Ôé ðñáãìáôéêÜ óõìâáßíåé óôçí Ïõêñáíßá;
της Μαρßας ΚαρχιλÜκη
ΤετÜρτη 19 Φεβρουαρßου 2014
Μου Ýκανε, θυμÜμαι, μεγÜλη εντýπωση την πρþτη φορÜ που Ýκανα ρεπορτÜζ στην Ουκρανßα το üτι Ýβλεπα ανθρþπους να μιλÜνε μεταξý τους σε δýο διαφορετικÝς γλþσσες: ο Ýνας στα ουκρανικÜ ο Üλλος στα ρþσικα. ΚανονικÝς συζητÞσεις, μακροσκελεßς -üχι του τýπου “τι κÜνετε – καλÜ ευχαριστþ”. Εýλογα θα με ρωτÞσεις -καλÜ, κι εσý πως το κατÜλαβες; Το χρωστþ στα σερβικÜ μου, εßναι η απÜντηση. ΑυτÜ εßναι το κλειδß για να καταλαβαßνω και να διαχωρßζω τις σλαβικÝς γλþσσες.
Γιατß üμως σου μεταφÝρω αυτÞ μου την εμπειρßα; Διüτι, εξηγεß, σ’ Ýνα μεγÜλο βαθμü, τα Ýκτροπα που συμβαßνουν τþρα εκεß.
Η Ουκρανßα εßναι μια χþρα μοιρασμÝνη στη μÝση. Δες το χÜρτη με τα αποτελÝσματα των Προεδρικþν Εκλογþν του 2010 για να το καταλÜβεις καλýτερα.
Οι μπλε περιοχÝς εßναι εκεßνες που υποστηρßζουν το φιλορþσο νυν Πρüεδρο Γιανουκüβιτς. ¼σοι μÝνουν εδþ, δηλαδÞ στη νοτιο-ανατολικÞ Ουκρανßα, εßναι ρωσüφωνοι, αρκετοß εßναι και ρωσικÞς καταγωγÞς και στην πλειοψηφßα τους φιλορþσοι. Αντßθετα, üσοι μÝνουν στις καφÝ, κüκκινες, πορτοκαλß και κßτρινες περιοχÝς (στις οποßες βρßσκεται και η πρωτεýουσα Κßεβο, επßκεντρο των ταραχþν) δεν θÝλουν να Ýχουν καμßα σχÝση με οτιδÞποτε ρωσικü. Μιλοýν ουκρανικÜ, θÝλουν την Ουκρανßα αμιγþς ουκρανικÞ και μÝλος της ΕνωμÝνης Ευρþπης. Στις εκλογÝς του ’10 εßχαν ψηφßσει υπÝρ της φυλακισμÝνης σÞμερα, πρþην πρωθυπουργοý, Γιοýλια ΤιμοσÝνκο. ΜÜλιστα, τις περισσüτερες ψÞφους η ΤιμοσÝνκο τις εßχε πÜρει στις καφÝ και κüκκινες περιοχÝς, οι οποßες μÝχρι το 1939 ανÞκαν στην Πολωνßα (Γαλικßα). Το υπενθυμßζω για να διαισθανθεßς το μÝγεθος του αντιρωσικοý αισθÞματος εκεß.
Αυτü που συμβαßνει λοιπüν σÞμερα στην Ουκρανßα εßναι πολý περισσüτερο απü το “üχι” που εßπε πριν απü λßγο καιρü ο Γιανουκüβιτς στη συμφωνßα συνεργασßας με την ΕΕ και πυροδüτησε τις πρþτες αντιδρÜσεις. Εßναι πολý περισσüτερο, διüτι δεν αφορÜ μια πολιτικÞ απüφαση αλλÜ την ßδια την ταυτüτητα της Ουκρανßας. Τι σημαßνει να εßσαι Ουκρανüς.
Ουκρανßα & ΕΣΣΔ
Η Ουκρανßα εßναι η μεγαλýτερη χþρα που στÝκεται ανÜμεσα στην ΕΕ και τη Ρωσßα και τις χωρßζει. 1933, νεκροß και λιμοκτονοýντες στο ΧÜρκοβο, πρþτη πρωτεýουσα της ΣοβιετικÞς Ουκρανßας, στη διÜρκεια του ΜεγÜλου Λιμοý.
Οι σοβιετικÝς της μνÞμες, ιδιαßτερα εκεßνες του πρþτου καιροý, εßναι επþδυνες και βασανιστικÝς. ΘυμÞσου τα εκατομμýρια των Ουκρανþν που θÝρισε ο ΜεγÜλος Λιμüς στις αρχÝς του 1930, αποτÝλεσμα της κολεκτιβοποßησης της αγροτικÞς παραγωγÞς απü το ΣτÜλιν.
Πρüσθεσε σ’ αυτü τις διþξεις και εκτελÝσεις αντιφρονοýντων και διανοουμÝνων και γενικÜ το ανελÝητο κυνÞγι οτιδÞποτε εθνικÜ ουκρανικοý. ΘυμÞσου, επßσης, τις μετακινÞσεις πληθυσμþν, εντüς επικρÜτειας, τα χρüνια της ΣοβιετικÞς ¸νωσης. Της γειτνßασης βοηθοýσης, ουκ ολßγοι ρþσοι μετεγκαταστÜθηκαν στην Ουκρανßα. Οι μπλε περιοχÝς που λÝγαμε παραπÜνω.
«Η εικüνα του χÜους που βλÝπεις στην τηλεüραση και τις φωτογραφßες προÝρχεται, üπως Ýχεις Þδη καταλÜβει, απ’ το δυτικü μισü της Ουκρανßας. Τα σκÞπτρα κρατÜει το Κßεβο και κυρßως το μεúντÜνι. Η κεντρικÞ του πλατεßα, δηλαδÞ. Το υπüλοιπο μισü της Ουκρανßας, το ανατολικü, εßναι Þρεμο».
Οι ηγÝτες της Αντιπολßτευσης στην Ουκρανßα
Οι ηγετικÝς μορφÝς της αντιπολßτευσης εßναι τρεις: ο πυγμÜχος ΒιτÜλι Κλιτσκü, ο επιστÞθιος φßλος της φυλακισμÝνης ΤιμοσÝνκο και υπουργüς παλιüτερα, ΑρσÝνι ΓιÜτσινιουκ και ο ακροδεξιüς ¼λεγκ Τιαγκνιμπüκ.
Ουκρανßα & ενÝργεια
Η κατÜσταση ßσως να μην εßχε παρεκτραπεß εÜν ο Γιανουκüβιτς εßχε φροντßσει περισσüτερο την οικονομßα, δεν εßχε στραγγαλßσει τις ελευθερßες, κυρßως, üμως, εÜν η Ουκρανßα δεν εßχε τη θÝση που Ýχει στην παγκüσμια ενεργειακÞ σκακιÝρα:
- μÝσω του εδÜφους της φτÜνει το ρωσικü φυσικü αÝριο στην Ευρþπη
- Ýχει τα τρßτα μεγαλýτερα στην Ευρþπη αποθÝματα φυσικοý αερßου απü σχιστüλιθο
- εßναι 5ος στην Ευρþπη και 13ος παγκοσμßως καταναλωτÞς φυσικοý αερßου
Οι ¸λληνες της Ουκρανßας
Για την ιστορßα, στις νοτιο-ανατολικÝς περιοχÝς της Ουκρανßας ζουν ¸λληνες Ομογενεßς, οι οποßοι, κατÜ την απογραφÞ του 2001 Ýφταναν τις 91.000. Οι περισσüτεροι εξ αυτþν εßναι συγκεντρωμÝνοι στην ευρýτερη περιοχÞ της ΑζοφικÞς. Εκεß, και συγκεκριμÝνα στη Μαριοýπολη αλλÜ και την Οδησσü των Φιλικþν εßχαμε κÜνει με τον οπερατÝρ ΓιÜννη Μανοýσο αυτü το ρεπορτÜζ το 2003.