Ο γνωστüς οικονομολüγος Κþστας Λαπαβßτσας, ο οποßος παρ' ολßγον να εßναι υποψÞφιος ευρωβουλευτÞς του ΣΥΡΙΖΑ, με Ýνα κεßμενο-φωτιÜ το οποßο ανÞρτησε στο προσωπικü του ιστολüγιο, αποδομεß λÝξη προς λÝξη τις εξαγγελßες που Ýκανε ο ΑλÝξης Τσßπρας απü την ΔΕΘ.
ΓρÜφει ο Κþστας Λαπαβßτσας την Τρßτη, 16 Σεπτεμβρßου 2014 με τßτλο «Μια πρþτη αποτßμηση των προγραμματικþν δηλþσεων του ΣΥΡΙΖΑ»
«Πρüκειται για μια απüρριψη της λιτüτητας που προσπαθεß να συμβιβÜσει τα ασυμβßβαστα. Απü τη μια, να πετýχει «ευρωπαúκÞ» λýση για το χρÝος, χωρßς μονομερεßς ενÝργειες και απü την Üλλη να ελαφρýνει την τρομακτικÞ φορολογικÞ επιβÜρυνση και την προúοýσα ανθρωπιστικÞ κρßση. Επιδιþκει να δþσει την απαραßτητη þθηση στην οικονομßα, χωρßς üμως να σπÜσει το πλαßσιο που Ýχει επιβÜλλει η ΕΕ και η ΟΝΕ στην ΕλλÜδα. Δυστυχþς αυτü δεν γßνεται, εξ ου και οι ακροβασßες του Σχεδßου. Η πραγματικüτητα εßναι üτι, ουσιαστικÞ Üρση της λιτüτητας, χωρßς μονομερεßς ενÝργειες στο χρÝος και χωρßς σýγκρουση με τους Ευρωπαßους «εταßρους» μας, εßναι αδýνατη.»
Οι οικονομικÝς προτÜσεις που παρουσßασε ο ΣΥΡΙΖΑ μποροýν να θεωρηθοýν ως προγραμματικÝς απü Ýνα κüμμα που διεκδικεß την εξουσßα, δε συνιστοýν üμως σε καμßα περßπτωση οικονομικü πρüγραμμα. Μας δεßχνουν περισσüτερο, πως σχεδιÜζει να κινηθεß ο ΣΥΡΙΖΑ αν σχηματßσει κυβÝρνηση και για τον λüγο αυτüν απαιτοýν προσεκτικÞ ανÜλυση.
Οι προτÜσεις Ýχουν δýο σκÝλη.
ι) ΔιαγραφÞ του μεγαλýτερου μÝρους της ονομαστικÞς αξßας του χρÝους
ιι) ΡÞτρα ανÜπτυξης για το υπüλοιπο μÝρος του
ιιι) Περßοδος χÜριτος για την εξυπηρÝτηση του
ιν) Εξαßρεση των δημüσιων επενδýσεων απο το Σýμφωνο Σταθερüτητας
ν) Ευρωπαúκü Νιοý Ντιλ επενδυσεων χρηματοδοτημÝνο απü την ΕυρωπαúκÞ ΤρÜπεζα Επενδýσεων
νι) ΠοσοτικÞ ΧαλÜρωση απü τη ΕΚΤ
Αν εξαιρÝσουμε τους δýο τελευταßους στüχους, που εßναι τελεßως δυσανÜλογοι προς την ελληνικÞ διαπραγματευτικÞ ισχý, οι υπüλοιποι τÝσσερις εßναι καßριοι, θεμιτοß και, θα προσÝθετα, μετριοπαθεßς. Θα μποροýσε, φερ’ ειπεßν, να ζητηθεß η εξαßρεση και Üλλων κατηγοριþν δαπανþν απü το Σýμφωνο Σταθερüτητας. Η ανθρωπιστικÞ κρßση στην ΕλλÜδα εßναι πρωτοφανÞς για τη μεταπολεμικÞ Ευρþπη, Üρα δικαιολογεß πρωτοφανÞ μÝτρα.
ΚαλÜ κÜνει, λοιπüν, ο ΣΥΡΙΖΑ και στοχεýει στη μεßωση του χρÝους, κÜτι που δεν εßναι καθüλου ακραßο, αφοý ακüμη και το ΔΝΤ συμφωνεß üτι η ΕλλÜδα χρειÜζεται διαγραφÞ μÝρους του χρÝους της. Η διαπραγμÜτευση αναγγÝλεται «σκληρÞ», αλλÜ θα λÜβει χþρα μÝσα στα «ευρωπαúκÜ» πλαßσια, επιδιþκοντας μια «ευρωπαúκÞ» λýση. Το πρüβλημα εßναι, βÝβαια, το πως θα γßνει η «σκληρÞ» διαπραγμÜτευση και ποια üπλα θα Ýχει μια ελληνικÞ κυβÝρνηση, πÝραν του ενθουσιασμοý των εκπροσþπων της. Δυστυχþς το κεßμενο του ΣΥΡΙΖΑ δε μας λÝει τßποτε επ’ αυτοý, αναγνωρßζει üμως üτι μπορεß η λýση να καθυστερÞσει λüγω των δυσκολιþν της διαπραγμÜτευσης.
¸τσι περνÜμε στο δεýτερο σκÝλος, το οποßο αφορÜ το Εθνικü ΣχÝδιο Ανασυγκρüτησης που θα αντικαταστÞσει αμÝσως τα Μνημüνια, ανεξÜρτητα απü την Ýκβαση της διαπραγμÜτευσης για το χρÝος. Και πÜλι πολý σωστÜ ο ΣΥΡΙΖΑ επικεντρþνει την προσοχÞ του στην Üμεση παρÝμβαση στην οικονομßα και την κοινωνßα που Ýχουν φτÜσει πλÝον στα üρια της αντοχÞς τους.
Το ΣχÝδιο Ýχει τους εξÞς τÝσσερις πυλþνες:
Ι) Αντιμετþπιση της ανθρωπιστικÞς κρßσης που προκÜλεσαν τα Μνημüνια στη στÝγαση, τη διατροφÞ, την υγεßα, την παροχÞ ρεýματος και τις μετακινÞσεις. Προβλεπüμενο κüστος: 1.892 εκ ευρþ.
ΙΙ) Επανεκκßνηση της οικονομßας μÝσω:
1) ΦορολογικÞς ελÜφρυνσης, με κατÜργηση του ΕΝΦΙΑ και επαναφορÜ του αφορολüγητου
στα 12.000 ευρþ. Προβλεπüμενο κüστος: 3,5 δις ευρþ.
2) «ΣεισÜχθειας», με ρýθμιση των «κüκκινων δανεßων», την οποßα θα αναλÜβει ειδικüς
δημüσιος φορÝας. Προβλεπüμενο κüστος: 2 δις ευρþ.
3) ΠαροχÞς ρευστüτητας, κυρßως με την ßδρυση ΑναπτυξιακÞς ΤρÜπεζας. Προβλεπüμενο
κüστος: 1δις ευρþ.
4) ΕπαναφορÜς του βασικοý μισθοý στα 751 ευρþ. Προβλεπüμενο κüστος: 0.
Το προβλεπüμενο κüστος του δεýτερου πυλþνα συνολικÜ, συνεπþς, φτÜνει τα 6,5 δις ευρþ.
ΙΙΙ) Πρüγραμμα Δημüσιας Απασχüλησης, που θα δημιουργÞσει 300000 θÝσεις εργασßας περιορισμÝνης διÜρκειας, με συνολικü κüστος 5 δις ευρþ για δýο χρüνια. Προβλεπüμενο κüστος για τον πρþτο χρüνο: 3 δις ευρþ.
IV) Μετασχηματισμü του πολιτικοý συστÞματος, με παρεμβÜσεις στην τοπικÞ αυτοδιοßκηση και στο κοινοβοýλιο.
¶ρα το προβλεπüμενο συνολικü κüστος για το Εθνικü ΣχÝδιο Ανασυγκρüτησης θα φτÜσει τα 11,5 δις ευρþ.
Το πρþτο και σημαντικü που Ýχει να παρατηρÞσει κανεßς εßναι üτι δυστυχþς λεßπουν οι αναλογιστικÝς μελÝτες που θα τεκμηρßωναν το προβλεπüμενο κüστος. Πüσο Ýγκυρη, για παρÜδειγμα, εßναι η εκτßμηση για τα 3,5 δις της φορολογικÞς ελÜφρυνσης; Εξαßρεση αποτελεß το κüστος του ΠρογρÜμματος Δημüσιας Απασχüλησης το οποßο εμφανþς στηρßζεται σε πρüσφατη σχετικÞ μελÝτη του Ινστιτοýτου ΛÝβι των ΗΠΑ. Χωρßς αναλογιστικÝς μελÝτες, το μüνο που μπορεß να ειπωθεß εßναι üτι, σε αντßθεση με τον ορυμαγδü ανοησßας που ακοýστηκε ως απÜντηση απü το Μνημονιακü στρατüπεδο της καταστροφÞς, το ποσü που ο ßδιος ο ΣΥΡΙΖΑ εκτιμÜ üτι θα κοστßσει το ΣχÝδιο – μεγÜλο μÝρος του οποßου θα πÜει απευθεßας στη συνολικÞ ζÞτηση – δεν εßναι καθüλου υπερβολικü για μια οικονομßα σε τüσο βαθειÜ καταστολÞ üσο η ελληνικÞ.
Πηγαßνοντας ακüμη πιο πÝρα üμως, στα δýο κομβικÜ θÝματα της «σεισÜχθειας» και της ρευστüτητας το ΣχÝδιο του ΣΥΡΙΖΑ εßναι μÜλλον συντηρητικü και οι σχετικοß υπολογισμοß δε φαßνονται να στηρßζονται σε μελÝτες. Δýο βασικÜ ερωτÞματα:
- Τα «κüκκινα δÜνεια» των ελληνικþν τραπεζþν, σýμφωνα με την τελευταßα καταμÝτρηση της ΤρÜπεζας της ΕλλÜδας, Þταν 77 δις, εκ των οποßων τα 35 δις Þταν χρÝη των νοικοκυριþν. Τι «σεισÜχθεια» εßναι αυτÞ, η οποßα μüλις και φτÜνει τα 2 δις και πþς υπολογßστηκε;
- Ως προς τη ρευστüτητα, ποια μπορεß να εßναι η ισχýς της ΑναπτυξιακÞς ΤρÜπεζας στην εγχþρια αγορÜ üταν το κεφÜλαιü της θα εßναι 1 δις ευρþ τη στιγμÞ που το κεφÜλαιο, για παρÜδειγμα, της ΕθνικÞς ΤρÜπεζας εßναι 8 δις, Þ της ΤρÜπεζας Πειραιþς 8,5 δις ευρþ; Πþς ακριβþς θα αλλÜξει τις συνθÞκες στις πιστωτικÝς αγορÝς με αυτοýς τους üρους η νÝα τρÜπεζα;
¸στω και σχετικÜ μετριοπαθÝς, το ΣχÝδιο του ΣΥΡΙΖΑ θα χρειαστεß φυσικÜ χρηματοδüτηση. Εδþ üμως τα πρÜγματα περιπλÝκονται ακüμη περισσüτερο και οι υπολογισμοß δεν εßναι καθüλου πειστικοß.
Η χρηματοδüτηση υποτßθεται üτι θα προκýψει ως εξÞς:
ι) Απü την εκκαθÜριση των χρεþν προς την εφορßα, 3 δις
ιι) Απü την πÜταξη της φοροδιαφυγÞς και του λαθρεμπορßου, 3 δις
ιιι) Απü το Ταμεßο ΧρηματοπιστωτικÞς Σταθερüτητας, 3 δις
ιν) Απü το ΕΣΠΑ, 2,5 δις, και απü τρÝχοντα ευρωπαúκÜ προγρÜμματα Üλλα 0,5 δις
Τα 6 δις απü το ι) και το ιι) θα καλýψουν το κüστος της ανθρωπιστικÞς παρÝμβασης και της φορολογικÞς ελÜφρυνσης. Τα 3 δις απü το ΤΧΣ θα καλýψουν το κüστος της «σεισÜχθειας» και της ΤρÜπεζας ΑνÜπτυξης. Τα 3 δις των ευρωπαúκþν προγραμμÜτων θα καλýψουν το κüστος του προγρÜμματος απασχüλησης.
¶ρα τα προβλεπüμενα συνολικÜ Ýσοδα θα φτÜσουν τα 12 δις ευρþ.
Δυστυχþς οι αναλογιστικÝς μελÝτες που θα Ýδιναν αξιοπιστßα στους αριθμοýς δεν υπÜρχουν οýτε για αυτü το σκÝλος. Οι συντÜκτες του Σχεδßου φρüντισαν βÝβαια να υπερκαλýψουν το προβλεπüμενο κüστος για τον πρþτο χρüνο κατÜ 500 εκ, αλλÜ παρÜ τις φιλüτιμες προσπÜθειÝς τους, γεγονüς παραμÝνει üτι αναμÝνουν να συλλÝξουν 6 δις απü την πÜταξη της φοροδιαφυγÞς και την τακτοποßηση χρεþν προς το Δημüσιο. Δεν υπÜρχει απολýτως καμßα εγγýηση üτι ο στüχος θα επιτευχθεß. ΚÜθε Üλλο μÜλιστα, αν κρßνουμε απü την τερÜστια δυσκολßα να συλλεχθοýν τα χρÝη προς το Δημüσιο το 2012 και το 2013, τα οποßα συνεχþς αυξÜνονται. Και αυτü χωρßς καν να μποýμε στο ζÞτημα του κατÜ πüσο τα χρÞματα του ΤΧΣ θα αποδειχθοýν üντως προσβÜσιμα και φυσικÜ στο κατÜ πüσο θα βρεθοýν τα χρÞματα του ΕΣΠΑ, üταν Þδη Ýχει κατατεθεß και εγκριθεß πλÞθος προγραμμÜτων που επιδιþκουν χρηματοδüτηση απü την ßδια πηγÞ.
Το πρüβλημα της χρηματοδüτησης αντανακλÜ üμως το βαθýτερο ζÞτημα της συνÜρθρωσης του πρþτου και του δευτÝρου σκÝλους του Σχεδßου. Το ελληνικü χρÝος δεν αντιπροσωπεýει απλþς Ýνα δυσβÜστακτο βÜρος ýψους περßπου 8 δις σε τüκους κατ’ Ýτος. Ακüμη περισσüτερο, η εξυπηρÝτησÞ του και η μεßωσÞ του εßναι ο ακρογωνιαßος λßθος μιας σειρÜς διακρατικþν συμφωνιþν που θÝτουν Ýνα αυστηρüτατο πλαßσιο δημοσιονομικÞς πολιτικÞς. Η ΕλλÜδα εßναι υποχρεωμÝνη να επιδιþξει πρωτογενÝς πλεüνασμα 1,5% του ΑΕΠ για το 2014, 3% για το 2015 και 4,5% για το 2016, þστε να μπορεß να αποπληρþνει το χρÝος της. Αυτü ακριβþς εßναι το περιεχüμενο της λιτüτητας και ο λüγος για τον οποßο συντρßφτηκαν οι δημüσιες δαπÜνες κι εκτοξεýτηκε η φορολογßα τα τελευταßα χρüνια.
Ποια ακριβþς θα εßναι η θÝση του ΣΥΡΙΖΑ ως προς αυτÝς τις υποχρεþσεις, καθþς θα διαπραγματεýεται «σκληρÜ» για το χρÝος;
Οι προγραμματικÝς δηλþσεις δυστυχþς δεν μας διαφωτßζουν στο σημεßο αυτü. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ προτßθεται να τις απορρßψει, τüτε γιατß δεν το δηλþνει ανοιχτÜ; Ακüμη περισσüτερο, αν τις απορρßψει, ως οφεßλει μßα κυβÝρνηση της ΑριστερÜς να κÜνει, τüτε γιατß καταβλÞθηκε αυτÞ η καθüλου πειστικÞ προσπÜθεια να εμφανιστεß το ΣχÝδιο Ανασυγκρüτησης ως πλÞρως κοστολογημÝνο, þστε να φαßνεται üτι θα Ýχει μηδενικÞ επιβÜρυνση στον προûπολογισμü; Τι εßδους απüρριψη της λιτüτητας εßναι αυτÞ που ελπßζει να βρει τους πüρους για την απολýτως απαραßτητη απÜλυνση της ανθρωπιστικÞς κρßσης και για την επανεκκßνηση της οικονομßας, απü την πÜταξη της φοροδιαφυγÞς και τη συλλογÞ χρεþν προς το Δημüσιο (μÝσα σε Ýνα χρüνο!); Γιατß δεν τολμÜει ο ΣΥΡΙΖΑ να μιλÞσει ανοιχτÜ για μεταφορÜ πüρων και γιατß συνεχßζει να υπüσχεται ισοσκελισμÝνους προûπολογισμοýς;
Η απÜντηση εßναι απλÞ. Πρüκειται για μια απüρριψη της λιτüτητας που προσπαθεß να συμβιβÜσει τα ασυμβßβαστα. Απü τη μια, να πετýχει «ευρωπαúκÞ» λýση για το χρÝος, χωρßς μονομερεßς ενÝργειες και απü την Üλλη να ελαφρýνει την τρομακτικÞ φορολογικÞ επιβÜρυνση και την προúοýσα ανθρωπιστικÞ κρßση. Επιδιþκει να δþσει την απαραßτητη þθηση στην οικονομßα, χωρßς üμως να σπÜσει το πλαßσιο που Ýχει επιβÜλλει η ΕΕ και η ΟΝΕ στην ΕλλÜδα. Δυστυχþς αυτü δεν γßνεται, εξ ου και οι ακροβασßες του Σχεδßου. Η πραγματικüτητα εßναι üτι, ουσιαστικÞ Üρση της λιτüτητας, χωρßς μονομερεßς ενÝργειες στο χρÝος και χωρßς σýγκρουση με τους Ευρωπαßους «εταßρους» μας, εßναι αδýνατη.
ΑυτÜ για την þρα για τις προγραμματικÝς δηλþσεις ΣΥΡΙΖΑ και θα επανÝλθω σýντομα.
|