Τι λένε οι αμερικάνοι για την επίσκεψη Τσίπρα στην Αμερική

Με έντονο σκεπτικισμό για τα επόμενα βήματά του και ελάχιστα διαυγέστερη εικόνα για την πραγματική του ατζέντα στο μέτωπο της οικονομίας άφησε το ακροατήριό του στις ΗΠΑ ο Αλέξης Τσίπρας.

Η υπογραφόμενη από τον διευθυντή του Ινστιτούτου Brookings William Anthoilis «αποτίμηση» της επίσκεψης του κ. Τσίπρα στις ΗΠΑ έχει ως εξής:

Η έκθεση του Ινστιτούτου Brookings

O νέος ηγέτης της ελληνικής αντιπολίτευσης ήταν στην Ουάσιγκτον αυτή την εβδομάδα. Ο κ. Τσίπρας έχει καταστεί βασικός «παίκτης» της ευρωπαϊκής κρίσης. Η μετεωρική του άνοδος στα γκάλοπ και η οριακά δεύτερη θέση που κατέλαβε στις ελληνικές εκλογές προκάλεσαν αναταραχές στις παγκόσμιες χρηματαγορές. Η προεκλογική του ρητορική, αύξησε τις πιθανότητες μιας ελληνικής εξόδου από το κοινό νόμισμα, ενδεχόμενο που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μία κατάρρευση τύπου ντόμινο του ευρώ.

Το ταξίδι του κ. Τσίπρα στην Ουάσινγκτον ήταν το πρώτο, περιείχε δε συναντήσεις με κυβερνητικούς αξιωματούχους, μέλη του κογκρέσου, πολιτικούς αναλυτές, ελληνοαμερικανικά λόμπι και κοινό. Ο κ. Τσίπρας έφερε μαζί του μέλη του ΣΥΡΙΖΑ, που κυριολεκτικά μεταφράζεται ως Συνασπισμός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς. Το όνομα αυτό προκαλεί στους Αμερικανούς νευρικότητα δεδομένου ότι στις ΗΠΑ δεν υπήρχε ποτέ ένα βιώσιμο σοσιαλιστικό κόμμα. Ο ΣΥΡΙΖΑ δε πλαγιοκοπεί τους Σοσιαλιστές από τα αριστερά τους, οπότε πολλοί Αμερικανοί καθίστανται διπλά νευρικοί.

Και οι αισιόδοξοι και οι απαισιόδοξοι μπόρεσαν να βρουν ό,τι ανέμεναν από την επίσκεψή του. Και όπως είπε ένας Αμερικανός με τον οποίο ο κ. Τσίπρας είχε κατ' ιδίαν συνάντηση «Συμφωνήσαμε κάπου μεταξύ 40 και 60% με όσα είπε. Ας πούμε λοιπόν 50 – 50.». Η αποτίμηση αυτή είναι σωστή.

Ο κ. Τσίπρας μετέφερε τέσσερα βασικά μηνύματα. Το ακροατήριο ήταν δεκτικό στα δύο, λιγότερο δεκτικό στα υπόλοιπα δύο.

Η επιτυχία: Ο κ. Τσίπρας επιχειρηματολόγησε με έμφαση ότι τα μέτρα λιτότητας στην Ευρώπη έχουν καταδικάσει την Ελλάδα να μην δημιουργεί ανάπτυξη.

Στην Ουάσινγκτον είναι πολλοί που συμφωνούν: Εάν η Ευρώπη είχε ένα αλά Ομπάμα σχέδιο τόνωσης της οικονομίας και μία αλά Μπερνάνκι νομισματική πολιτική, η Ελλάδα δεν θα ήταν η Αχίλλειος Πτέρνα της Ευρώπης. Αντιθέτως (στην Ευρώπη) η έλλειψη νομισματικής και δημοσιονομικής στήριξης έχουν οδηγήσει σε συρρικνούμενη οικονομία, ανεργία, φόβο και απόγνωση για τους Έλληνες πολίτες.

Στην ουσία, το να συνεχίσει να εστιάζει στην πολιτική βιωσιμότητα, αποτελεί το πιο αποτελεσματικό επιχείρημα του κ. Τσίπρα. Οι πολιτικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις πρέπει να αποτελούν «ιδιοκτησία του ελληνικού λαού» ειδάλλως η χώρα δεν θα μπορέσει να γιατρευτεί μόνη της. Τούτο σημαίνει ότι ανάπτυξη και θυσίες θα πρέπει να κατανεμηθούν δίκαια. Ο ίδιος επεσήμανε την πρόσφατη συμφωνία για το δημοσιονομικό βάραθρο των ΗΠΑ, που οδήγησε σε ένα ελαφρώς πιο δίκαιο φορολογικό σύστημα, στοχεύοντας στους πραγματικά πλούσιους. Και η δική του πρόταση δεν είναι να μηδενίσει την υφιστάμενη συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και ευρωπαίων δανειστών αλλά αντιθέτως να επαναδιαπραγματευτεί μια πιο σταδιακή πορεία προς τον ισορροπημένο προϋπολογισμό. Οι εργαζόμενοι του Δημοσίου πρέπει να νιώθουν τμήμα αυτής της συμφωνίας.

Κατά δεύτερον, σε ένα πιο προσωπικό επίπεδο, ο κ. Τσίπρας προσπάθησε να καταρρίψει τα στερεότυπα που έχουν διαμορφώσει την διεθνή εικόνα της ελληνικής Αριστεράς. Σε μια χώρα όπου οι αριστερίζοντες ιστορικά θεωρούνται εμπρηστικοί, επιρρεπείς στη βία και επιθετικά αντι-Αμερικανοί, ο κ. Τσίπρας εμφανίστηκε ως πρόσχαρος, ευγενικός, πραγματιστής και πρόθυμος να ακούσει τις αμερικανικές απόψεις. Αν και ασφαλώς έχει ισχυρά ιδεολογικά στεγανά, παρουσιάστηκε ως ένας άνθρωπος που ενδιαφέρεται αυθεντικά να ακούσει προτάσεις, ακόμη και κριτική. Μίλησε με θέρμη για το κάλεσμα για κοινωνική δικαιοσύνη του Προέδρου Ομπάμα στην ομιλία της ορκωμοσίας του. Και παρουσιάστηκε ως η τελευταία καλύτερη ελπίδα της Ελλάδας, προκειμένου αυτή να μην πέσει στα χέρια του νεο-φασιστικού κόμματος της Χρυσής Αυγής.

Πολλοί επισήμαναν στο πλαίσιο αυτό και το πρόσφατο ταξίδι του στην Βραζιλία, όπου συνάντησε τον τέως πρόεδρο Λούλα Ντα Σίλβα. Τη δεκαετία του 1990, ο Λούλα έγινε διάσημος όταν απαρνήθηκε την στρατιωτική του εικόνα για να γίνει το ακτινοβόλο σύμβολο μιας ενσωματωμένης στον κόσμο και ανταγωνιστικής Βραζιλίας. Αν ο Τσίπρας γίνει πρωθυπουργός κάποια μέρα, φάνηκε να λέει προς τους Αμερικανούς, θα είναι ένας τέτοιος ηγέτης.

Οι ατυχίες: Ο κ. Τσίπρας έχει τον τρόπο του να πείθει τους σκεπτικιστές του σχετικά με το τρίτο βασικό του επιχείρημα: ότι η Ευρωζώνη χρειάζεται την Ελλάδα όσο η Ελλάδα χρειάζεται την Ευρωζώνη. Επανειλημένα έχει υποστηρίξει ότι οι δύο τελευταίες κυβερνήσεις της Ελλάδας υπέκυψαν υπερβολικά εύκολα στις πιέσεις των βορειοευρωπαίων στο να δεχτούν μέτρα λιτότητας με αντάλλαγμα κάθε φορά τη διάσωσή τους.

Κάποιοι εξακολουθούν να φοβούνται μια μετάδοση της κρίσης από μια ενδεχόμενη ελληνική έξοδο. Παίζοντας τόσο ασύστολα τα «παιχνίδι του κοτόπουλου» (σσ: ένα από τα διασημότερα παραδείγματα που χρησιμοποιήθηκαν για τη θεμελίωση της θεωρίας των παιγνίων) με τους βορειοευρωπαίους, ο Τσίπρας καταφέρνει να τους κρατάει ξάγρυπνους μες τη νύχτα.

Πολλοί άλλοι, ωστόσο, πλέον πιστεύουν ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης έχουν λάβει τα μέτρα τους ώστε να αντιμετωπίσουν το αντίκτυπο μιας ελληνικής χρεοκοπίας και επιστροφής στη δραχμή. Το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού χρέους τώρα ανήκει στην ΕΕ, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ και όχι σε ιδιώτες. Αυτό σημαίνει ότι η «μετάδοση» της χρεοκοπίας είναι λιγότερο τρομακτική και σε μεγαλύτερο βαθμό υπό έλεγχο.

Κατά ειρωνικό τρόπο, ο ίδιος ο κ. Τσίπρας φάνηκε λίγο νευρικός όταν παρουσιάστηκε ενώπιόν του η πιθανότητα του να φύγει η Ελλάδα από την Ευρωζώνη. Αν συνέβαινε αυτό, θα μπορούσε να τον στερήσει από το μεγαλύτερο διαπραγματευτικό ατού του.

Τέλος, ο κ. Τσίπρας δεν κατάφερε να πείσει το ακροατήριό του ως προς το τέταρτο σημείο: ότι έχει ένα θετικό όραμα ως προς την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Είτε η Ελλάδα φύγει από το ευρώ, είτε επιστρέψει στη Δραχμή, θα χρειαστεί να κάνει μεγάλες αλλαγές στην οικονομία της για να προσελκύσει ξένες επενδύσεις και να δώσει ώθηση στις εξαγωγές της.

Ο κ. Τσίπρας απέφυγε να εμπλακεί σε μία συγκεκριμένη συζήτηση για το τι θα έκανε την ελληνική οικονομία πιο ανταγωνιστική. Απέρριψε την ιδέα ότι η Ελλάδα είναι η τελευταία κομμουνιστική οικονομία της Ευρώπης, λέγοντας ότι οι ιδιωτικοποιήσεις δεν έγιναν επειδή στηνουσία δεν υπήρχε τίποτε να ιδιωτικοποιηθεί.

Επίσης, είπε ότι η έμφαση στην απελευθέρωση συγκεκριμένων αγορών (φαρμακεία και κομμωτήρια) δόθηκε ώστε να αποσπαστεί η προσοχή από τη συνενοχή της ολιγαρχίας στο έγκλημα και τη διαφθορά. Πολλή συζήτηση έγινε από τον ίδιο και το κόμμα του για την στοχοποίηση των «βαρόνων της κλεψιάς» και την «αναδιανομή του πλούτου. Αν και πολλοί Αμερικανοί θα ήταν πρόθυμοι να υποστηρίξουν δίκαιη φορολόγηση και πραγματική φυλάκιση για τους πραγματικούς εγκληματίες, αναδιανομή για την αναδιανομή είναι πιθανό να φοβίσει πολλούς επενδυτές.

Τα σχετικώς καλά νέα εδώ είναι ότι ο κ. Τσίπρας αναφέθηκε αρκετές φορές στην ανάγκη προσέλκυσης ξένων επενδύσεων, ενώ ήταν ιδιαίτερα πρόθυμος να συναντηθεί με επενδυτές. Επίσης έκανε νύξεις ως προς την ανάπτυξη στρατηγικών για βιομηχανίες - κλειδιά όπως είναι ο τουρισμός, η εξαγωγή αγροτικών προϊόντων ή η ενέργεια. Ωστόσο, οι λεπτομέρειες αυτών των στρατηγικών αυτών πρέπει να τύχουν επεξεργασίας.

Σε αυτό το πλαίσιο, πολλοί ανησυχούν αρκετά σχετικά με την πολιτική στρατηγική του τις ερχόμενες εβδομάδες και μήνες. Η κατάσταση στην Ελλάδα μόλις έχει αρχίσει να ηρεμεί και η χώρα σύντομα αρχίζει να ετοιμάζεται για την κρίσιμη τουριστική περίοδο.

Όταν ρώτησα τον κ. Τσίπρα αν ο ΣΥΡΙΖΑ θα αποφύγει τις απεργίες -που υπήρξαν καταστροφικές για την εικόνα της Ελλάδας διεθνώς- εκείνος απάντησε ότι κάθε κοινωνία έχει τον δικό της τρόπο να κάνει πολιτική. «Η πολιτική δεν είναι τσάκι και κρέπες». Ασφαλώς και υπάρχει χώρος έκφρασης των διαφωνιών.

Ωστόσο το να επιτρέπει κανείς σε μια μειονότητα Ελλήνων να καταλύουν κάθε τόσο την οικονομία, δεν είναι ακριβώς η Δημοκρατία που οραματίστηκε ο Αριστοτέλης: η τέχνη του να άρχεις και να άρχεσαι.

Αυτήν την εβδομάδα στην Αθήνα υπήρχε ένας απόηχος της σκοτεινής πλευράς των δημοσίων υπαλλήλων. Ο επικεφαλής των απεργών εργαζομένων του αθηναϊκού Μετρό ρωτήθηκε αν το συνδικάτο του θα ακολουθούσε τις εντολές να επιστρέψει στην εργασία ή να υποστεί απολύσεις. «Πάνω από το πτώμα μου», απάντησε. Πράγματι, η πολιτική δεν είναι τσάι και κρέπες.

Στους επόμενους μήνες ο κ. Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ θα έχουν άφθονες ευκαιρίες να αποδείξουν ότι οι ριζοσπαστικές τους μέθοδοι δεν πρόκειται να παραλύσουν όλη την Ελλάδα μόνο και μόνο για να κερδηθεί η εξουσία. Εάν από την άλλη πλευρά μπορέσουν να βρουν έναν τρόπο για να περιγράψουν κάποιο θετικό όραμα και έναν εύλογο ρόλο στην ευρωζώνη, τότε το ποτήρι του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να γίνει κάτι παραπάνω από μισογεμάτο.

Ολόκληρη την έκθεση στα αγγλικά θα τη βρείτε εδώ