Δευτέρα 28 Νοεμβρίου 2011

του Γιάννη Pαγκούση, αναπληρωτή υπουργού Εθνικής Άμυνας

Οι πρόσφατες εξελίξεις κατέστησαν σε όλους προφανές ότι το κομματικό σύστημα εξάντλησε τη νομιμοποίησή του. Η κρίση αξιοπιστίας πολιτικής και πολιτικών έγινε γενικευμένη κρίση εμπιστοσύνης σε θεσμούς και πρόσωπα. Και η κρίση εμπιστοσύνης μεταβλήθηκε σε καθολική κρίση νομιμοποίησης: Κόμματα, Βουλή, κυβέρνηση έχουν πλέον απολέσει την υπαρξιακά απαραίτητη σχέση τους με την κοινωνία. Απάντηση σε αυτή την πολλαπλή κρίση δεν μπορεί να δοθεί με ημίμετρα, με βερμπαλισμούς, με εύκολες ρητορείες, όπως στο παρελθόν. Η πολιτική έχει χάσει το αξιακό της υπόβαθρο, τα ηθικά της θεμέλια έχουν διαρραγεί. Και αυτό δεν συνιστά ηθικολογία. Αποτελεί τη διαπίστωση ότι μόνο ο επώδυνος ανηφορικός δρόμος της ηθικής επαναθεμελίωσης της πολιτικής μπορεί να οδηγήσει στην ανάκτηση της αξιοπιστίας και της εμπιστοσύνης της κοινωνίας.

Πουθενά δεν αμφισβητήθηκε πιο έντονα αλλά και πιο δικαιολογημένα η αξιοπιστία της πολιτικής από το κορυφαίο θέμα της χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων και του «πόθεν έσχες» των πολιτικών. Γι’ αυτό οφείλουμε άμεσα να προχωρήσουμε σε μια ριζική αλλαγή. Και η προετοιμασία είναι ολοκληρωμένη ήδη από τον Μάιο. Τον Ιανουάριο του 2011 συστήσαμε επιστημονική επιτροπή υψηλού κύρους με την οποία εργαστήκαμε χωρίς κανένα περιορισμό και με μόνο γνώμονα τη δημιουργία ενός διαφανούς και αξιόπιστου συστήματος ελέγχου που θα έδινε μια πειστική απάντηση στο πρόβλημα του μαύρου πολιτικού χρήματος. Στηριχθήκαμε τόσο στις προτάσεις της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής όσο και στην Επιτροπή GRECO του Συμβουλίου της Ευρώπης και στις αντίστοιχες προτάσεις της Διεθνούς Διαφάνειας.

Μερικές από τις κύριες, από τις 75 συνολικά αλλαγές, η επεξεργασία των οποίων έχει ολοκληρωθεί, ήταν:

Α. Για τη διαφάνεια, τον έλεγχο και τις κυρώσεις:

1) Η πλειοψηφία, έως και το σύνολο, των μελών της Επιτροπής Ελέγχου δεν θα είναι βουλευτές. 2) Οι διοικητικές κυρώσεις επιβάλλονται όχι από τον πρόεδρο της Βουλής αλλά από την ίδια την Επιτροπή Ελέγχου. 3) Αναρτάται στο Διαδίκτυο το σύνολο των αποφάσεων της Επιτροπής Ελέγχου. 4) Η Επιτροπή θα ελέγχει όχι μόνο τα οικονομικά των υποψήφιων βουλευτών που εκλέχθηκαν, αλλά και όσων δεν κατάφεραν να εκλεγούν. 5) Τα πολιτικά κόμματα και οι συνασπισμοί ακολουθούν το διπλογραφικό σύστημα και τηρούν βιβλία Γ΄ κατηγορίας, ενώ τα βιβλία ελέγχονται ετησίως από την Επιτροπή Ελέγχου και δημοσιοποιούνται στο Διαδίκτυο. 6) Το 100% των εσόδων και το 90% των δαπανών των πολιτικών κομμάτων διακινούνται υποχρεωτικά μέσω ενός λογαριασμού ανά τράπεζα και το πολύ μέχρι τρεις (3) τράπεζες. 7) Έλεγχος στα οικονομικά όλων των βουλευτών και των κομμάτων που εκπροσωπήθηκαν στη Βουλή από το 1974 μέχρι σήμερα.

Β. Για τα έσοδα:

1) Μείωση κατά 25% της τακτικής χρηματοδότησης και περαιτέρω μείωση κατ’ έτος αναλογικά με το ύψος του ελλείμματος και πάντως με βάση όχι τα προϋπολογισθέντα αλλά τα βεβαιωθέντα έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού. 2) Συνυπολογισμός και αφαίρεση από την τακτική χρηματοδότηση του κάθε κόμματος του ποσού που αναλογεί σε μισθοδοσία αποσπασμένων στο κόμμα υπάλληλων. 3) Απαγόρευση του τραπεζικού δανεισμού των κομμάτων.

Γ. Για τις δαπάνες:

1) Απαγορεύονται οι οργανωμένες, χρηματοδοτούμενες από τα κόμματα μετακινήσεις ετεροδημοτών. Ως γνωστόν συνιστούν μία τεράστια δαπάνη που έχει στηλιτευθεί ως έμμεσος χρηματισμός. 2) Απαγόρευση στα κόμματα και στους υποψηφίους να αναρτούν αεροπανό, πανό, αφίσες, γιγαντοαφίσες και κάθε άλλο μέσο προβολής, υπαίθριας προβολής πολιτικών μηνυμάτων, εκτός των χώρων που δίνουν άδεια οι ΟΤΑ. 3) Υποχρεωτικό κοινό φυλλάδιο για τους υποψηφίους του κάθε συνδυασμού.

Δ. Για το πόθεν έσχες:

Σε περίπτωση ανακρίβειας της δήλωσης ή μη τεκμηρίωσης του τρόπου απόκτησης των περιουσιακών στοιχείων, η Επιτροπή Ελέγχου καταλογίζει σε βάρος του ελεγχομένου και υπέρ του Δημοσίου χρηματικό ποσό ίσης αξίας με το περιουσιακό όφελος το οποίο απέκτησε ο ελεγχόμενος.

Το παραπάνω θεσμικό πλαίσιο συνιστά μια ριζοσπαστική αλλαγή που εύλογο είναι να δημιουργεί αμφιβολίες για το αν θα ήταν εφικτή. Επειδή οι δηλώσεις αποφασιστικότητας πια δεν επαρκούν, υπενθυμίζουμε την ψήφιση και εφαρμογή του νόμου 3870/2010 για τις εκλογικές δαπάνες της αυτοδιοίκησης με τον οποίο μεταξύ άλλων καταργήθηκαν τα ανώνυμα αθεώρητα κουπόνια ενίσχυσης των συνδυασμών, αναρτήθηκαν στο Διαδίκτυο όλες οι προεκλογικές δαπάνες και το κυριότερο έπαψαν οι επιτροπές ελέγχου να διορίζονται από τον κυβερνητικά διορισμένο γενικό γραμματέα κάθε περιφέρειας. Επίσης, με τον νόμο 3979 που ψηφίστηκε τον Μάιο του 2011 νομοθετήσαμε την υποχρεωτική ανάρτηση των «πόθεν έσχες» των βουλευτών στον διαδικτυακό τόπο της Βουλής. Τώρα, χρειάζεται μια διαχωριστική γραμμή με το παρελθόν. Έμπρακτη, απτή και καθαρή. Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία, κανένα περιθώριο, να μην προχωρήσουμε άμεσα και αποφασιστικά στις νομοθετικές πρωτοβουλίες που είναι αναγκαίες και ώριμες.