Ηλίας Μόσιαλος: Έχουμε το πιο «ιδιωτικοποιημένο» σύστημα Υγείας στην Ευρώπη

Παρασκευή 11 Φεβρουαρίου 2011

Για μετακύλιση «πελατείας» από το ΙΚΑ στα ιδιωτικά ιατρεία των γιατρών του Ιδρύματος, κάνει λόγο ο πρόεδρος της «επιτροπής σοφών» για την Υγεία, καθηγητής του London School of Economics, κ. Ηλίας Μόσιαλος. Σε συνέντευξή του στο «Έθνος» χαρακτηρίζει τη διαδικασία αυτή ως «μία μορφή ιδιωτικοποίησης, που δεν θα έπρεπε να διατηρηθεί». Αφήνει αιχμές, λέγοντας ότι οι γιατροί του ΙΚΑ δεν έχουν αξιολογηθεί ποτέ και αφήνει να εννοηθεί ότι έπρεπε να αξιολογηθούν πριν ενταχθούν στο νέο σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας Υγείας

Συνέντευξη του Ηλία Μόσιαλου, προέδρου της «επιτροπή Σοφών» για την Υγεία, στον Δημήτρη Καραγιώργο για το Έθνος.

Πόσο αναγκαίες είναι για τη χώρα οι αλλαγές στο ΕΣΥ;

Η Ελλάδα είναι η έκτη χώρα παγκοσμίως σε επίπεδο δαπανών Υγείας ως ποσοστού του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (πάνω από 10%), αλλά η δεύτερη χειρότερη παγκοσμίως (μετά τις ΗΠΑ) σε ό,τι αφορά στην πρόσβαση των πολιτών.

Παρά τις υψηλές δαπάνες Υγείας, μέσα σε μία 20ετία «κατρακυλήσαμε» ως χώρα από την τέταρτη στη 14η θέση στην Ευρωπαϊκή Ενωση όσον αφορά στο προσδόκιμο επιβίωσης του πληθυσμού. Παρ' όλα όσα νομίζουν πολλοί, έχουμε το πιο «ιδιωτικοποιημένο» σύστημα Υγείας στην Ευρώπη, με τις ιδιωτικές δαπάνες να ανέρχονται στο 40% περίπου της συνολικής δαπάνης Υγείας, ενώ ο αντίστοιχος μέσος όρος της Ευρωζώνης δεν υπερβαίνει το 24%.

Επομένως, το δημόσιο σύστημα Υγείας απέτυχε να προστατεύσει τους πολίτες, επειδή ακριβώς δεν λειτούργησε ως δημόσιος χώρος, αλλά πρωτίστως ως χώρος εξασφάλισης των συμφερόντων όσων εργάζονται σ’ αυτόν. Στην Ελλάδα δεν απέτυχε το Δημόσιο γενικά, αλλά το συγκεκριμένο Δημόσιο.

Έχουμε καλή στελέχωση των υπηρεσιών του ΕΣΥ;

Υπάρχει υπερπληθώρα ιατρικού προσωπικού: Έχουμε 21.000 γιατρούς στα δημόσια νοσοκομεία για 35.000 κλίνες. Συνολικά, στην Ελλάδα υπάρχουν 72.000 γιατροί, ενώ ταυτόχρονα ορισμένες μονάδες Υγείας σε νησιά και στην επαρχία είναι υποστελεχωμένες. Στην Αττική, αντιστοιχεί ένας γιατρός σε 140 κατοίκους.

Για να υπάρχει αποτέλεσμα στην απόδοση του συστήματος Υγείας θα πρέπει να επανεξετάσουμε τη σημερινή διάταξη των υπηρεσιών και να πάρουμε υπόψη τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών. Το 2007, είχαμε 1.296 ουρολόγους και μόνο 144 ογκολόγους. Έχουμε διπλάσιους οδοντιάτρους ανά 1.000 κατοίκους σε σύγκριση με την Ολλανδία, τη Γαλλία και τον Καναδά, αλλά χειρότερο επίπεδο στοματικής υγείας.

Τι πρέπει να γίνει άμεσα;

Αναδιοργάνωση του ΕΣΥ, με έμφαση στη μέτρηση της ποιότητας και αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών, καταπολέμηση της υπερκοστολόγησης των αναλώσιμων και ιατρικών συσκευών με αυστηρές και άμεσα εφαρμόσιμες ποινές για όσους εμπλέκονται σε άτυπες συναλλαγές. Αξιολόγηση του προσωπικού με βάση αντικειμενικά κριτήρια και αναδιάρθρωση του διοικητικού ιστού και χρησιμοποίηση, χωρίς κομματικά κριτήρια, όλων όσοι έχουν πραγματικές διοικητικές ικανότητες.

Είναι ώριμη η ελληνική κοινωνία να δεχθεί ραγδαίες αλλαγές στο ΕΣΥ, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα;

Ναι, είναι ώριμη και αυτό φαίνεται από δύο κυρίως γεγονότα. Το πρώτο αφορά τον βαθμό ικανοποίησης των πολιτών από το σημερινό σύστημα Υγείας.

Όλες οι έρευνες το επιβεβαιώνουν αυτό. Το δεύτερο αφορά τον σπάταλο χαρακτήρα αυτού του συστήματος. Να δώσω ορισμένα παραδείγματα: Από το 2000 έως το 2009, η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη, στα τέσσερα μεγάλα Ταμεία (ΙΚΑ, ΟΓΑ, ΟΑΕΕ, ΟΠΑΔ), αυξήθηκε από 930 εκατομμύρια στα 4,5 δισ. ευρώ (αύξηση κατά 380%). Την ίδια περίοδο, ο αριθμός των φαρμακείων αυξήθηκε μόνο κατά 28%, ενώ οι εισαγωγές φαρμάκων αυξήθηκαν από το 57% της κατανάλωσης στο 80%.

Το 2009, οι επενδύσεις σε φαρμακευτική έρευνα και ανάπτυξη ήταν μόνο 80 εκατομμύρια ευρώ (σε σύνολο φαρμακευτικής κατανάλωσης 8,2 δισ.), ενώ στο Βέλγιο ήταν πάνω από 800 εκατομμύρια, με φαρμακευτική κατανάλωση στο 50% της ελληνικής.

Οι δαπάνες περίθαλψης του Οργανισμού Περίθαλψης Ασφαλισμένων του Δημοσίου (ΟΠΑΔ) την περίοδο 2004-2008 υπερδιπλασιάστηκαν, με αποτέλεσμα σήμερα να υπερβαίνουν το ποσό των 1,75 δισ. ευρώ. Έχουμε, επομένως, υπερβολικές σπατάλες, που θα μπορούσε να τις παραβλέψει κανείς, αν οδηγούσαν σε καλύτερο επίπεδο υγείας. Οι σπατάλες αυτές, όμως, συμπορεύονται με ένα αρκετά χαμηλό επίπεδο εξυπηρέτησης των πολιτών.

Οι γιατροί του ΙΚΑ θεωρούν ότι με το νέο νομοσχέδιο ιδιωτικοποιείται η Υγεία.

Ένα σημαντικό μέρος του ιατρικού δυναμικού του ΙΚΑ διατηρεί νόμιμα ιδιωτικά ιατρεία τις απογευματινές ώρες και είναι πολύ πιθανόν να υπάρχει μετακύλιση ασθενών από την πρωινή δραστηριότητα στην απογευματινή. Αυτή είναι μια μορφή ιδιωτικοποίησης που δεν θα έπρεπε να διατηρηθεί. Επίσης, οι περισσότεροι γιατροί του ΙΚΑ δεν έχουν αξιολογηθεί ποτέ και τώρα εντάσσονται, χωρίς καμία αξιολόγηση και με τις ίδιες εργασιακές συνθήκες, στο νέο σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας Υγείας. Αναρωτιέμαι εάν αυτή η εξέλιξη είναι προς όφελος των πολιτών και των ασθενών. Οι αλλαγές υπαγορεύονται από τους δανειστές μας ή από την πραγματικότητα;

Οι αλλαγές είναι απαραίτητες για την άμεση ανακοπή της περαιτέρω υποβάθμισης του ΕΣΥ. Το σύστημα υποφέρει από εγγενείς δομικές δυσλειτουργίες του δημόσιου τομέα: Χαμηλή παραγωγικότητα, έλλειψη λογοδοσίας, ανορθολογική διοίκηση και κατανομές πόρων που δεν συνδέονται με τις ανάγκες των πολιτών, άτυπες συναλλαγές και έντονη κομματικοποίηση.

Αναφερθήκατε στις εφημερίες. Υπάρχουν όμως πολλά προβλήματα.

Συμφωνώ. Το σημερινό σύστημα εφημεριών συντείνει στην αύξηση των δαπανών και δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες κάθε περιοχής της χώρας. Ο ρόλος του υπουργείου Υγείας πρέπει να περιορίζεται στη διατύπωση ενός πλαισίου ασφαλούς εφημερίας ανά κατηγορία νοσοκομείου και γεωγραφική περιφέρεια.

Η μέτρηση αποτελεσμάτων και η καταγραφή των ιατρικών πράξεων θα δημιουργήσει πολλές αντιδράσεις...

Είναι αδιανόητο στον 21ο αιώνα να μη γνωρίζουμε την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών Υγείας. Η προστασία της υγείας των πολιτών προϋποθέτει επιστημονική επάρκεια στην άσκηση καθηκόντων και πλήρη διαύγεια όσον αφορά στο αποτέλεσμα. Η αδιαφάνεια εξυπηρετεί μόνο την υπονόμευση του ΕΣΥ.