Ομιλία και δευτερολογία Πρωθυπουργού, Γ. Α. Παπανδρέου, σε σύσκεψη με Εκπροσώπους Φορέων Αργολίδας, στο Ναύπλιο

Παρασκευή 20 Μαΐου 2011

Αγαπητοί φίλοι και φίλες, αγαπητέ κ. Περιφερειάρχη, αγαπητοί εκπρόσωποι των τοπικών και περιφερειακών φορέων της Αυτοδιοίκησης, είναι χαρά μου που βρίσκομαι εδώ, στο Ναύπλιο, σε μία από τις ομορφότερες πόλεις του τόπου μας και ιστορικές, βεβαίως, καθώς και σε αυτό το ιστορικό κτίριο, που έχει έναν ιδιαίτερο συμβολισμό, και εθνικό, και δημοκρατικό.

Έναν συμβολισμό που συνάδει και με τη σημερινή κρίση, αλλά και με την προσπάθεια που κάνει ο Ελληνικός λαός, για να μπορούμε να σταθούμε στα πόδια μας, με τις δικές μας, ελληνικές δυνάμεις, δίχως να χρειαζόμαστε δάνειες δυνάμεις. Είναι το εθνικό μας στοίχημα, να αξιοποιήσουμε ό,τι καλύτερο έχει αυτός ο τόπος - και έχει τόσα ο τόπος μας - για να μπορούμε να σταθούμε στα πόδια μας.

Είναι και ένας ναός της Δημοκρατίας, όμως. Και σήμερα, αυτή την κρίση την αντιμετωπίζουμε μέσα από τη διαβούλευση, μέσα από τη διαπραγμάτευση, μέσα από το δημοκρατικό διάλογο και, ελπίζω, με τη συμμετοχή όλων.

Σε αυτή την κρίσιμη περίοδο, όλοι γνωρίζετε πόσο σημαντική είναι η προσπάθεια που γίνεται από όλους. Δίνουμε μια μάχη εδώ και ενάμιση χρόνο, έναν αγώνα επιβίωσης από τη μία πλευρά, αλλά και έναν αγώνα αλλαγής της πατρίδας μας, από την άλλη.  

Είναι μια κρίση εσωτερική, κατ' αρχήν, δική μας, με άμεσα συμπτώματα τα λεγόμενα «δημοσιονομικά στοιχεία». Δηλαδή, πολύ απλά, ένα υπέρογκο χρέος, αλλά και ένα τεράστιο έλλειμμα κάθε χρόνο, το οποίο βεβαίως, το 2009, έφτασε στο 15,5% του ΑΕΠ, πάνω από 30 δις δηλαδή και το οποίο προστίθεται κάθε χρόνο στο χρέος.

Αυτή είναι η κρίση που κληθήκαμε να διαχειριστούμε. Βρεθήκαμε, όμως, και σε ένα πολύ δυσμενές διεθνές περιβάλλον, με μεγάλο φόβο από τις αγορές, με ψυχολογία αρνητική, ακόμα και με κερδοσκοπία απέναντι στη χώρα μας, την οποία και ζούμε.

Βεβαίως, τα προβλήματα είναι βαθύτερα, δεν είναι το χρέος και το έλλειμμα. Αυτά είναι συμπτώματα βαθύτερων προβλημάτων, που όλα είναι σε έξαρση αυτή την εποχή.

Εγώ όμως βρίσκομαι εδώ κοντά σας, για να σας πω ότι είμαι πεπεισμένος, όχι μόνο ότι θα πετύχουμε, αλλά και ότι κάνουμε καθημερινά αυτή την κρίση ευκαιρία. Ευκαιρία, πρώτα απ' όλα, για να αναγνωρίσουμε εμείς οι ίδιοι ποια ήταν τα μειονεκτήματά μας, τα μειονεκτήματα αυτού του συστήματος, αυτών των λειτουργιών μας, τα κακώς κείμενα του παρελθόντος, οι αγκυλώσεις, αυτά που μας οδήγησαν στο χείλος του γκρεμού, σε ένα μοντέλο άναρχης ανάπτυξης, όχι βιώσιμης, αλλά με δανεικά, που βεβαίως βοήθησαν να αναπτυχθούν οι πελατειακές σχέσεις, η διαφθορά και οι αντιδραστικές νοοτροπίες.

Και αυτή την κρίση, θα την κάνουμε ευκαιρία για να δημιουργήσουμε μαζί μια νέα Ελλάδα, με μία οικονομία καινοτόμο. Δόξα τω Θεώ, έχουμε μυαλά, έχουμε νέους ανθρώπους με τεράστια παιδεία. Είναι η νέα γενιά, που είναι η πιο μορφωμένη από την αρχή της ιστορίας της νεότερης Ελλάδας. Μια οικονομία καινοτόμο, βιώσιμη, που να είναι εξωστρεφής και ανταγωνιστική.

Μια οικονομία, που θα στραφεί βέβαια στην πράσινη ανάπτυξη και την υγιή επιχειρηματικότητα, με αποτέλεσμα τη δημιουργία θέσεων εργασίας και, θα έλεγα, καλών θέσεων εργασίας για όλους. Και ξέρουμε ότι ο τόπος μας έχει τεράστιες δυνατότητες.

Αυτό που θέλω να τονίσω ξεκινώντας, είναι ότι η μάχη βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Είμαστε μπροστά σε μια μάχη και τη δίνουμε καθημερινά. Και δεν πρόκειται να κάνουμε πίσω, ούτε εγώ, ούτε κανένας σε αυτή την Κυβέρνηση. Οτιδήποτε κι αν πρέπει να κάνουμε, θα το κάνουμε για να σταθεί η Ελλάδα στα πόδια της, που είναι και προϋπόθεση για να χτίσουμε μια καλύτερη χώρα, μια καλύτερη πατρίδα.

Ξέρω ότι όλοι αγωνιάτε. Ξέρω και ότι όλοι καταβάλλετε προσπάθεια. Και δεν εννοώ μόνο τους φορείς, τους χώρους που εκπροσωπείτε, αλλά και τον κάθε πολίτη ξεχωριστά. Ξέρω όμως και κάτι άλλο, ότι αξίζει να κάνουμε αυτό τον αγώνα, αυτό τον αγώνα που πραγματικά αισθάνομαι ότι τον δίνουμε μαζί, πέρα και μακριά από κάθε κομματική ή άλλη ταυτότητα.

Είμαστε όλοι εδώ, σε μια κοινή προσπάθεια του Ελληνισμού και δίνουμε μαζί αυτή τη μάχη. Και βέβαια, είναι ένα πρόγραμμα ετών αυτό που έχουμε μπροστά μας και είμαστε μόνο στο πρώτο έτος, ένα δύσκολο έτος, ίσως το δυσκολότερο, παρότι δεν θα είναι εύκολα ούτε τα επόμενα χρόνια, σε ό,τι αφορά τις αλλαγές που πρέπει να κάνουμε.

Αλλά ήδη από τώρα, φαίνονται τα πρώτα αποτελέσματα. Χωρίς να λέω ή να ισχυρίζομαι, σε καμία περίπτωση, ότι έφυγε η κρίση. Αυτό που μπορώ να πω με βεβαιότητα, όμως, είναι ότι αυτή η εθνική προσπάθεια που κάνουμε μαζί, αυτό που κάνουμε, δουλεύοντας μαζί, έχει ήδη αποτελέσματα. Μέσα σε ένα χρόνο, μειώσαμε το έλλειμμα της πατρίδας μας κατά 5 μονάδες.

Θα μου πείτε, «τι σημαίνει αυτό, στατιστικές είναι αυτές». Πρώτα απ' όλα, δεν το έχει κάνει καμία άλλη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στην Ευρωζώνη, μέσα σε ένα χρόνο. Αυτό αναγνωρίζεται από όλους και είναι ένα μεγάλο επίτευγμα. Ήταν μια δύσκολη θυσία που έκανε ο Ελληνικός λαός, να μειώσει το έλλειμμα τόσο γρήγορα.

Δεν έχει φτάσει στο 3% που θέλουμε, πράγμα που σημαίνει ότι έχουμε ακόμα δουλειά μπροστά μας. Έχει σημασία, όμως, γιατί είναι η απόδειξη ότι όταν θέλουμε μπορούμε. Βέβαια, το έλλειμμα είναι η αιτία διόγκωσης του χρέους, είναι ο λόγος για τον οποίο οι αγορές διατυπώνουν επιφυλάξεις, για το αν μπορούμε ή όχι να ανταποκριθούμε, αλλά είναι και ο λόγος για τον οποίο είμαστε αναγκασμένοι να ζητήσουμε βοήθεια από τους εταίρους μας, δηλαδή να εξαρτιόμαστε από τη βοήθειά τους, από τα δανεικά τους. Έχουμε ζητήσει τα δανεικά τους.

Και βέβαια, θέλω και εδώ να πω, ότι αυτά τα δανεικά θα τα επιστρέψουμε. Γιατί το ακούω πολλές φορές και δεν αισθάνομαι καθόλου καλά, όταν με ρωτούν δημοσιογράφοι ή και απλοί πολίτες σε άλλες χώρες που επισκέπτομαι: «μα εσείς, οι Έλληνες, θα μας επιστρέψετε τα λεφτά μας;». Διότι τα λεφτά των φορολογουμένων της Ευρώπης, της Ευρωζώνης, έχουμε ως δανεικά, για να μπορούμε αυτή τη στιγμή να σταθούμε σ' αυτή την κρίση.

Και βέβαια, τους απαντώ «ναι». Όμως, αυτό το ερώτημα θίγει την περηφάνια μας, θα έλεγα, θίγει ακόμα και τις δυνατότητες αυτής της χώρας, γιατί ξέρουμε πολύ καλά ότι αυτή η χώρα μπορεί να είναι παραγωγική. Και αυτός είναι ένας ακόμα λόγος για να συνεχίσουμε την προσπάθεια, ώστε να έχουμε πια πλεονάσματα, να αυξήσουμε το ΑΕΠ, δηλαδή να υπάρχει ανάπτυξη, να μπορούμε εμείς να διαχειριστούμε το χρέος μας - και όχι άλλοι - και να αποκαταστήσουμε μια και καλή την αξιοπιστία μας διεθνώς, αλλά βεβαίως και απέναντι στον Ελληνικό λαό.

Μπορούμε αυτά να τα κάνουμε. Πριν από λίγες μέρες, η Ανεξάρτητη πια Στατιστική Αρχή ανακοίνωσε και επισήμως την πρόβλεψη για μεγέθυνση του ΑΕΠ της χώρας μας κατά 0,8% για το γ' τρίμηνο του 2011. Και στο α' τρίμηνο, έχουμε ήδη ένα θετικό σημάδι. Η Eurostat λέει ότι το 2012 θα επιστρέψει η Ελλάδα σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης.

Αυτά δεν είναι για να θριαμβολογούμε. Πρέπει να δούμε τα αποτελέσματα, να εγγυηθούμε τα αποτελέσματα. Αλλά αυτά δείχνουν ότι είμαστε σ' ένα σωστό δρόμο. Ο τουρισμός, η ναυτιλία, οι εξαγωγές, οι εξαγωγές και των αγροτικών μας προϊόντων, δείχνουν φέτος να ανακάμπτουν. Είναι κρίσιμο, λοιπόν, να καταλάβουμε ότι η προσπάθεια που κάνει σήμερα η Ελλάδα είναι δύσκολη, αλλά θέλει συνέχεια.

Απαιτεί θυσίες, θέλει όμως υπομονή και επιμονή. Η επιτυχία είναι μπροστά μας. Αξίζει να δώσουμε αυτή τη μάχη, που βεβαίως υπηρετεί και ο κάθε Έλληνας. Και αυτό είναι για εμάς το νόημα της εθνικής συσστράτευσης. Μπορούμε μαζί να καταφέρουμε πάρα πολλά.

Και αυτή η συσστράτευση δεν αφορά μόνο στα πολιτικά κόμματα, βεβαίως και στα πολιτικά κόμματα, προφανώς, αφορά όμως και σε κάθε δημιουργική δύναμη της χώρας. Στην Αυτοδιοίκηση, στην υγιή επιχειρηματικότητα, στον κάθε πολίτη που πρέπει να απαιτήσει τα πράγματα να γίνονται πια διαφορετικά, με μια διαφορετική συμπεριφορά και νοοτροπία.

Και αυτό είναι χρέος όλων μας απέναντι στην πατρίδα, ό,τι κι αν ψηφίζουμε. Είναι καθολική, θα έλεγα, απαίτηση της συντριπτικής πλειοψηφίας των πολιτών, να δώσουμε αυτή τη μάχη και να αλλάξουμε τη χώρα, ώστε να μην επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος, αλλά και να είμαστε πολύ ειλικρινείς για το πού πάμε.

Η χρονιά που περάσαμε, όπως είπα, ήταν μια χρονιά δύσκολη, πρωτοφανής. Όχι μόνο λόγω της δοκιμασίας, αλλά και επειδή δείξαμε ότι μπορούμε να αλλάξουμε. Προωθήσαμε μεγάλες μεταρρυθμίσεις, σε πείσμα όσων προσπαθούσαν να πείσουν ότι δεν θα τα καταφέρουμε. Και πολλοί έλεγαν, «μα δεν θα τα καταφέρετε, δεν μπορείτε, η Ελλάδα δεν μπορεί, οι Έλληνες δεν μπορούν, στο DNA σας έχετε το ¨άλφα¨ ή το ¨βήτα¨ αρνητικό» - τα διαβάζαμε.

Και όμως, έχουμε ένα πρωτοφανές πρόγραμμα μεγάλων μεταρρυθμίσεων. Οπωσδήποτε, μία από τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις είναι αυτή της Αυτοδιοίκησης, της Περιφέρειας, όπως λέγαμε προηγουμένως και με τον κ. Τατούλη, αλλά είναι και μια πολύ σημαντική αναπτυξιακή προσπάθεια, διότι η Περιφέρεια θα απελευθερώσει δυνάμεις, καθώς μεταφέρονται όλο και περισσότερες αρμοδιότητες και δυνατότητες στην τοπική και περιφερειακή κοινωνία.

Εσείς ξέρετε πολύ καλύτερα τα ζητήματα και τα προβλήματα. Και όσο έχετε εσείς τις δυνατότητες να παίρνετε αποφάσεις, τόσο θα φεύγουμε από τις γραφειοκρατίες, από τις παρεμβάσεις του κάθε παράγοντα, από τα συμφέροντα του καθενός, και θα κοιτάτε εσείς πια το συλλογικό συμφέρον της Περιφέρειας. Βεβαίως, πάντα με τη στήριξη του κεντρικού κράτους. Αλλά είναι άλλο η στήριξη και άλλο η χειραγώγηση, η παρέμβαση και η πελατειακή εξάρτηση.

 Έχουμε καταφέρει να διασφαλίσουμε μέσα σ' ένα χρόνο τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, με θυσίες βεβαίως. Αλλά είναι μια ιστορική μεταρρύθμιση, που πέρασε το προηγούμενο καλοκαίρι. Διότι αν δεν είχε περάσει αυτή η μεταρρύθμιση, δεν θα είχαμε εξασφαλίσει στη νέα γενιά και στις επόμενες γενιές τις συντάξεις. Τώρα, είναι εξασφαλισμένες.

Έχουμε κινηθεί αποτελεσματικά στον τομέα του τουρισμού, όπως π.χ. με την απελευθέρωση της κρουαζιέρας. Έχουμε την απελευθέρωση των οδικών μεταφορών, το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων, που θα ανοίξει δυνατότητες για τη νέα γενιά, καθώς και την κατάργηση και συγχώνευση δεκάδων δημόσιων φορέων, που βεβαίως αυτό πρέπει να συνεχιστεί.

Όλα αυτά δημιουργούν και ανάσες για την ανάπτυξη. Έχουμε επίσης το «fast track» για τις μεγάλες επενδύσεις, που βεβαίως χρειάζεται να εφαρμοστεί και σε μικρότερη κλίμακα, για τον κάθε επιχειρηματία. Ήδη, λόγω του μητρώου που έχει δημιουργηθεί, και συνεργαστήκαμε γι' αυτό με το Επιμελητήριο, υπάρχει η δυνατότητα ίδρυσης μιας επιχείρησης σε μία ημέρα, όταν χρειάζονταν 30 και πλέον ημέρες πριν.

Επιπλέον, η αλλαγή του φορολογικού συστήματος, για να είναι κατ' αρχήν πιο δίκαιο, αλλά και πιο διαφανές, όπως και η απελευθέρωση της παροχής υπηρεσιών από τις αγκυλώσεις του παρελθόντος.

Για πρώτη φορά, έχουμε ένα πρόγραμμα - και αυτό είναι πρωτοπόρο, θα έλεγα, και στην Ευρωπαϊκή Ένωση - για τη «Διαύγεια», όπου ξέρει πια ο Ελληνικός λαός πού πάνε τα χρήματά του. Έχει γίνει ένα αποφασιστικό βήμα για την αξιοπιστία της διαχείρισης των χρημάτων, αλλά και για την καταπολέμηση της διαφθοράς.

Κάθε δαπάνη, κάθε πρόσληψη, κάθε απόφαση, είναι ελεύθερα προσβάσιμες από όλους τους πολίτες στο διαδίκτυο. Έχουμε ένα αντικειμενικό σύστημα προαγωγών στο Δημόσιο, καθώς και την αλλαγή του Πειθαρχικού Κώδικα για τους δημόσιους υπαλλήλους.

Έχουμε την ηλεκτρονική συνταγογράφηση, που προχωράει γοργά και επεκτείνεται σε όλα τα Ταμεία, αλλά και το πρόγραμμα ηλεκτρονικών προμηθειών στο Δημόσιο, πάλι για να χτυπήσουμε τη διαφθορά και τη σπατάλη, διότι πράγματι εκεί υπήρχαν λεφτά και αυτά τα λεφτά εξοικονομούμε, για να στηρίξουμε τις δημόσιες πολιτικές μας.

Αυτά, φίλες και φίλοι, αποτελούν μόνο μερικές ενδεικτικές αναφορές σε ένα τεράστιο έργο που συντελέστηκε τον τελευταίο χρόνο και συνεχίζει να συντελείται. Έχουμε ακόμα πολλά να κάνουμε, αλλά σκεφτείτε πόσα έγιναν σε ένα χρόνο και υπό ποιες συνθήκες έγιναν. Και αναρωτηθείτε αν, στο παρελθόν, υπήρξε άλλη περίοδος, όπου η χώρα μας, σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα, προχώρησε σε τόσες μεταρρυθμίσεις, έχοντας παράλληλα να αντιμετωπίσει μια κρίση ακραίων συνθηκών και καταστάσεων και μια μάχη, όχι μόνο μέσα στη χώρα μας, αλλά και στην Ευρώπη, θα έλεγα και παγκοσμίως.

Δεν θέλω να ευλογώ «τα γένια» της Κυβέρνησης, διότι αυτός ο αγώνας έγινε από κάθε πολίτη, αλλά θέλω να πω ότι εμείς συνεχίζουμε τον αγώνα και ασκούμε πολιτική με έναν πολύ διαφορετικό τρόπο. Δίνοντας ένα νέο παράδειγμα και στο υπόλοιπο πολιτικό σύστημα που, σε ένα μεγάλο μέρος του, εξακολουθεί να σκέφτεται και να μιλάει σαν να βρισκόμαστε στο ΄80, στο ΄90 ή ακόμα στο 2004 ή και το 2008.

Έχουν αλλάξει οι συνθήκες και εμείς πρέπει μαζί να αλλάξουμε τις δικές μας πρακτικές και νοοτροπίες, χωρίς να χάσουμε βεβαίως το στόχο, που είναι μια πορεία αλλαγής - και αυτό είναι και το πατριωτικό μας καθήκον.

Αυτά κάναμε τους τελευταίους 19 μήνες, μιλώντας με απόλυτη ειλικρίνεια και υπευθυνότητα απέναντι στους Έλληνες πολίτες. Πολλές φορές, λέμε πράγματα που είναι δύσκολα, που είναι σκληρά, αλλά το κάνουμε ακριβώς γιατί πρέπει να τα διορθώσουμε. Βάζουμε τα χέρια μας, πολλές φορές, ακόμα και στη φωτιά. Όμως, πρέπει να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα, αντί να τα θάβουμε κάτω από το χαλί. Είναι μια πρακτική, που δυστυχώς ακολουθήθηκε για πολλά χρόνια στην πατρίδα μας, για δεκαετίες.

Έχουμε μπροστά μας ένα μεγάλο έργο, όμως, και σε άλλους τομείς. Στο χώρο της Παιδείας, πολύ σύντομα, θα φέρουμε νομοσχέδιο για την ανώτατη εκπαίδευση. Χρειάζεται μεγάλη αλλαγή και τομή εκεί. Δεν μπορεί η χώρα μας να έχει μία από τις καλύτερες αναλογίες καθηγητών-φοιτητών, αλλά και τα περισσότερα Πανεπιστήμια, αναλογικά με πολλές άλλες χώρες και, όμως, να βρισκόμαστε πολύ χαμηλά στη διεθνή κατάταξη - όχι μόνο στην Ευρώπη, όπου είμαστε νομίζω τελευταίοι.

Στην Υγεία, το γνωρίζετε πολύ καλά, χρειάζονται μεγάλες αλλαγές. Στην Πολεοδομία, στο θέμα της Δικαιοσύνης, στη γραφειοκρατία του ίδιου του κεντρικού κράτους. Παίρνουμε αποφάσεις, πολλές φορές, κόντρα στο ρεύμα, κόντρα στις εύκολες υποσχέσεις, τις μαγικές λύσεις ή την καλλιέργεια του φόβου. Με δυσκολία, αλλά και με θάρρος προχωράμε μπροστά. Και να είστε βέβαιοι ότι έτσι θα συνεχίσουμε να αλλάζουμε την πατρίδα.

Γνωρίζω επίσης πολύ καλά ότι, ο τόπος σας, όπως και όλες οι πόλεις της Ελλάδας, δοκιμάζεται. Είμαστε στη σφοδρότερη οικονομική κρίση στη μεταπολεμική ιστορία της χώρας μας. Παράλληλα, όμως, μια περιοχή όπως η δική σας, ολόκληρη η Αργολίδα και, βέβαια, ολόκληρη η Πελοπόννησος, μπορεί να αποτελέσει το  παράδειγμα για το πώς κάνουμε την κρίση ευκαιρία. Το λέω αυτό, διότι το ξέρετε κι εσείς, έχετε πλήρη επίγνωση του πλούτου που έχετε στα χέρια σας.

Και όπως λέω κάθε φορά όπου πηγαίνω, έτσι και σήμερα εδώ, θέλω να πω σε εσάς ότι, όσο σημαντική κι αν είναι η προσπάθεια που κάνουμε κεντρικά για να αλλάξουμε τη χώρα, τόσο σημαντική είναι και η αντίστοιχη προσπάθεια που κάνει ο καθένας ξεχωριστά στο δικό του τόπο, ο κάθε Δήμος, η κάθε Περιφέρεια, ο κάθε φορέας, καθώς μετά τον «Καλλικράτη» υπάρχουν πια πολλές αρμοδιότητες και ευκαιρίες. Μπορούμε πια να παρακάμψουμε γραφειοκρατίες και καθυστερήσεις, για να αξιοποιήσετε τη γνώση που εσείς έχετε και τις προτεραιότητες που εσείς θέτετε για την περιοχή σας. Και έτσι πρέπει να συνεχίσουμε τη δουλειά μαζί και μαζί θα πετύχουμε.

Για παράδειγμα, τι λείπει από την Αργολίδα, για να κάνει το άλμα στο μέλλον; Αυτό θα συζητήσουμε και δεν θέλω να μπω σε όλα τα τοπικά θέματα, διότι είναι θέματα που εσείς θα αναδείξετε και θα ανταλλάξουμε απόψεις.

Θέλω όμως να πω ότι, υπάρχει ένα φυσικό περιβάλλον εκπληκτικό και ιστορικό, καθώς και ένα αρχαιολογικό περιβάλλον, με πλούτο εθνικής, θα έλεγα, και παγκόσμιας σημασίας.

Επισκέφθηκα πριν από λίγο το Αρχαιολογικό Μουσείο, δίπλα στο Βυζαντινό. Γίνεται και εκεί μια μεγάλη προσπάθεια. Και δεν είναι απλώς τα άψυχα αντικείμενα που έχουν αξία. Αυτές είναι μαρτυρίες του διαχρονικού μας πολιτισμού, του πολιτισμού του δικού μας και της ανθρωπότητας. Είναι πηγές μάθησης για όλους μας, διαρκείς πηγές μάθησης, για να μαθαίνουμε για τις δυσκολίες, τις περιπέτειες και τις επιτυχίες του Ελληνισμού, όπως βεβαίως και για την ανάπτυξη ιδεών, όπως αυτή της Δημοκρατίας.

Στον αγροτικό τομέα, έχετε εκτάσεις που καλλιεργούνται και θα μπορούσατε να πρωταγωνιστήσετε, όχι μόνο εντός της χώρας, αλλά και εκτός, με εξαγωγές, με προώθηση και σύγχρονο management, εφόσον βρείτε τις μεθόδους - και μπορούμε να τις βρούμε και μαζί - ώστε να βελτιωθεί η παραγωγή.

Αυτό που θέλουμε είναι να χτίσουμε την Ελλάδα της ποιότητας παντού. Η λέξη «Ελλάδα», να είναι ταυτισμένη με ποιότητα, στον τουρισμό, στα αγροτικά μας προϊόντα, στα βιομηχανικά μας προϊόντα, στις υπηρεσίες μας και, βέβαια, στον πολιτισμό.

Μην φανταστείτε ότι δεν γνωρίζουμε τα προβλήματα και τις αγκυλώσεις. Γι' αυτό είμαστε εδώ, με το κλιμάκιο των Υπουργών και των Γενικών Γραμματέων. Εμείς, από την πλευρά μας, θα κάνουμε ό,τι μπορούμε, με πολλά προβλήματα και με μια Δημόσια Διοίκηση που, πραγματικά, για πολλά χρόνια είχε μάθει αλλιώς.

Υπάρχουν προβλήματα, επίσης, όπως αυτά των υποδομών, αλλά πρέπει να εισάγουμε και στην Αργολίδα και σε ολόκληρη την Πελοπόννησο μια νέα λογική ανάπτυξης. Υπάρχει, για παράδειγμα, εδώ και χρόνια, το γνωστό πρόβλημα στην περιοχή με τον Ανάβαλο, που μπορεί να δώσει όμως λύση στην ανεπάρκεια νερού. Και έχω δει από τις στατιστικές ότι τα νοικοκυριά στην περιοχή μπορεί να πληρώνουν από 800 μέχρι και 1.200 ευρώ το χρόνο για την κατανάλωση νερού.

Και καταλαβαίνετε, πρώτα απ' όλα, τη σημασία που έχει το πολύτιμο αγαθό που λέγεται «νερό», αλλά και τη σημασία της διαχείρισης αυτού του πλούτου που υπάρχει. Πλούτος υπάρχει. Το θέμα είναι η σωστή διαχείριση. Είναι ζωτικής σημασίας και ήδη έχουμε προχωρήσει πολύ και, όπως ξέρετε, έγιναν όλες οι απαραίτητες ενέργειες, για να ξεκινήσει το ταχύτερο δυνατό αυτό το πολύ μεγάλο έργο.

Το βασικότερο όλων, όμως, είναι εσείς οι ίδιοι, οι φορείς της περιοχής και οι επιχειρήσεις, να εκμεταλλευτείτε τα εργαλεία που αυτή τη στιγμή δημιουργούνται. Ήδη, στο νομό Αργολίδας, έχουν επιδοτηθεί 80 επενδυτικά σχέδια και δημιουργήθηκαν με αυτά 600 θέσεις εργασίας, ενώ θα προκηρυχθούν από το ΕΣΠΑ χρηματοδοτήσεις ύψους 30 εκατ. ευρώ, που θα ενισχύσουν μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, καθώς και 10 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση συστάδων επιχειρήσεων, τα «clusters» τα λεγόμενα, που μπορούν να συνεργαστούν μεταξύ τους, για να βελτιώσουν το προϊόν και για να προωθήσουν προϊόντα πιο σύνθετα. Επίσης, θα διατεθούν άλλα 20 εκατ. ευρώ για έργα αστικής ανάπτυξης στην Περιφέρεια Πελοποννήσου.

Για όλα αυτά, τα Υπουργεία είναι σε συνεννόηση με την Περιφέρεια, ώστε να πετύχουμε τον καλύτερο συντονισμό, συνεργασία και αποτέλεσμα. Όταν λέω «αξιοποιήστε τα εργαλεία που σας δίνουμε», δεν εννοώ μόνο τα χρηματοδοτικά προγράμματα. Υπάρχουν και οι ευκαιρίες που δημιουργούνται, μέσα από πολλές άλλες δράσεις.

Στον τομέα του τουρισμού, της φιλοξενίας για παράδειγμα, της ανάδειξης και της εξωστρέφειας της περιοχής, υλοποιούνται σημαντικά έργα, που αναδεικνύουν την ιστορία και τον πολιτισμό της Αργολίδας. Η Ακροναυπλία, η αναστήλωση και η οχύρωση των Μυκηνών, η ανάδειξη της Επιδαύρου, η αναβάθμιση του Μουσείου του Άργους, όλα αυτά είναι ένας πλούτος που έχουμε γύρω μας και, πολλές φορές, δεν κατανοούμε πόσο σημαντικός είναι, παρά μόνο όταν έρχονται ξένοι ή όταν βλέπουμε πώς αυτοί αντιμετωπίζουν τον πλούτο που έχουμε.

Είχε πάει πρόσφατα ο Υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού στην Κρήτη, στην περιοχή Λασιθίου, όπου υπάρχει ένα νησάκι, το οποίο ήταν εγκαταλειμμένο. Δεν υπήρχε κανένα τουριστικό ενδιαφέρον μέχρι πρότινος και, όμως, έχει γίνει πια επίκεντρο ενδιαφέροντος διεθνώς. Είναι η Σπιναλόγκα. Δηλαδή, βλέπουμε πώς ένας μύθος, μια ιστορία, μια ιστορία ζωής, γίνεται το επίκεντρο τουριστικής ανάπτυξης.

Πόσο μάλλον εδώ, σ' αυτή την περιοχή, που έχει τέτοιο πλούτο  και μπορεί να γίνει ένα τέτοιο επίκεντρο. Και ξέρω τις δυνατότητες, έρχομαι τακτικά εδώ, στην ευρύτερη περιοχή, αλλά ξέρω και ότι δεν έχουν αξιοποιηθεί όσο θα έπρεπε. Άρα, λοιπόν, αυτό είναι ένα από τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής μας.

Η αγροτική παραγωγή: εντάχθηκε η αργολική πεδιάδα στο πρόγραμμα προστασίας από τη νιτρο-ρύπανση, κάτι πολύ σημαντικό και για τον ίδιο τον αγρότη, βεβαίως, και για τους κατοίκους της περιοχής, αλλά και για το προϊόν, το οποίο θα είναι καλύτερο.

Να φέρω και ένα παράδειγμα αυτής της ανάπτυξης. Ενημερώθηκα ότι περίπου χίλιοι βιοκαλλιεργητές υπάρχουν εδώ στην περιοχή, που συμβάλλουν και άμεσα και έμμεσα, όχι μόνο στην προστασία του περιβάλλοντος και στην περιβαλλοντική ισορροπία, αλλά και στην αύξηση της ποιότητας και της αξίας των προϊόντων μας. Γιατί αύξηση της ποιότητας, σημαίνει και αύξηση της αξίας. Και η πρόσβαση στις διεθνείς αγορές γίνεται πιο σημαντική, διότι η ποιότητα θα είναι όλο και περισσότερο το ζητούμενο.

Όλα αυτά γνωρίζω ότι θέλουν σχεδιασμό, ενημέρωση και, ακόμα περισσότερο, θα έλεγα, συνεργασία. Ο καθένας με τις δυνατότητές του, με τις προσπάθειές του, αλλάζοντας όμως και νοοτροπίες. Γιατί η αίσθηση, νομίζω, που πολλοί είχαν και ακόμα έχουν, είναι ότι η προσπάθεια στην Ελλάδα είναι μια προσπάθεια του καθενός, ατομική, ότι είναι μόνος του μπροστά στα εμπόδια του κράτους και ότι το κράτος, αντί να βοηθήσει, του δημιουργεί προβλήματα. Αυτό ακριβώς θέλουμε να αλλάξουμε.

Η συνεργασία πρέπει να είναι διαφορετική, πρέπει να αξιοποιήσουμε τις δυνάμεις μας από κοινού και έτσι να πολλαπλασιαστούν τα αποτελέσματα. Και πλέον, το κράτος, αντί να παρεμβαίνει και να δημιουργεί εξαρτήσεις, να στηρίζει αυτές τις προσπάθειες, αυτή την πρωτοβουλία. Αντί να είναι απέναντι, να είναι σύμμαχος του πολίτη.

Είναι αλλαγή νοοτροπίας. Είναι μια διαφορετική αντίληψη. Αλλά ακριβώς αυτή είναι και η πρόκλησή μας. Η πρόκλησή μας είναι να κάνουμε την Πολιτεία αξιόπιστη, γιατί σήμερα ο πολίτης δεν την αισθάνεται ακόμα αξιόπιστη. Να την αισθάνεται δική του. Να αισθάνεται ότι η χώρα του, η Ελλάδα, του ανήκει, ότι δεν είναι ξένος στον τόπο του. Διότι αυτό δημιουργούσε ένα κράτος, το οποίο δυστυχώς ήταν πελατειακό, συγκεντρωτικό και σπάταλο.

Βέβαια, γνωρίζω ότι για πολλά από τα θέματα της περιοχής υπάρχουν και αντιδράσεις - για τα νοσοκομεία και την ενδεχόμενη συνένωσή τους, τις ιχθυοκαλλιέργειες, την περιοχή της Καραθώνας. Αλλά υπάρχει και διάλογος και διαβουλεύσεις Γι' αυτό είμαι εδώ. Δεν είμαστε εδώ απλώς για να πούμε τα θετικά και πού έχουμε κάνει πρόοδο, αλλά και για να βοηθήσουμε, να συμβάλουμε και, πρώτα απ' όλα, για να δούμε ποια είναι τα προβλήματα.

Μερικά από αυτά είναι αρμοδιότητα και της Αυτοδιοίκησης να τα λύσει, όμως, κολλάνε σε Υπουργεία. Αυτά αποτελούν και παραδείγματα ευρύτερων προβλημάτων, που έχουν σε όλες τις Περιφέρειες, για τα οποία χρειάζονται τομές και νομοθετικές αλλαγές.

Θέλουμε να συζητήσουμε εξαντλητικά και να βρούμε τις καλύτερες δυνατές λύσεις, όπως π.χ. για το θέμα των νοσοκομείων. Είναι αυτονόητο ότι ο καθένας θα ήθελε να έχει δίπλα του υπηρεσίες υγείας. Το θέμα είναι πώς μπορούμε να έχουμε τις καλύτερες υπηρεσίες, να έχουμε πρόσβαση σε αυτές και να είναι και απαιτητικές, με την έννοια ότι εξυπηρετούν τις πραγματικές ανάγκες της περιοχής.

Και αυτή πρέπει να είναι η επιλογή, διότι μπορεί να σκορπίσει κανείς υπηρεσίες παντού, χωρίς όμως αυτές να έχουν βάθος, εξειδίκευση ή όλες τις δυνατότητες - δηλαδή, το πόσους γιατρούς έχουμε, πόσα κρεβάτια, τι μας λείπει, ποιες υποδομές.

Έχει νόημα να μην αλλάξει τίποτα και να εξακολουθεί η Αργολίδα να μην έχει Παιδιατρική Κλινική ή Επείγοντα ή Μονάδα Αυξημένης Φροντίδας; Άρα, λοιπόν, εδώ είναι το ερώτημα. Η συγχώνευση θα δώσει τέτοιες δυνατότητες, θα αναβαθμίσει την ποιότητα και οι πολίτες θα έχουν πρόσβαση και σε νέες υπηρεσίες.

Βέβαια, δεν θέλω να προκαταλάβω κανέναν με το θέμα αυτό, αλλά το φέρνω ως παράδειγμα, για να δούμε πόσο σύνθετα είναι πολλές φορές τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε και πώς, μέσα από τη διαβούλευση, πρέπει να τα λύνουμε.

Νομίζω, όμως, ότι μίλησα αρκετά κ. Περιφερειάρχη και Προεδρεύοντα της συνάντησής μας. Πάρτε εσείς το λόγο. Εμείς είμαστε εδώ για να σας ακούσουμε και, βεβαίως, για να συζητήσουμε τα δικά σας θέματα. Καλή μας συνέχεια. Ευχαριστώ πάρα πολύ.

Δευτερολογία Πρωθυπουργού Γιώργου Α. Παπανδρέου Σε σύσκεψη με εκπροσώπους φορέων Αργολίδας στο Ναύπλιο

Η συζήτηση είναι πάντα χρήσιμη, τουλάχιστον για εμάς, που μπορεί να θεωρούμε ότι ξέρουμε τα προβλήματα, όμως, κάθε φορά μαθαίνουμε και κάτι καινούργιο για κάθε τόπο, αλλά και για τις δυσκολίες ή και τις δυνατότητες που έχει, καθώς και πώς μπορούμε να στηρίξουμε τη δημιουργική ανάπτυξη της χώρας μας.

Αυτή η ανοιχτή διαβούλευση είναι σημαντική, πρώτα απ' όλα, για να στηρίξουμε το νέο θεσμό του «Καλλικράτη» και όλες τις καινούργιες δομές που δημιουργούνται, που είναι στην αρχή, όπως πολύ σωστά είπε ο Περιφερειάρχης, κ. Πέτρος Τατούλης. Και ο στόχος μας ακριβώς, όπως είπε και ο Παύλος Γερουλάνος νωρίτερα, είναι να αλλάξουμε και μία αντίληψη που επικρατεί.

Και εγώ έχω κάνει βουλευτής επαρχίας και, μάλιστα, έχω εκλεγεί έξι φορές στην επαρχία της Αχαΐας και ξέρω τι σημαίνει επαρχία και τι σημαίνει η σχέση με το κράτος. Η σχέση με το κράτος ήταν μια πελατειακή διεκδίκηση, συνήθως. Σπάνια κάθονταν οι τοπικοί φορείς να συζητήσουν μεταξύ τους και, συνήθως, το ζητούμενο ήταν ποιος έχει το καλύτερο μέσο και την καλύτερη πρόσβαση στο κεντρικό κράτος και πώς «εγώ θα ανταγωνιστώ τον διπλανό».

Ενώ υπάρχει ένας πλούτος δυνάμεων και δυνατοτήτων, που αν συνασπιστούν τοπικά, όχι για να διεκδικήσουν μόνο, αλλά και για να καλλιεργήσουν τον τόπο αυτό, με την ευρύτερη έννοια, από τον πολιτισμό μέχρι τις υπηρεσίες, τη βιομηχανία και, βεβαίως, την ίδια τη γη, τότε γίνονται θαύματα.

Άρα, εγώ θέλω κάποια στιγμή να δω ότι αυτό θα το κάνετε και χωρίς Πρωθυπουργό, χωρίς Υπουργό, ή τους τοπικούς Υπουργούς και βουλευτές, για να μπορέσουμε ακριβώς να δώσουμε σάρκα και οστά σε αυτή τη μεγαλύτερη αυτοδιαχείριση και απελευθέρωση των δυνάμεων. Και το κράτος να είναι αρωγός, όχι αυτός που θα έρθει να λύσει τις λεπτομέρειες, που τελικά δεν μπορεί και να τις λύσει. Είναι αστείο και τεχνοκρατικά ακόμη, να λέμε ότι εμείς μπορούμε να διαχειριστούμε, για παράδειγμα, αν ένας γιατρός πρέπει να είναι εκεί ή ένας άλλος γιατρός πρέπει να είναι εδώ.

Γι' αυτό, θα συμφωνήσω και εγώ, νομίζω ότι το χωροταξικό θέμα που έθεσε ο Πέτρος Τατούλης είναι σωστό. Πρέπει να προχωρήσει αυτό και να δούμε πώς θα μεταφερθεί αυτή η αρμοδιότητα, όπως και πολλές άλλες. Θέλουμε και στο χώρο της υγείας, και της παιδείας, και της κοινωνικής πρόνοιας, να μεταφέρουμε αρμοδιότητες.

Αυτή δεν είναι πάντα απλή υπόθεση, όμως. Διότι το να μεταφέρουμε μια αρμοδιότητα, δεν σημαίνει ότι η Περιφέρεια μπορεί να προσλάβει όσους γιατρούς θέλει. Θα πρέπει να κάνει κουμάντο στα οικονομικά, να πει «τόσα έχω, τόσα μου διαθέτει η Πολιτεία, ο φορολογούμενος και, μέσα σε αυτό το πλαίσιο, να δω ποιες είναι οι ανάγκες μου και πώς θα οργανώσω καλύτερα τα Νοσοκομεία». Το ίδιο και στο χώρο της παιδείας, το ίδιο και στο χώρο της πρόνοιας. Αλλά σίγουρα, θα είναι καλύτερη η οργάνωση, αν ακολουθήσουμε σωστά πρότυπα - και δεν θα ανακαλύψουμε την πυρίτιδα, αυτά γίνονται σε όλο τον κόσμο - θα είναι πολύ καλύτερα και πολύ πιο αποτελεσματικά.

Αυτή η διαδικασία, όμως, πρέπει να προχωρήσει. Και είναι χρήσιμη και η δική σας πίεση, γιατί μην ξεχνάτε ότι και οι Υπουργοί είναι δίπλα στη Δημόσια Διοίκηση, σε αντιλήψεις και πρακτικές που δεν αλλάζουν εύκολα, γιατί είναι αντιλήψεις πολλών, όχι απλά δεκαετιών, θα έλεγα αιώνων. Αντιλήψεις που πρέπει να σπάσουν με καθημερινή προσπάθεια και πίεση.

Βούληση έχουμε, αλλά μπορεί η καθημερινότητα να μας παρασύρει. Και βεβαίως, αυτό αφορά και στο ΕΣΠΑ, και στη δυνατότητα για ένα ειδικό αναπτυξιακό νόμο της κάθε Περιφέρειας, και στο «fast track».

Θέλω να θυμίσω ότι εγώ με τον κ. Τατούλη, είχαμε πάρει πρωτοβουλίες σε σειρά θεμάτων, που τότε ήταν ταμπού, ενώ τώρα πια συζητούνται διεθνώς. Και βρίσκομαι συχνά σε διεθνή φόρα και Επιτροπές γύρω από τα θέματα αυτά, όπως το θέμα των ναρκωτικών. Και υπάρχουν πλέον αυτές οι ιδέες των υποκατάστατων, που προχωρούμε με τον ΟΚΑΝΑ σε διάφορες περιοχές, για τα παιδιά που, δυστυχώς, είναι εξαρτημένα, για να τους δώσουμε μια δυνατότητα, ή των καθαρών προγραμμάτων, ή της πιο ήπιας αντιμετώπισης των χρηστών ήπιων ναρκωτικών, όπως της κάνναβης. Και σε πολλές περιοχές της γης πια, η κάνναβη καλλιεργείται για θεραπευτικούς και ιατρικούς λόγους, για να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως φάρμακο για κάποιες ασθένειες. Αυτά είναι θέματα που συζητούνται και είναι αποδεκτά σε πάρα πολλές περιοχές.

Για να ξαναπάω στο κράτος, όμως, θέλω να πω και κάτι ακόμα: πρέπει να κινητοποιήσουμε το κράτος. Συνήθως, όταν βγαίνει κανείς στην κυβέρνηση, αμέσως ο πολίτης ταυτίζει τον υπουργό με τη Δημόσια Διοίκηση. Και βεβαίως, πολλές φορές, κάνει λάθος και ο υπουργός, ή ο πρωθυπουργός ή ο βουλευτής, που ταυτίζονται και αυτοί - πολλές φορές, μάλιστα, αυτό μας αφομοιώνει - με πρακτικές ή εργαλεία παλιά και πελατειακά, διότι έτσι θεωρούμε ότι θα ξαναβγούμε βουλευτές και τα λοιπά.

Αυτή η Κυβέρνηση έχει αποφασίσει να παραμείνει ταυτισμένη με αυτό που πρέπει να είναι ταυτισμένη, το λαό που την εξέλεξε. Είμαστε σύμμαχοι. Είμαστε σύμμαχοι με τον κάθε πολίτη, απέναντι σε μία Δημόσια Διοίκηση που πρέπει να αλλάξει. 

Δεν θέλω να ρίξω το βάρος στον απλό δημόσιο υπάλληλο, γιατί έτσι τον μάθαμε. Έτσι του μάθαμε να λειτουργεί. Δείτε μας, λοιπόν, ως συμμάχους σε αυτή την κρίσιμη περίοδο, γιατί ο κάθε πολιτικός περαστικός είναι. Η Δημόσια Διοίκηση είναι μόνιμη. Ο πολιτικός είναι περαστικός.

Αυτή την περίοδο, λοιπόν, θα πρέπει να βοηθήσουμε ώστε να αλλάξουμε αυτή τη Δημόσια Διοίκηση και να αποδώσουμε στον Έλληνα πολίτη μια άλλη Δημόσια Διοίκηση. Γιατί έτσι όπως λειτουργούσε μέχρι σήμερα, τον είχε πληγώσει και του είχε δημιουργήσει εμπόδια, όπως είπατε κι εσείς.

Αλλά είναι γεγονός ότι έχουμε δυνατότητες. Βλέπω εδώ, για παράδειγμα, ότι το Άργος συμμετείχε σε μια πολύ σημαντική έκθεση για την ποιότητα των αγροτικών προϊόντων και πήρε το πρώτο βραβείο. Και αυτό είναι σημαντικό, σε ό,τι αφορά τις δυνατότητες αυτής της περιοχής.

Άρα, λοιπόν, ναι, πράγματι πρέπει να προωθήσουμε τη δημιουργία και όχι τον παρασιτισμό. Ο Έλληνας μπορεί να είναι παραγωγικός. Και όχι απλώς να έχει μια παρασιτική αντίληψη, που δυστυχώς αυτή ήταν η αντίληψη που καλλιεργήσαμε πελατειακά. Και αυτή είναι και η εξάρτηση, την οποία σε μικροκλίμακα μπορεί να αισθανόμασταν στην επαρχία ή στο Δήμο ή ως πολίτες, αλλά σε μεγαλύτερη κλίμακα είναι η εξάρτηση που έχει σήμερα η χώρα μας από τους δανειστές.

Άρα, λοιπόν, η βιώσιμη ανάπτυξη σημαίνει ακριβώς να φύγουμε από αυτή τη δουλεία, αν θέλετε, την οποία δυστυχώς τα μεγάλα χρέη και τα ελλείμματα δημιούργησαν. Και εδώ, έχουμε τομείς που έχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα. Μιλήσαμε για τον τουρισμό, για τον πολιτισμό, που είναι μια αναπτυσσόμενη βιομηχανία, είναι ένας πλούτος για την ανάπτυξη.

Θέλω να τονίσω ότι, στην προσπάθειά μας για την αντιμετώπιση των μεγάλων ελλειμμάτων και του χρέους, έχουμε κάνει σαφή διαχωρισμό κ. Δήμαρχε, ως προς τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Είναι άλλο να έχουμε μια αδυναμία στον οικονομικό τομέα. Όταν τίθενται, όμως, και έχουν τεθεί θέματα κυριαρχικών δικαιωμάτων, εκεί υπάρχει τείχος. Πριν από λίγους μήνες, υπήρξε εκ μέρους κάποιων χωρών η πρόταση, η χώρα που έχει τέτοιο πρόβλημα όπως η Ελλάδα, να της αφαιρείται το δικαίωμα ψήφου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και εγώ αντέδρασα και είπα, «πάρτε πίσω τα δάνεια. Εμείς θα μείνουμε φτωχοί, αλλά δεν χάνουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα».

Αυτό είναι ένα μήνυμα, το οποίο επαναλαμβάνουμε όποτε χρειαστεί. Γι' αυτό, όμως, εμείς πρέπει να βασιστούμε στις δικές μας δυνατότητες. Και ακούγοντας εδώ όλες τις παρεμβάσεις σας, βλέπω ότι έχουμε τεράστιες δυνατότητες στην παραγωγή.

Στους νέους αγρότες δίνουμε μεγάλη βάση, και γενικά στον αγροτικό τομέα. Και δίνουμε βάση, διότι πράγματι αυτές είναι οι δικές μας δυνάμεις. Ξέρουμε ότι μπορούμε να είμαστε εξαγωγικοί. Ξέρουμε ότι το λάδι μας, παραδείγματος χάρη, δεν χρειάζεται να το αγοράζουν χύμα οι Ιταλοί και να το πουλάνε δέκα φορές παραπάνω, αφού το μεταποιήσουν και το βάλουν σε ωραία μπουκαλάκια. Και εμείς μπορούμε να το κάνουμε αυτό, απλώς είναι θέμα οργάνωσης. Δεν είναι θέμα κάποιας ευφυΐας, αλλά είναι ανάγκη να μπορούμε εμείς να συνεργαστούμε επιτέλους γύρω από αυτά τα θέματα.

Είναι τραγικό ότι μια χώρα γεωργική και κτηνοτροφική, ουσιαστικά, δεν έχει σχολές. Δεν λέω για γεωπόνους και κτηνίατρους. Αυτοί είναι εξειδικευμένοι. Εγώ λέω για τον αγρότη, για τον κτηνοτρόφο. Να βγει επαγγελματίας αγρότης. Εντάξει, θα μάθει από τους γονείς και από την παράδοση, αλλά πρέπει να μάθει και τις νέες τεχνολογίες, ή να δει τα νέα προϊόντα που έρχονται, τα φυτοφάρμακα, τις τεχνολογίες του διαδικτύου, ψηφιακές κ.λπ.. Να δει πώς θα τα αξιοποιήσει σωστά όλα αυτά, και προς όφελος δικό του, και προς όφελος του καταναλωτή. Αυτό δεν υπάρχει σήμερα.

Έχουμε λοιπόν ανάγκη να βγάλουμε αγρότες επαγγελματίες. Και με τη μεταφορά αρμοδιοτήτων στην Περιφέρεια, θα μπορούσε ένα μέρος του προγράμματος των σχολείων, είτε στο Γενικό, είτε ακόμα και στο Τεχνικό Λύκειο, να οργανώνεται σε συνεργασία με τους συνεταιρισμούς και τους αγρότες, έτσι ώστε να μαθαίνουν τα παιδιά, που θέλουν πιθανώς να μπουν σε αυτό το επάγγελμα που έχει μέλλον. Αλλά και μετά το Λύκειο, πρέπει να υπάρχει συνεχής εκπαίδευση του αγρότη, αλλά και εκπαίδευση, ώστε να παίρνει ένα πιστοποιητικό. Και να ξέρει ότι, «εγώ είμαι επαγγελματίας αγρότης σ' αυτό τον τομέα και έχω και τη Σχολή μου, η οποία θα μου συμπαρίσταται σε όλη μου τη ζωή, γιατί οι εξελίξεις τρέχουν». Αυτό αποτελεί προτεραιότητα για εμάς και θα το προωθήσουμε.

Θέλω να πω κάτι, πρώτα απ' όλα, για το θέμα της αγροτικής ανάπτυξης γενικότερα. Έχοντας επαφή σε διεθνές επίπεδο με αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων, να ξέρετε ότι το θέμα της διατροφικής ασφάλειας είναι προτεραιότητα σε όλο τον κόσμο. Είναι προτεραιότητα. Γιατί παλιά αλλά και πρόσφατα, εγώ θυμάμαι, που έβγαινα και βγαίνω στην επαρχία, να λένε «υπάρχει μέλλον για τον αγροτικό κόσμο;»

Υπάρχει μέλλον. Και όχι μόνον αυτό, αλλά είναι και θέμα ασφάλειας δικής μας. Υπάρχει και θα υπάρξει όλο και περισσότερο μεγαλύτερη ζήτηση και ανάγκη αυτής της διατροφικής ασφάλειας. Η Ελλάδα, λοιπόν, μπορεί να πρωτοπορήσει σ' αυτό τον τομέα.

Χώρες όπως είναι π.χ. τα Εμιράτα, που έχουν και σημαντικό πλούτο, θέλουν και διατροφή ποιότητας, αλλά τους αρέσει και πάρα πολύ η μεσογειακή δίαιτα, η ελληνική δίαιτα, την οποία έχουμε και ως «brand name» όπως λέγεται, ως σήμα κατατεθέν.

Σε ό,τι αφορά την κτηνοτροφία, υπάρχει τεράστια ζήτηση. Η γειτονική χώρα, η Τουρκία, που έχει μια πολύ σημαντική οικονομική ανάπτυξη, έχει πολλές συνήθειες, σε ό,τι αφορά τη διατροφή, πολύ κοντά στις δικές μας. Το ελληνικό αρνί, το ελληνικό κατσίκι, η κτηνοτροφία, τα προϊόντα που βγαίνουν από εδώ, είναι προϊόντα τα οποία ζητούν. Έχει υπάρξει μεγαλύτερη ζήτηση, όμως, απ' ό,τι προσφορά.

Γιατί αυτό; Γιατί ακριβώς, από τον Έβρο τα έχουν πάρει όλα, τα έχουν αγοράσει όλα. Εδώ, λοιπόν, το θέμα είναι να οργανώσουμε σωστά την κτηνοτροφία μας. Και υπάρχει ένα θέμα, που πολύ σωστά τέθηκε, της αδειοδότησης. Εγώ θα δώσω εντολή στα αρμόδια Υπουργεία, να δουν το θέμα της αδειοδότησης.

Δεν μπορεί να έχουμε κτηνοτροφία δίπλα στα δάση μας, στις δασικές μας εκτάσεις, και να μη μπορεί να έχει κάποιος μία στάνη. Βέβαια, πρέπει να είναι πιστοποιημένος κτηνοτρόφος, για να μην έχουμε πάλι μια βιομηχανία αυθαιρέτων. Αλλά εκεί, θα έπρεπε να μπορεί να υπάρχει μια υποδομή.  Λοιπόν, να δούμε το θέμα της αδειοδότησης και να τελειώσουμε με αυτό, να βρούμε νόμους που να μπορούν να λύσουν αυτό το θέμα.

Και βεβαίως, θα πρέπει να υπάρξουν οι απαραίτητες προδιαγραφές. Εκεί θα έρθει να βοηθήσει και η Πολιτεία, με τη χρηματοδότηση. Νομίζω και το ΕΣΠΑ και τα προγράμματα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής μπορούν να βοηθήσουν, για να στηρίξουν τη σωστή οργάνωση αυτών των κτηνοτροφικών μονάδων, με τις προδιαγραφές που χρειάζεται να έχουν.

Σε ό,τι αφορά τώρα την οικονομία μας και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, το τραπεζικό σύστημα, δυστυχώς, μετά το 2008, έχει φοβηθεί να επενδύσει οπουδήποτε, πόσο μάλλον στη χώρα μας, που περνάει μια τέτοια κρίση. Και αυτό ζούμε τώρα, την κρίση ρευστότητας, που δημιουργεί μεγάλο πρόβλημα στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Θέλουμε να ενισχύσουμε τις Τράπεζες και μέσα από μια αναδιοργάνωση, όπως είναι οι συγχωνεύσεις. Είναι η θέση μας και, βεβαίως, πιέζουμε τις Τράπεζες να προχωρήσουν και να σπάσουν τα ταμπού που είχαν στο παρελθόν γι' αυτό το θέμα. Και με αυτό, πραγματικά θα στηρίξουμε και την ελληνικότητα των Τραπεζών μας.

Σε ό,τι αφορά τις εργασιακές σχέσεις, πράγματι, οι εργαζόμενοι περνάνε μια δύσκολη στιγμή. Θέλω να ξέρετε, όμως, ότι μέσα στην προσπάθεια που κάναμε, και στο πλαίσιο των δύσκολων διαπραγματεύσεων, αλλά ακόμα και στην προσπάθεια να μειώσουμε το χρέος και το έλλειμμα, εκ των πραγμάτων, ένα μεγαλύτερο βάρος το σήκωσε ο δημόσιος υπάλληλος και όχι ο ιδιωτικός υπάλληλος, ο εργαζόμενος στον ιδιωτικό τομέα. Και αυτό, διότι στο δημόσιο τομέα υπάρχει το αίσθημα της σιγουριάς, ενώ στον ιδιωτικό χώρο αυτό δεν υπάρχει.

Γι' αυτό ακριβώς, κάναμε ό,τι μπορούσαμε για να διατηρήσουμε σημαντικά κεκτημένα, όπως είναι ο 13^ος  και ο 14^ος μισθός στον ιδιωτικό τομέα. Και παράλληλα, για να στηρίξουμε με την επιδότηση των εισφορών, τον καλοπληρωτή των εισφορών, ώστε να μην υπάρξει ανεργία.  

Για το θέμα των μορφών εργασίας, το πρόβλημά μας στην Ελλάδα δεν είναι ότι υπάρχουν οι ευέλικτες μορφές εργασίας. Το πρόβλημά μας ήταν, φοβάμαι, ότι είχαμε πολύ δύσκαμπτες μορφές εργασίας και αυτά γίνονταν εύκολα π.χ. καταστρατήγηση, πλήρης καταστρατήγηση, οπότε είχαμε την απόλυτη ευελιξία και, άρα, όχι την προστασία του εργαζόμενου.

Η προσπάθειά μας είναι να ρυθμίσουμε όσο γίνεται αυτό τον τομέα, ώστε ακόμα και αν είναι μερικής απασχόλησης η μορφή της εργασίας, τουλάχιστον να είναι νόμιμη, να μην είναι μαύρη εργασία, να έχει ο εργαζόμενος τα ένσημά του, να ξέρει ότι έχει τη σιγουριά του, την περίθαλψή του, όλα αυτά.

Και βεβαίως, τον άνεργο, τον έχουμε εντάξει και σε νέα προγράμματα, ακόμα και αυτή τη δύσκολη εποχή, με ασφαλιστικά δικαιώματα και παροχές υπηρεσιών υγείας. Και όπως ειπώθηκε από τον Υπουργό, έχουμε και το κοινωνικό τιμολόγιο και τις ΑΠΕ, που θα πηγαίνουν στα ορεινά χωριά.

Η προσπάθειά μας, μέσα στις δύσκολες αυτές συνθήκες, είναι να εξασφαλίζεται - όσο γίνεται - η προστασία των πιο αδύναμων στρωμάτων της χώρας μας.

Μιλάμε για την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας. Βεβαίως, σε ένα παγκόσμιο σύστημα, μπορούμε να πούμε ότι αυτό είναι άδικο, γιατί δεν μπορεί να ανταγωνιστεί ένας Έλληνας εργαζόμενος το μισθό, ούτε της Κίνας, ούτε της Ινδίας, ούτε και της Τουρκίας ακόμα. Όμως, από την άλλη μεριά, δεν μπορούμε να πιέσουμε τον Έλληνα εργαζόμενο, ότι θα φτάσουμε σε αυτό το επίπεδο, για να είμαστε ανταγωνιστικοί.

Γι' αυτό μιλάμε για ποιότητα. Μιλάμε για ποιότητα, διότι μπορούμε να ανταγωνιστούμε με καλύτερους μισθούς, αν έχουμε καλύτερα προϊόντα. Και αυτό σημαίνει να επενδύσουμε και στον πολίτη, και στον εργαζόμενο, με εκπαίδευση, με σύγχρονη τεχνολογία, με στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, με διευκόλυνση, για να μπορούμε να έχουμε αυτή την ποιότητα. Και βεβαίως, να επιλέξουμε αυτά που είναι συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας μας, τα οποία δύσκολα μπορούν οι άλλοι να ανταγωνιστούν - και έχουμε δόξα τω Θεώ πολλά.

Για την ηλεκτρονική συνταγογράφηση, τα έχουμε πει. Είναι ένα παράδειγμα, νομίζω, σημαντικό. Για το θέμα της Αυτοδιοίκησης, θα έχουμε την ευκαιρία μετά, έστω και σύντομα, να αναφέρουμε μερικά από τα ζητήματα και τις ανάγκες που έχουν οι Δήμοι.

Θέλω επίσης να πω δυο λόγια για το Τεχνικό Επιμελητήριο, επειδή δεν ειπώθηκε από άλλους. Στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα, θέλουμε να έχουν σημαντικό ρόλο οι μηχανικοί. Μάλιστα, στόχος μας είναι, αν γίνεται, ουσιαστικά να καταργηθεί η Πολεοδομία, ως έχει σήμερα. Σε άλλες χώρες, ο μηχανικός υπογράφει, όπως ο συμβολαιογράφος, και αρκεί η υπογραφή του. Βεβαίως, αν υπογράψει και μετά φανεί ότι αυτό που υπέγραψε ήταν λάθος, θα του αφαιρείται η άδεια. Αλλά πρέπει να του δώσουμε αυτή τη δυνατότητα. Αυτό θα ανοίξει τις δυνατότητες και γι' αυτόν που κατασκευάζει το σπίτι, αλλά θα φύγει και από τις Πολεοδομίες αυτή η διαδικασία - και γνωρίζουμε ότι, δυστυχώς, η Πολεοδομία είναι ένα άντρο, όχι μόνο γραφειοκρατίας, αλλά πολλές φορές και διαφθοράς.

Από την άλλη μεριά, οι απόφοιτοι ΤΕΙ πρέπει κάποια στιγμή να ενταχθούν στην όλη διαδικασία, με όποια προσόντα, θα τα αξιολογήσουμε, αλλά πάντως με τα προσόντα που έχουν. Και πρέπει να δούμε τελικά, ότι αυτές οι ρυθμίσεις περί επαγγελματικών δικαιωμάτων είναι και αναχρονιστικές. Πρέπει να δούμε ξανά τι σημαίνουν αυτά τα επαγγέλματα. Ποια είναι η διαφοροποίηση σε αυτή την υπόθεση. Αυτό που θα θέλαμε, όμως, είναι το Τεχνικό Επιμελητήριο, τελικά, να αναλάβει το ρόλο της πιστοποίησης. Να μην είναι το κράτος. Η πιστοποίηση να είναι του Τεχνικού Επιμελητηρίου ή των Επιμελητηρίων, όπως είναι στο ΓΕΜΗ με τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Αυτή τη στιγμή, δεν πιστοποιεί το κράτος αν είσαι μικρομεσαία επιχείρηση, πιστοποιεί το ΓΕΜΗ.

Εμείς αυτό θέλουμε. Διότι το κράτος θα πιστοποιεί τυπικά, όχι ουσιαστικά. Εμείς θέλουμε να ξέρουμε ότι, αυτός που πιστοποιείται, έχει ουσιαστικές γνώσεις. Και βεβαίως, πρέπει να δείτε τι θα κάνετε με τους συναδέλφους σας, τους αποφοίτους των ΤΕΙ, και να το δείτε με μια καλή προσέγγιση.

Τα θέματα είναι πολλά. Εγώ θέλω και πάλι να σας ευχαριστήσω όλους για τη συμμετοχή σας. Νομίζω ότι ήταν μία εποικοδομητική και πολύ φιλόξενη, θα έλεγα, συνάντηση. Και μετά χαράς να ξαναβρεθούμε.

Καλή μας συνέχεια.