Âßíôåï ôïõ BLOOMBERG ãéá ôçí êñßóç ÷ñÝïõò ôçò ÅëëÜäáò ðïõ îüäåõå áóýóôïëá
Βασßλης Φουρτοýνης, δÜσκαλος
ÔåôÜñôç 12 Öåâñïõáñßïõ 2014
Σε μια περιεκτικÞ ανÜλυση του τρüπου με τον οποßο ΕλλÜδα και ευρωζþνη οδηγÞθηκαν στην σημερινÞ κρßση χρÝους, προχωρÜ με Ýνα βßντεο το πρακτορεßο Bloomberg, εξηγþντας πως ο φθηνüς δανεισμüς και οι αλüγιστες δαπÜνες οδÞγησαν στην υπερχρÝωση χωρþν κυρßως του νüτου, οι οποßες με την εßσοδü τους στην ευρωζþνη, αντιμετþπισαν μια ισχυρÞ οικονομßα üπως η Γερμανßα σαν «πιστωτικÞ κÜρτα». ΠαρÜλληλα εξηγεß üτι μια απü τις βασικÝς αιτßες της κρßσης εßναι üτι -στην ουσßα- δεν υπÞρξε ποτÝ δημοσιονομικÞ Ýνωση ταυτüχρονα με την νομισματικÞ.
«Τι εßναι η ευρωπαúκÞ κρßση χρÝους; Εßναι η αποτυχßα του ευρþ, του νομßσματος που συνδÝει...17 χþρες». Με αυτÞ την διαπßστωση ξεκινÜ το βßντεο του Bloomberg που σημειþνει üτι η ΕλλÜδα, η Ισπανßα, η Ιταλßα, η Πορτογαλßα και η Ιρλανδßα φλÝρταραν με την χρεοκοπßα, απειλþντας με κατÜρρευση, üχι μüνο την ευρωζþνη, αλλÜ üλη την Þπειρο και τον υπüλοιπο κüσμο.
Στην συνÝχεια γßνεται μια ιστορικÞ αναδρομÞ στο πως δημιουργÞθηκε η ευρωπαúκÞ Ýνωση και πως την 1η Ιανουαρßου του 1999 μια ομÜδα ευρωπαúκþν χωρþν προχþρησε στην υιοθÝτηση κοινοý νομßσματος, του ευρþ. Οι χþρες εßχαν πλÝον κοινÞ νομισματικÞ πολιτικÞ, üχι üμως και κοινÞ δημοσιονομικÞ πολιτικÞ, κÜτι που συνιστÜ μßα απü τις βασικÝς αιτßες για την σημερινÞ κρßση, üπως επισημαßνεται.
Το βßντεο κÜνει ιδιαßτερη αναφορÜ στην θεμελιþδη- üπως υπογραμμßζει- διαφορÜ μεταξý της νομισματικÞς πολιτικÞς η οποßα ορßζει την ποσüτητα του χρÞματος που κυκλοφορεß σε μια οικονομßα καθþς και τα επιτüκια για τον δανεισμü και της δημοσιονομικÞς πολιτικÞς, η οποßα ορßζει πüσοι εßναι οι φüροι που συλλÝγονται και οι δαπÜνες στις οποßες μπορεß να προχωρÞσει η κυβÝρνηση μιας χþρας. Τα Ýξοδα ενüς κρÜτους πρÝπει να ισοýνται με τα ποσÜ που εισπρÜττονται μÝσω φüρων. Ο,τιδÞποτε πÜνω απü αυτü το ποσü σημαßνει üτι μια χþρα χρειÜζεται να δανειστεß.
Απü την στιγμÞ που μπÞκαν στο ευρþ- υπογραμμßζεται στο βßντεο- χþρες üπως η ΕλλÜδα που πρüτερα δανεßζονταν λιγüτερα και με επιτüκια της τÜξης του 18%, απÝκτησαν την δυνατüτητα να δανειστοýν πολý περισσüτερο και με επιτüκια τüσο χαμηλÜ, üπως αυτÜ της Γερμανßας. Εν ολßγοις οι πολý πιο αδýναμες οικονομßες Þταν σα να μοιρÜζονται την ßδια «πιστωτικÞ κÜρτα»: την γερμανικÞ οικονομßα.
ΧÜρη στην φθηνÞ πßστωση, χþρες üπως η δικÞ μας αýξησαν τα ÝξοδÜ τους σε αδιανüητα για το παρελθüν επßπεδα και οι πολιτικοß επιδüθηκαν σε μια ακατÜσχετη παροχολογßα, υποσχüμενοι νÝες θÝσεις εργασßας και γενναιüδωρες συντÜξεις τις οποßες θα πλÞρωναν με τα νÝα χρÞματα που δανειζüταν φθηνÜ.
Η ΕλλÜδα, η Πορτογαλßα και η Ιταλßα συγκÝντρωσαν τερÜστια χρÝη. ΠροκειμÝνου να τα αποπληρþσουν Üρχισαν να δανεßζονται ακüμη περισσüτερο. Το κακü βÝβαια Þταν üτι üσο συνεχιζüταν ο δανεισμüς, οι δαπÜνες δεν περιορßστηκαν. ΑντιθÝτως συνεχßστηκαν. ΑυτÝς οι μη υγιεßς δημοσιονομικÝς πολιτικÝς Ýδωσαν τροφÞ σε Ýναν φαýλο κýκλο ασýστολης σπατÜλης και συγκÝντρωσης χρÝους.
Λüγω ευρωζþνης, το πρüβλημα απÝκτησε Üλλες διαστÜσεις, αφοý οι τýχες των χωρþν Þταν πλÝον αλληλÝνδετες. Η κατÜσταση συνεχιζüταν üσο Þταν διαθÝσιμη η πßστωση. ΜÝχρι που το 2008 η πßστωση σταμÜτησε να εßναι διαθÝσιμη. ΜετÜ απü την κρßση στο στεγαστικü τομÝα των ΗΠΑ που επηρÝασε üλο τον πλανÞτη και Ýβαλε παντοý φρÝνο στον δανεισμü, ξαφνικÜ, οικονομßες üπως η ελληνικÞ, σταμÜτησαν να λειτουργοýν.
Η ΕλλÜδα δεν μποροýσε να δανειστεß πλÝον για να πληρþσει τις νÝες θÝσεις εργασßας και τις παροχÝς, δεν μποροýσε να δανειστεß ξανÜ για να αποπληρþσει τα παλιÜ χρÝη. Το πρüβλημα της ΕλλÜδας Ýγινε πρüβλημα της ευρωζþνης λüγω του κοινοý νομßσματος.
Οι χþρες που εßχαν επιδοθεß σε αλüγιστες δαπÜνες και αδυνατοýσαν να αποπληρþσουν τα χρÝη τους, κοßταξαν üλες προς την Γερμανßα, η οποßα απρüθυμα συμφþνησε να βοηθÞσει στην διÜσωση των χρεωμÝνων, μüνο αν οι τελευταßοι Üρχιζαν να εφαρμüζουν πολιτικÝς λιτüτητας, δηλαδÞ να περικüπτουν δαπÜνες, να δανεßζονται λιγüτερο και να αποπληρþνουν περισσüτερο χρÝος.
«Αυτü μοιÜζει ως μια απλÞ λýση, ωστüσο δεν εßναι», σημειþνει το Bloomberg. Κι αυτü γιατß πολý απλÜ σε κανÝναν δεν αρÝσει η λιτüτητα, καθþς συνεπÜγεται περικοπÝς δαπανþν και μεßωση των εισοδημÜτων πολλþν πολιτþν. Ο κüσμος χÜνει τη δουλειÜ του, θυμþνει, κατεβαßνει στους δρüμους και προκαλεß αναταραχÝς.
ΑλλÜ ακüμη και üταν εφαρμοστεß, η λιτüτητα δεν λýνει αυτομÜτως το δημοσιονομικü πρüβλημα, αφοý η κυβÝρνηση συγκεντρþνει φüρους βÜσει των εισοδημÜτων των φορολογουμÝνων. Συνεπþς üταν τα εισοδÞματα εßναι μικρüτερα, αυτομÜτως μειþνονται και οι εισπραχθÝντες φüροι. Το κρÜτος εξακολουθεß να μην μπορεß να αποπληρþσει τα χρÝη του. Η εξßσωση εßναι τüσο δýσκολη που απü πολιτικÞς Üποψης εßναι σχεδüν αδýνατον να επιλυθεß.
Σ' αυτü μπορεß κανεßς να προσθÝσει και τις «πολιτισμικÝς διαφορÝς» μεταξý των λαþν της Ευρþπης, αναφÝρει το βßντεο, σχολιÜζοντας με μπüλικη δüση χιοýμορ τις διαφορετικÝς νοοτροπßες ΕλλÞνων και Γερμανþν. ΜÜλιστα εμφανßζει απü την μια τον ¸λληνα ξαπλωμÝνο στην παραλßα να τα πßνει και απü την Üλλη τον συνειδητοποιημÝνο και υπεýθυνο Γερμανü που δουλεýει σκληρÜ και πληρþνει τους φüρους που του αναλογοýν.
«Δυστυχþς η ΕλλÜδα Ýχει Ýνα φοβερü πρüβλημα. Ακüμη και πριν μπει στο ευρþ, αδυνατοýσε να συγκεντρþσει την πλειοψηφßα των φüρων που επιβÜλλει στους πολßτες. Το πρüβλημα της φοροδιαφυγÞς διογκþθηκε με την εßσοδο στο ευρþ» υπογραμμßζεται.
Η Üποψη των Γερμανþν εßναι üτι αυτÞ η τακτικÞ «δεν λειτουργεß» και προειδοποιοýν τους ¸λληνες: «αν θÝλετε τα χρÞματÜ μας πρÝπει να υιοθετÞσετε και την ηθικÞ μας».
Παρüτι οι χρεωμÝνες χþρες εßναι σχετικÜ μικρÝς οικονομßες, συνιστοýν μεγÜλη απειλÞ για üλο το ευρωπαúκü, χρηματοπιστωτικü οικοδüμημα, ακριβþς επειδÞ υπÜρχει αλληλοσýνδεση λüγω του ενιαßου νομßσματος.
«ΗνωμÝνες Πολιτεßες της Ευρþπης»
¼σο πιο πολý πλησιÜζουν στην χρεοκοπßα οι χþρες που αντιμετωπßζουν το πρüβλημα και που Ýχουν δανειστεß απü τρÜπεζες, κυβερνÞσεις και επενδυτÝς, τüσο πιο αδýναμοι γßνονται üσοι τους δÜνεισαν. Αυτü θα μποροýσε να δημιουργÞσει το λεγüμενο «ντüμινο» στην ευρωζþνη, κÜτι που σημαßνει üτι αν χρεοκοπÞσει η ΕλλÜδα, μπορεß να ακολουθÞσει η Ισπανßα, η Πορτογαλßα κλπ.
Το δυσÜρεστο εßναι üτι ακüμη και αν επιβληθεß λιτüτητα και ακüμη και αν βοηθÞσουν οι ισχυρÝς οικονομßες τις αδýναμες, δεν υπÜρχει εγγýηση üτι η κρßση δεν θα επαναληφθεß. Κι αυτü επαναφÝρει το μεßζον ζÞτημα του διαχωρισμοý της νομισματικÞς και δημοσιονομικÞς πολιτικÞς.
Χωρßς Ýναν κεντρικü πολιτικü οργανισμü που θα Ýχει την δυνατüτητα να ελÝγχει την δημοσιονομικÞ πολιτικÞ, δηλαδÞ να επιβÜλλει περικοπÝς και να αποτρÝπει τον υπερβολικü δανεισμü και τις υπερβολικÝς δαπÜνες, το σýστημα δεν μπορεß να λειτουργÞσει, αφοý οι χþρες θα συνεχßσουν να Ýχουν τερÜστια ελλεßμματα και χρÝη, απειλþντας την σταθερüτητα του οικοδομÞματος.
Ωστüσο, αυτÞ η ιδÝα του κεντρικοý ελÝγχου εßναι ιδιαιτÝρως πολýπλοκη και διüλου δημοφιλÞς, αφοý συνεπÜγεται εκχþρηση εθνικÞς κυριαρχßας και στην ουσßα σημαßνει την δημιουργßα των ΗνωμÝνων Πολιτειþν της Ευρþπης.
Εßναι Üραγε Ýτοιμη η Ευρþπη να κÜνει τα απαραßτητα βÞματα για να δημιουργÞσει μια δημοσιονομικÞ Ýνωση παρÜλληλα με την νομισματικÞ, Þ εν τÝλει η ευρωζþνη θα διαλυθεß και μαζß της θα εξαφανιστεß και το ευρþ;
Δεßτε το βßντεο του Bloomberg, δυστυχþς, στην αγγλικÞ γλþσσα και χωρßς υπüτιτλους