σήμερα οι μικρές και οι μεσαίες επιχειρήσεις βρίσκονται υπό μία διπλή πίεση. Από τη μία, ο τζίρος έχει πέσει, από την άλλη, δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση, για να μπορέσουν να ξεπεράσουν αυτή τη δύσκολη καμπή ή, αν έχουν πρόσβαση σε δάνεια, έχουν υψηλά επιτόκια. Αυτή η θέση τους, βεβαίως, έχει σχέση και με την πολιτική που θα ακολουθήσει κανείς απέναντι σε τράπεζες και, ανάλογα με την πολιτική που θα ακολουθήσουμε σε λίγες εβδομάδες, θα έχουμε ή θα αποτρέψουμε ένα τεράστιο κύμα απολύσεων.

Δυστυχώς, αυτή η κυβέρνηση, αυτό δεν το καταλαβαίνει ή, κρύβεται πίσω από το δάχτυλό της. Διότι η κρίση που ζουν σήμερα οι Έλληνες δεν δημιουργήθηκε χθες, είναι αποτέλεσμα πολιτικών πολλών ετών της Νέας Δημοκρατίας. Πολιτικών, που επιβράδυναν την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, που οδήγησαν στην κατάρρευση της ανταγωνιστικότητας, που μείωσαν τα πραγματικά εισοδήματα του Ελληνικού λαού. Και βεβαίως, η ακρίβεια στην αγορά γίνεται ακόμα πιο επώδυνη, όταν συνδυάζεται με τη συνεχή απαξίωση των δημόσιων αγαθών, την απαξίωση της δημόσιας παιδείας, την απαξίωση της δημόσιας υγείας, την απαξίωση της πρόνοιας, που δεν δημιουργεί μόνο ανασφάλεια, αλλά χτυπά και το εισόδημα του μέσου και φτωχότερου Έλληνα, ενώ βοηθάει την κερδοσκοπία σε αυτούς τους τομείς, εις βάρος του οικογενειακού εισοδήματος.

Θα ήταν πολύ διαφορετική η κρίση, αν αισθανόταν τη σιγουριά ο Έλληνας πολίτης, ότι η οικονομία είναι σε γερές βάσεις, ότι το κοινωνικό προνοιακό σύστημά μας λειτουργούσε, ότι δεν κόστιζε η παιδεία, δεν κόστιζε η υγεία και ότι έχουν όλοι πρόσβαση σε αυτά τα δημόσια αγαθά. Όλες αυτές οι πολιτικές έχουν οξύνει τις οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες στην Ελλάδα. Και αυτές οι πολιτικές έχουν δημιουργήσει μια πιο επώδυνη θέση της Ελλάδας, μια πιο δύσκολη θέση της Ελλάδας, απέναντι στην κρίση που έρχεται. Είμαστε πιο ευάλωτοι.

Είμαστε πιο ευάλωτοι, πέντε χρόνια μετά από την παράδοση της εξουσίας στη Νέα Δημοκρατία. Και όπως είχαμε προβλέψει, και είχαμε φωνάξει, και είχαμε κατηγορηθεί γι' αυτό, για τα τοξικά ομόλογα - διότι αν τότε δεν είχαμε φωνάξει στο θέμα των ομολόγων, σήμερα, δεν θα είχαμε Ασφαλιστικά Ταμεία, σήμερα, δεν θα είχε την προοπτική ο Έλληνας για τη σύνταξή του, αλλά τότε μας κατηγορούσαν για λαϊκισμό - όπως τότε λοιπόν προβλέψαμε για τα ομόλογα, έτσι είχαμε προβλέψει, τουλάχιστον πριν από ένα χρόνο, για τα μέτρα που έπρεπε να πάρει η κυβέρνηση μπροστά στα πρώτα σημάδια μιας κρίσης.

Όμως, η κυβέρνηση σε τι αρκέστηκε; Στην εκποίηση της δημόσιας περιουσίας και στη φοροεπιδρομή των νοικοκυριών. Έχει χάσει κάθε αίσθηση της πραγματικότητας, ή δεν θέλει να αναγνωρίσει την πραγματικότητα που ζει ο μέσος και ο φτωχότερος Έλληνας. Λίγο πριν τη φετινή ΔΕΘ, ο υπουργός Οικονομίας ανακοίνωσε νέους φόρους. Τώρα, και επί δέκα μέρες, διαπραγματεύεται με τις τράπεζες, για ποιο πράγμα; Για το πώς θα στηρίξει του μεγαλομετόχους και τις διοικήσεις τους;

Διαθέτει πακέτο 28 δισεκατομμυρίων ευρώ. Από πού τα διαθέτει; Αυτά είναι λεφτά δικά σας, είναι λεφτά του Ελληνικού λαού. Πώς θα τα διαθέσει; Πώς θα τα διαθέσει αυτά τα λεφτά; Χωρίς διαφάνεια, χωρίς κανόνες, χωρίς να γνωρίζει, γιατί δεν μας έχουν πει οι τράπεζες ποιο είναι το πραγματικό τους πρόβλημα, χωρίς καμία εγγύηση ότι αυτά τα λεφτά θα βοηθήσουν, θα ανακουφίσουν, θα στηρίξουν τον φορολογούμενο, τον εργαζόμενο, τον δανειολήπτη, τον παραγωγό, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τον πολίτη.

Το αντίθετο. Σήμερα, αυτό που συμβαίνει με τις τράπεζες, είναι ό,τι βλέπουμε, ότι έρχεται η κυβέρνηση για να στηρίξει τους ισολογισμούς των τραπεζών, για να αισθανθούν αυτοί ότι επιβιώνουν με τα λεφτά του Ελληνικού λαού, αλλά δεν έχουν καμία υποχρέωση, τουλάχιστον απ' ό,τι έχουμε δει, να στηρίξουν την πραγματική οικονομία.

Και έτσι, αν ρωτήσετε σήμερα δανειολήπτες, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, αυτό που εισπράττουν από τις τράπεζες είναι η πίεση να ανεβεί το επιτόκιο, να αναδιαπραγματευτεί προς το χειρότερο το δάνειό τους, ή να μην μπορούν να πάρουν καν δάνειο. Ασφυξία αισθάνονται σήμερα, όταν διαθέτουμε 28 δις ευρώ στις τράπεζες. Είναι απαράδεκτο να αισθάνεται ασφυξία η ελληνική αγορά, ο μικρομεσαίος επιχειρηματίας, ο δανειολήπτης για την κατοικία του. Αυτά τα χρήματα θα έπρεπε να διοχετευτούν για τη στήριξη της πραγματικής οικονομίας.

Δεν έχει καταλάβει η κυβέρνηση τη σημασία αυτής της κρίσης ή, είναι εγκλωβισμένη στα δικά της εσωτερικά πολιτικά αδιέξοδα ή, ακόμα χειρότερα, χρησιμοποιεί αυτή τη διεθνή κρίση για να καλύψει την πολιτική της, που αναδιανέμει ξανά τον πλούτο υπέρ των ισχυρότερων. Διότι ο φόβος είναι ότι, αυτή η κρίση, θα χρησιμοποιηθεί από τους ισχυρότερους ως άλλοθι, για να ενισχυθούν ακόμα περισσότερο, να κλείσουν πολλές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και, να επιβληθούν με ακόμα χειρότερους όρους οι μεγάλες επιχειρήσεις, τα καρτέλ, τα μονοπώλια.

Είναι αυτή η ίδια, η αδιαφανής πολιτική που, κάτω από τον ιδεολογικό μανδύα της αποτελεσματικότητας των ανεξέλεγκτων αγορών, οδήγησε και στην παγκόσμια αυτή κρίση. Η αδιαφάνεια, ο συγκεντρωτισμός της εξουσίας και του πλούτου είναι αυτά τα οποία δημιούργησαν τη διεθνή κρίση, είναι αυτά τα οποία πρέσβευαν οι νεοσυντηρητικές κυβερνήσεις, είναι αυτά τα οποία πρέσβευε και πρεσβεύει η σημερινή κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Είναι αυτά τα οποία πρέπει να αλλάξουν προς όφελος του Έλληνα πολίτη, προς όφελος της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας.

Σε άλλες χώρες, άλλες κυβερνήσεις τουλάχιστον προνοούν ή τουλάχιστον εκπονούν σχέδια και αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες. Εδώ, έχουμε μόνο μέτρα ενίσχυσης των τραπεζών, τίποτα για την πραγματική οικονομία, τίποτα για τους πολίτες, τίποτα για τα νοικοκυριά.

Γι' αυτό, η δική μας αντίληψη είναι τελείως διαφορετική, ριζικά διαφορετική. Δικός μας στόχος είναι η στήριξη της πραγματικής οικονομίας, η στήριξη του εισοδήματος, η στήριξη της οικονομικής δραστηριότητας, η στήριξη της εργασίας, της ανάπτυξης, η στήριξη των προοπτικών του καθενός, αλλά και της ελληνικής οικονομίας στο σύνολό της.

Έχουμε καταθέσει τις δικές μας θέσεις και, λέμε ότι θα στηριχθεί η ελληνική οικονομία, με μείωση του φορολογικού βάρους για τα μεσαία και χαμηλά εισοδηματικά στρώματα, με ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών, με αποκατάσταση και διεύρυνση του κοινωνικού κράτους, με τη στήριξη της δημόσιας υγείας, της δημόσιας παιδείας και πρόνοιας, με αύξηση, όχι μείωση, των δημοσίων επενδύσεων, με ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης, για να βγει ο πολίτης στην παραγωγή, με σχέδιο και πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη.

Σήμερα, σ' αυτή την κρίσιμη συγκυρία, προτείνουμε πέντε δέσμες μέτρων, μια συνολική προσέγγιση, που δίνει διέξοδο. Διέξοδο, προοπτική και ελπίδα.

Η πρώτη αφορά το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Βέβαια πρέπει να στηριχθεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα, όμως, πρέπει να στηριχθεί, για να επανέλθει η ρευστότητα στην αγορά, για να μπορεί να συνεχιστεί η ανάπτυξη και, με την απρόσκοπτη λειτουργία της, να λειτουργήσει με σωστούς όρους η δανειοδότηση επιχειρήσεων και νοικοκυριών.

Προτείνουμε στήριξη με ξεκάθαρους κανόνες. Πρώτα απ' όλα, η στήριξη της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών. Να δώσουμε χρήματα στις τράπεζες, αυτό να γίνει όμως με ενεργό εποπτεία της Πολιτείας, δηλαδή, με την αγορά προνομιακών μετοχών, όπου θα συμμετέχει πια η Πολιτεία, το κράτος, στη Διοίκηση των τραπεζών, όχι διακοσμητικά, αλλά καθοριστικά για τις στρατηγικές επιλογές των τραπεζών, για να μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι αυτές οι επιλογές πραγματικά στηρίζουν, όχι την κερδοσκοπία, αλλά την πραγματική οικονομία της χώρας μας.

Το Δημόσιο να στηρίξει μόνον εκείνες τις τράπεζες που έχουν ανάγκη και μόνον εφόσον οι βασικοί τους μέτοχοι θα συμμετάσχουν κι αυτοί, από τη δική τους τσέπη, στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου. Βάζοντας το χέρι και στη δική τους τσέπη, θα συμβάλλουν σ' αυτή την ανάκαμψη κι αυτοί. Στο κάτω - κάτω, έχουν τεράστιες ευθύνες για την σημερινή τροπή του τραπεζικού συστήματος.

Να συνδεθεί η παροχή χρήματος, ρευστότητας, με την ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας. Με ποιον τρόπο; Να δημιουργηθεί για τον σκοπό αυτό Ειδικό Ταμείο αναχρηματοδότησης των τραπεζών, που θα παρέχει ρευστότητα στις τράπεζες, υπό τον όρο ότι η αναχρηματοδότηση, δηλαδή η παροχή των νέων δανείων με ευνοϊκούς όρους, θα είναι προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τις εξαγωγικές επιχειρήσεις.

Τα λεφτά αυτά, μέσα από αυτό το Ειδικό Ταμείο, θα ελέγχονται, ότι πραγματικά πηγαίνουν προς τις μικρομεσαίες και εξαγωγικές μας επιχειρήσεις. Στηρίζουμε τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Σήμερα, δεν είναι η ώρα να πληγούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αλλά να στηριχθούν.

Να αλλάξει το σημερινό αναποτελεσματικό πλαίσιο εποπτείας του χρηματοπιστωτικού συστήματος και, βεβαίως, να υπάρξει επιτέλους και συντονισμός μεταξύ των Υπουργείων και των διαφόρων Αρχών σε ό,τι αφορά την εποπτεία.

Δεύτερη δέσμη μέτρων. Αφορά την στήριξη των ασθενέστερων ομάδων, κάτι που είχαμε μεγαλύτερη δυνατότητα να αναπτύξουμε στη Θεσσαλονίκη. Σήμερα, είναι επιτακτική ανάγκη, ακόμα μεγαλύτερη ανάγκη λόγω της κρίσης. Οι πιο ευάλωτοι, λόγω της κρίσης, είναι οι ασθενέστερες οικονομικά ομάδες. Πρέπει να τις στηρίξουμε, είναι χρέος μας.

Αυτό το προτείναμε και το καταθέσαμε και ως νόμο στη Βουλή. Προτείναμε, με το σχέδιο νόμου μας, να υπάρξει χορήγηση εκτάκτου επιδόματος αλληλεγγύης, χορήγηση επιδόματος θέρμανσης, αύξηση του συντελεστή επιστροφής του ΦΠΑ στους αγρότες, από το 7% στο 11%. Στοχευμένες ενισχύσεις προς συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες, υπεύθυνα κοστολογημένες, που θα ανακουφίσουν, αλλά και θα δημιουργήσουν ακόμα και αγοραστική δύναμη στην οικονομία.

Τρίτη δέσμη μέτρων. Αφορά τη στήριξη της επιχειρηματικότητας και του νέου παραγωγικού προτύπου της χώρας. Η επιχειρηματικότητα, ειδικά η μικρή και μεσαία επιχειρηματικότητα, είναι αυτή που θα μας βγάλει από την οικονομική κρίση. Είναι αυτή που θα οδηγήσει σε νέους αναπτυξιακούς δρόμους.

Γι' αυτό, έχουμε προτείνει την επαναφορά του αφορολόγητου για τους ελεύθερους επαγγελματίες, την ενίσχυση του συστήματος εγγυοδοσίας, μέσα από την καλύτερη λειτουργία του εγγυοδοτικού μηχανισμού των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, δίνοντας περίοδο χάριτος, τουλάχιστον ενός έτους, κατά την οποία οι επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν κύκλο ετήσιων εργασιών μικρότερο από 300.000 ευρώ, να πληρώνουν μόνο τους τόκους του δανείου, ενώ για τις υπόλοιπες να υιοθετηθούν ανάλογα και κατά κλίμακα μέτρα. Μέτρα ανακούφισης, αποσυμπίεσης των επιχειρήσεων, κάτι βεβαίως που έχουμε προτείνει και θα μπορούσε να ισχύσει και για τους δανειολήπτες που αποπληρώνουν τις κατοικίες τους.

Έτσι, ενισχύουμε τις δημόσιες επενδύσεις, για την προώθηση μικρών και μεγάλων έργων σε ολόκληρη την επικράτεια. Αλλά αυτή η αναπτυξιακή ενίσχυση, που πρέπει να γίνει με δημόσιες επενδύσεις κατά κύριο λόγο, πρέπει να έχει και στόχευση για το αύριο. Και το αύριο που έρχεται, είναι ένα αύριο με νέες τεχνολογίες, ειδικότερα στον τομέα της ενέργειας, ουσιαστικά, στην κατεύθυνση μιας «πράσινης ανάπτυξης», που αφορά από τον αγροτικό χώρο, μέχρι τις συγκοινωνίες, μέχρι τις κατασκευές, μέχρι τον τουρισμό μας, μέχρι βεβαίως και την ίδια την ενέργεια.

Τέταρτη δέσμη μέτρων. Αφορά την αύξηση της απασχόλησης, την αντιμετώπιση της ανεργίας. Πρέπει να αποφύγουμε την αύξηση της ανεργίας και να δώσουμε νέες δυνατότητες στη νέα γενιά. Προτείνουμε, ακριβώς για να βοηθήσουμε τον άνεργο και το νέο, την επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών για την επαγγελματική ένταξη των νέων στην αγορά εργασίας για τέσσερα χρόνια. Για τέσσερα χρόνια θα επιδοτούνται οι ασφαλιστικές εισφορές των νέων που ξεκινούν τη ζωή τους, στην πρώτη τους δουλειά.

Ένα πλήρες πρόγραμμα επιδοτούμενης κοινωνικής εργασίας, κυρίως σε τομείς όπως το περιβάλλον, η πρόνοια, για απολυμένους και ειδικότερα μεγάλης ηλικίας ή χαμηλής εξειδίκευσης, έτσι ώστε να μπορούν να συμπληρώσουν και αυτοί τα ένσημά τους για την συνταξιοδότησή τους.

Με την αύξηση του επιδόματος ανεργίας στο 70% και τη δυνατότητα σύνδεσης με το πρόγραμμα επιδοτούμενης κοινωνικής εργασίας, αλλά παράλληλα και της ουσιαστικής επανεκπαίδευσης, επανακατάρτισης, για να μπορέσουν να βρουν στο μέλλον σημαντικές νέες προοπτικές.

Πέμπτη δέσμη. Είναι μέτρα για τους καταναλωτές και τους δανειολήπτες. Αφορά όλους αυτούς που βλέπουν τις δόσεις των δανείων να μεγαλώνουν, την ίδια ώρα που το εισόδημα μειώνεται. Τους οφείλουμε στήριξη, με πρωτοβουλίες όπως αυτές που πήραμε, και πάλι στο ελληνικό Κοινοβούλιο, με πρόταση νόμου.

Προτείναμε: Καμία κατάσχεση της κύριας κατοικίας για οφειλές μέχρι 20.000 ευρώ. Περίοδο χάριτος, τουλάχιστον ενός έτους, κατά την οποία κάποιος δανειολήπτης πληρώνει μόνο τους τόκους του δανείου. Να θεωρείται έτσι ότι εξυπηρετεί το δάνειό του και να μην αντιμετωπίζει νομικά προβλήματα.

Κατάργηση του νόμου της Νέας Δημοκρατίας για την φορολόγηση στα ακίνητα, και επαναφορά της φορολόγησης της μεγάλης ακίνητης περιουσίας. Αυτό είναι ένα μέτρο δικαίου.

Οι προτάσεις μας γίνονται με αίσθημα ευθύνης, πρώτα απ' όλα απέναντι στις πραγματικές ανάγκες της ελληνικής οικονομίας και των πολιτών, αλλά και μέσα στα πλαίσια των πραγματικά ρεαλιστικών μας μελετών, στις οποίες βοηθά και το ΙΣΤΑΜΕ - και ευχαριστούμε - ώστε να μπορούν αυτές να υλοποιηθούν, και να υλοποιηθούν το συντομότερο.

Και βέβαια, όλα αυτά σημαίνουν τελείως διαφορετικές προτεραιότητες, μιας κυβέρνησης διαφορετικής, με διαφορετική οικονομική πολιτική.

Γι' αυτό και σήμερα ζητάμε την απόσυρση του προσχεδίου του προϋπολογισμού του 2009 και την αναθεώρηση των επιλογών του.

Ζητάμε την απόσυρσή του, πρώτα απ' όλα διότι πραγματικά αδικεί τις ελληνικές οικογένειες που έχουν μεσαίο ή χαμηλότερο εισόδημα, αλλά και γιατί, εν μέσω κρίσης, ο προϋπολογισμός ουσιαστικά είναι αστήρικτος, έχει ξεπεραστεί. Γι' αυτό κι εμείς δεσμευόμαστε, ως αυριανή κυβέρνηση, να καταθέσουμε ένα νέο προϋπολογισμό, που θα ενσωματώνει αυτές τις νέες προτεραιότητες που σας ανέλυσα. Ένας προϋπολογισμός, που θα φορολογεί δίκαια, θα στηρίζει τις επενδύσεις, την ανάπτυξη, θα δίνει το αναπτυξιακό μέρισμα στους πολίτες.

Και βεβαίως, οι προτάσεις αυτές θα διευκολυνθούν από ένα νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο. Ένα νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο, που η χώρα μας καλείται να συνδιαμορφώσει, μαζί με τους εταίρους μας, στα νέα διεθνή δεδομένα.

Έχουμε, και έχω μιλήσει εδώ και ένα μήνα, για την ανάγκη ενός νέου πλαισίου, με την αλλαγή των όρων, τουλάχιστον την επανερμηνεία των όρων του Συμφώνου Σταθερότητας. Με νέες προδιαγραφές, που θα εξαιρούν τις δημόσιες επενδύσεις και τις συγκεκριμένες επενδυτικές και κοινωνικές δαπάνες, από την επιμέτρηση του επιτρεπόμενου ελλείμματος.

Αυτές οι επενδύσεις, δηλαδή, που στηρίζουν τα χαμηλότερα και μεσαία εισοδήματα, οι λεγόμενες κοινωνικές δαπάνες, οι οποίες είναι παράλληλα και δαπάνες για την ανάπτυξη της οικονομίας, πρέπει να εξαιρεθούν, τουλάχιστον για μια σημαντική περίοδο, από την καταγραφή ως μέρος του ελλείμματος, έτσι ώστε να μπορούν τα κράτη-μέλη να συμβάλουν άμεσα στην αναπτυξιακή ανάκαμψη, στη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής.

Ένα πλαίσιο, στο οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση, με την σύσταση ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου για την αντιμετώπιση της κρίσης, συνδέεται με πολιτικές κοινωνικής συνοχής, κοινωνικής πολιτικής και σύγκλησης, αλλά σχεδιάζει παράλληλα κι έναν κύκλο ανάπτυξης.

Χαίρομαι που χθες, ο Πρόεδρος της Κομισιόν, ο κ. Μπαρόζο, αναγνώρισε, δειλά έστω, αυτές τις αναγκαίες αλλαγές. Χρειάζεται ένα πλαίσιο, με θέσπιση νέων κανόνων διαφάνειας, ελέγχου, εποπτείας, ενίσχυση δηλαδή του ελεγκτικού θεσμικού πλαισίου, ώστε να έχουμε μια ευρωπαϊκή οικονομική διακυβέρνηση. Με αύξηση του Κοινοτικού προϋπολογισμού και των πόρων για τα διαρθρωτικά Ταμεία.

Χρειάζεται να ενισχύσουμε τον εποπτικό ρόλο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, για να μην έχουμε αυτούς τους κινδύνους με τα τοξικά προϊόντα και τις αδιαφανείς πρακτικές των τραπεζών. Αλλά θα πρέπει επιτέλους και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ν' αλλάξει τους στόχους, να διευρύνει τους στόχους της και να συμπεριλάβει σε αυτούς την υποστήριξη της εργασίας, δηλαδή την καταπολέμηση της ανεργίας και την υποστήριξη της ανάπτυξης της Ευρώπης.

Εμείς, αυτή την Ευρώπη προτείνουμε, αυτή την Ευρώπη θέλουμε ως σοσιαλιστές. Αλλά αυτή η Ευρώπη χρειάζεται, και η Ελλάδα χρειάζεται, για να μπορεί να συμβάλει προς αυτή την Ευρώπη, μια κυβέρνηση αξιόπιστη, μια κυβέρνηση αξιόπιστη και με φωνή, μια κυβέρνηση με γνώση, εμπειρία και ικανότητα, μια κυβέρνηση με θάρρος, που ξέρει και μπορεί να διαπραγματεύεται στην Ευρώπη και αλλού.

Και δυστυχώς, η σημερινή κυβέρνηση, κανένα από αυτά τα στοιχεία δεν έδειξε τα τελευταία πέντε χρόνια. Είναι ένας ακόμα λόγος για τον οποίο χρειάζεται αλλαγή στη χώρα, αλλαγή πορείας, μια νέα κυβέρνηση που μπορεί να διεκδικήσει, να διαπραγματευθεί, να ενισχύσει την ελληνική φωνή, την προοδευτική φωνή στην Ευρωπαϊκή Ένωση και αλλού.

Και βέβαια, είναι ευκαιρία η Ευρώπη να παίξει ρόλο σε διεθνές επίπεδο, επιβάλλοντας κανόνες και προτάσεις. Έτυχε, ένας προοδευτικός σοσιαλιστής - και, θα έλεγα, δεν είναι από τους πιο ακραιφνείς σοσιαλιστές - ο Γκόρντον Μπράουν, που ήταν εκεί και μάλιστα εκτός Ευρωζώνης, με τις δικές του προτάσεις, να συμπαρασύρει την υπόλοιπη Ευρώπη, τη συντηρητική Ευρώπη, αλλά να επηρεάσει ακόμα και τις πολιτικές της κυβέρνησης Μπους.

Σκεφτείτε λοιπόν μια προοδευτική Ευρώπη, τι μπορούσε να κάνει σε διεθνές επίπεδο. Γι' αυτό κι εγώ, ως Πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, ήδη παίρνω πρωτοβουλία στην πρώτη συνάντησή μας, της Επιτροπής Στίγκλιτς, που γίνεται μεθαύριο στην Βιέννη, με στόχο να αναδείξουμε τις απαραίτητες προτάσεις για μια παγκόσμια δημοκρατική διακυβέρνηση, που θα προστατεύει τους πολίτες όλου του κόσμου.

Το ΠΑΣΟΚ, ιδιαίτερα λόγω της μεγάλης αυτής κρίσης που απειλεί όλες τις οικονομίες του πλανήτη, έχει τονίσει την ανάγκη ενός αποτελεσματικού ρυθμιστικού περιβάλλοντος. Κανόνες, αρχές, που προστατεύουν τις οικονομίες μας, τους πολίτες.

Διότι αυτή η κρίση είναι αποτέλεσμα της πλήρους απορρύθμισης, της πλημμελούς ρύθμισης των χρηματοοικονομικών αγορών, αυτού που επέβαλε δηλαδή η νεοσυντηρητική ατζέντα, πίσω από το προκάλυμμα του νεοφιλελευθερισμού, ότι «η αγορά θα τα λύσει όλα».

Αυτή η ατζέντα, αυτό το ιδεολόγημα, ουσιαστικά, έχει τελειώσει. Χρειαζόμαστε μια νέα ρύθμιση, με νέους θεσμούς, μια νέα συμφωνία. Μια νέα συμφωνία με τους πολίτες, που θα διασφαλίζει τη σιγουριά, την κοινωνική πρόνοια, την ανάπτυξη και την αντιμετώπιση μεγάλων προβλημάτων, όπως αυτό της κλιματικής αλλαγής μέσα από νέες τεχνολογίες, μια νέα παιδεία, μια νέα ενεργειακή πολιτική, μια «πράσινη ανάπτυξη».

Για όλα αυτά, βεβαίως, χρειάζεται ένα κράτος που θα παίζει πια σημαντικότατο ρόλο στο σχεδιασμό, στην εφαρμογή, στην εποπτεία της οικονομίας. Η βούληση της κοινωνίας θα πρέπει να παίξει πια ουσιαστικό ρόλο στην οικονομία. Όχι μόνο για τα καρτέλ, αλλά και ευρύτερα.

Όμως, ποιο κράτος; Στην Ελλάδα, έχουμε ένα κράτος που, τα τελευταία χρόνια, έχει απαξιωθεί μέσα από τους κανόνες λειτουργίας μιας ζούγκλας διαφθοράς, πελατειακών σχέσεων, που ευνοούν τους ισχυρούς και τους «ημέτερους».

Γι' αυτό, όταν μιλάμε για ένα αξιόπιστο κράτος, χρειάζεται πρώτα απ' όλα μια αξιόπιστη κυβέρνηση, που έχει το θάρρος και την ικανότητα να τολμήσει, να τα βάλει με τα όποια συμφέροντα, υπέρ των πολιτών, υπέρ της πραγματικής οικονομίας, υπέρ του κράτους δικαίου.

Και αυτό είμαστε εμείς, το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα.

Σας ευχαριστώ.