Το επιτελικό κράτος και ο νέος ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης
Ομιλία Γ.Α. Παπανδρέου στο ετήσιο συνέδριο της ΚΕΔΚΕ
Τετάρτη 26 Νοεμβρίου 2008
Κύριοι εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης,
Κύριοι υπουργοί,
Κύριοι συνάδελφοι,
Μακαριότατε.
Χαιρετίζω αυτό το ετήσιο Συνέδριο και εύχομαι καλή επιτυχία. Θέλω να χαιρετίσω ιδιαίτερα τους εκπροσώπους της Αυτοδιοίκησης της Κυπριακής Δημοκρατίας, που είναι και αυτοί κοντά μας σήμερα.
Ζούμε, φίλες και φίλοι, μία πρωτόγνωρη κρίση παγκοσμίως, μία οικονομική κρίση. Δυστυχώς, στην κρίση αυτή, μπαίνει η Ελλάδα θαλασσοδαρμένη, απροετοίμαστη και ακυβέρνητη. Απροετοίμαστη, από τις πολιτικές της σημερινής κυβέρνησης.
Στις πρόσφατες συναντήσεις που είχα, στη μεγάλη οικογένεια των σοσιαλιστών και σοσιαλδημοκρατών ανά τον πλανήτη, στις συναντήσεις τις οποίες κάναμε στη Σοσιαλιστική Διεθνή με την Επιτροπή Στίγκλιτζ, όλοι συμφωνούν. Ένας νέος κόσμος πρέπει να γεννηθεί, που θα στηρίζεται πρώτα από όλα στη διεθνή συνεργασία, θα εξασφαλίζει μία διαφορετική οικονομική τάξη, με μέτρο τον άνθρωπο και τις ανάγκες του. Μία νέα οικονομική τάξη, που θα χαρακτηρίζεται από τον έλεγχο των αγορών, την μείωση των ανισοτήτων, τη δίκαιη κατανομή του πλούτου, σε διεθνή και σε εθνική κλίμακα, την ισορροπία ανάμεσα στην ανάπτυξη και το περιβάλλον, την αλλαγή των ενεργειακών μας πολιτικών.
Αυτές είναι και ήταν πάγιες αξίες των σοσιαλδημοκρατών και, η εποχή που αναδύεται, είναι μία νέα εποχή σοσιαλιστικών και δημοκρατικών ιδεών.
Θεωρούμε απαράδεκτο, εγκληματικό, να ανεχόμαστε ένα οικονομικό σύστημα, που συγκεντρώνει τεράστιο πλούτο σε λίγους, εξουσία σε λίγους, και με αδιαφάνεια παίζει, σαν να είναι καζίνο, με τα χρήματα των λαών, των εργαζομένων, των παραγωγικών τάξεων.
Η κοινωνική δικαιοσύνη, η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, ο σεβασμός στο περιβάλλον, δεν μπορεί πια να είναι έννοιες εξόριστες από τον πλανήτη ή από την χώρα μας. Μία νέα εποχή αρχίζει.
Κυρίες και κύριοι,
Η κρίση έδειξε τα όρια των νεοφιλελεύθερων μύθων. Η θεωρία της αγοράς, ότι ένα αόρατο χέρι ρυθμίζει τα πάντα, εκπνέει. Η ιδιωτικοποίηση των κερδών και η κοινωνικοποίηση των ζημιών, τελείωσε. Τελείωσε αυτή η εποχή και αρχίζει μια νέα εποχή.
Η σημερινή κρίση φέρνει την υπογραφή των νεοσυντηρητικών και νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Σήμερα, όμως, όλες ανεξαιρέτως οι κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των Ηνωμένων Πολιτειών, της Κίνας και άλλων περιοχών, προχωρούν σε μέτρα σοσιαλδημοκρατικά και προοδευτικά. Μέτρα οικονομικής αντίληψης του Κέινς, δημόσιες επενδύσεις, μέτρα που τονώνουν την αγορά, δημιουργούν εργασία και δουλειές, στηρίζουν τα δίκτυα κοινωνικής προστασίας.
Αντιθέτως, η σημερινή κυβέρνηση στη χώρα μας ασχολείται μόνο με την κριτική προς το ΠΑΣΟΚ και τις προτάσεις του, προτάσεις, όχι απλώς λογικές, αλλά τις οποίες εν πολλοίς εφαρμόζουν οι άλλες χώρες.
Κυρίες και κύριοι,
Σήμερα, ακόμα και η βαθιά συντηρητική Ευρωπαϊκή Ένωση, που κυριαρχείται από τη νεοδεξιά, αλλάζει. Όπως και ο κόσμος ολόκληρος, έτσι και η Ευρώπη, δεν μπορεί να μείνει όπως ήταν πριν.
Υπέβαλα πρόσφατα, και προσωπικά, προτάσεις και στη Σοσιαλιστική Ομάδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και στον κύριο Μπαρόζο, τον Πρόεδρο της Επιτροπής. Έχουμε καταθέσει προτάσεις σε ανύποπτο χρόνο για αυτά τα θέματα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να γίνει πολιτική. Πρέπει να επανεξετάσει το θεσμικό της πλαίσιο, κυρίως της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, αλλά ακόμα και του Συμφώνου Σταθερότητας, για να προχωρήσουμε σε μία άλλη Ευρώπη.
Έχουμε προτείνει, πρώτα για να αντιμετωπιστεί η απειλή της ύφεσης, να υπάρξουν σοβαρές δημόσιες επενδύσεις και ευρωπαϊκές επενδύσεις στις χώρες, που δεν θα εμπίπτουν στη στενή ερμηνεία του Μάαστριχ. Χαίρομαι που από κάποιες χώρες υιοθετείται πια και αυτή η άποψη.
Να εξαιρεθούν από τη μέτρηση του επιτρεπόμενου δημοσιονομικού ελλείμματος κάθε κράτους-μέλους συγκεκριμένες επενδύσεις. Όχι χαλάρωση γενικά, αλλά επενδύσεις, που θα μπορούσαν να ξεπεράσουν το 1%, που σήμερα προτείνει η Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ειδικότερα, πρώτον. Να εξαιρεθούν από τις πρόνοιες και τους περιορισμούς του Μάαστριχ, οι δημόσιες επενδύσεις και υποδομές για την παιδεία, για την έρευνα, για την ανεργία, για την πράσινη ανάπτυξη, καθώς και οι αμυντικές δαπάνες, που είναι σημαντικές για χώρες όπως η Ελλάδα.
Δεύτερον. Προτείνουμε τη δημιουργία ενός Ταμείου, που θα προχωρήσει σε ένα Σύμφωνο Βιώσιμης Ανάπτυξης, Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας.
Τρίτον. Συντονισμένες ευρωπαϊκές πολιτικές, για να στηρίξουμε τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα που πλήττονται και να προστατευτούν ιδιαίτερα αδύναμες κοινωνικές ομάδες, όπως είναι τα άτομα με αναπηρία, οι συνταξιούχοι και οι μετανάστες.
Τέταρτον - και μας αφορά ιδιαίτερα και περισσότερο τη Θεσσαλονίκη και τη Βόρεια Ελλάδα - ζητούμε από την Ευρωπαϊκή Ένωση να επενδύσει αυτή την εποχή στα Βαλκάνια, να στηρίξει τις οικονομίες των γειτονικών χωρών.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση σήμερα ανακοίνωσε τη δική της πρόταση για την ανάκαμψη της Ευρώπης. Είναι μια θετική πρωτοβουλία, αλλά μόνο ένα πρώτο βήμα. Υπολείπεται, όμως, των αναγκών της Ευρώπης. Είναι προτάσεις που υπολείπονται των όσων εμείς έχουμε προτείνει ως σοσιαλιστές.
Δείτε ακόμα τη διαφορά μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όσων προτείνει ο Ομπάμα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Δυστυχώς, στη χώρα μας, ακόμα και αυτές οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τα αυτονόητα δηλαδή, είναι υπερβολικά φιλόδοξα για την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας.
Σε άλλες χώρες, οι κυβερνήσεις έχουν ήδη διατυπώσει ένα πλήρες σχέδιο με πρωτοβουλίες, για έξοδο από την κρίση. Στην Ελλάδα, η κυβέρνηση περιμένει. Τι περιμένει; Να αντιγράψει ως κακέκτυπο όσα συμβαίνουν αλλού; Παραμένει μέχρι σήμερα άβουλη, άμοιρη, μπροστά στην κρίση που μαστίζει την ελληνική οικονομία.
Χρειάζεται αποφασιστικότητα και σχέδιο και, δυστυχώς, η Νέα Δημοκρατία δεν είναι σε θέση, δεν είναι ικανή να διαχειριστεί την κρίση τού σήμερα. Ήδη, στον προϋπολογισμό του 2009, αποτυπώνονται πλήρως τα αδιέξοδα της οικονομικής πολιτικής της. Ένας προϋπολογισμός, που οδηγεί στη φτώχεια μεγάλα τμήματα της ελληνικής κοινωνίας, υπονομεύει την κοινωνική συνοχή, στραγγαλίζει την οικονομική προοπτική.
Τώρα, θα έπρεπε να ενισχύονται οι δημόσιες επενδύσεις, οι πολιτικές κοινωνικής προστασίας. Και πολύ σωστά διαμαρτύρονται έξω για το πρόβλημα των κοινωνικών δικτύων, τα οποία πλήττονται από την πολιτική της Νέας Δημοκρατίας. Θα έπρεπε να υπάρχουν ρυθμιστικές παρεμβάσεις του κράτους. Δυστυχώς, αντί αυτού, επιτίθενται στην αντιπολίτευση, για προτάσεις που υιοθετούνται ακόμα και από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Φίλες και φίλοι,
Κυρίες και κύριοι,
Όπως καταλαβαίνετε, σε αυτή την νέα εποχή, στις νέες πολιτικές, αποκτά άλλη διάσταση η ανάγκη ρυθμιστικών παρεμβάσεων του κράτους. Γι' αυτό και τίθεται ξανά και αμείλικτα το ερώτημα: τι είδους κράτος θέλουμε.
Για εμάς τους σοσιαλιστές, η απάντηση είναι σαφής. Δεν χρειαζόμαστε περισσότερο, αλλά ισχυρότερο και ικανότερο κράτος. Τώρα είναι η ώρα να εφεύρουμε ξανά το κράτος. Χρειαζόμαστε ένα κράτος, που θα εκπροσωπεί αυθεντικά τους πολίτες και θα υπερασπίζεται το δημόσιο συμφέρον.
Απαιτούμε να αλλάξει το σημερινό κράτος. Σήμερα, είναι συγκεντρωτικό, πελατειακό, μεγάλο, σπάταλο, πλαδαρό, αναποτελεσματικό, άδικο και άνισο. Είναι κράτος, που κοστίζει πολύ, εξυπηρετεί τους λίγους, τους ασύδοτους, τους ισχυρούς. Αφήνει απροστάτευτους τους απλούς, τους νομοταγείς και φιλότιμους πολίτες. Επιβραβεύει τη δήθεν μαγκιά της καπατσοσύνης και του παρασιτισμού, αλλά τιμωρεί κάθε έναν, που θέλει να είναι παραγωγικός και συνεπής.
Το σημερινό κράτος ενισχύει την προχειρότητα και το ψευτοβόλεμα. Αποθαρρύνει το σοβαρό σχέδιο προγραμματισμού και τη σοβαρή επένδυση. Γι' αυτό, χρειαζόμαστε ριζική αλλαγή. Ένα κράτος επιτελικό, αποκεντρωμένο και ισχυρό, που τηρεί πρώτο τους κανόνες που το ίδιο θεσπίζει και τους εφαρμόζει, που εποπτεύει και ελέγχει με διαφάνεια, και την αγορά, και την οικονομία, και τη διοίκηση, ενώ προστατεύει τον πολίτη και εξασφαλίζει τα δικαιώματά του.
Ένα τέτοιο κράτος δεν μπορεί, κυρίες και κύριοι, να είναι ένα κράτος πελατειακό, που άγεται και φέρεται από τον κάθε κομματάρχη, κουμπάρο ή μεγαλοσχήμονα. Δεν θα φτιάξουμε ποτέ κράτος με αυτή την αντίληψη και δεν θα έχουμε ποτέ Αυτοδιοίκηση με αυτές τις πρακτικές.
Εδώ όπου βρισκόμαστε, στη Θεσσαλονίκη, ποτέ δεν θα δούμε τις πραγματικές δυνατότητες αυτής της περιοχής να ξεδιπλώνουν αν δεν αλλάξουμε τη νοοτροπία, την αντίληψη της διακυβέρνησης και αν δεν πάμε σε ένα αποκεντρωμένο, επιτελικό κράτος.
Η Αυτοδιοίκηση, εσείς, οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι των τοπικών κοινωνιών, αν δεν αλλάξει αυτή η κατάσταση, θα παραμείνετε επαίτες, διαγκωνιζόμενοι για την εύνοια κάποιου υπουργού, στριμωγμένοι μεταξύ των δίκαιων απαιτήσεων της τοπικής κοινωνίας από τη μία πλευρά, και του πολιτικού και οικονομικού ευνουχισμού σας, από το κεντρικό πολιτικό σύστημα, από την άλλη, που θα σας αναγκάζει να επιβάλετε, πολλές φορές, για να επιβιώσετε, και φόρους. Και τότε θα ακούτε τα πραγματικά δίκαια αιτήματα, τη δίκαια κατακραυγή πολλών πολιτών και επιχειρηματιών, που θέλουν την επιχειρηματικότητα, που θέλουν τη δημιουργικότητα, αλλά που θα σας αναγκάζει, ακριβώς η έλλειψη δικών σας πόρων, να στριμώχνετε περισσότερο και τον απλό πολίτη.
Θα βρίσκεστε πάντα στο δίλημμα, από τη μεριά να σκύψετε το κεφάλι στις απαράδεκτες απαιτήσεις και αντιλήψεις ενός ρουσφετολογικού συστήματος, που σας θέλει εξαρτήματα κεντρικών και προσωπικών μηχανισμών, ή, από την άλλη, να επιλέξετε να απομονωθείτε, ηρωικά υπερασπιζόμενοι το δικαίωμα της ορθής και ορθολογικής εξυπηρέτησης των συμφερόντων των συμπολιτών σας, της τοπικής κοινωνίας, την οποία εκφράζετε.
Αυτή η αντίληψη, αυτή κατάσταση που επικρατεί γύρω από την Αυτοδιοίκηση και τον κρατικό μηχανισμό, που καμιά φορά παραβλέπουμε, διότι έχει γίνει κομμάτι της καθημερινότητας, πρέπει να τελειώνει επιτέλους. Και θα τελειώσει αυτή η αντίληψη. Πρέπει να πάμε μπροστά σε μια σύγχρονη αντίληψη, ευρωπαϊκή. Γι' αυτό, είμαστε αποφασισμένοι, γι' αυτό είμαι προσωπικά αποφασισμένος, και σας ζητώ να ενώσουμε τις δυνάμεις μας, να συγκρουστούμε ενάντια σε αυτές τις αντιλήψεις, για να αποκτήσουμε επιτέλους κράτος σε αυτή τη χώρα. Να γίνουμε περήφανοι για το τι εκπροσωπεί και πώς λειτουργεί η Πολιτεία στη χώρα μας. Να φτιάξουμε ένα κράτος, που ξέρει να σχεδιάζει την αναπτυξιακή πορεία, να συμβάλει αποφασιστικά με δημόσιες επενδύσεις, να διασφαλίζει τη δίκαιη κατανομή του πλούτου, να εγγυάται διαφάνεια και νομιμότητα. Μια ευνομούμενη, επιτέλους, Πολιτεία.
Ένα κράτος, που θα σχεδιάζει και θα εφαρμόζει πολιτικές, που θα υποστηρίζουν και θα ενδυναμώνουν τους αδύναμους, τους φτωχούς, τη μεσαία τάξη, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τις υγιείς παραγωγικές δυνάμεις του τόπου. Ένα κράτος, που θα δεσμεύεται για ένα δίκαιο φορολογικό σύστημα, για την αναδιανομή του πλούτου υπέρ των χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων. Ένα κράτος, θα δίνει οξυγόνο στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ένα κράτος δημοκρατικό, που θα εγγυάται την αυτονομία της πολιτικής, που θα εμπνέεται από αρχές, αξίες και κανόνες, που θα λειτουργεί με νέες αντιλήψεις και πρακτικές.
Ένα κράτος δικαίου, κοντά στον πολίτη, που θα αντιπαραθέτει τη διαφάνεια, τη λογοδοσία, το δημόσιο συμφέρον, απέναντι στην αυθαιρεσία και την ασυδοσία, που θα προασπίζει την κοινωνική συνοχή, θα στέκεται δίπλα στον καθημερινό άνθρωπο, θα σέβεται την αξιοπρέπειά του, θα πολεμάει τον συγκεντρωτισμό, τη γραφειοκρατία, για να βοηθήσει την πρωτοβουλία και τη δημιουργία. Αυτό απαιτεί, προϋποθέτει ένα κράτος δημοκρατικό, που εγγυάται την αυτονομία της πολιτικής, που θα το απελευθερώσει από την αιχμαλωσία των ισχυρών αδιαφανών συμφερόντων, από πολιτικούς και πολιτικές, που το βλέπουν ως λεία για προσωπική εκμετάλλευση.
Κυρίες και κύριοι,
Όπως η Αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να ανθίσει χωρίς να υπάρχει ένα ευνομούμενο, επιτελικό, κεντρικό κράτος, έτσι και η κεντρική διοίκηση είναι ανήμπορη, σχεδόν παράλυτη, αν δεν έχει ισχυρή Τοπική Αυτοδιοίκηση. Και, δυστυχώς, έχουμε αυτό το διπλό αρνητικό σήμερα. Αδύναμη Αυτοδιοίκηση και αδύναμο κεντρικό κράτος.
Κυρίες και κύριοι,
Οι σημερινές ανάγκες, ακόμα περισσότερο μετά από τη σημερινή οικονομική κρίση, κάνουν επιτακτικές αυτές τις αλλαγές. Δεν αφήνουν πια περιθώρια να κάνουμε πίσω. Και σήμερα, περισσότερο από ποτέ, είναι προφανές ότι ο μετασχηματισμός του κράτους προϋποθέτει ένα διαφορετικό, αναβαθμισμένο ρόλο της Αυτοδιοίκησης.
Για εμάς, είναι επίσης προφανές ότι, η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην εξυπηρέτηση του πολίτη, στην παροχή αξιόπιστων κοινωνικών υπηρεσιών, καθώς και στην τοπική περιφερειακή ανάπτυξη, στα πλαίσια ενός αναπτυξιακού σχεδίου πράσινης ανάπτυξης. Ένα σχέδιο, που κινητοποιεί τον πολίτη, στηρίζει τις δυνατότητές του, τον κάνει δημιουργικό, με ελευθερίες και πρωτοβουλία.
Γι' αυτό, για εμάς, η Τοπική Αυτοδιοίκηση αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της περιφερειακής ανάπτυξης, ώστε να επενδύσουμε επιτέλους στα συγκριτικά πλεονεκτήματα που έχει η πατρίδα μας, το ανθρώπινο δυναμικό της χώρας, το απαράμιλλο φυσικό περιβάλλον, τη γεωγραφική μας θέση στα Βαλκάνια, στη Μεσόγειο, στη Μέση Ανατολή και στη Μαύρη Θάλασσα, με συγκεκριμένους εθνικούς και περιφερειακούς στόχους.
Κυρίες και κύριοι,
Ναι, μπορούμε να κάνουμε την Ελλάδα, την πατρίδα μας, ενεργειακό κόμβο, όχι απλώς δίαυλο αγωγών, αλλά παραγωγό, με επίκεντρο τις ανανεώσιμες πηγές.
Ναι, μπορούμε να κάνουμε την πατρίδα μας πόλο αναβαθμισμένων τουριστικών, πολιτιστικών, εκπαιδευτικών ή υγειονομικών προϊόντων και υπηρεσιών, όπου δεν θα ανταγωνιζόμαστε τους γείτονές μας για το πόσο φτηνά θα πουλάμε ήλιο, θάλασσα και παραλία, αλλά θα κερδίζουμε με την ποιότητα. Θα πρωτοπορούμε στη φιλοξενία, που μπορεί να συνδυάζει αγροτικά προϊόντα ποιότητας - έχοντας όμως μια σοβαρή αγροτική πολιτική, όχι αυτήν που έχουμε σήμερα – με υπηρεσίες εκπαίδευσης, υγείας, αποθεραπείας, αθλητισμού, πολιτιστικών πρωτοβουλιών και γεγονότων, υποστήριξης εταιρειών που επενδύουν με το προσωπικό τους στην Ελλάδα.
Μια δημιουργική Ελλάδα, που βασίζεται στην ποιότητα που παρέχουμε, πρώτα απ' όλα, στους ίδιους μας τους πολίτες. Ένα νέο πρότυπο ισορροπημένης περιφερειακής ανάπτυξης, που συγκροτεί τη δική μας αναπτυξιακή φιλοσοφία, την οποία ονομάζουμε απλά «πράσινη ανάπτυξη», διότι συνδυάζει σεβασμό στον άνθρωπο, σεβασμό στην παράδοση, σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον, αξιοποιώντας ό,τι πιο σύγχρονο μας δίνει ο κοινός πλούτος της ανθρώπινης γνώσης και της τεχνολογίας.
Ένα μοντέλο, που εγγυάται νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες, θα τονώσει την επιχειρηματικότητα, την εργασία για χιλιάδες νέους, για μια γενιά που βολοδέρνει μεταξύ της ανεργίας, της εποχιακής εργασίας, των απλήρωτων υπερωριών, του μισθού των 700 ευρώ και, κυρίως, της έλλειψης προοπτικής. Μια ανάπτυξη, που θα ανοίξει νέα πεδία δράσης για τους δημιουργικούς παραγωγούς, για τις καινοτόμες ιδέες, με νέους επιστήμονες, που μπορούν να παίξουν δημιουργικό ρόλο, ενώ σήμερα ασφυκτιούν σε μια κλειστή, αγκυλωμένη, πελατειακή, οικονομική και πολιτική δομή.
Αυτή είναι η διαφορετική μας αντίληψη, αυτή είναι η διαφορετική πορεία που πρέπει να πάρει η χώρα και, σε αυτή τη διαφορετική πορεία, καθοριστικό ρόλο θα παίξει η Τοπική Αυτοδιοίκηση, εφόσον βεβαίως της δώσουμε τη δυνατότητα. Γι' αυτό είμαστε εδώ, για να δεσμευτούμε. Και δεσμευόμαστε απέναντι σε εσάς, για την αλλαγή αυτή. Γι' αυτό λέμε, την κρίση δεν θα την αντιμετωπίσουμε αμυντικά, αλλά επιθετικά. Όχι φοβισμένα, όπως η σημερινή κυβέρνηση. Όχι με μπαλώματα.
Εμείς, έχουμε στόχο να προστατέψουμε τον πολίτη από τις επιπτώσεις της κρίσης δυναμικά, και να κάνουμε την κρίση, μια ευκαιρία για τις απαραίτητες μεγάλες τομές στην οικονομία και το κράτος, για να βγούμε όλοι ενισχυμένοι. Για εμάς, η μεταρρύθμιση αυτή δεν είναι πολυτέλεια για επικοινωνιακά παιχνίδια ή για αναβολές. Αποτελεί προϋπόθεση μιας νέας αναπτυξιακής δυναμικής της χώρας.
Κύριε Πρόεδρε της ΚΕΔΚΕ,
Θα ήθελα πολύ να επαναλάβω και φέτος, όσα είπα για την εισήγησή σας στο περσινό συνέδριο στην Κυλλήνη. Πράγματι, σε πολλά ταυτίζονται οι θέσεις μας. Δυστυχώς, δεν μπορώ να το κάνω και δεν είναι δική σας η ευθύνη. Η ευθύνη ανήκει αποκλειστικά στην κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, που έδωσε άδοξο τέλος στο σχετικό διάλογο, στον οποίο τελικά συμμετείχαν όλοι οι άλλοι, εκτός από την ίδια την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Τα αδιέξοδα τα βλέπετε, τα ακούμε σήμερα. Αυτή η αγανάκτηση που ακούγεται σε αυτή την αίθουσα, οφείλεται στα αδιέξοδα που δημιουργήθηκαν από την έλλειψη σοβαρών μεταρρυθμίσεων των τελευταίων ετών.
Μπήκε, λοιπόν, στις καλένδες. Οι λόγοι; Το πρώτο άλλοθι, η οικονομική κρίση. Για εμάς, λόγω της οικονομικής κρίσης, θα έπρεπε να γίνει σοβαρή αλλαγή πια και στο κεντρικό κράτος, και υπέρ της Αυτοδιοίκησης. Το δεύτερο άλλοθι, ανακαλύφθηκε τελικά ότι θα χρειαζόταν καλύτερη προετοιμασία. Δεν το γνώριζε αυτό η κυβέρνηση, όταν ξεκίνησε, χωρίς να καταθέσει καν τις δικές της προτάσεις; Πεισματικά αρνήθηκε η κυβέρνηση να μιλήσει για την αλλαγή στο κεντρικό κράτος, στις δομές του, στην αιρετή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, στην Μητροπολιτική Αυτοδιοίκηση. Έμεινε μόνο σε μια απλή χωροταξική αναδιάταξη κυρίως των καποδιστριακών Δήμων.
Εμείς είχαμε εγκαίρως προειδοποιήσει ότι, η συζήτηση, μόνο για τα νέα διοικητικά όρια, συνιστούσε παρωδία διαλόγου. Δικαιωθήκαμε από τις εξελίξεις. Ευτυχώς, βεβαίως, η παρωδία διαλόγου δεν εξελίχθηκε σε τραγωδία μεταρρύθμισης. Η συντηρητική κυβέρνηση ήταν συνεπής βεβαίως με την φιλοσοφία της. Απέδειξαν, στα πέντε χρόνια της διακυβέρνησής τους, ότι προτιμούν ένα συγκεντρωτικό και γραφειοκρατικό κράτος. Προτιμούν ένα κράτος-λάφυρο, για διευθετήσεις και εξυπηρετήσεις «ημετέρων». Προτιμούν ένα κράτος-αυταρχικό όργανο, αδιαφανούς επιβολής και εξουσίας, για να μπορούν διάφοροι να λεηλατούν τον δημόσιο πλούτο, να οργανώνουν επιδρομές στη δημόσια γη, όπως έγινε με το γνωστό πια σκάνδαλο του Βατοπεδίου. Αντί να αξιοποιείται ο πλούτος υπέρ της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όπως ακούστηκε από τους αυτοδιοικητικούς σήμερα, χρησιμοποιείται για ιδιοποίηση.
Κυρίες και κύριοι,
Κλείνω με τη δική μας πρόταση.
Πρώτα από όλα, ριζικό μετασχηματισμό του κράτους και μετατροπή του σε επιτελικό κράτος. Στρατηγείο που διαχειρίζεται μόνο αναγκαίες εθνικές πολιτικές.
Δεύτερον, δημιουργία νέου αυτοδιοικητικού συστήματος, που απαρτίζεται από δύο ισχυρούς, ανεξάρτητους βαθμούς Αυτοδιοίκησης, τους Δήμους και τις Περιφέρειες.
Ο Α/ Βαθμός Αυτοδιοίκησης, αποτελείται από ισχυρούς Δήμους. Ο ισχυρός Δήμος, θα προκύψει από την εξασφάλιση της πραγματικής οικονομικής αυτοτέλειάς του, την ενίσχυση των διοικητικών μηχανισμών του, την ανασύνθεση των ανθρωπογεωγραφικών ενοτήτων, ύστερα όμως από ευρύ εθνικό διάλογο και συναίνεση. Οι νησιωτικές και ορεινές περιοχές, αποτελούν αντικείμενο ιδιαίτερης προσοχής και σχεδιασμού. Οι συγκοινωνίες και τηλεπικοινωνίες θα είναι στο επίκεντρο και αυτής της προσπάθειας, ιδιαίτερα για αυτές τις περιοχές.
Τρίτον, δημιουργία Μητροπολιτικής Αυτοδιοίκησης, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα οξύτατα προβλήματα που τέμνουν οριζόντια πολλές περιοχές και Δήμους σε μεγάλα αστικά κέντρα.
Τέταρτον, ο Β/ Βαθμός Αυτοδιοίκησης αποτελείται από τις αιρετές Περιφερειακές Αυτοδιοικήσεις. Η αιρετή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, έχει επικεφαλής αιρετό Περιφερειάρχη και αιρετό Περιφερειακό Συμβούλιο. Εξασφαλίζεται η αναλογική εκπροσώπηση των Νομών, στην σύνθεση του εκλεγμένου Περιφερειακού Συμβουλίου.
Πέμπτον, η άσκηση των αρμοδιοτήτων της Αυτοδιοίκησης, συνοδεύεται από την εξασφάλιση των αναγκαίων οικονομικών πόρων. Η φορολογική αποκέντρωση θα γίνει χωρίς πρόσθετους φόρους και, θα εξασφαλίζεται στην πράξη η ουσιαστική αυτοτέλεια των δύο βαθμών Αυτοδιοίκησης.
Έκτον, αποδεσμεύονται οι εκλογές για την Αυτοδιοίκηση από μικροκομματικές σκοπιμότητες. Καταργείται το ισχύον εκλογικό σύστημα, με την περιβόητη προϋπόθεση του 42%. Η δε εσωτερική λειτουργία των Δήμων και των Δημοτικών Υπηρεσιών αξιολογείται, ώστε να καταστούν οι Δήμοι αποτελεσματικότεροι, ισχυρότεροι, με μεγαλύτερη διαφάνεια και συμμετοχή των πολιτών.
Είναι μια εναλλακτική στρατηγική για τη δημοκρατική διακυβέρνηση της χώρας, που αλλάζει και την Κεντρική Διοίκηση, το κεντρικό κράτος, και συμβάλλει καθοριστικά στην ενίσχυση της Αυτοδιοίκησης.
Αγαπητοί φίλοι,
Είναι προφανές ότι, πριν από την έναρξη μιας νέας διοικητικής μεταρρυθμιστικής προσπάθειας, δεν μπορεί παρά να αντιμετωπιστούν τα σημερινά οικονομικά προβλήματα της Αυτοδιοίκησης. Θεωρούμε αναγκαία και επιτακτική την χρηματοδότηση της Αυτοδιοίκησης, με την διεύρυνση των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων, την απόδοση των παρακρατηθέντων, τόσο των προηγουμένων ετών, όσο και του τρέχοντος έτους, όπως υποσχέθηκε η κυβέρνηση, δια του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, προς την ΚΕΔΚΕ.
Από το σύνολο των κυβερνητικών δεσμεύσεων για τη χρηματοδότηση της Πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης, το μόνο ποσό που μέχρι στιγμής έχει δοθεί, είναι 62,5 εκατομμύρια ευρώ, από τους παρακρατηθέντες πόρους του τρέχοντος έτους. Καλούμε λοιπόν την κυβέρνηση, να τηρήσει τις δεσμεύσεις της. Πιστεύουμε ότι υπάρχουν μέτρα, που δεν επιβαρύνουν ιδιαίτερα τον προϋπολογισμό, και η εφαρμογή τους μπορεί να ανακουφίσει τους Δήμους άμεσα.
Αναφέρομαι στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Προτείνω η κυβέρνηση να προχωρήσει στη μείωση των επιτοκίων χορηγήσεων και στο πάγωμα ή την αναχρηματοδότηση των δανείων των Δήμων, ακριβώς λόγω και της οικονομικής κρίσης, που θα βοηθήσει και πολλούς επιχειρηματίες, οι οποίοι διαδηλώνουν και σήμερα εδώ, μαζί μας. Είναι μια πρόταση, που την έχουμε επαναλάβει πολλές φορές και, πιστεύουμε ότι το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, που ελέγχεται πλήρως από το κράτος, μπορεί άμεσα αυτό να το υλοποιήσει.
Σε ό,τι αφορά το ΕΣΠΑ 2007 - 2013, προχώρησε η κυβέρνηση σε ρυθμίσεις, που περιορίζουν, δυσχεραίνουν σημαντικά τους τελικούς δικαιούχους στην υλοποίηση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων.
Κυρίες και κύριοι εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης,
Θέλω να κλείσω την παρέμβασή μου, με ένα θέμα που αποκτά ιδιαίτερη σημασία εν μέσω της οικονομικής κρίσης, ιδιαίτερα για τη μεσαία και ακόμα περισσότερο για τις ασθενέστερες οικονομικά τάξεις. Αναφέρομαι στις κοινωνικές και προνοιακές δομές, που λειτουργούν οι Δήμοι και απευθύνονται σε ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες συμπολιτών μας. Πρέπει να δοθούν χρήματα γι' αυτές τις δομές, διότι έχουν γίνει συνείδηση στους πολίτες. Δομές, όπως τα ΚΑΠΗ, η «Βοήθεια στο Σπίτι», τα Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων ΚΗΦΗ, οι Παιδικοί - Βρεφικοί Σταθμοί, τα Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης, τα Κέντρα Πρόληψης Κατά των Ναρκωτικών και πολλά άλλα.
Αυτά, φίλες και φίλοι, αποδεικνύουν αυτό το οποίο λέμε εδώ και χρόνια, ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση, όχι μόνο έχει τη δυνατότητα, αλλά είναι και η αρμόδια και η πιο αποτελεσματική, με αξιοπιστία και ολοκληρωμένο τρόπο, για να ασκήσει πολιτικές κοινωνικής πρόνοιας, αλληλεγγύης και φροντίδας. Είναι για εμάς ένα πρώτο καθοριστικό βήμα, ώστε η Αυτοδιοίκηση να αναλάβει πολύ πιο ουσιαστικές ευθύνες, με πόρους βεβαίως, στην πρόνοια, στην υγεία, την κατάρτιση και την εκπαίδευση.
Σήμερα, πολλές από τις παραπάνω δομές κλείνουν, άλλες κινδυνεύουν, ενώ οι εργαζόμενοι βρίσκονται σε κινητοποίηση, όπως είδαμε να συμβαίνει και εδώ. Παιδικοί Σταθμοί, Βρεφονηπιακοί Σταθμοί, ΚΔΑΠ, Κέντρα Πρόληψης Κατά των Ναρκωτικών, έχουν κλείσει ή υπολειτουργούν. Είναι έγκλημα, αυτή την εποχή της οικονομικής κρίσης, να μην υπάρχει ισχυρό κοινωνικό δίκτυο. Αντί, λοιπόν, να κλείνουν, θα πρέπει να ανοίγουν και άλλα, να στηρίζονται οι εργαζόμενοι αυτών των τομέων, αυτών των κλάδων, αυτών των υπηρεσιών, να στηρίζεται η Αυτοδιοίκηση, για να μπορεί να κάνει σωστά τη δουλειά της.
Γι' αυτό, κυρίες και κύριοι, είναι η ώρα της ευθύνης και των αποφάσεων. Συντασσόμαστε μαζί σας, με τις ομόφωνες αποφάσεις της ΚΕΔΚΕ, για το θέμα αυτό. Χρειάζεται άμεση ανάληψη πρωτοβουλιών από την Πολιτεία για την Αυτοδιοίκηση, για την ενίσχυση των ευπαθών αυτών ομάδων. Καλώ την κυβέρνηση να προστατέψει τις κοινωνικές - προνοιακές δομές των Δήμων. Και τον πρώτο ρόλο, τον έχει η Αυτοδιοίκηση. Πιστεύουμε στην Αυτοδιοίκηση. Πιστεύουμε στην αποκέντρωση.
Πιστεύουμε ότι μπορούμε να μη μένουμε πίσω από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπου όπως πολύ σωστά ειπώθηκε τα έσοδα από το 30% - 40% πολλές φορές και περισσότερο, των άμεσων φόρων πηγαίνουν κατευθείαν στην Αυτοδιοίκηση. Εκεί πρέπει να φτάσουμε και εμείς, για να είναι ικανή η Αυτοδιοίκηση να παίξει τον αναπτυξιακό, κοινωνικό, πολιτιστικό, οικονομικό ρόλο που της ανήκει.
Να γίνει βασικός μοχλός για μια πράσινη ανάπτυξη, για μια νέα εποχή ανάπτυξης, που αξιοποιεί όλο το ανθρώπινο δυναμικό και το στηρίζει. Που στηρίζει την ασφάλεια και την σιγουριά, ώστε το ανθρώπινο δυναμικό της χώρας μας να μην τρέχει από γραφείο σε γραφείο βουλευτών και να ψάχνει δουλειά, αλλά να μπορεί να αισθάνεται σιγουριά, να επενδύει στη δημιουργικότητα, στην επιχειρηματικότητα, στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας.
Γι' αυτό, η αναβάθμιση του διοικητικού συστήματος για εμάς είναι ζήτημα εθνικό. Συνδέεται και με την δημοκρατία, τον δημοκρατικό έλεγχο, την δημοκρατική αυτονομία.
Η αυριανή κυβέρνηση του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος θα εργαστεί μαζί σας σκληρά, για την ριζική αλλαγή αυτού του διοικητικού συστήματος. Για την ενίσχυση, την αναβάθμιση της Αυτοδιοίκησης, την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών στην πολιτική, στις πολιτικές δομές, στο πολιτικό σύστημα.
Καλή επιτυχία στο Συνέδριό σας.
