Δευτέρα 22 Οκτωβρίου 2012

τoυ Παντελή Καψή από το Έθνος της Κυριακής

Ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης κατά μία έννοια συμπυκνώνει τις αντιφάσεις που απειλούν το ΠΑΣΟΚ. Δύο μήνες πριν από τις τελευταίες εκλογές οι περισσότεροι προεξοφλούσαν ότι δεν επρόκειτο να εκλεγεί βουλευτής. Η ομολογία του πως δεν είχε διαβάσει το Μνημόνιο θεωρήθηκε γκάφα από εκείνες που είναι ικανές να καταστρέψουν μια πολιτική καριέρα. Βιάστηκαν. Όχι μόνο εξελέγη, αλλά βγήκε δεύτερος πίσω από τον Ανδρέα Λοβέρδο. Είχε μεσολαβήσει βέβαια η μετακόμισή του στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και η εκστρατεία που έκανε, μαζί με τον Ανδρέα Λοβέρδο, για να «καθαρίσει» το κέντρο της Αθήνας. Προχώρησε άρον άρον στη δημιουργία των πρώτων «κέντρων φιλοξενίας» και έκανε επιχειρήσεις-σκούπα στη διάρκεια των οποίων διαπομπεύθηκαν στα μέσα ενημέρωσης ιερόδουλες θετικές στον ιό του AIDS.

Ήταν μια πολιτική σε διαμετρικά αντίθετη κατεύθυνση από την πολιτική που ακολούθησε η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου. Έφτασε μάλιστα στο σημείο να παραβιάσει ακόμα και τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την αντιμετώπιση των φορέων του AIDS προκαλώντας και διαμαρτυρίες γιατρών. Καταφανέστατα όμως ήταν μια πολιτική που επιδοκιμάστηκε από τους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ.

Δυστυχώς, δεν ήταν μόνο οι μετανάστες. Σε όλη τη διάρκεια της διετίας το ΠΑΣΟΚ βρέθηκε μπροστά σε ένα αυτοκαταστροφικό δίλημμα. Για να αποφύγει η χώρα τη χρεοκοπία έπρεπε να ακολουθήσει μια πολιτική γενικευμένης λιτότητας και να προωθήσει μεταρρυθμίσεις που είχαν ως στόχο τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και την απελευθέρωση της αγοράς.

Οι μεταρρυθμίσεις αυτές, ωστόσο, θίγουν ευρύτατα κοινωνικά στρώματα και μάλιστα κατ' εξοχήν εκείνα στα οποία στηρίχθηκε το ΠΑΣΟΚ, όπως οι δημόσιοι υπάλληλοι αλλά και οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι δικηγόροι και οι φαρμακοποιοί. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, η δημιουργία μιας κοινωνικής πλειοψηφίας αποδείχθηκε αδύνατη, με αποτέλεσμα την εκλογική του κατάρρευση.

Αυτή την αντίφαση καλείται να διαχειριστεί και σήμερα το ΠΑΣΟΚ, και μάλιστα από την εξαιρετικά δύσκολη θέση του δεύτερου εταίρου της συγκυβέρνησης. Πράγμα που σημαίνει ότι θα εξακολουθήσει να υφίσταται τη φθορά χωρίς να μπορεί να κάνει εύκολα διακριτές τις θέσεις του. Η εικόνα αυτή περιπλέκεται από τέσσερις επιπλέον παράγοντες.

ΠΡΩΤΟΝ, το ΠΑΣΟΚ δεν είναι ενιαίο. Μέσα στο κόμμα έχει ήδη αρχίσει να αναπτύσσεται μια ομάδα που ουσιαστικά αλληθωρίζει προς τον ΣΥΡΙΖΑ αμφισβητώντας και τη συμφωνία για τα μέτρα αλλά και τη συμμετοχή στην κυβέρνηση. Πρόκειται για το αντι- εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ, που είδε τους ψηφοφόρους να μετακινούνται προς τα αριστερά και ουσιαστικά θέλει να τους ακολουθήσει. Πολιτικά δεν έχει να προτείνει τίποτα, παραμένει ωστόσο ένα πρόβλημα που στο μέλλον μπορεί να οδηγήσει σε εντάσεις.

ΔΕΥΤΕΡΟΝ, το ΠΑΣΟΚ δεν είναι μόνο του. Η εκλογική κατάρρευση έχει οδηγήσει στη δημιουργία μιας σειράς ομάδων πρωτοβουλίας για την Κεντροαριστερά. Κοινό τους χαρακτηριστικό η εκτίμηση πως πρέπει να δημιουργηθεί ένας νέος φορέας πέρα από το ΠΑΣΟΚ. Κοινό τους πρόβλημα το πώς θα ξεφύγουν από τον στενό κύκλο μιας ακαδημαϊκής ελίτ, αλλά και πώς δεν θα χαρακτηριστούν ως όχημα για τις προσωπικές φιλοδοξίες ορισμένων πολιτικών. Σε κάθε περίπτωση, με μια σειρά κορυφαίων στελεχών να έχουν επιλέξει να διαφοροποιηθούν ανοικτά και με δεδομένη τη δύσκολη θέση στην οποία έχει βρεθεί ο κ. Βενιζέλος μετά τη λίστα Λαγκάρντ, το παιχνίδι έχει ανοίξει.

ΤΡΙΤΟΝ, εκτός από το ΠΑΣΟΚ υπάρχει και η Σοσιαλδημοκρατία. Η οποία αντιμετωπίζει σε όλη την Ευρώπη τα ίδια ουσιαστικά προβλήματα, έστω και με μικρότερη ένταση. Εχοντας υιοθετήσει τη λογική της ελεύθερης αγοράς και την ανάγκη μεταρρυθμίσεων στο κοινωνικό κράτος, περνά μια κρίση ταυτότητας και βρίσκεται σε περίοδο αναζήτησης χωρίς να υπάρχουν κοινές απαντήσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο μανιφέστο του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος για τις ευρωεκλογές του 2009 δεν υπήρξε η παραμικρή αναφορά:

-Στην πυρηνική ενέργεια γιατί έβαλε βέτο το Γερμανικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα

-Στην καθιέρωση κατώτατου μισθού γιατί έβαλε βέτο το Σουηδικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα

-Στην αγροτική μεταρρύθμιση γιατί έβαλε βέτο το Γαλλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα

-Στη μεταρρύθμιση του τραπεζικού τομέα και στον φόρο επί των χρηματιστηριακών συναλλαγών γιατί έβαλε βέτο το Εργατικό Κόμμα της Αγγλίας!

Έτσι και αυτή ακόμα η ευρωπαϊκή προοπτική που αποτελεί συστατικό στοιχείο της ταυτότητας του ΠΑΣΟΚ είναι προβληματική.

ΤΕΤΑΡΤΟΝ, εκτός από το ΠΑΣΟΚ υπάρχουν η ΝΔ και ο ΣΥΡΙΖΑ που σχεδιάζουν και οι δύο άνοιγμα σε ψηφοφόρους και στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Η μεν με στόχο μια μεγάλη Κεντροδεξιά παράταξη, ο δε με στόχο να ενσωματώσει την Κεντροαριστερά.

Με αυτά τα δεδομένα, στο μυαλό όλων όσοι ενδιαφέρονται για την ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς υπάρχουν δυο ιστορικά προηγούμενα. Ενα ελληνικό και ένα ξένο.

Το ελληνικό είναι βέβαια η περιπέτεια της Ενωσης Κέντρου μετά την εκλογή Ζίγδη. Ενα κόμμα που κατακερματίστηκε και μπήκε στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας, καθώς έμεινε χωρίς πολιτική πρόταση και τα στελέχη του ακολούθησαν προσωπικές στρατηγικές.

Το ξένο είναι το περίφημο Συνέδριο του Επινέ το 1971 στη Γαλλία, όπου το Γαλλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα κατάφερε να διαμορφώσει μια ενιαία πολιτική στρατηγική και από περιθωριακή δύναμη να αναδειχθεί πρώτο και το 1981 να εκλέξει τον Φρανσουά Μιτεράν στην προεδρία.

Ο Έλληνας Μιτεράν βέβαια που θα μπορούσε να παίξει τον ρόλο του καταλύτη ακόμη δεν έχει φανεί. Θα είναι ο Βενιζέλος και το ΠΑΣΟΚ; Θα είναι κάποιος άλλος φορέας με άλλα πρόσωπα; Δύσκολα μπορεί να προβλεφθεί. Το μείζον, ωστόσο, δεν είναι τα πρόσωπα αλλά η πολιτική. Κι αυτήν τη στιγμή το ΠΑΣΟΚ και η Κεντροαριστερά δεν έχουν πολιτική πρόταση που να εξασφαλίζει κοινωνική πλειοψηφία.

Αν δεν αποκτήσουν γρήγορα, δεν θα έχουν και λόγο ύπαρξης!