Βασίλης Φουρτούνης, δάσκαλος

Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου 2014

Η Ελλάδα της μεταπολίτευσης που χρεοκόπησε ήταν πάντα η Ελλάδα των εξαιρέσεων κι όχι των κανόνων. Ήταν η Ελλάδα της θεσμικής προχειρότητας και της πολιτικής σκοπιμότητας της τελευταίας στιγμής. Γι αυτό δεν ήταν και δεν είναι ένα κανονικό κράτος.

Αυτή η Ελλάδα, δυστυχώς, ζει και βασιλεύει όπως απέδειξε ακόμη μια φορά η αιφνίδια ανακοίνωση για το νέο σύστημα εκλογής των ευρωβουλευτών και την αλλαγή της ημερομηνίας των αυτοδιοικητικών εκλογών.

Ωστόσο, με δεδομένη την συζήτηση, που κακήν κακώς ξεκίνησε, θα είναι αδικαιολόγητη ολιγωρία να μην αναλάβουμε την ευθύνη να διατυπώσουμε μία διαφορετική πρόταση που υπακούει σε άλλο κώδικα αξιών και ιεραρχήσεων.

Ιδιαίτερα όσοι πιστεύουμε βαθιά πως η μητέρα των μεταρρυθμίσεων είναι η αλλαγή του πολιτικού συστήματος και πως "η Ελλάδα μία εκλογική περιφέρεια με την καθιέρωση του σταυρού προτίμησης" όχι μόνον δεν είναι πολιτική μεταρρύθμιση αλλά συνιστά βαθύτατο αναχρονισμό και καταφανή λαϊκισμό.

Πρόταση για δημόσιο διάλογο :

Πρώτον : Η Ελλάδα χωρίζεται σε 21 ευρωμονοεδρικές που κατανέμονται ανάμεσα στις 13 αυτοδιοικητικές περιφέρειες σύμφωνα με τον πληθυσμό τους κατά τρόπο που να αντιστοιχεί τουλάχιστον ένας ευρωβουλευτής σε κάθε περιφέρεια.

Η χάραξη των ευρωμονοεδρικών θα γίνει με βάση την καλλικράτεια διοικητική διαίρεση της χώρας. Εκλογικές μονάδες βάσης χάραξης των ευρωμονοεδρικών θα είναι οι αιρετές περιφέρειες και οι δήμοι.

Έτσι, και οι 13 περιφέρειες θα δικαιούνται από έναν τουλάχιστον ευρωβουλευτή ενώ οι υπόλοιποι 8 ευρωβουλευτές, μέχρι τον αριθμό των 21 ευρωβουλευτών της Ελλάδας, θα κατανεμηθούν σε ευρωμονοεδρικές αυτοδιοικητικών περιφερειών που λόγω πληθυσμού θα δικαιούνται περισσότερους, του ενός, ευρωβουλευτές.

Με βάση την απογραφή του 2011 - άρα όχι υποθετικά - η χάραξη μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργηθούν 11 ευρωμονοεδρικές που αντιστοιχούν στις 11 αυτοδιοικητικές περιφέρειες καθώς και 6 ευρωμονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες στην αυτοδιοικητική περιφέρεια Αττικής (όπου οι δύο θα περιλαμβάνουν τον Δήμο Αθήνας και τον Δήμο Πειραιά ενώ οι υπόλοιπες την Β'Αθήνας και το τέως υπόλοιπο Αττικής ) και 4 ευρωμονοεδρικές στην αυτοδιοικητική περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας ( όπου η μία περιλαμβάνει τον Δήμο Θεσσαλονίκης και οι 3 τις λοιπές περιφερειακές ενότητες ).

Δεύτερον: Προκειμένου κάθε κόμμα να λάβει τις έδρες που του αντιστοιχούν με βάση το πανελλήνιο ποσοστό του, η κατανομή των ευρωμονοεδρικών ξεκινά από τα μικρότερα κόμματα κατά τρόπο που δεν στερεί καμία από τις 11 ευρωμονοεδρικές ή και αυτές τις 3 στις οποίες υπάγονται οι Δήμοι Αθήνας, Πειραιά και Θεσσαλονίκης από τον υποψήφιο που πλειοψήφισε σε κάθε μια από αυτές.

Επομένως η απλή αναλογική, όπως ισχύει σήμερα, θα εξακολουθήσει να ισχύει στις ευρωεκλογές και το συγκεκριμένο εκλογικό σύστημα θα μπορεί να προσαρμοστεί ακόμη και σε ακραία ενδεχόμενα κατακερματισμού της εκλογικής δύναμης των κομμάτων.

Εναλλακτικά: Η χώρα χωρίζεται σε 13 "ευρωμονοεδρικές".

Την κάθε "ευρωμονοεδρική" κερδίζει όποιος υποψήφιος πλειοψηφήσει σε αυτήν.

Για την εξυπηρέτηση της απλής αναλογικής, τις υπόλοιπες 8 έδρες κερδίζουν οι υποψήφιοι, ανάλογα με την εθνική εκλογική δύναμη των κομμάτων.

Όχι όμως από κάποια λίστα που αποφάσισε ο όποιος αρχηγός. Αλλά οι υποψήφιοι ευρωμονοεδρικών των κομμάτων, στην "ευρωμονοεδρική" όπου αυτά κατέγραψαν την καλύτερη επίδοσή τους ενώ ο υποψήφιός τους δεν νίκησε.

Ετσι, λ.χ. αν το κόμμα Χ δικαιούται 5 ευρωμονοεδρικές βάσει του εθνικού του ποσοστού, αλλά έχει πλειοψηφήσει μόνον σε 4, κερδίζει ακόμα μία από την "δεξαμενή" των 8 εδρών. Ποιός εκλέγεται ευρωβουλευτής; Αυτός που πέτυχε το καλύτερο αποτέλεσμα ανάμεσα στους 9 που απέτυχαν να κερδίσουν στην ευρωμονοεδρική τους (13συνολικά -4νικητές =9).

Με τον ίδιο τρόπο και τα μικρά κόμματα που " "δικαιούνται" μία ή δύο έδρες, θα τις κερδίσουν εκεί όπου ο υποψήφιος τους πέτυχε την καλύτερη επίδοση. Το κόμμα Ψ λ.χ. αν με ένα ποσοστό της τάξης του 5% δικαιούται τελικά μία έδρα, αυτή θα καταλάβει ο υποψήφιος της ευρωμονοεδρικής που πέτυχε την καλύτερη επίδοση. Αυτά, μέχρις εξαντλήσεως των 8 εδρών.

Όπως εύκολα μπορεί να γίνει αντιληπτό με βάση την μηχανική που θα αναπτυχθεί από το παραπάνω σύστημα, όλοι οι υποψήφιοι - μικρών και μεγάλων κομμάτων - θα έχουν ισχυρό κίνητρο να εξαντλήσουν τις προεκλογικές τους προσπάθειες αφού τίποτε δεν θα είναι προκαθορισμένο.

Και στις 2 εναλλακτικές εκδοχές: Η ανακήρυξη των υποψηφίων θα γίνεται έως το τέλος Δεκεμβρίου της προηγούμενης χρονιάς, δηλαδή 6 μήνες πριν την τέλεση των ευρωεκλογών και με ανοιχτή εσωκομματική ψηφοφορία.

Η εσωκομματική δημοκρατία θα μπορούσε για πρώτη φορά να θεσμοθετηθεί-τυποποιηθεί με νόμο.

Ως μόνη κύρωση αρκεί να προβλέπει την παύση της κρατικής χρηματοδότησης για όποιο κόμμα αποφασίσει να μην ακολουθήσει την οδό της εσωκομματικής δημοκρατίας.

Τι επιτυγχάνεται - τι αποτρέπεται:

1) Δεν έχουμε κι άλλη εξάρτηση του πολιτικού προσωπικού. Εξάρτηση μιντιακή και από το μαύρο πολιτικό χρήμα.

Δεν θα έχουμε κι άλλη χειραγώγηση των εκλεγμένων εκπροσώπων των πολιτών από τη διαπλοκή.

2) Με αυτήν την πρόταση δεν θα μετατρέψουμε την Ελλάδα των 8 εκατομμυρίων σε μία εκλογική περιφέρεια - "μήτρα πολιτικής τερατογένεσης" και μάλιστα με σταυρό.

Γιατί τερατογέννηση; Διότι με το σύστημα που προτείνουν σήμερα θα έχουμε βουλευτές δύο κατηγοριών. Βουλευτές του ελληνικού κοινοβουλίου εκλεγμένους από τις σημερινές ή αύριο από τις μονοεδρικές και Βουλευτές του ευρωκοινοβουλίου από την περιφέρεια τέρας των 8 εκατομμυρίων, οι οποίοι έτσι μοιραία θα πιστεύουν πως είναι όχι ευρωβουλευτές αλλά 21 "μικροί Ευρωπρωθυπουργοί" της Ελλάδας.

Αναλογιστείτε, για παράδειγμα, το ενδεχόμενο του Νότη Σφακιανάκη εκλεγμένου ευρωβουλευτή της Χ.Α., με σταυρό από ολόκληρη την χώρα, που "θα ακούει και φωνές" πως είναι " μικρός Ευρωπρωθυπουργός "!

3) Έχουμε πληθυσμιακή και γεωγραφική κατανομή των ευρωβουλευτών ώστε να εξασφαλίζεται η ισοπολιτεία και να αποτραπεί το πιθανότατο φαινόμενο η πλειοψηφία των 21, αν όχι όλοι, να αποφασιστούν από τους ψηφοφόρους στην Αττική και στην Αθήνα όπου ολα τα κόμματα έχουν το μεγαλύτερο μέρος των ψηφοφόρων τους .

Γιατί ; Διότι, η μηχανική του συστήματος που προωθούν, χωρίς ίχνος δημόσιου διαλόγου, οι κκ Σαμαράς και Βενιζέλος - "σύστημα της Κυριακής χαράς και της Δευτέρας λύπης"- θα οδηγήσει στο εξής: αυτοί που θα συγκεντρώσουν τους περισσότερους σταυρούς από κάθε κόμμα θα είναι, μοιραία, όσοι επιθυμεί το εκλογικό σώμα από την Αττική και την Αθήνα, όπου προσέρχονται περίπου 1,5 εκατομμύρια ψηφοφόροι, και πιθανότατα κανένας που επιθυμούν στην ´Ηπειρο, τη Θεσσαλία, την Κρήτη, τη Θράκη,το Αιγαίο, την Πελοπόννησο,τη Στερεά Ελλάδα, τη Μακεδονία ή τη Θεσσαλονίκη.

4) Βαθαίνει κι αποκτά ακόμη μεγαλύτερο νόημα η κοινή διεξαγωγή των αυτοδιοικητικών με τις εκλογές για το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο .

Την ίδια στιγμή που οι πολίτες θα επιλέγουν Περιφερειάρχη Κρήτης με την ίδια ένταση θα επιλέγουν ποιο πρόσωπο θέλουν για ευρωβουλευτή Κρήτης . Έτσι δεδομένης της διαρκούς εμβάθυνσης της σχέσης ελληνικής αυτοδιοίκησης και ευρωπαϊκών θεσμών οι πολίτες της Κρήτης αλλά και οι ΟΤΑ της Κρήτης θα έχουν στην υπηρεσία τους έναν ευρωβουλευτή ουσιαστικό πολιτικό εκπρόσωπο στα ευρωπαϊκά κέντρα λήψης των αποφάσεων.

5) Θα μπορούν, λ.χ. οι πολίτες της Πελοποννήσου, να έχουν την πραγματική δυνατότητα, εάν η αξιολόγηση των προσώπων εκεί τους οδηγεί, να εκλέξουν Περιφερειάρχη από το ΠΑΣΟΚ και ευρωβουλευτή από την Ν.Δ.

Οι πολίτες του Δήμου της Αθήνας να εκλέξουν Δήμαρχο Αθήνας τον Γ.Καμίνη και ευρωβουλευτή Αθήνας στην Μαριέτα Γιαννάκου Κουτσίκου. Τον Γ.Μπουτάρη Δήμαρχο Θεσσαλονίκης και ευρωβουλευτή Θεσαλονίκης κάποια σαν τη Ρένα Δούρου.

6) Η προσωπικότητα του υποψηφίου θα παίζει καθοριστικό ρόλο στην επιλογή του πολίτη. Θα αποκτήσει ο πολιτικός αγώνας και προσωπικό χαρακτήρα. Η επιλογή ευρωβουλευτή θα έχει την ίδια ένταση επιλογής προσώπου που ανέκαθεν είχε και έχει η επιλογή Δημάρχου - Περιφερειάρχη που πραγματοποιείται χωρίς σταυρό.

7) Θα πάψει ο κάθε αρχηγός να διορίζει τους ευρωβουλευτές αλλά δεν θα μετατραπεί και σε μάχη τύπου Eurovision η μάχη για τις ευρωεκλογές, με την Ελλάδα ενιαία εκλογική περιφέρεια. Αναλογιστείτε πώς θα είναι μια ευρωομάδα που θα ευτελίζει την Ελλάδα αποτελούμενη από "πανελίστες και πανελίστριες" μεσημεριανάδικων. Έχουν άραγε συναίσθηση της ευθύνης που ανέλαβαν οι κκ Σαμαράς και Βενιζέλος;

8) Θα ενθαρρυνθεί η λειτουργία που αρμόζει σε κόμματα - θεσμούς καθώς και η δημοκρατία εντός των κομμάτων.

Σήμερα, τα μέλη και οι φίλοι των κομμάτων αποφασίζουν δημοκρατικά για το μείζον, που είναι ο Πρόεδρος άρα και ο υποψήφιος Πρωθυπουργός κάθε κόμματος. Αυτό μάλιστα συμβαίνει και στην περίπτωση της ΝΔ και στην περίπτωση του ΠΑΣΟΚ.

Πώς και γιατί δεν διαθέτουν την δημοκρατική νομιμοποίηση αυτά τα ίδια μέλη και οι φίλοι να αποφασίσουν για το έλασσον που είναι η επιλογή υποψηφίων ευρωβουλευτών, όταν μάλιστα είναι σταθερή και προγραμματισμένη η διεξαγωγή των ευρωεκλογών ;

Αν δεν μπορούν να αποφασίσουν για τον υποψήφιο ευρωβουλευτή πως μπορούν να αποφασίσουν για τον Πρόεδρο κόμματος, τον υποψήφιο Πρωθυπουργό και τελικά τον εντολοδόχο Πρωθυπουργό της Ελλάδας ;

Πως λ.χ. τα μέλη των κομμάτων στις ΗΠΑ, όπως και στις περισσότερες πολιτικά ανεπτυγμένες κοινωνίες, μπορούν να αποφασίζουν αυτά για τον υποψήφιο πρόεδρο καθώς και για τους υποψήφιους βουλευτές τους;

9) Θα αντιστοιχηθεί, χωρίς υποκρισία, η ελληνική με την ευρωπαϊκή πραγματικότητα που προβλέπει την άμεση ένταξη των ευρωβουλευτών στις ιδεολογικά ανελαστικές και συμπαγείς ομάδες του ευρωκοινοβουλίου.

10) Θα έχουν κοινή πολιτειακή, θεσμική, διοικητική και πολιτική λογική καθώς και κοινούς κανόνες οι εκλογικοί νόμοι και οι εκλογικές διαδικασίες στην Ελλάδα. Ιδιαίτερα όταν υιοθετήσουμε στις εθνικές εκλογές το σύστημα των μονοεδρικών, χωρίς σταυρό καθώς και χωρίς το μπόνους των 50 εδρών.

Αυτό ακριβώς δηλαδή που αρμόζει σε μια συντεταγμένη πολιτεία κανόνων και κυρίως

Τέλος, είναι προφανές πως η παραπάνω πρόταση τίθεται σε δημόσιο διάλογο και όλα τα δεδομένα της είναι προς συζήτηση και άμεση εφαρμογή εάν υπάρξει ευρεία συναίνεση γι αυτό.

Σημασία έχει να συμφωνηθεί ένα εκλογικό σύστημα του οποίου η "μηχανική" θα ωθεί τα κόμματα στους καλύτερους δυνατούς υποψηφίους και δεν θα τα στρέφει στην αναζήτηση μιας αγοραίας δημοτικότητας που εξυπηρετεί μόνον όσους είναι σε θέση να την πουλήσουν ή να την αγοράσουν!

Σημασία έχει να μην γυρίσουμε πίσω σε θεσμούς που έκαναν κακό στην Ελλάδα αλλά να πάμε μπροστά σε σύγχρονες, ριζικά διαφορετικές δομές μιας νέας πολιτικής τάξης πραγμάτων.

Σημασία έχει ένα εκλογικό σύστημα στις ευρωεκλογές και στις εθνικές εκλογές που υπακούει στην ανάγκη μιας ριζικής, προοδευτικής πολιτικής μεταρρύθμισης καθώς και σε μια νέα ποιότητα δημοκρατίας. Δημοκρατίας ανεπτυγμένης, όχι υπανάπτυκτης.