Γ. Α. Παπανδρέου: Ομιλία στη Βουλή κατά τη συζήτηση για το Ν/Σ του Υπουργείου Παιδείας για τα ΑΕΙ

Τρίτη 23 Αυγούστου 2011

Ημ. Δημ.: Τετάρτη 24 Αυγούστου 2011

Αγαπητοί συνάδελφοι,

Ξέρετε καλά ότι την μάχη που δίνουμε, και δίνω προσωπικά, για την αντιμετώπιση του χρέους και των ελλειμμάτων, το κάνουμε και το κάνω με απόλυτη αφοσίωση και χωρίς τον υπολογισμό του πολιτικού κόστους. Να σωθεί η χώρα, αλλά και ο Ελληνικός λαός από μεγάλα δεινά, την περιθωριοποίηση και τη μιζέρια.

Αυτή την μάχη βήμα - βήμα την κερδίζουμε. Με τους κόπους και τις θυσίες του Ελληνικού λαού, αλλά και με τις σκληρές και επίπονες διαπραγματεύσεις στην Ευρώπη και αλλού. Δημιουργούμε ισχυρό περιβάλλον ασφάλειας, παρά τις δύσκολες συνθήκες που επικρατούν στην Ευρωπαϊκή οικονομία

και τις διεθνείς αγορές, παρά τα συστημικά προβλήματα που αναδεικνύονται στην Ευρωζώνη.

Οι δικές μας θέσεις, αναλύσεις αλλά και προτάσεις για την ευρύτερη κρίση θεωρώ ότι δικαιώνονται. Όμως, αυτό δεν αρκεί. Η λύση των συστημικών προβλημάτων στην ΕΕ και την Ευρωζώνη είναι ακόμα μπροστά μας. Είναι λοιπόν απαραίτητο, θα έλεγα ακόμα πιο αναγκαίο, να συνεχίσουμε το έργο που ξεκινήσαμε και να βάλουμε τάξη στα του οίκου μας. Να στεκόμαστε όλο και περισσότερο στις δικές μας παραγωγικές και δημιουργικές δυνάμεις.

Και βέβαια, σ' αυτή τη μάχη, υπήρξαν και υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις που αρνούνται τις ευθύνες τους σε μια κρίσιμη καμπή για το έθνος και τον λαό μας. Πολλοί προτίμησαν την αποφυγή του πολιτικού κόστους, προτάσσοντας το μικροκομματικό συμφέρον πριν από το εθνικό. Προτίμησαν να αποστασιοποιηθούν από την εθνική προσπάθεια που κάνουμε, θεωρώντας ότι έτσι θα κερδίσουν ψηφοθηρικά. Ψάχνουν προσχήματα για να κρυφτούν. Για να δικαιολογήσουν την στάση τους, εφευρίσκουν άλλοθι.

Αλλά η μεγάλη αλλαγή που φέρνουμε με το παρόν νομοσχέδιο στο χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης δεν είναι θέμα ούτε καν μνημονίου. Το υπαγορεύει η συνείδησή μας. Η συνείδηση ότι, πρώτοι εμείς και κανένας άλλος θα λύσουμε τα προβλήματά μας.

Οι κακοδαιμονίες της παιδείας δεν είναι αποτέλεσμα ούτε των πολιτικών του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ή της ΕΕ, ούτε καν της κρίσης.

Οι αλλαγές που φέρνουμε στην παιδεία σημαίνει να συγκρουστούμε με τους εαυτούς μας, τις νοοτροπίες του παρελθόντος, ακόμα και τις δικές μας, του ΠΑΣΟΚ, παρότι είμαστε περήφανοι για τον Νόμο - Πλαίσιο που φέραμε τη δεκαετία του '80.

Σήμερα, όμως, έχουμε μια διαφορετική πραγματικότητα. Και ξέρουμε και τα λάθη που έγιναν. Σήμερα, η ελληνική κοινωνία ζητά -και καλώς ζητά- να εμπεδωθεί η αξιοσύνη, να εφαρμόζονται κανόνες ισονομίας για όλους, να εμπεδωθεί η ευνομία, η αξιοκρατία και η διαφάνεια.

Να απελευθερωθούν οι δημιουργικές δυνάμεις του τόπου από πελατειακούς παραγοντίσκους είτε είναι στο ποδόσφαιρο, στα ΜΜΕ, στον κομματικό ή επιχειρηματικό χώρο, είτε είναι στα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ.

Για μας η παιδεία δεν είναι καν θέμα που αφορά πρώτιστα και άμεσα τη δημοσιονομική κατάσταση στη χώρα. Στην πραγματικότητα όμως, αφορά καθοριστικά στα βαθύτερα αίτια που μας έφεραν εδώ. Ο χώρος της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης δεν αποτέλεσε εξαίρεση στις παθογένειες που γενικότερα χαρακτήρισαν τη χώρα.

Μάλλον αποτελεί ένα παράδειγμα - ένα κακό παράδειγμα - των πελατειακών αντιλήψεων που ανδρώθηκαν στην ελληνική κοινωνία από το ελληνικό κράτος. Και για να μην παρεξηγηθώ, δεν λέω ότι δεν υπάρχει αξιόλογο δυναμικό στον χώρο της παιδείας. Αντιθέτως. Έχουμε και πλούσιο και πολύ ικανό ανθρώπινο δυναμικό από τα νηπιαγωγεία μέχρι και τα πανεπιστήμια, έχουμε ανθρώπινο πλούτο.

Όμως οι θεσμοί που δημιουργήθηκαν, διαμόρφωσαν στρεβλές συμπεριφορές. Αντί να αναδεικνύουν το καλύτερο, η διαχείριση και οι θεσμοί αυτοί τροφοδοτούσαν το χειρότερο. Οι θεσμοί που δημιουργήθηκαν στο ελληνικό Πανεπιστήμιο δέσμευσαν τον ακαδημαϊκό χώρο, τον αιχμαλώτισαν σε μια πελατειακή αντίληψη και πρακτική.

Μερικά παραδείγματα. Παρουσιάζουμε τις υψηλότερες δαπάνες ανά φοιτητή μεταξύ χωρών της ΕΕ, αλλά και χωρών όπως η Αυστραλία, το Ισραήλ, η Ιαπωνία, ή η Κορέα. Χωρίς όμως ανάλογο αποτέλεσμα. Έχουμε ταυτόχρονα την μεγαλύτερη αύξηση στις δαπάνες αυτές μεταξύ του 1995 και του 2005.

Το ίδιο και με τα μεταπτυχιακά προγράμματα. Θεσμοθετήθηκαν συχνά άκριτα, και χωρίς καμία διαδικασία αξιολόγησης, εξακόσια περίπου μεταπτυχιακά προγράμματα, ενώ έχουν υποβληθεί για έγκριση άλλα εκατό περίπου.

Το αποτέλεσμα; Από την μια η Ελλάδα να έχει το υψηλότερο ποσοστό νέων που εισάγονται στην Ανώτατη Εκπαίδευση, από την άλλη ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά συμπλήρωσης σπουδών στις χώρες του ΟΟΣΑ και ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας πτυχιούχων στην Ευρώπη.

Δηλαδή, το εκπαιδευτικό μας σύστημα όπως λειτουργεί σήμερα παράγει και πολλούς φοιτητές που δεν συμπληρώνουν τις σπουδές τους, αλλά και πτυχιούχους που δεν βρίσκουν διέξοδο στην αγορά εργασίας.

Γιατί; Γιατί ακολουθήθηκε και εδώ αντίστοιχη πορεία με τις γενικότερες πελατειακές λογικές και το άναρχο και στρεβλό αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας. Το σύστημά μας διαπνέεται από λογική άκρατου κρατικιστικού, συγκεντρωτικού σχεδιασμού.

Για να είμαι σαφής: Το Υπουργείο - και το ξέρω καλά γιατί πέρασα από το Υπουργείο αυτό - είναι αυτό που αποφασίζει ποια τμήματα θα δημιουργηθούν, πόσοι φοιτητές κάθε χρόνο θα είναι μηχανικοί, νοσοκόμοι, παιδαγωγοί, κτηνίατροι. Ποια Αυτοδιοίκηση λοιπόν; Για ποια Αυτοδιοίκηση μιλάμε; Και με αυτή την προσέγγιση πορευόμαστε κάθε χρόνο. Άσχετα από τις ανάγκες της κοινωνίας, της αγοράς, της περιφερειακής ανάπτυξης ή της ίδιας της ζήτησης, των επιθυμιών των φοιτητών.

Πώς όμως γίνεται ο σχεδιασμός; Δυστυχώς, γίνεται με πελατειακά, σε μεγάλο βαθμό, κριτήρια. Πιέσεις στους εκάστοτε Υπουργούς να δημιουργήσουν ένα νέο τμήμα, ανάλογα με την μόδα, ανάλογα με τους εσωτερικούς συσχετισμούς των πανεπιστημίων, ανάλογα με τις περιφερειακές πιέσεις για ΑΕΙ σε κάθε πόλη και σε κάθε χωριό.

Δηλαδή, είχαμε και έχουμε ένα σοβιετικό μοντέλο κεντρικού σχεδιασμού, χωρίς να είναι καν ορθολογικός. Γιατί πολύ απλά είναι πελατειακός. Αυτή η πελατειακή αντίληψη εξάρτησης, ομφάλιου λώρου με το κράτος, επεκτάθηκε βεβαίως και στο φοιτητικό κίνημα.

Η αγνή πρόθεση, πράγματι αγνή πρόθεση, για εκδημοκρατισμό, για συμμετοχή των φοιτητών στην Διοίκηση την δεκαετία του '80, μετατράπηκε σε ευκαιρία συναλλαγής των φοιτητοπατέρων με καθηγητές που φιλοδοξούσαν να αναλάβουν θέση Διοίκησης, σε ψήφο ή στήριξη μιας παράταξης με αντάλλαγμα διευκολύνσεις όλων των ειδών, μέχρι ακόμα και στην βαθμολογία φοιτητών.

Η εξαγορά αυτή των συνειδήσεων μετέτρεψε τα ελληνικά πανεπιστήμια σε κέντρα που δεν διδάσκουν ήθος και αξιοκρατία αλλά τη νόσο του ελληνικού πολιτικού συστήματος: την πελατειακή συναλλαγή. Πώς να ευδοκιμήσει -δεν λέω ότι είναι παντού έτσι, βεβαίως υπάρχουν και όλοι εκείνοι που κάνουν ίσως πολύ μεγάλες προσπάθειες, αλλά πνίγονται μέσα στο σύστημα αυτό-πώς λοιπόν να ευδοκιμήσει η όποια προσπάθεια αποτελεσματικότητας, λογοδοσίας, διαφάνειας και αξιοκρατίας;

Επικράτησαν ο ελλιπής έλεγχος, η ανύπαρκτη στην πράξη αυτονομία και αυτοτέλεια, η απουσία στρατηγικού σχεδιασμού, σύνδεσης με τις ανάγκες της κοινωνίας και οικονομίας, ούτε καν της τοπικής, αξιολόγησης στόχων, προσπαθειών και αποτελεσμάτων. Γνωρίζετε όλοι καλά τις μάχες που και εγώ έχω δώσει για την ουσιαστική συμμετοχή του πολίτη παντού.

Γνωρίζετε όλοι καλά πόσο σημαντικό θεωρώ το ρόλο του συνδικαλιστικού κινήματος. Αλλά σήμερα έχουμε καταστρέψει τον υγιή συνδικαλισμό στα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ. Η ΕΦΕΕ -δεν είναι τυχαίο- είναι ανύπαρκτη εδώ και χρόνια. Έχουμε παρατάξεις που είτε έχουν ως κίνητρο να μοιράσουν τις εξουσίες είτε απλά αμφισβητούν τα πάντα και αντιδρούν στα πάντα.

Από την Αριστερά μέχρι την Δεξιά βλέπουμε να στηρίζεται ένας συνδικαλισμός ψηφοθηρικός, της εξάρτησης και του συμβιβασμού. Πίσω από τις πιο επαναστατικές κορώνες κρύβονται οι πιο συντηρητικές πρακτικές της ελληνικής πολιτικής ζωής.

Γι' αυτό χρειάζεται να απελευθερώσουμε τις δυνάμεις του φοιτητικού κινήματος από την συναλλαγή και να πάρουν την πραγματική τους θέση. Των πολιτικών προτάσεων, της διεκδίκησης της ποιότητας, της αξιολόγησης του διδακτικού έργου. Χωρίς συνδιαχείριση και συμβιβασμούς. Χωρίς φοιτητοπατέρες 30ντάρηδες. Απελευθερώνοντας και τον καθηγητή από μια συναλλαγή που καμία σχέση δεν έχει με το πραγματικό του ακαδημαϊκό έργο.

Ας είμαστε ειλικρινείς. Τίποτα δεν θα έχουμε κάνει και τίποτα δεν θα πετύχουμε αν δεν εξυγιάνουμε τη νοσηρή σχέση που υπάρχει τώρα μεταξύ εκπροσώπων των φοιτητών και των Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων.

Να δώσουμε τέλος στην αδιαφάνεια, στις πελατειακές σχέσεις, στις αθέμιτες συναλλαγές που υποβαθμίζουν τη λειτουργία των Πανεπιστημίων μας και παράγουν εξαιρετικά αρνητικά πρότυπα στη νέα γενιά μας.

Και αυτό περνά αναγκαστικά μέσα από τη σύγκρουσή μας με τις πελατειακές λογικές που κυριάρχησαν τα τελευταία χρόνια στις φοιτητικές παρατάξεις και σε ολόκληρο το Πανεπιστημιακό σύστημα.

Αυτή είναι ευθύνη όλων μας. Και καμία πολιτική δύναμη δεν έχει το δικαίωμα να κρυφτεί από την ευθύνη αυτή, ψαρεύοντας στα θολά νερά, στο όνομα δήθεν δημοκρατικών δικαιωμάτων των φοιτητών που στην πράξη δεν είναι παρά τα αθέμιτα προνόμια μιας μειοψηφίας που νέμεται εξουσίες στο χώρο των Πανεπιστημίων και αποτελεί την εμπροσθοφυλακή στην προσπάθεια να μην αλλάξει τίποτα, να μην θιγούν τα κακώς κείμενα.

Εγώ καλώ κάθε φοιτητή να συμμετάσχει στην μεγάλη προσπάθεια αλλαγής του ελληνικού Πανεπιστημίου. Να συμμετάσχει στον αγώνα για το νέο προσανατολισμό που θέλουμε για τα Πανεπιστήμιά μας.

Για Πανεπιστήμια και ΤΕΙ που θα εγγυώνται την ελευθερία σκέψης που σήμερα δεν υπάρχει ουσιαστικά, που θα δίνουν πολλές επιλογές ζωής και επαγγέλματος, που δεν θα κλείνουν πόρτες στο νέο, αλλά θα ανοίγουν ευκαιρίες εκπαιδευτικές και επαγγελματικές, που θα κοιτάνε τις ανάγκες του φοιτητή και όχι των συντεχνιακών συμφερόντων μιας ακαδημαϊκής κοινότητας, που θα συνδέονται άρρηκτα με την περιφερειακή ανάπτυξη, όχι την ανάπτυξη της τοπικής καφετέριας, αλλά της πραγματικής τοπικής οικονομίας μέσω ερευνών, καινοτομιών, εκπαίδευσης και μετεκπαίδευσης, μέσω συνεργασιών με τις παραγωγικές δυνάμεις κάθε τόπου, αναδεικνύοντας και την αναπτυξιακή ταυτότητα κάθε περιοχής. Συμβάλλοντας καθοριστικά στη γεωργία ή στον τουρισμό, στον πολιτισμό ή στην πολεοδομία, στην πράσινη ενέργεια ή την ναυτιλία.

Ένα Πανεπιστήμιο που θα πρωτοπορεί εκεί που η Ελλάδα έχει συγκριτικά πλεονεκτήματα και έτσι θα προσελκύει το ενδιαφέρον όχι μόνο του Έλληνα αλλά και του ξένου φοιτητή. Ένα Πανεπιστήμιο και ΤΕΙ που θα συνδέεται με την κοινοκτημοσύνη της παγκόσμιας γνώσης στον ψηφιακό χώρο και θα μπορούν να σταθούν ισότιμα και πρωτοπόρα εκεί.

Έχει αναρωτηθεί κανείς, γιατί δεν έχουμε ξένους φοιτητές στην χώρα μας, που να έρχονται και να πληρώνουν τα δίδακτρά τους - όχι ο Έλληνας αλλά ο ξένος φοιτητής - όπως γίνεται σε πολλές άλλες χώρες; Γιατί αντί να εξάγουμε φοιτητές, δεν εξάγουμε γνώση;

Γιατί τα Ιδρύματά μας να μην είναι Ιδρύματα ποιότητας, ανταγωνιστικά διεθνώς, ανοιχτά και διεθνοποιημένα, όπως μας αξίζει και όπως μπορεί ο Ελληνισμός και το έχει αποδείξει; Όπως έχει αποδείξει ο Ελληνισμός της  Διασποράς σε κάθε ακαδημαϊκό φορέα στο εξωτερικό.

Προσελκύοντας, βεβαίως, φοιτητές και ερευνητές, από τα Βαλκάνια, τον Αραβικό κόσμο, τον Καύκασο, την Ουκρανία και Ρωσία, από την Άπω Ανατολή, την Αφρική, την υπόλοιπη Ευρώπη, αλλά βεβαίως και τον Ελληνισμό της Διασποράς.

Επίσης, στη χώρα μας έχουμε, δυστυχώς, μεγάλο αριθμό ανέργων, όπως κι έναν μεγάλο αριθμό γυναικών που έχουν παραδοσιακά αποσυρθεί από την αγορά εργασίας. Αναρωτηθήκαμε γιατί τα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ σε αντίθεση με πολλές άλλες χώρες, δεν έχουν σοβαρά και εκτεταμένα προγράμματα εκπαίδευσης και μετεκπαίδευσης ανέργων; Γιατί δεν συστήνονται εκπαιδευτικά προγράμματα δια βίου εκπαίδευσης για να δώσουν πολλές ευκαιρίες σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, σε ενήλικες, σε γυναίκες, σε αγρότες, σε επιχειρηματίες, σε επαγγελματίες που θέλουν είτε ν' ανανεώσουν είτε ν' αποκτήσουν νέες γνώσεις και προσόντα;

Μάς φταίει η εσωστρέφεια που δημιούργησε ένα κρατικιστικό σύστημα, χωρίς αντανακλαστικά για τις εξελίξεις και το οικονομικό ή κοινωνικό περιβάλλον.

Με αυτό το νομοσχέδιο απελευθερώνουμε τα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ από τον κρατισμό και τα παραδίδουμε στην κοινωνία ως Δημόσια Εκπαιδευτικά Ιδρύματα. Δηλαδή, Ιδρύματα  που λειτουργούν για το δημόσιο συμφέρον, όχι για τις στενές συντεχνίες ενός κρατικού μορφώματος, με γνώμονα τις κοινωνικές και οικονομικές προτεραιότητες, μακριά, απελευθερωμένα από τις πελατειακές πιέσεις, αλλά με αξιολόγηση και πιστοποίηση για την ποιότητα και το πραγματικό τους έργο.

Γι' αυτό, αγαπητοί συνάδελφοι, σήμερα κρινόμαστε. Κρίνεται η ειλικρίνεια των προθέσεων όλων μας, όταν διακηρύττουμε ότι θέλουμε τις μεγάλες αλλαγές που θα διορθώσουν τα κακώς κείμενα του παρελθόντος. Σήμερα, κρίνεται ποιες δυνάμεις είναι πραγματικά διατεθειμένες να συμβάλουν στην αλλαγή της χώρας.

Και εμείς είμαστε έτοιμοι, κι εμείς συνεχίζουμε, κι εμείς αποδεικνύουμε καθημερινά ότι το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα και αυτή η Κυβέρνηση είναι η δύναμη - και θέλουμε να είναι και άλλες μαζί μας - που ακριβώς κάνουν αυτές τις μεγάλες αλλαγές.

Και αντιθέτως, για άλλη μια φορά, υπάρχουν δυνάμεις που δίνουν μια μάχη οπισθοφυλακής για να μην αλλάξει τίποτα στη χώρα μας, να μείνουν όλα στάσιμα. Σαν να ήταν τέλεια. Σαν να μην υπήρχαν προβλήματα. Σαν να ήταν όλα καλώς καμωμένα. Και ότι απλά κάποιοι άλλοι φταίνε για τη μοίρα μας.

Και κυρίως όταν μιλάμε για το σύστημα παιδείας μιας χώρας, τον ακρογωνιαίο λίθο που τελικά παράγει πολιτισμικά και κοινωνικά πρότυπα σε μια κοινωνία, καθορίζει το μέλλον της χώρας μας και είναι ο πυρήνας της συνοχής της κοινωνίας μας.

Θέλουμε τον νέο της πρωτοβουλίας και της πρωτοπορίας. Στην επιστήμη και στην κοινωνία. Στη σκέψη και στην πράξη. Ένα Πανεπιστήμιο χώρο δημιουργίας.

Αγαπητοί συνάδελφοι, το παρόν νομοσχέδιο, όπως και κανένα νομοσχέδιο, δεν είναι πανάκεια. Δεν είναι και το τέλος της προσπάθειας. Είναι μια αναγκαία νέα αρχή. Απογαλακτίζεται το ελληνικό Πανεπιστήμιο από μια γραφειοκρατική δουλεία. Δεν είναι τυχαίο ότι ο συγκεντρωτισμός του Ελληνικού κράτους πέρασε και στα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ.

Θα αναγκαστούν, όμως, να βρουν τον δικό τους βηματισμό, τα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ, να μπορούν να αποφασίζουν πολύ πιο αυτόνομα, αλλά και να κρίνονται αυστηρά από τις αποφάσεις που θα λαμβάνουν. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε ακόμα σημαντικά βήματα αλλαγών να κάνουμε.

Τα επαγγελματικά δικαιώματα δεν είναι δουλειά του κράτους αλλά των επαγγελματικών φορέων, των Επιμελητηρίων. Και θα κρίνεται αντικειμενικά το έργο των ΑΕΙ και των ΤΕΙ για το αποτέλεσμά τους, την ουσία και όχι το «χαρτί» που θα σφραγίζουν.

Το τι διδάσκουν, θα είναι δικό τους θέμα, σε ποιο επίπεδο, τι βιβλία, ποια τμήματα, ποιοι καθηγητές, τι τίτλους σπουδών, αλλά θα κρίνονται για το εάν αυτό που δηλώνουν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.  Θα αξιολογούνται.  Εάν ένα master είναι πραγματικά master.  Και αυτό από τις Αρχές Πιστοποίησης, από τον ίδιον τον φοιτητή που θα έχει μεγαλύτερη ευχέρεια επιλογών και η επιλογή του θα είναι και κριτήριο χρηματοδότησης. Και βέβαια από την αγορά που και σήμερα αμείλικτα κρίνει την ποιότητα των σπουδών σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία.

Παραμένει επίσης, ζητούμενο το μεγάλο θέμα των εισαγωγικών εξετάσεων όπως και του προσδιορισμού των αριθμών των φοιτητών, όπου πρέπει να φύγουμε από το numerus clausus. Να φύγουμε από την έννοια της εισαγωγής επίσης, με προκαθορισμένο επάγγελμα. Να δώσουμε ευελιξία και ελευθερία στις επιλογές του φοιτητή όταν μπει μέσα στο Πανεπιστήμιο ή το ΤΕΙ.  Κάτι που θα σπάσει το κόστος της φροντιστηριακής προετοιμασίας που σήμερα έχει υπονομεύσει κάθε έννοια δωρεάν παιδείας.

Κάνουμε σήμερα ένα μεγάλο βήμα, μετά από ουσιαστικό, θα έλεγα, εξονυχιστικό, δημοκρατικό διάλογο σε όλα τα επίπεδα. Είναι ένα αποφασιστικό, ένα καθοριστικό και ιστορικό βήμα για το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας. Μια μεγάλη μεταρρύθμιση με την οποία αλλάζουμε τη λογική του συστήματος. Μια αλλαγή που θα αφήσει τη σφραγίδα της για πολλά χρόνια στην ιστορία του εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας μας.

Ας σταθούμε όλοι αντάξιοι της ευθύνης μας να αλλάξουμε αυτή τη χώρα, στηρίζοντας αυτή την προσπάθεια. Μια προσπάθεια που αφορά το μέλλον της χώρας, το μέλλον των νέων μας, τους οποίους πρέπει να εξοπλίσουμε με ελευθερία, δημιουργικότητα, κριτική σκέψη, αναλυτική σκέψη, να μπορούν να χτίσουν την Ελλάδα στην οποία θέλουν να ζήσουν. Να σταθεί και η Ελλάδα στις δικές της και όχι σε δάνειες δυνάμεις.

Οι πολίτες στηρίζουν αυτή την προσπάθεια, λένε όχι στην στασιμότητα και την οπισθοδρόμηση, θέλουν μεγάλες αλλαγές. Εμείς θα προχωρήσουμε. Η Ελλάδα αλλάζει και θα αλλάξει.

Σας ευχαριστώ.