Να μην πληρώσει ο πολίτης τον λογαριασμό, ομιλία Γ.Α. Παπανδρέου στη συζήτηση του νομοσχεδίου «ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΝΕΙΟΛΗΠΤΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ» στη Βουλή

Πέμπτη 23 Οκτωβρίου 2008

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η οικονομία της χώρας έχει μπει εδώ και καιρό στον ολισθηρό δρόμο της επιβράδυνσης. Οι αιτίες πασιφανείς. Η πολιτική της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας, που είχε και έχει ως αποτέλεσμα την απουσία επενδύσεων, την ακρίβεια, την επιδείνωση της ανταγωνιστικότητας, τη δημοσιονομική εκτροπή, τελικά, την αναπτυξιακή μας υστέρηση. Ευθύνη για τη δεινή αυτή κατάσταση, στην οποία έχει περιέλθει η οικονομία μας, έχει βεβαίως η Νέα Δημοκρατία, η πολιτική της κυβέρνησης.

Οι επιλογές της, που ευνόησαν την ασυδοσία στην αγορά, την υπερσυγκέντρωση πλούτου στα χέρια των λίγων και ισχυρών, την ανισότητα στην κατανομή του πλούτου στη χώρα μας. Και αυτές οι επιλογές της στηρίχθηκαν στην ευνοιοκρατία, σε έναν πελατειακό καπιταλισμό, με αυταρχισμό, με αδιαφάνεια στις οικονομικές και πολιτικές αποφάσεις. Πρόκειται για επιλογές ακραίου νεοσυντηρητισμού.

Έτσι, τη στιγμή που μας βρήκε η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση, βρεθήκαμε λόγω των επιλογών σας, κύριοι της Νέας Δημοκρατίας, σε δυσμενέστατη θέση. Συγκρινόμενοι δε πολύ χειρότερα με την κατάστασή μας προ πενταετίας. Ανοχύρωτη κοινωνία, ευάλωτη, τόσο οικονομικά, όσο και πολιτικά. Διότι βρήκε η κρίση και τους δημοκρατικούς μας θεσμούς να δοκιμάζονται καθημερινά. Βρήκε το κράτος υπερχρεωμένο και αναποτελεσματικό. Βρήκε την εμπιστοσύνη του πολίτη προς τους θεσμούς της Πολιτείας να καταρρακώνεται.

Ο ιδιωτικός τομέας απαισιόδοξος, χωρίς κατεύθυνση. Ο παραγωγικός ιστός σε διάλυση. Τα νοικοκυριά υπερχρεωμένα, πιο αβέβαια σήμερα για το μέλλον και ανασφαλή όσο ποτέ. Και με τις τράπεζες να έχουν κλείσει τη στρόφιγγα των δανείων σε επιχειρήσεις και σε πολίτες. Και όχι μόνον. Όχι μόνον, κύριοι συνάδελφοι. Αυξάνουν τα επιτόκια. Και αντί να γίνουν ασπίδα για την ελληνική οικονομία απέναντι στη διεθνή κρίση, υπάρχει σοβαρότατος κίνδυνος να μετατραπούν σε πολλαπλασιαστές της ύφεσης.

Η σημερινή διεθνής κρίση αποκάλυψε πολλά.  Πολλά που, οι συντηρητικές παρατάξεις ανά τον κόσμο, φοβούνται να ομολογήσουν. Διότι έχουν τεράστιες ευθύνες γι' αυτή την κρίση. Ευθύνες για την αδιαφάνεια του συστήματος που στήριξαν, όπως π.χ. για την απάτη των τοξικών ομολόγων και τον εύκολο υπερδανεισμό, που όμως τους επέτρεψε, μέσα από αυτές τις απάτες, να καταφέρουν τεράστια υπερκέρδη για εταιρείες συμφέροντα, για τους εαυτούς τους, με υπέρογκα δωράκια και προκλητικούς μισθούς.

Πίσω δηλαδή από το πέπλο του ιδεολογήματος, ότι η αγορά θα τα λύσει όλα, κρύφτηκαν πολιτικές που αποδόμησαν κάθε έλεγχο, κάθε προστασία, κάθε εποπτεία της οικονομίας και των ισχυρών οικονομικών συμφερόντων. Αρκεί να ακούσει κανείς τον Πολ Γκρούμαν, τον φετινό νομπελίστα, που μας αποκαλύπτει ότι η ψαλίδα της ανισότητας στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι συγκρίσιμη σήμερα, μόνο με την ψαλίδα της ανισότητας που υπήρχε το 1929, δηλαδή στο προηγούμενο μεγάλο κραχ που πέρασε ο πλανήτης μας.

Τι μας λέει ο νομπελίστας κ. Γκρούμαν; Μας λέει ότι, τελικά, αυτή η ανισότητα στην κοινωνία υποκρύπτει την ασυδοσία, την αυθαιρεσία, την ανεξέλεγκτη εξουσία ενός νεοσυντηρητικού συστήματος. Ενός συστήματος, που και εσείς ιδεολογικά και πρακτικά εκπροσωπείτε σήμερα στην Ελλάδα. Οι ευθύνες είναι τεράστιες και, είναι τεράστιες, διότι η ζημιά είναι μεγάλη. Έχει διαρραγεί ένας βασικός πυλώνας που κρατά την οποιαδήποτε οικονομία σε κίνηση. Και είναι αυτό που απλά λέμε εμπιστοσύνη, αξιοπιστία, αν θέλετε, πίστη.

Δεν είναι τυχαία αυτή η λέξη. Είναι οικονομική, αλλά και βαθιά πολιτική η λέξη. Έχει σήμερα κυριολεκτικά χαθεί η πίστη και αυτό μεταφράζεται, σε τραπεζικούς όρους, σε έλλειψη ρευστότητας. Δεν δανείζει ο ένας στον άλλο. Δεν υπάρχει εμπιστοσύνη, δεν υπάρχει πίστη. Το πρόβλημα της έλλειψης ρευστότητας γίνεται ακόμα πιο οξύ από τους κινδύνους που δημιουργούνται στην ευρύτερη γεωγραφική μας περιοχή, στα Βαλκάνια, και από την πιθανή αύξηση των επισφαλειών από δάνεια και τοποθετήσεις. Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, του αισθήματος σιγουριάς, είναι το κύριο μέλημα κάθε κυβέρνησης σήμερα.

Δυστυχώς, έχουμε στη χώρα μας μια κυβέρνηση που έχει απωλέσει προ πολλού την εμπιστοσύνη του Ελληνικού λαού, λόγω των πράξεών της, των αδιέξοδων πολιτικών της, του τρόπου διαχείρισης της οικονομίας, αλλά και της δημόσιας περιουσίας, του πλούτου του Ελληνικού λαού. Παράδειγμα, το Βατοπέδιο. Παράδειγμα, τα ομόλογα. Παράδειγμα, η δημοσιονομική εκτροπή. Παράδειγμα, οι αιφνιδιαστικές και άδικες φορολογικές επιδρομές. Παράδειγμα, η αδιαφάνεια η υποβάθμιση κάθε θεσμού ελέγχου και εποπτείας, όπως βεβαίως και η υποβάθμιση και η χειραγώγηση της Δικαιοσύνης.

Όχι μόνο δεν μπορεί να αποκαταστήσει αυτή η κυβέρνηση το κλίμα εμπιστοσύνης που σήμερα χρειάζεται ο τόπος, αλλά θεωρεί ότι στην αναμπουμπούλα μπορεί να περάσει και απαρατήρητη. Δηλαδή, μέσα στο κλίμα αυτό, να μεθοδεύσει νέες διευθετήσεις συμφερόντων. Νέες κινήσεις, που παραδίδουν αδιαφανώς και ακόμα περισσότερο πλούτο, χρήμα του Ελληνικού λαού σε διάφορα συμφέροντα.

Και πιο συγκεκριμένα φάνηκε η πρόθεσή σας, κύριοι της κυβέρνησης, πολύ καθαρά, με τα μέτρα για την αντιμετώπιση της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Αυτά τα μέτρα εξασφαλίζουν φθηνή ρευστότητα, δηλαδή  χρήμα στο τραπεζικό σύστημα, από τους πόρους του Ελληνικού λαού. Δεν εξασφαλίζουν καμία διαφάνεια, κανένα εχέγγυο στήριξης της πραγματικής οικονομίας, κανένα εχέγγυο για την επιβίωση των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, κανένα εχέγγυο ότι δεν θα πληρώσει το λογαριασμό ο μέσος Έλληνας φορολογούμενος, κανένα εχέγγυο ότι θα δούμε επένδυση στην ανάπτυξη, και όχι πάλι την κερδοσκοπία των τραπεζών.

Η σημερινή συζήτηση για τους δανειολήπτες είναι ένα ακόμα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής σας της πολιτικής. Ένα νομοσχέδιο, που αποκαλύπτει την υποκρισία της κυβέρνησης, τους πραγματικούς της στόχους. Αποσπασματικό, προσχηματικό.

Δεν αντιμετωπίζει την έκταση του προβλήματος των υπερχρεωμένων νοικοκυριών και, μάλιστα, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, αφού οδήγησε με την πολιτική της τα περισσότερα νοικοκυριά στην υπερχρέωση, αφού καταψήφισε στη Βουλή δύο δικές μας προτάσεις νόμου, μία φέτος και μία το 2006, φέρνει τώρα με μεγάλη καθυστέρηση ένα νομοσχέδιο, δυστυχώς, για λόγους επικοινωνιακούς, και όχι ουσίας.

Ένα κακέκτυπο δικών μας προτάσεων. Δήθεν ρυθμίσεις, που δεν δίνουν λύσεις σε εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες, οι οποίοι ζουν με το βραχνά απ' τα πανωτόκια, τα ψιλά γράμματα των δανείων, την επιβάρυνση από την αύξηση των επιτοκίων, τις υπέρμετρες χρεώσεις από πιστωτικές κάρτες και, κυρίως, τη συνεχή μείωση του διαθέσιμου εισοδήματός τους.

Αυτό το νομοσχέδιο, όχι μόνο δεν παρέχει ανακούφιση και ουσιαστική προστασία στους δανειολήπτες, σε αυτούς που χάνουν το σπίτι τους, αλλά ούτε και σε αυτούς που υποφέρουν από τον ανατοκισμό και τις αθέμιτες καταχρηστικές πρακτικές των τραπεζών. Δημιουργεί αυτό το νομοσχέδιο περαιτέρω σύγχυση.

Γι' αυτό, βεβαίως, το ΠΑΣΟΚ δεν ψηφίζει το νομοσχέδιο της Νέας Δημοκρατίας. Θα περιμέναμε από την κυβέρνηση να είχε υιοθετήσει τις δικές μας συγκεκριμένες προτάσεις ή, τουλάχιστον, κάποια απ' αυτές. Καμία από τις 7 τροπολογίες που προτείναμε δεν έγινε δεκτή.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το ΠΑΣΟΚ, με τις δύο προτάσεις νόμου που κατέθεσε, πρότεινε πολύπλευρες ρυθμίσεις, που προάγουν τη διαφάνεια και τον υπεύθυνο δανεισμό. Συμβάλλουν στην ανάπτυξη του ανταγωνισμού, αποτρέπουν πρακτικές διόγκωσης του χρέους, εξαιτίας της πρόσκαιρης αδυναμίας του καταναλωτή να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του.

Αποκαθιστούν την ισορροπία υποχρεώσεων και δικαιωμάτων στις τραπεζικές συναλλαγές. Αντιμετωπίζουν τις αθέμιτες πρακτικές των εισπρακτικών εταιρειών. Δίνουν στους υπερχρεωμένους και μη δυνάμενους να ανταποκριθούν στα χρέη τους καταναλωτές, διέξοδο και απεγκλωβισμό από την υπερχρέωση.

Είναι επίσης σήμερα ευκαιρία να καταργηθούν μια σειρά από απαράδεκτες, πρακτικές των τραπεζών, αυτές που μάλιστα έχουν χαρακτηριστεί καταχρηστικές από τη Δικαιοσύνη.

Οι προτάσεις μας αυτές, οι τροπολογίες που έχουμε καταθέσει, έχουν εκτενώς συζητηθεί και παρουσιαστεί από τους εισηγητές μας, δεν χρειάζεται να τις επαναλάβω.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η οικονομική κρίση που βιώνει η χώρα εξαιτίας της κυβερνητικής πολιτικής επιδεινώνεται από τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση. Δύο είναι τα ερωτήματα. Πώς θα βγούμε από την κρίση αυτή και, το μεγάλο πολιτικό ερώτημα, ποιος θα πληρώσει το λογαριασμό.

Δεν θα επιτρέψουμε, το ΠΑΣΟΚ δεν θα επιτρέψει να αποτελέσει άλλοθι η κρίση αυτή για μια νέα φορολογική αφαίμαξη των μισθωτών, των συνταξιούχων ή, για την παράδοση, στην ασυδοσία της αγοράς και των συμφερόντων, και άλλων στρατηγικών τομέων της οικονομίας μας, και άλλων κοινωνικών πόρων και αγαθών.

Και δεν αναφέρομαι εδώ μόνο στα 28 δις ευρώ για τη στήριξη του τραπεζικού συστήματος, αλλά και στα αποθεματικά των Ασφαλιστικών Ταμείων, για τα οποία εμείς μπορούμε να μιλάμε, επειδή εμείς αποκαλύψαμε το σκάνδαλο των περιβόητων δομημένων ομολόγων, των τοξικών αυτών προϊόντων. Δεν θα επιτρέψουμε να γίνει νέος γύρος αρπαγής.

Προτείνουμε:

Πρώτον. Να εξασφαλιστεί η διαφάνεια και η λογοδοσία. Διαφάνεια και λογοδοσία στην αξιοποίηση αυτού του πακέτου των 28 δις ευρώ. Να γνωρίζει ο πολίτης, να γνωρίζει το ελληνικό Δημόσιο, ποια είναι τα πραγματικά προβλήματα της κάθε τράπεζας, πόσο σοβαρά είναι, ποιες οι επισφάλειές της, ποιες οι πραγματικές της ανάγκες.

Δεύτερον. Η όποια στήριξη της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών πρέπει να γίνει με ξεκάθαρους κανόνες, με ενεργό εποπτεία της Πολιτείας. Το ελληνικό Δημόσιο να στηρίξει μόνον εκείνες τις τράπεζες που έχουν ανάγκη και εφόσον έχουν εξασφαλίσει και οι ίδιες τη συμμετοχή τους με αύξηση μετοχικού κεφαλαίου.

Σε αυτήν, προτείνουμε να συμμετέχει το ελληνικό Δημόσιο, με την αγορά προνομιούχων μετοχών, με την ενεργό παρουσία στο Δ.Σ. των τραπεζών, όχι μόνο για τους υπέρογκους μισθούς κάποιων διοικητών, αλλά για την πολιτική των τραπεζών, που θα διασφαλίσει την ουσιαστική τους λειτουργία προς την πραγματική οικονομία. Και θα δώσει, βεβαίως, σοβαρή αξιοπιστία και ανταγωνιστικότητα απέναντι σε άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες, στις οποίες έχει μπει το κράτος, δίνοντας βεβαίως ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε αυτές απέναντι στις ελληνικές τράπεζες στην αγορά.

Έτσι, με αυτό τον τρόπο, να μην επενδυθούν ποτέ ξανά καταθέσεις και συντάξεις σε τοξικά δομημένα ομόλογα ή σε επισφαλείς τοποθετήσεις. Να μην πλανάται η υποψία ό,τι με τα 28 δις, επιδοτούνται οι τράπεζες σε βάρος του Έλληνα φορολογούμενου.

Τρίτον. Να ενισχυθεί το σημερινό αναποτελεσματικό πλαίσιο εποπτείας του χρηματοπιστωτικού συστήματος, και στις τράπεζες, και στην κεφαλαιαγορά, στις ιδιωτικές ασφαλίσεις, στα Ασφαλιστικά Ταμεία. Και επιτέλους, συντονισμό όλων των εποπτικών αρχών.

Τέταρτον. Να συνδεθεί η παροχή χρήματος, ρευστότητας, με την ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας. Να δημιουργηθεί για το σκοπό αυτό ειδικό ταμείο αναχρηματοδότησης των τραπεζών. Το ταμείο αυτό θα παρέχει ρευστότητα στις τράπεζες, υπό τον όρο την αναχρηματοδότηση ή την παροχή νέων δανείων, με ευνοϊκούς όρους, προς τις μικρομεσαίες και εξαγωγικές επιχειρήσεις. Εκεί είναι η πραγματική οικονομία. Προς όφελος, δηλαδή, του Έλληνα μικρού και μεσαίου επιχειρηματία, του Έλληνα εργαζόμενου. Διότι αλλιώς, με την κρίση αυτή, θα κλείσουν χιλιάδες μικρές ελληνικές επιχειρήσεις και θα μπουν, βεβαίως, οι μεγάλες πολυεθνικές, με μεγάλη ζημία για την ελληνική οικονομία και τεράστια ανεργία για τη νέα γενιά.

Πέμπτον. Να υιοθετηθούν οι προτάσεις μας για τους δανειολήπτες. Πραγματικές προτάσεις προστασίας.

Έκτον. Να αποσυρθεί το σχέδιο προϋπολογισμού. Να επαναφέρει η κυβέρνηση το αφορολόγητο για τους ελεύθερους επαγγελματίες. Να μειώσει τα φορολογικά βάρη για τα μεσαία και χαμηλά εισοδήματα.

Να στηρίξει τις ασθενέστερες ομάδες, με χορήγηση έκτακτου επιδόματος αλληλεγγύης, όπως και επιδόματος θέρμανσης. Να αυξήσει τον συντελεστή επιστροφής του ΦΠΑ στους αγρότες, από το 7% στο 11%.

Δεν νοείται, κύριοι συνάδελφοι, δεν νοείται να φορτώνεται ο εργαζόμενος τους νέους και άδικους φόρους που επιβάλει η κυβέρνηση. Και δεν νοείται αυτό να γίνεται μεσούσης της κρίσης. Δεν νοείται να μειώνονται οι δημόσιες επενδύσεις, μέσα σε αυτή την κρίση.

Έβδομον. Προτείνουμε την προώθηση σοβαρών δημόσιων επενδύσεων. Με την ενεργοποίηση βεβαίως και των μηχανισμών του Γ' ΚΠΣ, επιτέλους. Και να αρχίσει επιτέλους και το ΕΣΠΑ 2007-2013.

Πέραν αυτού, όμως, θα χρειαστούν σημαντικά ποσά δημόσιων επενδύσεων, για να υπάρξει νέα αναπτυξιακή εκκίνηση σε νέους τομείς ανάπτυξης, όπως της ενέργειας και της πράσινης ανάπτυξης.

Βέβαια, καταλαβαίνετε, καταλαβαίνουμε όλοι μας, ότι όλα αυτά τα μέτρα ξαναφέρνουν στο προσκήνιο τον σημαντικό ρόλο του κράτους. Ρόλο πια καθοριστικό για τη σιγουριά και την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης του πολίτη στην οικονομία. Αλλά αυτό απαιτεί νέα και αξιόπιστη κυβέρνηση, που να έχει την εμπιστοσύνη του Ελληνικού λαού. Μια σοβαρή κυβέρνηση, αξιόπιστη και υπεύθυνη, που να εγγυάται τη χρηστή διοίκηση, τη διαφάνεια.

Να αρνείται τη λογική της ιδιοποίησης του πλούτου του Ελληνικού λαού. Να μη φορτώνει την κρίση στις πλάτες των εργαζομένων και κυρίως να βάλει τη χώρα σε μια νέα τροχιά πράσινης ανάπτυξης. Μια κυβέρνηση, έτοιμη να συγκρουστεί, για να εγγυηθεί τη δίκαιη κατανομή του πλούτου, την προστασία των δικαιωμάτων του Έλληνα πολίτη, του μικρομεσαίου επιχειρηματία.

Η σημερινή κυβέρνηση δεν μπορεί αυτά να τα εγγυηθεί. Δεν μπορεί η σημερινή κυβέρνηση να εγγυηθεί αυτές τις πολιτικές.

Εμείς, το ΠΑΣΟΚ, είμαστε εδώ, για να εγγυηθούμε αυτές τις πολιτικές.

Σας ευχαριστώ.