Γ. Α. Παπανδρέου: Ομιλία στη Συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου

Τετάρτη 6 Ιουλίου 2011

Όλοι γνωρίζουμε καλά ότι η περίοδος που διανύουμε είναι ιστορική. Κρινόμαστε και καταφέραμε με δύσκολη προσπάθεια και σε αντίξοες συνθήκες να προστατεύσουμε την ελληνική οικογένεια από τα καταστροφικά αποτελέσματα μιας χρεοκοπίας.

Όμως, θα κριθούμε ιστορικά και, βέβαια, από τον Έλληνα πολίτη, στο κατά πόσο ξεριζώνουμε τις αιτίες των προβλημάτων της χώρας μας. Πόσο προωθούμε τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται ο τόπος.

Ένας τόπος, που δεν έχει μόνο ελλείμματα στον προϋπολογισμό, αλλά και έλλειμμα ανταγωνιστικότητας των προϊόντων μας, έλλειμμα δικαιοσύνης, έλλειμμα στην αποτελεσματικότητα και τον αναπτυξιακό ρόλο της Δημόσιας Διοίκησης, έλλειμμα στη λειτουργία των δημοκρατικών μας θεσμών, έλλειμμα κοινωνικού κράτους, που να απαντά στις ανάγκες σε υγεία, παιδεία και πρόνοια, έλλειμμα ευνομίας, έλλειμμα αυτοπεποίθησης.

Η ιστορία θα γράψει το τελικό αποτέλεσμα αυτής της περιόδου και αυτό θα είναι εκείνο το κρίσιμο στοιχείο, που θα τη χαρακτηρίσει και θα μείνει. Και δεν θα είναι μόνο η ίδια η κρίση, αλλά κυρίως το τι και πώς άλλαξε στη χώρα μας, το πώς άλλαξε η ίδια η χώρα μας μέσα από αυτή την κρίση. Τι άφησε πίσω της η κρίση και, κυρίως, ποιος είναι ο τρόπος με τον οποίο την αντιμετωπίσαμε συλλογικά, ως έθνος.

Η δική μας επιτυχία, θα είναι επιτυχία όλων. Το πώς μέσα από την προσπάθεια, τους κόπους, τις θυσίες, τον πόνο, τη διαμαρτυρία, αλλά και την ουσιαστική συμμετοχή, γεννήθηκε το καλύτερο.

Σε αυτή την προσπάθεια όλοι χρειάζονται, από τα κόμματα μέχρι τους κοινωνικούς εταίρους και τα κινήματα πολιτών. Αυτή μας την πρόθεση ευρύτερης συνεννόησης και συμμετοχής, την έχουμε κάνει πράξη, από την ανοιχτή διαβούλευση, μέχρι και τις συνεχείς συναντήσεις και συζητήσεις με όλους τους ενδιαφερόμενους.

Παρά την αμηχανία πολλών κομμάτων της Αντιπολίτευσης να ξεφύγουν από τις κλασικές αντιδράσεις, να ξεφύγουν από το «εγώ» για να πάμε στο «εμείς», θα συνεχίσουμε αυτή την προσπάθεια και στο μέλλον.

Οι πόρτες μας θα είναι  ανοιχτές, για όσους με ειλικρίνεια διατίθενται να βάλουν πλάτη σε μια προσπάθεια ριζικών αλλαγών, ώστε να βγει η χώρα από την κρίση και να αλλάξει.

Όμως, ακόμα κι αν δεν  το κάνουν, δικό μας καθήκον είναι  να συνεχίσουμε. Να συνεχίσουμε την πορεία που έχουμε ξεκινήσει και όχι απλώς να σώσουμε την πατρίδα μας, αλλά και να την αλλάξουμε οριστικά και αμετάκλητα προς το καλύτερο. Να δημιουργήσουμε μια χώρα πολύ πιο δίκαιη για τους πολίτες, με μια οικονομία βιώσιμη, με διεθνή ρόλο και ισχυρή επιρροή, με ισχυρούς δημοκρατικούς θεσμούς.

Για εμάς, είναι απαραίτητο η κρίση αυτή να μεταμορφωθεί σε ευκαιρία, ιστορική ευκαιρία.

Προφανώς και πήραμε αποφάσεις που ήταν δύσκολες, σκληρές, πλην όμως αναγκαίες για να αποφύγουμε τα χειρότερα.

Αποφάσεις που δεν θα παίρναμε ποτέ, αν στο παρελθόν όσοι διαχειρίστηκαν τα κοινά στη χώρα μας, είχαν φροντίσει να μην την οδηγήσουν σε αυτό το σημείο.

Και οι αποφάσεις αυτές  είχαν αντίκτυπο στη ζωή όλων των Ελλήνων και Ελληνίδων, που ζουν σήμερα μια δύσκολη καθημερινότητα. Η πραγματικότητα είναι ότι, σε κάθε περίπτωση, η κοινωνία μας βιώνει μια ζοφερή κρίση, με μειωμένο εισόδημα και υψηλή ανεργία, μια ύφεση που αποτελεί πρόβλημα για κάθε οικογένεια.

Όμως, πέρα από τις  δύσκολες αποφάσεις που πήραμε, όλη η υπόλοιπη δουλειά μας, και αυτό αφορά και στις υποχρεώσεις μας, που απορρέουν είτε από το δικό μας πρόγραμμα, είτε από το μεσοπρόθεσμο, είτε από τον ευρύτερο Οδικό Χάρτη που παρουσιάσαμε προ μηνών, όλα αυτά είναι ουσιαστικά τα κομμάτια ενός παζλ, μιας συνολικής εικόνας. Κομμάτια που λείπουν και που εμείς συμπληρώνουμε και υλοποιούμε, για να αλλάξει η Ελλάδα, να γίνει ισχυρότερη, να φύγει από κηδεμονίες, να σταθεί στα δικά της πόδια, στις δικές της δυνάμεις και να μη βρεθεί ποτέ ξανά σε αυτή τη θέση.

Και αυτό είναι κατ’ εξοχήν έργο θετικό, ευεργετικό και προοδευτικό. Αυτή την προοπτική εμείς εγγυόμαστε. Εμείς συνεχίζουμε το μεγάλο μεταρρυθμιστικό μας έργο, εξηγούμε τις πολιτικές μας στους πολίτες και είμαστε περήφανοι γι’ αυτή τη δουλειά μας.

Και ξέρω ότι και αύριο και στο μέλλον, οι σημερινές μας αποφάσεις θα αποτελούν σημείο αναφοράς, σημείο καμπής στην ιστορία της χώρας μας, σε κάθε μεγάλο και μικρό ζήτημα.

Και είναι στα χέρια  μας, αυτή την παρακαταθήκη, να την κάνουμε όσο πιο σημαντική και ιστορική γίνεται για τον Ελληνικό λαό. Δεν είμαστε εκπρόσωποι μιας Δημόσιας Διοίκησης, είμαστε εκπρόσωποι του κάθε πολίτη και των ονείρων του.

Αλλαγές χρειάζεται η  πατρίδα μας και μεγάλες μεταρρυθμίσεις. Και αυτό κάνουμε. Ένα έργο δύσκολο στην εκτέλεσή του, όχι μόνο γιατί έχουμε απαρχαιωμένους δημόσιους θεσμούς και Δημόσια Διοίκηση, καθώς και γραφειοκρατία, αλλά βεβαίως επειδή υπάρχει και σημαντική αντίσταση.

Αντίσταση από όλες εκείνες  τις δυνάμεις, τις συντηρητικές δυνάμεις της κοινωνίας, γιατί αυτό είναι συντήρηση σήμερα, δηλαδή να μην θέλεις να αλλάξει τίποτα, ανεξάρτητα από το κόμμα που ψηφίζεις. Αυτοί προσπαθούν να μας κρατήσουν πίσω, ακριβώς επειδή βλέπουν τα αθέμιτα προνόμιά τους να χάνονται και με γοργούς ρυθμούς.

Η κοινωνία μας, όμως, είτε σιωπηρά, είτε φωναχτά, ζητά αλλαγές. Ξέρει ότι εμείς έχουμε την πρώτη ευθύνη, την οποία και αναλαμβάνουμε με θάρρος.

Έχουμε δεσμευτεί να υλοποιήσουμε ένα δύσκολο, αλλά λυτρωτικό  πρόγραμμα. Και η Ελλάδα θα τραβήξει μπροστά. Ξέρουμε πολλά παραδείγματα. Πέρυσι, τέτοια εποχή, ανοίγαμε το επάγγελμα των φορτηγών. Ο κλάδος τότε αντέδρασε, η χώρα αναστατώθηκε, για μεγάλο χρονικό διάστημα προκλήθηκαν σοβαρά προβλήματα στην οικονομία και τα νοικοκυριά. Όμως, τι θα γινόταν αν εμείς λιποψυχούσαμε και κάναμε πίσω;

Όσοι θίγονταν από την αλλαγή, θα κατάφερναν να κρατήσουν την οικονομία μας εγκλωβισμένη, με τιμές υψηλότερες, με τους νέους που θέλουν να κάνουν αυτή τη δουλειά, να μην μπορούν να μπουν σε αυτήν, να μην μπορούν να βρουν δουλειά και, τελικά, να κρατήσουν έναν τομέα, των Μεταφορών, καθηλωμένο, όπως ήταν παλιά.

Αυτό δεν θα βοηθούσε ούτε στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μας, που είναι για όλους ανεξαιρέτως το ζητούμενο σήμερα και, βέβαια, θα σήμαινε λιγότερες επενδύσεις, τελικά και πολύ λιγότερες δουλειές.

Όμως, προχωρήσαμε και το επάγγελμα άνοιξε, με αποτέλεσμα να βάλουμε ένα λιθαράκι για τη δημιουργία μιας άλλης οικονομίας, πιο ανταγωνιστικής, με μεγαλύτερες ευκαιρίες για όλους.

Και μπορεί κάποιοι λίγοι  να έκλειναν τους δρόμους για λίγες  μέρες, η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών, όμως, ήταν στο πλάι μας και με το δικό της τρόπο, μας έλεγε «προχωρήστε».

Αυτή είναι η δουλειά  μας, να φέρουμε σε πέρας όσο το δυνατόν πιο γρήγορα αυτές τις αλλαγές, μικρές ή μεγάλες, που έχει ανάγκη ο τόπος. Και μπορεί σήμερα να μην είναι αυτό το θέμα στο Υπουργικό Συμβούλιο, όμως, θέλω να κάνω και πάλι μια αναφορά σε μια μεγάλη αλλαγή, θεμελιώδη αλλαγή, που προωθούμε αυτές τις μέρες.

Τις αλλαγές στα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ μας. Πάμε σε μεγάλες, σε ιστορικές τομές εκεί. Όλοι ξέρουμε ότι και πάλι θα έχουμε αντιδράσεις, από όσους θεωρούν ότι είναι βολεμένοι με το σύστημα. Αλλά ξέρουμε ότι και αυτοί και όλοι μας, θα βγούμε πολύ καλύτεροι.

Είμαι βέβαιος ότι και εκεί, η μεγάλη πλειοψηφία του Ελληνικού λαού είναι κοντά μας, γιατί ξέρει, γιατί γνωρίζει, γιατί κάθε οικογένεια είχε παιδί που έγινε φοιτητής και ξέρει καλά τι συνέβαινε, τι συμβαίνει στα Πανεπιστήμια της χώρας μας. Γιατί, δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια, πολλοί νέοι μας, που βγήκαν στο εξωτερικό, διαπίστωσαν τις ποιοτικές διαφορές ανάμεσα στα καλά και διεθνώς αναγνωρισμένα Πανεπιστήμια του εξωτερικού και στα περισσότερα δικά μας ακαδημαϊκά Ιδρύματα.

Επειδή όμως η Ελλάδα μπορεί να αποκτήσει και αυτή μια εκπαίδευση ανάλογη με τις άλλες, τις καλύτερες χώρες στον τομέα αυτό – και το ξέρουμε όλοι καλά – εμείς προχωράμε σε αυτή τη μεγάλη αλλαγή. Αυτό πρέπει να είναι το πνεύμα μας.

Όσοι θεωρούν ότι  πρέπει να φοβόμαστε τις αλλαγές, γιατί έχουν πολιτικό κόστος, ίσως και συγκρούσεις, κάνουν λάθος. Γιατί σε τέτοιες αλλαγές, που κάναμε και κάνουμε, μας στήριξε η ελληνική κοινωνία. Γι’ αυτές μας επικροτεί. Αυτές είναι που δίνουν νόημα και αξία στην προσπάθεια και τις θυσίες που κάνουν οι πολίτες.

Οι συμπολίτες μας  περιμένουν αυτή τη δικαίωση από εμάς. Και εμείς, τους χρειαζόμαστε. Τους χρειαζόμαστε κοντά μας σε αυτή τη μεγάλη προσπάθεια. Κάνοντας καλά τη δουλειά μας στο διάστημα αυτό, το 2013 οι πολίτες, ακόμα και αυτοί που τώρα δεν είναι σε θέση να μας ακούσουν, γιατί βρίσκονται στην αιχμή της πίεσης που προκαλεί η κρίση, πιστεύω να αξιολογήσουν τα χρόνια αυτά με ωριμότητα και νηφαλιότητα.

Αγαπητοί συνάδελφοι, οι μεγάλες οικονομικές κρίσεις  γεννούν πάντα αισθήματα ανασφάλειας  στους πολίτες, κοινωνική αναταραχή, συγκρούσεις, οξείες πολιτικές αντιπαραθέσεις. Σ’ αυτές ακριβώς τις στιγμές, είναι ανάγκη περισσότερο από κάθε άλλη φορά, η πολιτική να καθοδηγεί την έξοδο από την κρίση, με συντεταγμένο δημοκρατικό τρόπο, διατηρώντας την κοινωνική συνοχή και εμπεδώνοντας τη βάσιμη προσδοκία ότι οι θυσίες των πολιτών και των απλών ανθρώπων έχουν χειροπιαστά αποτελέσματα.

Την ευθύνη αυτή, την έχει αναλάβει η Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Δεν αρκεί όμως αυτό. Την ίδια ευθύνη οφείλουν να αναλάβουν το σύνολο του πολιτικού κόσμου, οι παραγωγικές τάξεις, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και τα κινήματα των πολιτών.

Στη χώρα μας, τον τελευταίο καιρό, βιώνουμε φαινόμενα βίας ή απειλής βίας σε βάρος του πολιτικού συστήματος και των εκλεγμένων αντιπροσώπων του Ελληνικού λαού.

Αρκετές φορές, τα φαινόμενα βίας στρέφονται κατά απλών πολιτών και της περιουσίας τους. Το εκκολαπτήριο της βίας δεν είναι απλά η κρίση. Οι βιαιοπραγίες, οι επιθέσεις, οι λοιδορίες κατά Βουλευτών, πολιτικών κομμάτων ή ακόμα και πολιτών, παροτρύνονται και υποκινούνται από ακραίες πολιτικές ομάδες, από πρόσωπα που απεγνωσμένα αναζητούν προσωπικό πολιτικό ρόλο, αλλά και από ορισμένους διαμορφωτές της κοινής γνώμης που σιτίζονται από Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.

Όλοι, μα όλοι πρέπει να τεθούν προ των ευθυνών τους. Μια ευνομούμενη Πολιτεία δεν μπορεί να ανεχθεί «αυθόρμητη» ή οργανωμένη βία. Οφείλουν να κατανοήσουν όλοι ότι, επιθέσεις σε βάρος του Κοινοβουλίου, των Βουλευτών, αλλά και άλλων πολιτών, ακρωτηριάζουν τη Δημοκρατία και υπονομεύουν τις ατομικές ελευθερίες.

Δημιουργούν τις προϋποθέσεις για μεγαλύτερη ανομία, μεγαλύτερη ανασφάλεια, που πλήττει τελικά τον αδύναμο και την πορεία της χώρας. Και τελικά, θα βρίσκει το δίκιο του ο ισχυρός και μόνον; Θα δεσπόζει η αρχή: «η ισχύς της βίας»; Αυτή είναι βαρβαρότητα, δεν είναι Δημοκρατία.

Οφείλουμε όλοι να διδασκόμαστε από την ιστορία. Να θυμόμαστε ότι, όποτε στον τόπο μας καλλιεργήθηκε κλίμα ενάντια στο βασικό πυλώνα της Δημοκρατίας, δηλαδή όποτε καλλιεργήθηκε ο αντικοινοβουλευτισμός και η αμφισβήτηση των δημοκρατικών θεσμών, δεν άργησε και η αντιδημοκρατική εκτροπή.

Όσοι αναζητούν σωτήρες, μαγικές λύσεις και έξωθεν παρεμβάσεις, υπονομεύουν βασικά δικαιώματα του Ελληνικού λαού, αλλά και την πορεία του Ελληνικού λαού προς την πραγματική έξοδο από την κρίση, με τραγικά για τη χώρα εθνικά και κοινωνικά αποτελέσματα, με καταπάτηση των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Αποτελεί καθήκον όλων μας να προστατεύσουμε την κοινωνική συνοχή, την ειρήνη και τη δημοκρατική ομαλότητα. Ζητώ να διασφαλίσουμε όλοι μαζί, πολιτικοί, διανοούμενοι και πολίτες, την ανεμπόδιστη λειτουργία της Δημοκρατίας, την ελευθερία του δημόσιου λόγου και διαλόγου, την ευνομία και τη δικαιοσύνη – τελικά, την ελευθερία της κοινωνίας μας.

Η Πολιτεία έχει την ευθύνη της προστασίας της κοινωνίας. Αλλά η Δημοκρατία αποτελεί αγαθό, όχι μόνο θεσμικό και νομικό, αλλά και πολιτισμού. Αφορά στις σχέσεις μεταξύ κάθε πολίτη. Αφορά στο δικαίωμα να σεβόμαστε κάθε φωνή, όταν μιλάμε για ελευθερία έκφρασης, είτε είναι του ενός είτε του άλλου κόμματος, είτε φίλου είτε αντιπάλου.

Αυτός ο δημοκρατικός σεβασμός είναι μέρος ενός διαφορετικού δημοκρατικού πολιτισμού. Είναι βάση της Δημοκρατίας, που ο καθένας μας απαιτείται να περιφρουρήσει.

Δημοκρατικό δικαίωμα είναι  η ελευθερία όλων μας. Δεν είναι  η ελευθερία των φανατικών  να αυθαιρετούν σε βάρος συνανθρώπων και συμπολιτών τους. Δεν είναι δημοκρατικό δικαίωμα να κάνουν ό,τι θέλουν.

Θυμίζω μια ρήση: «είτε συμφωνώ, είτε διαφωνώ, υπερασπίζομαι το δικαίωμά σου να έχεις ελεύθερη άποψη».

Οι αποκλεισμοί, η βία, η προσπάθεια ιδεολογικής τρομοκρατίας, δεν έχουν θέση στη Δημοκρατία, ούτε σε δημόσιους χώρους, ούτε στα Πανεπιστήμια, ούτε στο κράτος, ούτε στις πλατείες, ούτε στις γειτονιές, ούτε στα Μέσα Ενημέρωσης.

Απευθύνω προσκλητήριο διαλόγου και ευθύνης προς όλους.

Η Κυβέρνηση θα ζητήσει αμέσως τη σύσταση Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής, προκειμένου να συζητηθούν και από κοινού να αποφασιστούν πολιτικές και μέτρα, στο πλαίσιο της υπάρχουσας νομοθεσίας, για την προστασία των θεσμών, τη διασφάλιση της ευνομίας, την καλύτερη οργάνωση των δημόσιων συναθροίσεων, τη λειτουργία της Αστυνομίας, με την εγγύηση της ασφάλειας και των δικαιωμάτων των πολιτών, τη συντεταγμένη λειτουργία του κράτους και της κοινωνίας, την ενίσχυση των δημοκρατικών μας θεσμών.

Ευχαριστώ πολύ.