του Ευθύμη Τσιλιόπουλου από το thetoc.g

Δευτέρα 11 Αυγούστου 2014

Το δράμα της Γάζας είναι στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος, παρά την ανήσυχη εκεχειρία, αλλά πόσα ξέρουμε για την περιοχή και τους κατοίκους της;

Το δράμα της Γάζας είναι στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος, παρά την ανήσυχη εκεχειρία, αλλά πόσα ξέρουμε για την περιοχή και τους κατοίκους της;
Τα σύνορα της Γάζας
Η Γάζα έχει σύνορα μήκους 51 χλμ με το Ισραήλ, πρός βορρά και ανατολή και 11 χλμ με την Αίγυπτο προς Νότο. Στα σύνορα με την Αίγυπτο βρίσκεται η Ράφα. Εκτός της Γάζας σημαντικές είναι, η πόλη Καν Γιουνίς, 7 χλμ ΒΑ της Ράφ και οι Μπεΐτ Λαχία και Μπεΐτ Χανουν προς βορρά.

Ποιοί είναι οι Παλαιστίνιοι;
Οι Παλαιστίνιοι είναι οι σύγχρονοι απόγονοι των λαών που παρεπιδημούσαν στην περιοχή από προϊστορικών χρόνων, και που πλέον έχουν εξαραβιστεί γλωσσικά και πολιτιστικά. Παρά τους πολέμους και τις μεταναστεύσεις, περίπου οι μισοί Παλαιστίνιοι παραμένουν στην περιοχή που αποκαλείται ιστορικά Παλαιστίνη και που εμπεριέχει τη Δυτική Οχθη, το Ισραήλ και τη Λωρίδα της Γάζας. Στο σύνολο της περιοχής αυτής, οι Παλαιστίνιοι αποτελούν το 49% του πληθυσμού, δηλαδή όλο τον πληθυσμό της Γάζας (1,6 εκ.), το μέγιστο μέρος του πληθυσμού της Δυτικής Οχθης (2.3 εκ, έναντι 0.5 εκ Εβραίων Ισραηλινών πολιτών) και 16.5% του πληθυσμού του Ισραήλ, ως πολίτες του κράτους. Πολλοί είναι πρόσφυγες, κάποιοι σε παλαιστινιακά εδάφη, συμπεριλαμβανομένων πάνω από ένα εκατομμύριο στη Γάζα, 750,000 στην Δυτική Οχθη και 500,000 στο Ισραήλ. Πάνω από τους μισούς Παλαιστινίους που ζουν στο εξωτερικό στερούνται υπηκοότητας. Από τους έξωθεν διαμένοντες, 3.24 εκ. ζουν στην Ιορδανία όπου αποτελούν περίπου τον μισό πληθυσμό της χώρας, 1,5 εκ. Μεταξύ Λιβάνου και Συρίας, 250.000 στην Σαουδική Αραβία και περίπου μισό εκατομμύριο στη Χιλή.

Ποια είναι τα πληθυσμιακά και κοινωνικά χαρακτηριστικά του πληθυσμού της Γάζας;
Πληθυσμός: 1.604.238 (εκτίμηση 2010): 0 - 14 χρονών: 44.7%, 15 – 64: 52.7%, άνω των 65: 2.7%
Πληθυσμιακή αύξηση: 3,422%, ρυθμός γεννήσεων 39.45 γεννήσεις/1000 κατοίκου
Θνησιμότητα: 3.8 θάνατοι/1000 κατοίκου
Προσδόκιμο ζωής: άντρες 70,67 έτη, γυναίκες 73,34 έτη
Γονιμότητα: 5,19 παιδιά/γυναίκα
Θρησκεία: Ισλάμ 98-99% (κυρίως Σουνίτες), 0.7% Χριστιανοί 91,9% του πληθυσμού θεωρούνται εγγράμματοι.

Η Ενέργεια
Ο μοναδικός σταθμός παραγωγής ενέργειας της Γάζας προμηθεύει περίπου το 30% της ηλεκτρικής ενέργειας της Γάζας, 10 γραμμές από το Ισραήλ προμηθεύουν περίπου 62% (120MW) και δύο γραμμές από την Αίγυπτο περίπου 8% (17MW).
Ο σταθμός παρέχει περίπου 65MW ηλεκτρικής ενέργειας, και λειτουργεί σε μισή χωρητικότητα αφότου βομβαρδίστηκε από το Ισραήλ τον Ιούνιο του 2006. Το εργοστάσιο προμηθεύει περίπου 40MW στην πόλη της Γάζας, 10MW στη βόρεια Γάζα και 15MW στο μεσαίο τμήμα της Γάζας.
Η μοναδική πηγή βιομηχανικών καυσίμων για το σταθμό παραγωγής ενέργειας χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω του ευρωπαϊκού προγράμματος βοήθειας PEGASE, που καλύπτει την ανάπτυξη έργων σε συνεργασία με την Παλαιστινιακή Αρχή στη Δυτική Όχθη, παρακάμπτοντας τη Χαμάς.
Θεωρητικά, το Ισραήλ επιτρέπει την μεταφορά 2.5 εκατομμυρίων λίτρων καυσίμου για βιομηχανική χρήση σε πάνω από 200 σημεία διανομής στη Γάζα κάθε εβδομάδα μέσω του PEGASE. Ο σταθμός απαιτεί τουλάχιστον 400.000 λίτρα βιομηχανικών καυσίμων ανά ημέρα για να παράγει 65MW, αλλά οι παραδόσεις είναι φοβερά ανακόλουθες. Η σημερινή κατάσταση του σταθμού δεν είναι γνωστή.

Ο σταθμός ηλεκτρικής ενέργειας κατά την διάρκεια των επιχειρήσεων υπέστη πλήγματα

Ο Εφοδιασμός
Περίπου 2400 φορτηγά περνούν, γεμάτα με αγαθά, από το Ισραήλ στη Γάζα κάθε μήνα. Ο ρυθμός κυμαίνεται σε εβδομαδιαία βάση, αλλά είναι λίγο-πολύ σταθερός. Οι διελεύσεις αυτές συνεχίστηκαν και κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων. Τα αγαθά αυτά τροφοδοτούν το εμπόριο, αλλά και την αγορά καυσίμων.

Φορτηγά που μπήκαν στην Γάζα τις αντίστοιχες ημερομηνίες μεταξύ 3/5/2014 και 26/07/2014

Πως δομείται η οικονομία στην Γάζα;
Η οικονομία της Γάζας βασιζόταν σε βιοτεχνίες και αγροτική παραγωγή. Παρά τα χρόνια προβλήματα το ΔΝΤ θεωρεί ότι η οικονομία της περιοχής είχε ανακάμψει (πριν από τα τελευταία γεγονότα) με αύξηση ΑΕΠ 20% το 2011. Επίσης σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία η ανεργία πέφτει. Η αυξανόμενη ευμάρεια τελευταία έχει μειώσει τον αριθμό των ζώων φόρτου και την αντικατάσταση τους από τρίκυκλα.
Όσο ήταν τα σύνορα ανοικτά (μέχρι την αποχώρηση του Ισραήλ το 2005) πολλοί κάτοικοι της Γάζας δούλευαν για ισραηλινούς εργοδότες. Μετά την επιβολή του αποκλεισμού οι τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν (ρύζι +21%, αλεύρι +34%).
Ο αριθμός των κατοίκων κάτω από τα όρια της φτώχειας ανέβηκε απότομα με 80% να βασίζονται σε έξωθεν βοήθεια το 2008, σε αντίθεση με το 63% το 2006.
Τεράστιο ρόλο παίζει η εξωτερική οικονομική βοήθεια. Η Ε.Ε., το 2001 έδωσε  €420 εκ. σε βοήθεια, πέραν των δωρεών μελών - χωρών ξεχωριστά, οι οποίες συμπεριλάμβαναν €55 εκ. από την Γερμανία,  €67 εκ. από Γαλλία, και £63,6 εκ. (περίπου €76 εκ.) από τη Βρετανία το 2007. Εκτοτε η βοήθεια έχει αυξηθεί σημαντικά με ΗΠΑ και Ε.Ε. να δίνουν $7,7 δις την περίοδο 2008-2010. Το 2012, το Κατάρ δώρισε πάνω από $400 εκ. για ανοικοδόμηση. Το Ιράν μέχρι πρόσφατα γενναιόδωρος χρηματοδότης, έχει κλείσει την κάνουλα, ενώ δεν είναι γνωστό αν τηρεί την υπόσχεση.
Πριν από το 2008, είχαν δοθεί άδειες για εγκατάσταση ξένων βιομηχανιών με ειδικό καθεστώς, στο βόρειο κομμάτι της Λωρίδας , τα οποία ισοπέδωσε ο ισραηλινός στρατός, επί τούτου, στην τότε εισβολή, καθώς οι σχέσεις των δύο χωρών είχαν πάρει την κατιούσα.
Μετά το 2010 και τη χαλάρωση μέτρων στην Αίγυπτο, η κατασκευαστική δραστηριότητα γνώρισε άνθιση με την κατασκευή επικερδών τουριστικών μονάδων με στόχο τον εσωτερικό τουρισμό και τα ξένα στελέχη ΜΚΟ.
Πολλές από τις εγκαταστάσεις, όπως το Crazy Water Park, το θέρετρο Al Bustan, και το τουριστικό χωριό Bisan City, ανήκουν στην Χαμάς. Άρα κάποιοι έχουν λεφτά και τα ξοδεύουν.
Ανεργία: Σύμφωνα με την παλαιστινιακή στατιστική αρχή η ανεργία το πρώτο τρίμηνο του 2014 ήταν 41%,  σε αντίθεση με 30% το ίδιο διάστημα το 2013.

Προϋπολογισμός
Ο επικεφαλής της επιτροπής προϋπολογισμού της βουλής της Γάζας Τζαμάλ Νασάρ είχε δηλώσει το 2012, ότι ο προϋπολογισμός τότε ήταν στα $769 εκατομμύρια, σε σύγκριση με $630 εκατομμύρια το 2011.

Οι σήραγγες και η σημασία τους
Οι σήραγγες ήταν αρχικά ζήτημα ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Τις έχτιζαν εργολάβοι, έναντι περίπου $1,000 το μέτρο, είτε προς ιδία εκμετάλλευση, είτε επί παραγγελία, προς εκμετάλλευση. Οι σήραγγες είχαν αρχή στα περίχωρα της Ράφα και κατέληγαν στην Αίγυπτο. Μέσω αυτών διακινούντο εμπορεύματα και άνθρωποι από και προς την Αίγυπτο. Το κόστος το 2009-2010 ήταν $500 ο μεταφερόμενος τόνος και $1000 το άτομο. Μέσω των τούνελ διακινούντο υλικά αγαθά, αλλά και οπλισμός της Χαμάς, ακόμη και ζώα για τον ζωολογικό κήπο(!) της Γάζας. Όλα με αντίτιμο και με συνεχώς αυξανόμενη φορολογία από την Χαμάς.
Το σαθρό του υπεδάφους σημαίνει ότι πολλές φορές οι σήραγγες καταρρέουν κατά την κατασκευή προκαλώντας θύματα.>

Είσοδος σε τούνελ σε αρχικό στάδιο κατασκευής

σε τούνελ υπό κατασκευή
Από κάποια χρονολογία, μάλλον αρχές 2012, η Χαμάς αποφάσισε να δημιουργήσει ένα πλέγμα από υπόγειες στοές εντός των κατοικημένων περιοχών, οι οποίες ήταν πλέον ενισχυμένες με σκυρόδεμα και στις οποίες αποθηκεύεται υλικό και οι οποίες χρησιμεύουν για την ανεμπόδιστη μετακίνηση μονάδων εντός της επικράτειας, αλλά και εκτός με καμουφλαρισμένα ανοίγματα προς το Ισραήλ (προς βορρά και ανατολή). Έκτατε έχουν εκπονηθεί επιχειρησιακά σχέδια βασιζόμενα στις σήραγγες και την ανασύνταξη δυνάμεων μέσω αυτών, όπως φάνηκε από τις επιχειρήσεις. Τα τούνελ της Χαμάς δεν χρησιμοποιούνται για εμπορικούς σκοπούς, τουλάχιστον επίσημα.

Τούνελ της Χαμάς
Γιατί τα τούνελ βρίσκονται όπου βρίσκονται και όχι αλλού;  Η συντομία πρόσβασης είναι το βασικό κριτήριο με ίσο ίσως την απόκρυψη. Τα βασικά υλικά για την κατασκευή υφαρπάζονται συνήθως με λεφτά «δυτικών» από την ελεύθερη «μαύρη» αγορά.

Ποιος κυβερνά την Γάζα;
Τη Γάζα την κυβερνά η Χαμάς, κατ' ομολογία της, παρακλάδι των αδελφών Μουσουλμάνων της Αιγύπτου, η οποία ανέλαβε τα ηνία βίαια καθώς αν και  κέρδισε τις εκλογές της Παλαιστινιακής Αρχής δεν την άφησαν ν' ασκήσει εξουσία. Έχοντας ως βασικό εκλογικό προπύργιο τη Γάζα αποφάσισε να δράσει και επέβαλε την εξουσία της εκεί με αρκετά βίαιο και εκδικητικό, αλλά όχι αδικαιολόγητο τρόπο, έναντι της Φατάχ. Εχοντας υπεροχή αριθμητικά (1.,000 έναντι μέχρι 8.000 ενόπλων) και με την συνδρομή άλλων οργανώσεων, αλλά και  την ανοχή των ντόπιων φυλάρχων που βασικά ελέγχουν τον νότο, κατάφερε να επιβληθεί σύντομα εναντίον των αντιπάλων και να γεμίσει τις φυλακές με μέλη της Φατάχ, ενώ δεκάδες εκτελέστηκαν και πολλοί άλλοι σκοτώθηκαν σε αψιμαχίες. Κατόπιν η Χαμάς επέβαλε την αρχή της Σαρία, του ιερού Ισλαμικού νόμου, με αποτέλεσμα να περιοριστούν οι ελευθερίες, κυρίως των γυναικών και να αυξηθούν οι κρατικές και  οι οικογενειακές αυθαιρεσίες εναντίον τους. Σε γενικές γραμμές υπάρχει καταπίεση έναντι πολιτικών αντιπάλων και ανοχή έναντι των υπολοίπων (ανδρών), άρα και μια κατάσταση σχετικής ανομίας.

Αστυνομία της Χαμάς

Η Χαμάς, παρόλο που οικονομικά και στρατιωτικά δρα σαν «κράτος-παράσιτο» επί του λαού της Γάζας δεν παύει να έχει και τεράστια επιρροή σε ένα μεγάλο κομμάτι του λαού. Στέκεται αρωγός σε μεγάλο κομμάτι του λαού, αλλά όχι σε όλους, όχι στους μη «δικούς» της.
Η τελευταία προσέγγιση με τη Φατάχ, για οικονομικούς και πολιτικούς λόγους και η συμφιλίωση, εξόργισε τη στρατιωτική ηγεσία της Χαμάς, η οποία θεώρησε ότι μια κλιμάκωση με το Ισραήλ θα την συνέφερε να επιβάλει την γνώμη της επί της πολιτικής ηγεσίας, που μεγάλο μέρος της ζει στη χλιδή σε ξένες πρωτεύουσες και που συνέπραξε με ανθρώπους που όντως την πρόδωσαν.
Η Χαμάς είναι μια οργάνωση βασισμένη σε μια θρησκειοκεντρική άποψη του κόσμου, απόλυτα τελειολογική, στην οποία η επίγεια ζωή είναι φτηνή και η θέση στον παράδεισο εγγυάται μέσω της αυτοθυσίας και της επιβολής αυστηρών κοινωνικών κανονισμών. Αυτό δεν συμβαδίζει, βέβαια, ούτε με τις δοξασίες των ανωτάτων μελών της. Είναι ένα ιδεατό. Δεν κόβουν το χέρι κάθε κλέφτη. Αλλά αφήνουν πολλούς συζύγους να σκοτώνουν τις γυναίκες τους μην τυχόν και επιστρέψουν την προίκα (υπάρχει και ηχητικό του αρχηγού αστυνομίας της Γάζας να το λέει) γιατί είναι έγκλημα τιμής. Δύο ψευδομάρτυρες αρκούν.

Πως κυβερνάται η Γάζα;
Χαλαρά: καταπίεση προς τους δηλωμένους εχθρούς, καλές σχέσεις με όμορες ιδεολογικά οργανώσεις και λαϊκίστικες σχέσεις με τον πληθυσμό. Ενας λαϊκισμός ανοχής, με βαθειά δόντια στα ποσά που δίνονται από ξένες κυβερνήσεις. Παρόλα αυτά, γνωστά σε όλους, η Δύση συνεχίζει να παρέχει στήριξη που διαχειρίζεται η Χαμάς και η πρόσφατη συμφωνία για την πληρωμή των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων της Χαμάς (περίπου 40.000) από το ταμείο της Παλαιστινιακής Αρχής, θα έδινε κάποια πνοή στα αδικαιολόγητα ελλείμματα των ταμείων της Χαμάς και θα μπορούσε να δώσει κάποια ελπίδα στις δοκιμαζόμενες από ανεργία οικογένειες. Αλλά....
Βέβαια το γεγονός ότι η Χαμάς εκτελεί έναν μεγάλο αριθμό πολιτών με την κατηγορία του «κατασκόπου του Ισραήλ» γεννά διάφορα ερωτηματικά, σχετικά με την δημοφιλία ή και την ασφάλεια του «κράτους» της Γάζας.

Αστυνομία Χαμάς

Μέχρι το 2010, η Χαμάς ήλεγχε ένα κλάσμα του προσωπικού οπλισμού στη Γάζα, και η Φατάχ ακόμη μικρότερο. Πολύ μεγαλύτερο μέρος ήταν στα χέρια απλών πολιτών και των προσωποπαγών πολιτοφυλακών των φρατριών. Κάποια στιγμή μετά το 2012, τα δυτικά μέσα αναπαρήγαγαν ειδήσεις που ισχυρίζονταν ότι η Χαμάς είχε «μαζέψει» τον υπεραρκούντα οπλισμό. Παρόλο που δεν έδειχναν καμία αύξηση δραστηριοτήτων. Τα γεγονότα, άλλα δείχνουν.