Κυριακή 27 Νοεμβρίου 2011

Οι συντηρητικές κυβερνήσεις έχουν απογοητεύσει την Ευρώπη και τους λαούς της, τόνισε ο Πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς Γ.Α. Παπανδρέου, την Παρασκευή 25 Νοεμβρίου 2011, σε ομιλία του που έκανε στο συνέδριο των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών στις Βρυξέλλες. Είναι μια ομιλία απαλλαγμένη από διάφορους εγχώριους ψυχαναγκασμούς και την οποία παραθέτουμε αυτούσια. Είναι άσκοπο να τονίσουμε ότι για άλλη μια φορά τα ελληνικά ΜΜΕ είχαν αν ασχοληθούν με πολύ σοβαρότερα ζητήματα, όπως μας έχουν μάθει μέχρι τώρα

Η ομιλία

Αγαπητοί φίλοι, καταρχάς θέλω να ευχαριστήσω τον Poul Rasmussen για τα ενθουσιώδη λόγια του. Γιατί, Poul, αντιπροσωπεύεις αυτό ακριβώς για το οποίο εμείς, οι σοσιαλιστές και δημοκράτες, αγωνιζόμαστε: ένα όραμα έμπνευσης, ένα διαφορετικό όραμα, ένα δικαιότερο όραμα για τις κοινωνίες και τις οικονομίες μας, για μία πιο ανθρώπινη κοινωνία.

Και έχεις επιδείξει κουράγιο, αλλά και σύνεση, επίγνωση και διορατικότητα, διότι όσα δήλωσες είναι σήμερα περισσότερο αναγκαία από ποτέ. Σήμερα, που τίθεται το ερώτημα, το οποίο πολλοί μου απευθύνουν, «έχει άραγε ο σοσιαλισμός, η σοσιαλδημοκρατία, η προοδευτική μας πολιτική, απαντήσεις για την παρούσα κρίση; Τι μπορούν να κάνουν οι σοσιαλιστές γι' αυτήν;».

Πιστεύω, λοιπόν, ότι η απάντηση που έδωσες, Πουλ, είναι σαφέστατη. Και η δική μας απάντηση είναι εξίσου σαφής. Η Ευρώπη δεν θα δοκιμαζόταν από την παρούσα κρίση, αν σήμερα επικρατούσε μία σοσιαλιστική, σοσιαλδημοκρατική, προοδευτική Ευρώπη.

Διότι στην Ευρώπη σήμερα, κυριαρχούν οι συντηρητικές κυβερνήσεις, και πρόκειται για τους πρωταίτιους της αποτυχίας. Έχουν απογοητεύσει την Ευρώπη και τους λαούς της. Έχουν απογοητεύσει τους λαούς μας.

Στην Ελλάδα, εμείς, οι σοσιαλιστές, έχουμε επιδείξει σύνεση, θάρρος, ακόμη και πατριωτισμό, δεν διστάσαμε απέναντι στις δυσκολίες που όρθωναν οι αγορές και στο καθήκον μας προς τους πολίτες, λαμβάνοντας ακόμα και επώδυνα μέτρα, τα οποία απαιτούν θυσίες από το λαό μας, προκειμένου όμως να βάλουμε τάξη στα του οίκου μας.

Επίσης, λάβαμε μέτρα στην κατεύθυνση των ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων, της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής και της δημιουργίας ενός δίκαιου φορολογικού συστήματος, η έλλειψη του οποίου φέρει σημαντικό μέρος της ευθύνης για ό,τι συνέβη.

Ακόμη, κληθήκαμε να τακτοποιήσουμε το χάος που παραλάβαμε, που κληρονομήσαμε - αν και κάποιες φορές οι πολίτες το ξεχνούν αυτό - από μία συντηρητική κυβέρνηση. Παρόλα αυτά, επιδιώξαμε και θέσαμε ως στόχο, τον οποίο επιτύχαμε, τη συγκρότηση μίας ευρείας Κυβέρνησης συνεργασίας, ακόμη και με τη συμμετοχή του συντηρητικού κόμματος, το οποίο φέρει το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης για την κατάσταση στην οποία είχαμε περιέλθει. Το πράξαμε, όμως, από καθήκον προς το λαό μας.

Αλλά και η συντηρητική Ευρώπη, με τη σειρά της, εθελοτυφλούσε και δεν ήλεγξε την προηγούμενη ελληνική κυβέρνηση, όταν οι σπατάλες της εκτόξευσαν το έλλειμμα στο 16% το 2009 και όταν το συνολικό χρέος της Ελλάδας σχεδόν διπλασιάστηκε κατά τη διάρκεια των πεντέμισι ετών διακυβέρνησης από τη συντηρητική παράταξη.

Όμως, αγαπητοί φίλοι, έχουμε επίγνωση, ως σοσιαλιστές, ότι πρέπει να είμαστε δημοσιονομικά υπεύθυνοι. Και το έχουμε αποδείξει έμπρακτα στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία.

Επιπλέον, γνωρίζουμε ότι μόνον αυτό δεν αρκεί για την επίλυση της κρίσης. Η δημοσιονομική πειθαρχία μόνο, δεν αρκεί για την επίλυση της κρίσης.

Αγαπητοί μου φίλοι, μπορεί να μην είμαι πλέον πρωθυπουργός, αλλά αυτή τη στιγμή έχω τη δυνατότητα να μιλώ πιο ελεύθερα.

Αν κάθε κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης απλώς προβεί σε δημοσιονομικές περικοπές και εκλείψουν τα κίνητρα για την ανάπτυξη, θα βυθιστούμε όλοι μαζί σε μία όλο και βαθύτερη ύφεση - και φαίνεται ότι βαδίζουμε προς μία τέτοια κατεύθυνση.

Γι' αυτό το λόγο, εμείς, οι σοσιαλιστές, έχουμε εξαρχής δηλώσει ότι απαιτείται μία ευρωπαϊκή στρατηγική ανάπτυξης. Βεβαίως, ναι στη δημοσιονομική ευθύνη σε εθνικό επίπεδο, αλλά και σε μία υπεύθυνη στρατηγική ανάπτυξης σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Δεν προτείνουμε τη διασπάθιση κονδυλίων ή την αντιμετώπιση του προβλήματος με ακόμη περισσότερα χρήματα. Προτείνουμε να επενδύσουμε σε μία Ευρώπη που θα καταστεί ανταγωνιστική, να επενδύσουμε σε μία Ευρώπη ποιότητας, ποιοτικών και ανταγωνιστικών προϊόντων. Να επενδύσουμε στην πράσινη ενέργεια. Να επενδύσουμε σε διευρωπαϊκά ενεργειακά δίκτυα. Να επενδύσουμε στην ευρυζωνικότητα. Να επενδύσουμε σε υποδομές, σε έργα, τα οποία θα ενοποιήσουν τα δίκτυα μεταφορών και θα ισχυροποιήσουν την Ευρώπη. Να επενδύσουμε στους ανθρώπους μας, στη νεολαία μας. Να επενδύσουμε στην κατάρτιση. Να επενδύσουμε στην καινοτομία. Να επενδύσουμε σε θέσεις εργασίας, θέσεις εργασίας και πάλι θέσεις εργασίας.

Και ναι, τα απαραίτητα κεφάλαια υπάρχουν, αν διαθέτουμε τη βούληση, αν υιοθετήσουμε την επιβολή φόρου στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές, το σχέδιο του ευρωομολόγου και την επιβολή φόρου στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Πρόκειται για προτάσεις που έχουμε διατυπώσει κατά τα προηγούμενα έτη.

 Οι συντηρητικοί, ενώ φαινομενικά στηρίζουν τις προτάσεις αυτές, στην πράξη κάνουν το αντίθετο.

Ωστόσο, εμείς οι σοσιαλιστές έχουμε κι άλλες προτάσεις. Έχουμε πει ότι στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία, η ανταγωνιστικότητα βασίζεται στην ανισότητα και όχι στην ποιότητα. Οι αναδυόμενες οικονομίες, παρόλο που δείχνουν εντυπωσιακές και ελπιδοφόρες σε παγκόσμιο επίπεδο, εκμεταλλεύονται αυτές ακριβώς τις έντονες ανισότητες: απουσία εργατικής νομοθεσίας, ελλείψεις στις συλλογικές διαπραγματεύσεις και στην κοινωνική πρόνοια, χαμηλοί μισθοί, συχνά ακόμη και ελλείψεις σε βασικά ανθρώπινα δικαιώματα ή προστασίας του περιβάλλοντος. Σε αυτά είμαστε αντίθετοι. Και όλα τα παραπάνω προσδίδουν ένα πρόσκαιρο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις χώρες αυτές.

Είναι, όμως, άραγε αυτό το μοντέλο ανάπτυξης που επιθυμούμε να μιμηθούμε; Είναι αυτό το μοντέλο που επιθυμούμε για την Ευρώπη;

Συνεπώς, η απάντησή μας είναι αρνητική. Βεβαίως, επιθυμούμε την ανάπτυξη και, ναι, την ανταγωνιστικότητα, αλλά με βάση την ποιότητα και όχι την ανισότητα. Εκεί βρίσκεται η διαφορά μας.

Εμείς έχουμε τοποθετηθεί υπέρ ενός ρυθμιστικού πλαισίου. Μάλιστα, προεκτείνοντας το συλλογισμό μου, θα έδινα τον τίτλο: δημοκρατική διακυβέρνηση και δημοκρατική επιτήρηση. Διότι η αύξηση της ανισότητας στις κοινωνίες μας και ανάμεσα στις κοινωνίες των χωρών μας έχει οδηγήσει σε μία συγκέντρωση εξουσίας, μία τεράστια συγκέντρωση χρήματος, μέσων ενημέρωσης και ισχύος, στα χέρια λίγων ανά τον κόσμο.

Έχουμε οδηγηθεί στη δημιουργία μίας υπέρ - τάξης, η οποία υπερβαίνει το δημοκρατικό έλεγχο των χωρών μας. Πρόκειται για υπερβολικό δημοκρατικό έλλειμμα. Μία υπέρ - τάξη, ισχυρότερη σε χρήμα και εξουσία από τους δημοκρατικούς μας θεσμούς, η οποία μπορεί ακόμη και να καταλάβει, είτε μέσω της προώθησης των συμφερόντων της ή με τη διαφθορά, την ίδια τη Δημοκρατία μας.

Αυτό συνέβη, λοιπόν, ακόμη και στις ΗΠΑ και σε πολλές άλλες χώρες του κόσμου, όπου σήμερα ο κόσμος βγαίνει στους δρόμους και φωνάζει, «να επανακτήσουμε τη Δημοκρατία μας, να ανανεώσουμε τη Δημοκρατία μας, να επαναφέρουμε τη Δημοκρατία, γιατί βρίσκεται στα χέρια λίγων ισχυρών».

Και συνεχίζουν λέγοντας: «να αναδιανείμουμε τον πλούτο, ώστε να αναδιανείμουμε την εξουσία». Ή ας πούμε ίσως «να αναδιανείμουμε την εξουσία, ώστε να αναδιανείμουμε τον πλούτο».

Η συγκεκριμένη ανισότητα εξουσίας έχει διατυπωθεί σήμερα από πολλούς διανοούμενους και βραβευμένους με το βραβείο Νομπέλ. Βρέθηκε στο επίκεντρο της οικονομικής κρίσης, τόσο το 1929, όσο και σήμερα.

Στη χώρα μου, πρόσφατα, υπέβαλα την πρόταση για διεξαγωγή δημοψηφίσματος. Στην πραγματικότητα, ζήτησα τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος, προκειμένου να αναδιανεμηθεί η εξουσία. Ναι, να δοθεί εξουσία στο λαό της Ελλάδας, ώστε να εκφράσει τη βούλησή του, υπερβαίνοντας τα κατεστημένα συμφέροντα και το ισχυρό συντηρητικό κατεστημένο, που αντίκειται σε οποιαδήποτε αλλαγή και μεταρρύθμιση.

Διότι, ναι, κατά τα πρώτα δύο έτη της διακυβέρνησης, το τίμημα που κλήθηκαν να πληρώσουν οι εργαζόμενοι, οι συνταξιούχοι και γενικά οι πολίτες αυτής της χώρας ήταν βαρύ.

Όμως, προβαίνουμε πλέον σε βαθιές αλλαγές σε ένα κατεστημένο που δεν επιθυμεί να αλλάξει. Και η δράση μας αυτή είναι πολύ προοδευτική.

Κατά συνέπεια, επιθυμία μου ήταν να δώσω τη δυνατότητα στο λαό της Ελλάδας να αποφασίσει σχετικά με το μέλλον μας και αυτό το καίριο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα. Επίσης, να καταστήσω το σύνολο των πολιτικών κομμάτων, και ιδίως των συντηρητικών, υπόλογα και υπεύθυνα, πέραν οποιουδήποτε λαϊκισμού και ρητορικής.

Η προσπάθεια πέτυχε, εφόσον τα κόμματα σχημάτισαν ευρύ συνασπισμό.

Ναι, ζήτησα δημοψήφισμα, επειδή είπα ότι, πέρα απ' όλα, πέρα από τα κατεστημένα συμφέροντα, πέρα από τους τραπεζίτες, πέρα από τους μεγιστάνες και τους βαρόνους των ΜΜΕ, πέρα από την πολιτική των «κεκλεισμένων θυρών», υπάρχει ο πολίτης μας.

Και πιστεύω στο λαό μας, στο λαό της Ελλάδας, όπως πιστεύω και στο λαό της Ευρώπης.

Αν θέλουμε να καταπολεμήσουμε την ανισότητα και την αδικία, πρέπει να κινητοποιήσουμε τους πολίτες μας, δίνοντάς τους φωνή, παρέχοντάς τους τη δυνατότητα να δημιουργήσουν αυτή τη νέα Ευρώπη που θέλουμε να φτιάξουμε.

Εμείς, όμως, οι σοσιαλιστές στην Ευρώπη, και εσύ Poul Rasmussen, πριν από χρόνια, προειδοποίησες γι' αυτή την ανισότητα και την αδικία - από τα hedge funds, μέχρι τους οίκους αξιολόγησης.

Τι έγιναν, όμως, οι συντηρητικοί στην Ευρώπη; Όλο λόγια, χωρίς δράση.

Τι έγινε η διαφάνεια των τραπεζών και του χρηματοπιστωτικού συστήματος, για την οποία μιλάμε, τουλάχιστον από το 2008 και ακόμα πιο πριν; Αυτό το θέμα, το συζητούσαμε και πριν από την κρίση του 2008.

Τι έγινε ο φόρος επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών; Τι έγινε η διαφάνεια των ασφαλίστρων κινδύνου, των «CDS», και τι έγιναν οι κερδοσκόποι; Πού πήγε η δημοκρατική επιτήρηση των οίκων αξιολόγησης;

 Τι έγινε με τη διαφάνεια των φορολογικών παραδείσων, που υφαρπάζουν τα έσοδα των χωρών και των λαών μας, τη στιγμή που αποπληρώνουμε τις τράπεζες, ενώ παράλληλα αυτές οι τράπεζες και αυτό το χρηματοπιστωτικό σύστημα αφήνουν «παραθυράκια» στους πλούσιους, που δεν πληρώνουν φόρους, όταν ο λαός, ο εργαζόμενος, ο συνταξιούχος καταβάλλει τους φόρους του;

Σε όλα αυτά, πού βρίσκεται η Ευρώπη; Η Ευρώπη έχει χάσει το ρόλο και τη δύναμή της, κάτω από τη συντηρητική ηγεσία. Η Ευρώπη έχει χάσει το δυναμισμό και την αξία της, ακόμα και το ηθικό της ανάστημα, κάτω από τη συντηρητική ηγεσία.

Τι κάνει η Ευρώπη, τη στιγμή που όλος ο γύρω μας αλλάζει; Τι κάνει η Ευρώπη, για να βοηθήσει την Αραβική Άνοιξη, το Μεσανατολικό; Τι κάνει η Ευρώπη απέναντι στις χώρες «BRIC»; Τι κάνει η Ευρώπη, σχετικά με την κλιματική αλλαγή όπου, κάποια στιγμή, βρισκόταν πράγματι στο προσκήνιο, αλλά η φωνή της χάθηκε κάπου καθ' οδόν;

Σήμερα, θα μπορούσαμε να λύσουμε πολλές κρίσεις και να συμβάλουμε στη διαμόρφωση μιας εντελώς διαφορετικής παγκόσμιας κοινωνίας.

Έχουμε τη δύναμη να το πετύχουμε. Αν είμαστε ενωμένοι, μπορούμε. Αυτό είπε ο Poul και το υπογραμμίζω. Αν ενεργήσουμε μαζί, μαζί μαζί (together, together, together) - τα τρία «t», όπως είπε ο Πουλ, και όχι τα τρία «a» (alone, alone, alone).

Και εδώ, ακόμα, σφάλλουν οι συντηρητικοί - κι αυτό είναι πολύ επικίνδυνο. Έχουν δημιουργήσει νέους διχασμούς και νέες προκαταλήψεις σ' αυτή την ευρωπαϊκή οικογένεια.

Καλλιέργησαν την ιδέα ότι υπαίτιες γι' αυτή την κρίση ήταν οι κακές χώρες «PIIGS» - ξέρετε ποιες είναι οι «PIIGS»: Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ιταλία, Ελλάδα και Ισπανία.

Πριν από λίγους μήνες, είχα πει στη Βαρσοβία ότι «είμαστε όλοι PIIGS», επειδή αυτή η κρίση είναι συστημική. Μπορεί ο καθένας από εμάς να έχει κάποια ευθύνη, αλλά η κρίση αυτή είναι συστημική.

Είχα επίσης προσθέσει ότι «είμαι υπερήφανος που είμαι PIIG, όπως είμαι υπερήφανος που είμαι Έλληνας, είμαι υπερήφανος που είμαι Γάλλος, είμαι υπερήφανος που είμαι Γερμανός, είμαι υπερήφανος που είμαι Ολλανδός, είμαι υπερήφανος που είμαι Ιταλός, είμαι υπερήφανος που είμαι Πολωνός, επειδή είμαι υπερήφανος που είμαι Ευρωπαίος».

Γι' αυτό το λόγο, πρέπει να σταθούμε μακριά από τους μικρό-εθνικισμούς μας, από τις προκαταλήψεις και τις πολιτικές του φόβου που προωθούν οι συντηρητικοί.

Είμαστε μια πολυπολιτισμική Ευρώπη, και είμαστε όλοι Ευρωπαίοι. Μοιραζόμαστε κοινές βασικές αξίες.

Αυτή είναι η δύναμή μας και όχι η αδυναμία μας. Μπορούμε μαζί.

Λέμε ότι, πρέπει να ενώσουμε τις προσπάθειές μας, αλλά η συντηρητική Ευρώπη έκανε πολύ λίγα και πολύ καθυστερημένα. Και τώρα, η κρίση μάς πλήττει όλους. Διευρύνεται και εξαπλώνεται.

Υπάρχει, όμως, ακόμα ελπίδα. Αλλά πρέπει να κινηθούμε γρήγορα, μαζί.

Για παράδειγμα, τα ευρωομόλογα ή τα ομόλογα σταθερότητας, η συνένωση των δυνάμεών μας, όχι μόνο του χρέους μας, αλλά των δυνάμεών μας, θα δημιουργήσει ένα ισχυρό ευρώ και ένα ισχυρό αποθεματικό νόμισμα στον κόσμο, στο οποίο πολλές αναδυόμενες οικονομίες - και όχι μόνο - θα θέλουν να επενδύσουν.

Δεν μπορούμε, όμως, να το κάνουμε σε ένα, δύο ή και τρία χρόνια. Η κρίση είναι πραγματική και υπάρχει αυτή τη στιγμή.

Βλέπετε τη διαφορά ανάμεσα στους συντηρητικούς και τους σοσιαλιστές ή τους δημοκράτες. Οι πολιτικές μας βασίζονται σε πραγματική συνεργασία, συντονισμό, συνένωση δυνάμεων και αλληλοσεβασμό, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τις αγορές, τα οποιαδήποτε θέματα, είτε πρόκειται για κλιματική αλλαγή, είτε για μετανάστευση. Θέλουμε να συνεργαστούμε για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων.

Οι συντηρητικοί, ενώ μιλάνε για ισχυρή Ευρώπη, μας έχουν διχάσει, έχουν δημιουργήσει νέες ρωγμές, νέους φόβους, νέους εθνικισμούς και νέα εξιλαστήρια θύματα.

Αυτή η κατάσταση διαβρώνει τα θεμέλια αυτής της Ένωσης και είναι πολύ επικίνδυνη.

Γι' αυτό το λόγο, ο αγώνας μας δεν συνίσταται μόνο στο να βρούμε τα σωστά μέσα και τις σωστές τεχνικές. Ο αγώνας μας είναι βαθύτερος. Είναι αγώνας διαφύλαξης των αξιών που πρεσβεύουμε.

Όπως είπε ο Jürgen Habermas πριν από λίγες μέρες, αφού είχα ζητήσει το δημοψήφισμα, χρειάζεται επιτακτικά να διασωθεί η αξιοπρέπεια της Δημοκρατίας και, συνεπώς, εκείνη των πολιτών μας, να διασωθούν οι δημοκρατικές και κοινωνικές αξίες επί των οποίων θεμελιώθηκε η Ευρώπη και να δημιουργηθεί μια Ευρώπη, ικανή να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης. Μια Ευρώπη, όπου οι πολίτες μας θα συμμετέχουν και δεν θα παραμένουν αμέτοχοι στο περιθώριο, όπου οι αποφάσεις δεν θα λαμβάνονται πίσω από κλειστές πόρτες, από λίγους ισχυρούς παράγοντες, αλλά μια Ευρώπη που θα είναι η Ευρώπη των λαών για τους λαούς.

Αγαπητοί φίλοι και φίλες, σε αυτές τις μάχες, ο Poul στάθηκε στην πρώτη γραμμή. Μάχες για τα ευρωομόλογα, για το φόρο επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, για το ρόλο των οίκων αξιολόγησης και για τόσα άλλα.

Poul, έχουμε ένα κοινό όνειρο, μοιραζόμαστε το όραμά σου και εκτιμούμε ιδιαίτερα τις προσπάθειες που έχεις κάνει.

Δεν έχω, λοιπόν, καμία αμφιβολία ότι θα συνεχίσουμε, ότι η οικογένειά μας θα εξακολουθεί να επωφελείται από τη σοφία σου, την εμπειρία και τις γνώσεις σου.

Σου εύχομαι ό, τι καλύτερο και προσβλέπω, όλοι προσβλέπουμε, στη συνέχιση της συνεργασίας και του αγώνα μας.

Ο αγώνας συνεχίζεται. Ναι, vinceremos. Θα νικήσουμε.