του Νίκου Φελέκη, από το matrix24.gr

Τετάρτη 19 Μαρτίου 2014

Πριν από την έναρξη του προγράμματος συνδρομής ΕΕ-ΔΝΤ, το οποίο δρομολογήθηκε την άνοιξη του 2010, υπήρχε ένας διττός φόβος που αφορούσε την «αφερεγγυότητα» και τη «μη βιωσιμότητα» των δημόσιων οικονομικών της Ελλάδας ως αποτέλεσμα της συνεχώς μειούμενης ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και του μακροχρόνιου δημοσιονομικού εκτροχιασμού, λόγω της χαμηλής πραγματικής είσπραξης φόρου εταιρειών, με το δημόσιο έλλειμμα να αγγίζει το 15,7% του ΑΕΠ το 2009, έναντι – 6,5%  το 2007, και τον λόγο δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ να συνεχίζει την ανοδική πορεία του από το 2003, όταν είχε διαμορφωθεί στο 97,4%, αγγίζοντας το 129,7% το 2009 και το 156,9% το 2012.

Η προβληματική κατάσταση της Ελλάδας οφειλόταν και στη στατιστική λαθροχειρία κατά τα έτη που προηγήθηκαν της κατάρτισης του προγράμματος. Η ελληνική κυβέρνηση (σ.σ. Παπανδρέου) έδρασε αποφασιστικά προκειμένου να αντιμετωπιστούν επειγόντως και αποτελεσματικά αυτά τα προβλήματα, συμπεριλαμβανομένης της ίδρυσης της ανεξάρτητης Ελληνικής Στατιστικής Αρχής τον Μάρτιο του 2010. Η βαθμιαία αποκάλυψη της στατιστικής λαθροχειρίας στην Ελλάδα είχε αντίκτυπο στην ανάγκη αναπροσαρμογής των πολλαπλασιαστών, των προγνώσεων και των προτεινόμενων μέτρων.

Αυτά που διαβάζετε δεν είναι δικά μου, είναι η απόφαση του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου που ψηφίστηκε προ ημερών για τον ρόλο και τις εργασίες της τρόικας για τις χώρες της ζώνης του ευρώ που είχαν υπαχθεί σε πρόγραμμα προσαρμογής. Είναι τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε η επιτροπή των ευρωβουλευτών που είχε αναλάβει να διερευνήσει τα έργα και τις ημέρες της τρόικας και η οποία αν θυμάστε είχε γίνει με ενθουσιασμό δεκτή στη χώρα μας, αφού επιτέλους βρέθηκε κάποιος να τα ψάλει στους τροϊκανούς. Ναι, ναι είναι αυτή η επιτροπή την οποίαν εξύμνησε τόσον πολύ ο Αλέξης Τσίπρας και σχεδόν όλοι οι πολιτικοί απ” όλα τα κόμματα και τα Μέσα Ενημέρωσης την αποθέωσαν. Θα την θυμάστε, ήταν η τριμελής επιτροπή που ήλθε προ μηνός στην Αθήνα και «ανέκρινε» ακόμη και υπουργούς και βουλευτές. Δεν μπορεί, θα την θυμάστε, τόσος θόρυβος είχε γίνει τότε.

Λοιπόν αυτή η επιτροπή κατέθεσε το πόρισμά της και προ ημερών αυτό υπερψηφίστηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Είδατε να γραφτεί ή να ακουστεί τίποτε για την απόφαση; Τίποτε. Μούγκα στη στρούγκα. Απ” όλους. Κόμματα και Μέσα Ενημέρωσης. Κανείς δεν είπε τίποτε. Κανείς δεν έγραψε. Καμία αναφορά. Λες και δεν συνέβη. Ούτε τι ψήφισαν οι ευρωβουλευτές μας δεν μάθαμε. Γιατί άραγε; Μήπως επειδή την καταψήφισαν οι ευρωβουλευτές της Ν.Δ. και του ΣΥΡΙΖΑ που μέχρι πριν ένα μήνα έβγαζαν ύμνους; Μήπως επειδή αναφέρεται στον καταστροφικό ρόλο της κυβέρνησης Καραμανλή στον δημοσιονομικό εκτροχιασμό της χώρας; Μήπως επειδή ουσιαστικά αποτελεί ένα είδος δικαίωσης της κυβέρνησης Παπανδρέου για το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής; Μήπως επειδή αναγνωρίζεται και επισήμως η στατιστική λαθροχειρία για τα ελλείμματα και το χρέος μέχρι το 2009;

Δεν ξέρω τι απ” όλα αυτά ισχύει, αλλά αν δεν μάθουμε να ζούμε με την αλήθεια, δεν πρόκειται ποτέ να βγούμε από την κρίση. Αν δεν αναγνωρίσουμε και δεν καταλογίσουμε, επιμερίζοντας τα λάθη, αλλά επιμένουμε να ζούμε στο ψέμα και τον φανατισμό που αυτό προκαλεί, τότε θα χρειαστούμε άλλα δέκα μνημόνια κι άλλες πενήντα δανειακές συμβάσεις. Το κοινοτικό ντοκουμέντο, για το οποίο τόσος θόρυβος έγινε πριν εκδοθεί, πρέπει να γίνει αντικείμενο σοβαρής μελέτης, συζήτησης και προβληματισμού γιατί περιλαμβάνει και μια σειρά άλλων διαπιστώσεων, οδηγιών και κατευθύνσεων που θα τις βρούμε τα επόμενα χρόνια μπροστά μας. Δεν λέω να την συζητήσουμε προκειμένου να γίνει κατανοητό ότι «αν δεν αναλαμβανόταν άμεση και αποφασιστική δράση, η κρίση δημοσίου χρέους μπορεί να είχε πυροδοτήσει μια κρίση ανάλογη της Μεγάλης Κρίσης του 1929». Ούτε να την συζητήσουμε, επειδή αν το κάναμε θα μαθαίναμε πως δεν ήταν η κυβέρνηση Παπανδρέου αυτή που δεν δέχθηκε την πρόταση του ΔΝΤ για έγκαιρη αναδιάρθρωση του χρέους, αλλά ήταν «η απροθυμία της ΕΚΤ να εξετάσει οιαδήποτε μορφή αναδιάρθρωσης του χρέους το 2010 και το 2011 με το σκεπτικό ότι αυτό θα προκαλούσε μετάδοση των επιπτώσεων της κρίσης σε άλλα κράτη μέλη, καθώς και την άρνησή της να συμμετάσχει στην αναδιάρθρωση που συμφωνήθηκε τον Φεβρουάριο του 2012».

Δεν λέω να την συζητήσουμε επειδή κάποιοι θα πουν ότι αυτά είναι παρελθόν και αυτό που ενδιαφέρει είναι το μέλλον. Συμφωνώ, παρότι είναι αρκετοί αυτοί που χτίζουν καριέρες επικαλούμενοι ένα ψευδές παρελθόν, ενώ, και το πιο θλιβερό, με βάση τα ψέματα του παρελθόντος χτίζουν μια ψευδεπίγραφη πραγματικότητα πάνω στην οποίαν το μέλλον δεν μπορεί παρά να είναι ουτοπικό, για να μην πω τίποτε χειρότερο. Πάντως, αν το συζητούσαμε, θα μαθαίναμε μια σειρά ενδιαφέροντα πράγματα για το πως φτάσαμε εδώ που φτάσαμε καθώς και για την ανεπάρκεια, τα λάθη και τις αδικίες των εταίρων-δανειστών μας που διόγκωσαν το πρόβλημα. Μπορεί να μην έχει νόημα να μάθουμε ότι «η ΕΕ και οι διεθνείς οργανισμοί βρέθηκαν απροετοίμαστοι για μια μεγάλης εμβέλειας κρίση δημοσίου χρέους καθώς και για τις ποικίλες εστίες και επιπτώσεις της εντός της ζώνης του ευρώ» ούτε για την «απουσία κατάλληλης νομικής βάσης για την αντιμετώπιση μιας τέτοιας κρίσης». Δεν έχει νόημα να το μάθουμε επειδή οι περισσότεροι από εμάς οψίμως ανακαλύψαμε ότι φταίει και η Ευρώπη και η τρόικα και όχι μόνον ο Παπανδρέου. Επιπροσθέτως δεν έχει νόημα να μάθουμε, γιατί το ζούμε στο πετσί μας, πως «τα μέτρα που εφαρμόστηκαν προκάλεσαν βραχυπρόθεσμα αύξηση των ανισοτήτων στην κατανομή του εισοδήματος» ότι «η αύξηση των ανισοτήτων ξεπέρασε τον μέσο όρο» και πως «οι περικοπές στις κοινωνικές παροχές και υπηρεσίες και η αύξηση της ανεργίας, η οποία προέκυψε λόγω των μέτρων που περιέχουν τα προγράμματα για την αντιμετώπιση της μακροοικονομικής κατάστασης, καθώς και οι μειώσεις στους μισθούς οδηγούν στην αύξηση των επιπέδων της φτώχειας».

Βεβαίως, εμείς μπορούμε να μην θέλουμε να τα μάθουμε και να τα συζητήσουμε όλα αυτά επειδή είναι παρελθόν, όμως όλες αυτές οι διαπιστώσεις θα ήταν ένα καλό χαρτί για τις διαπραγματεύσεις που γίνονται είτε σήμερα από την συγκυβέρνηση είτε αύριο αν τις τύχες της χώρας αναλάβει ο ΣΥΡΙΖΑ. Δεν κατανοώ λοιπόν γιατί η Ν.Δ. και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ψήφισαν αυτή την έκθεση του ευρωκοινοβουλίου, για την οποίαν μάλιστα και τα δυο κόμματα έλεγαν πόσο σημαντική είναι για τα ελληνικά συμφέροντα; Πέραν των μικροκομματικών σκοπιμοτήτων για τα αίτια που μας οδήγησαν στο μνημόνιο ποια άλλη ένσταση έχουν; Κι αν είναι μόνον αυτή, είναι αρκετή για να θυσιάσουμε ένα καλό διαπραγματευτικό όπλο στο βωμό της εγχώριας αντιπαράθεσης για το παρελθόν; Τόση στενομυαλιά; Και τόσος φανατισμός; Φυσικά είμαι σίγουρος ότι έξω, παρότι δεν την ψήφισαν, θα την επικαλούνται. Δεν τους ενδιαφέρει όμως η αξιοπιστία, ο πόλεμος των εντυπώσεων στο εσωτερικό τους ενδιαφέρει. Κρίμα.

Και δυο φορές κρίμα γιατί στην απόφαση του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου υπάρχουν και μια σειρά θεμάτων που αφορούν το μέλλον. Για παράδειγμα μας αφορά, και μάλιστα πολύ, η διαπίστωση ότι «λόγω του εξελισσόμενου χαρακτήρα της απόκρισης της ΕΕ στην κρίση, του ασαφούς ρόλου της ΕΚΤ στην τρόικα και της φύσης της διαδικασίας λήψης αποφάσεων της τρόικας, η αποστολή της τρόικας έχει γίνει αντιληπτή ως ασαφής και στερούμενη διαφάνειας και δημοκρατικής επίβλεψης». Όπως μας αφορά και το ότι το ευρωκοινοβούλιο «ζητεί τη διενέργεια μιας διαφανούς αξιολόγησης σχετικά με την ανάθεση συμβάσεων σε εξωτερικούς συμβούλους, την έλλειψη δημοσίων διαγωνισμών, τις εξαιρετικά υψηλές αμοιβές που καταβάλλονται και τις ενδεχόμενες συγκρούσεις συμφερόντων». Δεν μας αρέσουν αυτά, δεν τα θέλουμε; Δεν θα προστατεύαμε έτσι τη βιομηχανία μας, τις τράπεζες μας, τα «ασημικά» της χώρας μας; Δεν θα αποφεύγαμε τυχόν σκάνδαλα με αναθέσεις έργων και δεν θα περιφρουρούσαμε το δημόσιο χρήμα αν ζητούσαμε να γίνει πράξη η απαίτηση αυτή του ευρωκοινοβουλίου;

Μήπως άραγε δεν είναι σημαντική για το μέλλον της χώρας η παράγραφος 72 που ζητεί από την τρόικα «να εκπονη?σει νε?ες εκτιμη?σεις βιωσιμο?τητας του χρε?ους και, επειγο?ντως, να αντιμετωπι?σει την ανα?γκη μει?ωσης του βα?ρους του ελληνικου? δημο?σιου χρε?ους, καθω?ς και τις σημαντικο?τατες εκροε?ς κεφαλαι?ων απο? την Ελλα?δα, οι οποι?ες συμβα?λλουν σημαντικα? στον φαυ?λο κυ?κλο της τρε?χουσας οικονομικη?ς υ?φεσης στη χω?ρα»; Μήπως δεν είναι επίσης σημαντική η υπενθύμιση ο?τι «υφι?στανται δια?φορες δυνατο?τητες για μια αναδια?ρθρωση του χρε?ους, πε?ρα απο? το ‘κου?ρεμα’ του κεφαλαι?ου των ομολο?γων, στις οποι?ες συμπεριλαμβα?νονται η ανταλλαγη? ομολο?γων, η επε?κταση της λη?ξης των ομολο?γων και η μει?ωση των τοκομεριδι?ων» και ότι το ευρωκοινοβούλιο πιστευ?ει πως «θα πρε?πει να σταθμιστου?ν προσεκτικα? οι δια?φορες δυνατο?τητες αναδια?ρθρωσης του χρε?ους»;

Δεν θα μπορούσαμε, στις διαπραγματεύσεις, να επικαλεστούμε την παράγραφο 80 με την οποίαν το ευρωκοινοβούλιο «εκφρα?ζει τη λυ?πη του για το γεγονο?ς ο?τι τα προγρα?μματα δεν δεσμευ?ονται απο? τον Χα?ρτη Θεμελιωδω?ν Δικαιωμα?των της Ευρωπαι?κη?ς Ε?νωσης, την Ευρωπαι?κη? Συ?μβαση για τα Ανθρω?πινα Δικαιω?ματα και τον Ευρωπαι?κο? Κοινωνικο? Χα?ρτη, επειδη? τα προγρα?μματα αυτα? δεν βασι?ζονται στο πρωτογενε?ς δι?καιο της Ε?νωσης»; Ή την παράγραφο 81 στην οποίαν τονίζεται ο?τι «τα ευρωπαι?κα? θεσμικα? ο?ργανα πρε?πει να τηρου?ν υπο? οιεσδη?ποτε περιστα?σεις το δι?καιο της Ε?νωσης, συμπεριλαμβανομε?νου του Χα?ρτη Θεμελιωδω?ν Δικαιωμα?των της Ευρωπαι?κη?ς Ε?νωσης» καθώς και την επόμενη παράγραφο (82) στην οποίαν το ευρωκοινοβούλιο «τονι?ζει ο?τι η επιδι?ωξη οικονομικη?ς και χρηματοπιστωτικη?ς σταθερο?τητας στα κρα?τη με?λη και την Ε?νωση στο συ?νολο? της δεν πρε?πει να υπονομευ?ει την κοινωνικη? σταθερο?τητα, το ευρωπαι?κο? κοινωνικο? προ?τυπο και τα κοινωνικα? δικαιω?ματα των πολιτω?ν της ΕΕ»; Νομίζω, θα μπορούσαμε αυτά να τα επικαλεστούμε, και θα ήταν ένα καλό όπλο για τις «κόκκινες γραμμές» μας.

Και φυσικά θα έπρεπε να συζητήσουμε και να λάβουμε σοβαρά υπόψη για το μέλλον την απόφαση πως «τα ευρωπαι?κα? θεσμικα? ο?ργανα ε?χουν αποκτη?σει την απαραι?τητη τεχνογνωσι?α ω?στε να σχεδια?ζουν και να εφαρμο?ζουν μο?να τους τα προγράμματα σταθεροποίησης, ενω? η συμμετοχη? του ΔΝΤ θα πρε?πει να επαναπροσδιοριστει? συ?μφωνα με τις κατευθυ?νσεις που προτει?νονται στην παρου?σα ε?κθεση». Και κυρίως το γεγονός ότι ζητει? «οποιαδη?ποτε μελλοντικη? συμμετοχη? του ΔΝΤ στη ζω?νη του ευρω? να ει?ναι προαιρετικη?»! Αλλάζει ολόκληρη η ευρωπαϊκή στρατηγική για τη συμμετοχή του ΔΝΤ στην τρόικα και εμείς έχουμε μεσάνυχτα.

Και όχι μόνον αυτό, αλλά επιπροσθέτως, το ευρωκοινοβούλιο, καλει? το ΔΝΤ «να επαναπροσδιορι?σει το πεδι?ο τυχο?ν μελλοντικη?ς συμμετοχη?ς του σε προγρα?μματα συνδρομη?ς που αφορου?ν την ΕΕ, κατα? τρο?πο ω?στε να γι?νει ε?νας δανειστη?ς που δι?νει το ε?ναυσμα παρε?χοντας ε?να ελα?χιστο ο?ριο χρηματοδο?τησης και εμπειρογνωμοσυ?νης στη δανειζο?μενη χω?ρα και στα θεσμικα? ο?ργανα της ΕΕ, ενω? διατηρει? την ευχε?ρεια αποχω?ρησης σε περι?πτωση διαφωνι?ας». Μήπως το ΔΝΤ το καλοκαίρι σκοπεύει να αποχωρήσει και μεις τσακωνόμαστε για την αδιαλλαξία και τις εμμονές του Τόμσεν; Διόλου απίθανο να συμβεί αφού όπως αναφέρεται «με τη σταδιακη? κατα?ργηση της Τρο?ικας, κα?ποιο θεσμικο? ο?ργανο θα πρε?πει να αναλα?βει τον ε?λεγχο των συνεχιζο?μενων μεταρρυθμι?σεων». Θα χάσουμε, λέτε, και την παρέα του Τόμσεν και θα μας αναλάβουν άλλοι αντί για τον Τράα και τον Μαζούχ; Σίγουρα εκεί πάμε, αλλά αυτά τα γνωρίζουν κάποιοι λίγοι και εκλεκτοί. Ελπίζω τουλάχιστον, έστω και εν κρυπτώ και παραβύστω, να ενεργούν με γνώμονα τα συμφέροντα της χώρας.

Τέλος -για να σταματήσω μ’αυτό γιατί πολύ σας κούρασα- ξέρετε ότι «η συ?σταση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας εκτο?ς του πλαισι?ου των θεσμικω?ν οργα?νων της Ε?νωσης αποτελει? οπισθοδρο?μηση στην εξε?λιξη της Ε?νωσης, ιδι?ως εις βα?ρος του Κοινοβουλι?ου, του Ελεγκτικου? Συνεδρι?ου και του Δικαστηρι?ου». Κατόπιν τούτου «ζητει? την ι?δρυση ενο?ς Ευρωπαι?κου? Νομισματικου? Ταμει?ου (ΕΝΤ) βα?σει του δικαι?ου της Ε?νωσης, το οποι?ο θα λειτουργει? συ?μφωνα με την κοινοτικη? με?θοδο» και το οποίο θα πρε?πει «να συνδυα?ζει τα χρηματοδοτικα? με?σα του ΕΜΣ, που ει?ναι στραμμε?να στη στη?ριξη χωρω?ν με προβλη?ματα ισοζυγι?ου πληρωμω?ν η? ζη?τημα αφερεγγυο?τητας του κρα?τους, με τους πο?ρους και την εμπειρογνωμοσυ?νη που ε?χει αποκτη?σει η Επιτροπη? τα τελευται?α χρο?νια στον εν λο?γω τομε?α».

Είναι όλα αυτά καλά ή μήπως όχι για τη χώρα μας; Πότε όμως, ποιοι και πώς θα τα συζητήσουν όταν ούτε καν τα γνωρίζουμε. Ξέχασα, εμάς μας ενδιαφέρει αν θα βγει πρώτος ο ΣΥΡΙΖΑ στις ευρωεκλογές, αν η Ν.Δ. πάρει περισσότερες περιφέρειες, αν ο Βενιζέλος κρύβεται πίσω από την «Ελιά» και αν το «Ποτάμι» φουσκώνει από τη διαπλοκή. Γι” αυτό πάμε κατά διαόλου…