Ïìéëßá Ðñùèõðïõñãïý, Ãéþñãïõ Á. ÐáðáíäñÝïõ, óôç äéÜóêåøç Ôïýñêùí ÐñÝóâåùí óôï Åñæïõñïýì
ÐáñáóêåõÞ 7 Éáíïõáñßïõ 2011
Κýριε ΠρωθυπουργÝ, αγαπητÝ Ταγßπ, κýριε ΥπουργÝ των Εξωτερικþν, κυρßες και κýριοι ΠρεσβευτÝς. Να ζητÞσω συγνþμη που αργÞσαμε, αλλÜ Þταν γεμÜτη συμβολισμοýς η σημερινÞ ημÝρα, με την επßσκεψÞ μας εδþ, στο Ερζεροýμ. Και Þταν σßγουρα πολý συμβολικÞ η ημÝρα και για τις δýο χþρες μας, την ΕλλÜδα και την Τουρκßα.
ΑλλÜ και η πρüσκληση, και η ομιλßα μου στη Σýνοδο των ΠρÝσβεων, δηλαδÞ στη ραχοκοκκαλιÜ της τουρκικÞς διπλωματßας, εßναι γεμÜτη συμβολισμοýς. Εßναι ταυτüχρονα μια ευκαιρßα να μιλÞσουμε ξεκÜθαρα και ανοιχτÜ για το μÝλλον μας.
Πριν απü εμÜς, δýο μεγÜλοι ηγÝτες Ýκαναν την αρχÞ, ο ΕλευθÝριος ΒενιζÝλος και ο ΚεμÜλ Ατατοýρκ, αυτοß που Ýχτισαν τις σημερινÝς πατρßδες μας και Ýβαλαν τα θεμÝλια για την ειρÞνη.
Δεν Þταν μια προσπÜθεια φυσικÞ και αβßαστη, γεννÞθηκε μÝσα απü τις στÜχτες του πολÝμου. ¹ταν μια προσπÜθεια μετρημÝνη, που βασßστηκε στην εμπειρßα της καταστροφÞς, στο ρεαλισμü και το συμφÝρον, το αμοιβαßο συμφÝρον, και γι' αυτü Üντεξε.
Ποιο εßναι σÞμερα το συμφÝρον μας: η ειρÞνη Þ η σýγκρουση; Ο αμοιβαßος σεβασμüς Þ η προσπÜθεια επιβολÞς του ενüς επß του Üλλου;
Εßχα το προνüμιο, μαζß με τον αεßμνηστο φßλο, τüτε Υπουργü Εξωτερικþν, ΙσμαÞλ Τζεμ, στον οποßο αποτßνω φüρο τιμÞς απü αυτü το βÞμα, να αρχßσουμε μαζß μια νÝα προσπÜθεια ελληνοτουρκικÞς προσÝγγισης.
ΜοιραστÞκαμε Ýνα κοινü üραμα, προσπαθÞσαμε να του δþσουμε σÜρκα και οστÜ, παλεýοντας με τις δυσκολßες και τις στερεüτυπες αντιλÞψεις που επικρατοýσαν και στις δýο πλευρÝς.
Νομßζω üτι πετýχαμε σε μεγÜλο βαθμü το πρþτο μας βÞμα. ΚαταφÝραμε να σπÜσουμε το φρÜγμα που χþριζε τους δýο λαοýς. Οι οικονομικÝς και εμπορικÝς μας σχÝσεις εκτινÜχθηκαν. Οι επαφÝς στο επßπεδο της Κοινωνßας των Πολιτþν πολλαπλασιÜστηκαν.
Ανακαλýψαμε σημεßα σýγκλισης και Üρχισαν να διαλýονται φοβßες, που κρατοýσαν τους δýο λαοýς σε απüσταση. Ακüμα και το ψυχολογικü κλßμα μεταξý των Ενüπλων ΔυνÜμεων βελτιþθηκε, μÝσα απü επαφÝς που, στο παρελθüν, θεωροýνταν αδιανüητες.
Πριν απü Ýνα χρüνο, ανÝλαβα την ηγεσßα της χþρας μου, στην πιο δýσκολη συγκυρßα των τελευταßων δεκαετιþν. Και σÞμερα, η ΕλλÜδα αναγεννιÝται.
ΘÝλει δßπλα της την Τουρκßα, ως εταßρο στην πρüοδο και την ευημερßα. Γι' αυτü, Ýθεσα ως προτεραιüτητα να ξαναπιÜσουμε το νÞμα της ελληνοτουρκικÞς προσÝγγισης, εκεß üπου το αφÞσαμε το 2004.
Και ο Πρωθυπουργüς σας, ο κ. ΕρντογÜν, ανταποκρßθηκε Üμεσα. Και μαζß, βÜλαμε σε νÝες βÜσεις τη συνεργασßα μας. ΕντατικοποιÞσαμε τις προσπÜθειες για την εξÜλειψη των σημεßων τριβÞς, με σημαντικÜ βÞματα.
¼πως η ßδρυση του ΑνωτÜτου Συμβουλßου Συνεργασßας, τον περασμÝνο ΜÜιο, αλλÜ και η απüφαση εντατικοποßησης των πολιτικþν διαβουλεýσεων και των συνεχþν επαφþν, μεταξý εκπροσþπων της Κοινωνßας των Πολιτþν.
Στüχος μας, να μετατρÝψουμε τη γειτονιÜ μας, σε περιοχÞ ειρÞνης, σταθερüτητας και ανÜπτυξης για τους λαοýς μας. Στüχος μας, να μετατρÝψουμε την εξομÜλυνση των σχÝσεþν μας, σε μÝρισμα ειρÞνης για τις κοινωνßες μας.
ΞÝρω, Ταγßπ, üτι Ýχεις συνειδητÜ επιλÝξει να συμβÜλεις σε μια νÝα σχÝση ειρÞνης και συνεργασßας με την ΕλλÜδα. Σε μια νÝα εποχÞ, μεταξý ΕλλÜδας και Τουρκßας. Αυτüς ο στüχος εßναι κοινüς.
Στο ερþτημα «ειρÞνη Þ σýγκρουση», εμεßς επιλÝγουμε την ειρÞνη. ¸χει üμως και η ειρÞνη τις προûποθÝσεις της. Και θÝλω να μιλÞσω ειλικρινÜ για τις δυσκολßες που Ýχουμε. Θεωρþ üτι αυτÞ εßναι και η βÜση, πÜνω στην οποßα μποροýμε να χτßσουμε την εμπιστοσýνη στις σχÝσεις μας.
Το λÝω αυτü, γιατß η εμπιστοσýνη δýσκολα χτßζεται - και ξÝρετε πüσα χρüνια παλεýω να τη χτßσω, μεταξý των δýο χωρþν μας - ενþ πολý εýκολα η εμπιστοσýνη χÜνεται.
Παßρνω παρÜδειγμα μια πρÜξη της Τουρκßας προχθÝς. Την ΤετÜρτη, την παραμονÞ της ÜφιξÞς μου στην Τουρκßα, οκτþ αεροσκÜφη της ΤουρκικÞς ΠολεμικÞς Αεροπορßας πÝταξαν πÜνω απü το ΑγαθονÞσι, Ýνα μικρü ελληνικü νησß, με εκατüν πενÞντα κατοßκους. Οκτþ αεροσκÜφη παραβßασαν την ελληνικÞ κυριαρχßα.
Γιατß; Ποιο εßναι το νüημα; Τι προσπαθεß να αποδεßξει η Τουρκßα; ΑυτÝς οι ενÝργειες δεν θα αλλÜξουν το καθεστþς στο Αιγαßο, να εßστε βÝβαιοι γι' αυτü. Μπορεß να Ýχουν γßνει πια ρουτßνα για την Τουρκßα. Μη νομßζετε, üμως, üτι Ýχουν γßνει ρουτßνα για την ΕλλÜδα.
ΚÜθε τÝτοια ενÝργεια θÝτει Ýνα ερþτημα στους ¸λληνες, αν η Τουρκßα Ýχει αποφασßσει να δημιουργÞσει διαφορετικÝς σχÝσεις με την ΕλλÜδα.
Και ρωτþ: εßμαστε καταδικασμÝνοι στην Ýνταση, στην καχυποψßα, σε ενÝργειες που, σε μια μÝρα, μποροýν να υπονομεýσουν την προσεκτικÞ και συστηματικÞ δουλειÜ που χρüνια οικοδομοýμε;
Αν το πßστευα αυτü, δεν θα Þμουν εδþ. Πιστεýω üτι κρατÜμε τη μοßρα μας στα χÝρια μας και πιστεýω στον Ταγßπ ΕρντογÜν. ¸χω Ýναν αξιüπιστο συνομιλητÞ. Και εßναι þρα να εμπεδþσουμε μαζß την εμπιστοσýνη μεταξý μας και, τελικÜ, να οικοδομÞσουμε μια στÝρεα ειρÞνη.
Και σÞμερα, οι ραγδαßες διεθνεßς οικονομικÝς, πολιτικÝς και περιβαλλοντικÝς εξελßξεις μποροýν να αποτελÝσουν τüπο συνÜντησης, κοινοý ενδιαφÝροντος και κοινοý συμφÝροντος.
Μποροýν üμως και να αποτελÝσουν σπινθÞρα για περισσüτερο ανταγωνισμü και σýγκρουση. Και αυτü εßναι στο χÝρι μας. Θα μεßνω σε τρßα χαρακτηριστικÜ, τα οποßα θεωρþ σημαντικÜ για την κουβÝντα μας.
Το Ýνα αφορÜ στην πολυπλοκüτητα και την αλληλεξÜρτηση üλων των κρατþν και λαþν στη νÝα παγκüσμια κοινüτητα. Το δεýτερο αφορÜ στην αλλαγÞ συσχετισμþν στην παγκüσμια σκακιÝρα. Και το τρßτο, στον τρüπο με τον οποßο χειριζüμαστε τις νÝες εξουσßες, τις νÝες δυνÜμεις που Ýχει η ανθρωπüτητα.
Εßμαστε σε Ýναν κüσμο πολý πιο πολýπλοκο, πολý μεγαλýτερης αλληλεξÜρτησης. Και το ερþτημα εßναι: αυτÞ η αλληλεξÜρτηση δημιουργεß μεγαλýτερη Þ μικρüτερη ασφÜλεια και σιγουριÜ στις κοινωνßες μας;
Ας πÜρουμε πρüσφατα παραδεßγματα. Στο üχι μακρινü παρελθüν, η κρßση στους «τßγρεις της Ασßας» εßχε επιπτþσεις μÝχρι και στη ΛατινικÞ ΑμερικÞ. Ακüμα περισσüτερο, εßδαμε τι συνÝβη üταν κατÝρρευσε μια τρÜπεζα, η «LEHMAN BROTHERS» - ουδεßς περßμενε μια παγκüσμια οικονομικÞ ýφεση.
Ακüμα κι üταν η ΕλλÜδα βρÝθηκε με υψηλü Ýλλειμμα, κανεßς δεν θα μποροýσε να προβλÝψει την κρßση στο οικοδüμημα του ευρþ. Θα εßμαστε, λοιπüν, εξαρτημÝνοι απü τυχαßα γεγονüτα;
ΑυτÞ, βεβαßως, εßναι η θεωρßα του χÜους. Για τους δυο μας, για την ΕλλÜδα και την Τουρκßα, Þ γενικüτερα για τη γειτονιÜ μας, μποροýμε να αφÞσουμε το τυχαßο να μας προσδιορßσει; Αυτü θÝλουμε;
Γι' αυτü, χρειÜζεται να εμπεδþσουμε κανüνες στις σχÝσεις μας, αρχÝς του Διεθνοýς Δικαßου, συμφωνßες και ευνομßα. Η σχÝση μας πρÝπει να βασιστεß σε γερÝς βÜσεις, αρχþν και καλÞς γειτονßας.
ΑυτÝς θα εßναι οι βÜσεις, þστε να δημιουργηθεß μια ισχυρÞ αßσθηση εμπιστοσýνης μεταξý μας. ΒÜσεις, που εγγυþνται την ακλüνητη εμπιστοσýνη μεταξý μας.
Γι' αυτü, εßναι πολυτÝλεια επικßνδυνη, να μη λýνουμε π.χ. τη διαφορÜ μας στη θÜλασσα, που αφορÜ στην οριοθÝτηση της υφαλοκρηπßδας. ΑυτÞ η διαφορÜ αποτÝλεσε την αφετηρßα της ελληνοτουρκικÞς αντιπαρÜθεσης στις αρχÝς της δεκαετßας του '70 και συνεχßζει να αποτελεß το κýριο πρüβλημα στις διμερεßς μας σχÝσεις.
Απü το 2002, με τις διερευνητικÝς επαφÝς, προσπαθοýμε να διαπιστþσουμε εÜν υπÜρχει κοινü Ýδαφος, που θα μποροýσε να οδηγÞσει σε συμφωνημÝνη διευθÝτηση.
ΣÞμερα, Ýχουμε εντατικοποιÞσει τις επαφÝς αυτÝς. Οφεßλουμε να καταβÜλουμε κÜθε δυνατÞ προσπÜθεια, για την εξεýρεση μιας αμοιβαßα αποδεκτÞς λýσης.
Αν δεν το καταφÝρουμε μÝσα σε εýλογο χρονικü διÜστημα, πρÝπει να απευθυνθοýμε στη διεθνÞ Δικαιοσýνη, για να κριθεß το ζÞτημα με βÜση το ΔιεθνÝς Δßκαιο. Στο μεταξý, πρÝπει να γßνουν βÞματα για μεßωση της Ýντασης, μιας Ýντασης που δηλητηριÜζει το μεταξý μας κλßμα και δημιουργεß αυξημÝνους κινδýνους ατυχημÜτων και θερμþν επεισοδßων - ενÝργειες για τις οποßες μßλησα προηγουμÝνως.
Αν πραγματικÜ η Τουρκßα εννοεß üτι θÝλει την ειρÞνη, αυτÜ πρÝπει να σταματÞσουν. Στη σýγχρονη διεθνÞ Ýννομη τÜξη, η ειρηνικÞ επßλυση των διαφορþν και η καλÞ γειτονßα αποτελοýν θεμελιþδεις Üξονες του παγκüσμιου συστÞματος αρχþν.
Εσεßς εßστε Ýμπειροι διπλωμÜτες, γνωρßζετε καλÜ üτι στο σημερινü κüσμο η απειλÞ πολÝμου δεν Ýχει θÝση, οýτε λýνει προβλÞματα. Σßγουρα üχι απü μια Τουρκßα, που δηλþνει üτι θÝλει μηδενικÜ προβλÞματα με τους γεßτονÝς της.
Κυρßες και κýριοι, η δεýτερη εξÝλιξη που βλÝπουμε, εßναι η σημαντικÞ αλλαγÞ οικονομικþν συσχετισμþν στον πλανÞτη μας. Η οικονομικÞ εξουσßα μεταφÝρεται συστηματικÜ πιο ανατολικÜ, κοντÜ στις αναδυüμενες οικονομßες, üπως της Ασßας και τις ονομαζüμενες «BRICs».
¼μως, τι σημαßνει αυτü; Πολý απλοúκÜ, θα μποροýσα να περιγρÜψω δýο διαφορετικÝς κατευθýνσεις σε Ýναν πολυπολικü κüσμο. ¸νας εßναι του Ýντονου ανταγωνισμοý, για τις üλο και σπανιüτερες πηγÝς ενÝργειας, πρþτων υλþν, υδÜτων, καλλιεργÞσιμης γης - που εγγυÜται τη διατροφικÞ ασφÜλεια για πολλοýς λαοýς - τον αγþνα για τεχνολογικÞ Þ στρατιωτικÞ υπεροχÞ, την εξÜπλωση των πυρηνικþν üπλων Þ τον συνεχÞ και νÝο πüλεμο πια στον κυβερνοχþρο.
Και üλα αυτÜ, με παρÜλληλο αγþνα διαφüρων πια δυνÜμεων, για νÝες ζþνες επιρροÞς, στην ΑφρικÞ, στον Καýκασο, σε περιοχÝς της Ασßας, της ευρýτερης ΜÝσης ΑνατολÞς, της ΛατινικÞς ΑμερικÞς, αλλÜ και στην ευρωπαúκÞ Þπειρο, με επßκεντρο πÜλι τα ΒαλκÜνια.
ΑυτÞ η εξÝλιξη θα βαλκανοποιÞσει την παγκüσμια κοινüτητα, αντß να την ενþσει, και θα δημιουργÞσει προβλÞματα, αντß να λýσει τα μεγÜλα θÝματα της εποχÞς μας.
Αυτü θα Ýχει ως αποτÝλεσμα την Ýνταση, αλλÜ και την απογοÞτευση της νÝας γενιÜς του πλανÞτη μας, για την αδυναμßα των παγκüσμιων θεσμþν και εθνικþν κυβερνÞσεων να λýσουν ζωτικÜ προβλÞματα.
Θα επιτεßνει την αßσθηση της αδικßας και ανισüτητας - και αυτÜ, αποτελοýν το γüνιμο Ýδαφος για το φανατισμü, το φονταμενταλισμü, τη βßα, το λαúκισμü, τον αυταρχισμü Þ την παραßτηση.
Εδþ, η ΕλλÜδα και η Τουρκßα μποροýν να παßξουν σημαντικü ρüλο μαζß. Να συνεργαστοýμε στην περιοχÞ μας και να γßνουμε εμεßς παρÜδειγμα ενßσχυσης των ειρηνικþν θεσμþν διακυβÝρνησης.
Να συμβÜλουμε εμεßς στην εμπÝδωση κανüνων και αρχþν, που ενισχýουν Ýνα διεθνÝς καθεστþς δικαßου, το οποßο χρειÜζεται σε μια πολυπολικÞ κοινüτητα, και επιτρÝπουν την στενÞ συνεργασßα, τη συνÝργεια για τα παγκüσμια προβλÞματα, απü το ενεργειακü, μÝχρι το διατροφικü, το περιβαλλοντικü, το πρüβλημα της φτþχειας, της ανισüτητας και του αναλφαβητισμοý.
Η συνεργασßα μας μπορεß να γßνει παρÜδειγμα στην παγκüσμια κοινüτητα. ΠαρÜδειγμα για Ýναν διαφορετικü τρüπο, σε Ýναν πολυπολικü κüσμο.
Αυτü εντÜσσεται και σε Ýνα δημιουργικü ρüλο για την ΕλλÜδα και την Τουρκßα στην ευρωπαúκÞ γειτονιÜ μας. Γιατß για μÝνα, η Ευρþπη αποτελεß την πεμπτουσßα μιας προσπÜθειας - διαφορετικοß λαοß, διαφορετικÝς κουλτοýρες, διαφορετικÝς θρησκεßες, να ζÞσουν ειρηνικÜ, αλλÜ και με ευημερßα και συνοχÞ, δικαιοσýνη και ευνομßα.
Γι' αυτü, πιστεýω στην προοπτικÞ της Τουρκßας στην Ευρþπη. Οι αρχÝς της Δημοκρατßας δεν προκαθορßζονται απü τη θρησκεßα. Η Δημοκρατßα δεν εßναι χριστιανικÞ. Η Δημοκρατßα εßναι κτÞμα της οικουμÝνης.
Εßναι κατÜκτηση κÜθε κοινωνßας, που θÝλει τον πολßτη ελεýθερο, συμμÝτοχο, με φωνÞ, με ευκαιρßες, με δικαιþματα, με ελπßδα και με προοπτικÞ.
Και το 1999, εμεßς πρωτοστατÞσαμε στο Üνοιγμα της ευρωπαúκÞς προοπτικÞς της Τουρκßας. Γιατß πιστεýουμε ειλικρινÜ πως αυτü θα εßναι επωφελÝς για üλους, για την ΕυρωπαúκÞ ¸νωση, για την Τουρκßα, για την περιοχÞ μας και, βεβαßως, και για τις διμερεßς μας σχÝσεις.
Η ΕυρωπαúκÞ ¸νωση μπορεß και εßναι καταλýτης για αλλαγÞ. ΚÜθε υποψÞφια χþρα πρÝπει να αποδεßξει Ýμπρακτα üτι εßναι Ýτοιμη να ασπαστεß τις αρχÝς και αξßες, στις οποßες στηρßζεται το οικοδüμημα της ενωμÝνης Ευρþπης και να υιοθετÞσει το κεκτημÝνο της.
¼μως, σÞμερα, η ευρωπαúκÞ πορεßα της Τουρκßας, της δικÞς σας χþρας, προχωρÜει αργÜ. Γιατß; Οφεßλεται σε τρεις διαστÜσεις: στις εσωτερικÝς διεργασßες στην Τουρκßα, στις αντιστÜσεις που εμφανßζουν ορισμÝνα κρÜτη - μÝλη της ΕυρωπαúκÞς ¸νωσης και, βÝβαια, στο Κυπριακü.
¼λα αυτÜ εßναι πραγματικÜ ζητÞματα, που Ýχουν αφαιρÝσει το οξυγüνο απü τη διαδικασßα. Δεν Ýχει νüημα, οýτε να τα ωραιοποιοýμε, οýτε να τα αποκρýπτουμε. ΑυτÜ εßναι προβλÞματα που πρÝπει να αντιμετωπßσουμε, γιατß αλλιþς μποροýν να οδηγÞσουν στο πÜγωμα της διαδικασßας.
Και το συμφÝρον της ΕλλÜδας, αλÜ και της Τουρκßας, υπαγορεýει μια ουσιαστικÞ και üχι εικονικÞ ενταξιακÞ διαδικασßα. Και Ýρχεται η þρα να κÜνουμε μια ανοιχτÞ και ουσιαστικÞ συζÞτηση μεταξý μας, για την τουρκικÞ υποψηφιüτητα. ΧρειÜζεται νÝα δυναμικÞ, για να ανανεþσουμε τη δÝσμευσÞ μας για πλÞρη Ýνταξη της Τουρκßας στην ΕυρωπαúκÞ ¸νωση.
Σε ü,τι αφορÜ την Κýπρο, üραμÜ μας Þταν πÜντα να αποτελÝσει Ýνα πρüτυπο ειρηνικÞς και δημοκρατικÞς συμβßωσης Ελληνοκυπρßων και Τουρκοκυπρßων, χριστιανþν και μουσουλμÜνων.
ΒÝβαια, το Κυπριακü πρüβλημα δεν εßχε στη βÜση του θρησκευτικÝς διαστÜσεις ποτÝ - και ευτυχþς. ΑλλÜ δεν πρÝπει να υπÜρχουν ψευδαισθÞσεις. Η ΔιεθνÞς Κοινüτητα δεν πρüκειται να νομιμοποιÞσει μια εισβολÞ και η ευρωπαúκÞ πορεßα της Τουρκßας δεν πρüκειται να ολοκληρωθεß, üσο συνεχßζεται η κατοχÞ.
Γι' αυτü, πρÝπει να ενþσουμε τις προσπÜθειÝς μας για μßα ακüμα - ελπßζω, τελευταßα - προσπÜθεια για τη λýση του Κυπριακοý. ΧρειÜζεται νÝα προσπÜθεια, νÝα αποφασιστικüτητα, για να γßνουν τα βÞματα που απομÝνουν. ¼χι ημßμετρα.
Ο Πρüεδρος Χριστüφιας, εßναι ο ηγÝτης, πιστεýω, που μπορεß να φÝρει τη λýση εκ μÝρους των Ελληνοκυπρßων. ΧρειÜζεται και απü την Üλλη πλευρÜ Ýναν πραγματικü συνομιλητÞ.
Κλεßνοντας αυτü το ευρωπαúκü κεφÜλαιο, θÝλω να αναφερθþ σε Ýνα πρüσφατο και σοφü Üρθρο του Τοýρκου Νομπελßστα, ΟρχÜν Παμοýκ. Πολý σωστÜ φοβüταν για τη σχÝση Ευρþπης - Τουρκßας.
Σε Ýνα σημεßο, ανÝφερε üτι ßσως και η Τουρκßα να θÝλει λιγüτερο πια την ÝνταξÞ της στην ΕυρωπαúκÞ ¸νωση. Λüγω νÝας δýναμης, λüγω καλýτερης οικονομßας, μπορεß να πει η Τουρκßα, γρÜφει ο ΟρχÜν Παμοýκ, «δεν σας χρειαζüμαστε πια». ΑυτÞ, üμως, αποτελεß μια συγκυριακÞ προσÝγγιση. Η Τουρκßα σÞμερα πιο ισχυρÞ, το ευρþ σε κρßση.
Πßστη μου, üμως, εßναι üτι η Ευρþπη θα βγει πολý πιο δυνατÞ απü την κρßση αυτÞ. Και θεωρþ üτι αυτÞ η αυτοπεποßθηση της Ευρþπης θα εßναι τÝτοια, που θα συζητÜ πιο εýκολα την υποψηφιüτητα της Τουρκßας. Και Üρα, εßναι πολý καλýτερα να εßστε προετοιμασμÝνοι, þστε να μη χÜσετε μια πιθανÞ ιστορικÞ ευκαιρßα, λüγω της σημερινÞς συγκυρßας.
Γι' αυτü και οι μεταρρυθμßσεις πρÝπει να αποκτÞσουν μεγαλýτερο δυναμισμü. Και ξÝρω üτι ο Πρωθυπουργüς σας, κινεßται πÜντα προς αυτÞ την κατεýθυνση.
Η Τουρκßα απÝδειξε τα τελευταßα χρüνια üτι Ýχει την ικανüτητα να αλλÜξει. Υπü την ηγεσßα της ΚυβÝρνησης του ΑΚΡ, ο Τουρκικüς λαüς Ýχει κÜνει τερÜστια βÞματα προüδου.
Η τουρκικÞ κοινωνßα Ýχει θÝσει τις βÜσεις για την οικοδüμηση μιας νÝας, ευρωπαúκÞς Τουρκßας. ΑυτÞ η Τουρκßα εßναι που θα κριθεß για Ýνταξη στην ΕυρωπαúκÞ ¸νωση. Και εßμαι βÝβαιος üτι, üταν φτÜσει η þρα, αυτοß που σÞμερα Ýχουν επιφυλÜξεις, θα δουν τα πρÜγματα διαφορετικÜ.
Η προσπÜθεια που απομÝνει εßναι μεγÜλη και δýσκολη. Στους τομεßς του σεβασμοý των μειονοτικþν δικαιωμÜτων και της θρησκευτικÞς ελευθερßας, στους οποßους αποδßδουμε κορυφαßα σημασßα, λüγω του Οικουμενικοý Πατριαρχεßου και της ελληνικÞς μειονüτητας, Ýχουν γßνει θετικÜ βÞματα προüδου.
Ευελπιστοýμε üτι αυτÜ θα συνεχιστοýν, þστε οι Üνθρωποι που απÝμειναν στην Τουρκßα, αλλÜ και üσοι αποφασßσουν να επιστρÝψουν, να νιþσουν πραγματικÜ καλοδεχοýμενο τμÞμα της τουρκικÞς κοινωνßας.
ΣÞμερα, βρßσκομαι εδþ, στο Ερζεροýμ, σε Ýναν τüπο γεμÜτο συμβολισμοýς και ιστορικÝς αναφορÝς. ΜÜλιστα, εßναι Ýνας τüπος οδυνηρþν αναμνÞσεων και για τον Ελληνισμü της Τουρκßας.
ΣτÝκομαι δßπλα στον Ταγßπ ΕρντογÜν. ¸ναν ηγÝτη, του οποßου αναγνωρßζω και εκτιμþ την επιθυμßα να αποκαταστÞσει τις αδικßες που υπÝστησαν οι μειονüτητες στο παρελθüν.
ΒÝβαια, εßναι δýσκολο να ξαναγραφεß η ιστορßα. Μπορεß üμως, σÞμερα, η τουρκικÞ κοινωνßα να αγκαλιÜσει τα μÝλη των μειονοτÞτων και να τους προσφÝρει Ýνα μÝλλον ασφÜλειας και ευημερßας.
Εßμαι και Þμουν πÜντα της Üποψης üτι, η δημοκρατικÞ και ευνομοýμενη συμμετοχÞ των μειονοτÞτων στις κοινωνßες μας, προσθÝτει αντß να μας αφαιρεß.
Δεν πρÝπει και δεν μπορεß να μας φοβßζει. Εßναι πηγÞ δημιουργικüτητας και γÝφυρας σε Üλλους πολιτισμοýς, πλοýτος για κÜθε χþρα, αν δεν αντιμετωπßζουμε τις μειονüτητες φοβικÜ.
Ας δεßξουμε, λοιπüν, στην περιοχÞ μας, στα ΒαλκÜνια, üτι Ýχουμε μια νÝα, μια Üλλη αντßληψη για τις μειονüτητες. Και αυτü, σε μια εποχÞ üπου, δυστυχþς, βλÝπουμε την Ýξαρση του ρατσισμοý σε üλη την Ευρþπη.
Το Οικουμενικü Πατριαρχεßο και οι μειονüτητες, μποροýν να γßνουν ο καλýτερος πρεσβευτÞς της ευρωπαúκÞς Τουρκßας και δýναμη ανανÝωσης και πολυπολιτισμικüτητας για τον τüπο.
Κυρßες και κýριοι, με την ßδια ανθρωπιÜ, πρÝπει να αντιμετωπßσουμε και το ζÞτημα της λαθραßας μετανÜστευσης. ΑυτÞ την þρα που μιλÜμε, κÜτω απü τη μýτη μας, σýγχρονοι δουλÝμποροι εκμεταλλεýονται τα üνειρα φτωχþν, κατατρεγμÝνων ανθρþπων.
Εßναι ßσως το στυγνüτερο Ýγκλημα, που φÝρνει μαζß του μýρια κακÜ. Εßναι ντροπÞ για τον πολιτισμü μας και εßναι κοινÞ μας υποχρÝωση να το καταπολεμÞσουμε.
ΧρειÜζεται μεγαλýτερη συνεργασßα μεταξý μας και μεγαλýτερη εμπλοκÞ της ΕυρωπαúκÞς ¸νωσης. Και αυτü επιβεβαιþσαμε σÞμερα, στην κουβÝντα μας με τον Πρωθυπουργü σας, τον κ. ΕρντογÜν.
Κυρßες και κýριοι ΠρÝσβεις, στον κüσμο μας, αλλÜζουν και οι συσχετισμοß δυνÜμεων. ¼μως, παρÜλληλα, και η ανθρωπüτητα αποκτÜ τερÜστιες νÝες δυνατüτητες. ΤεχνολογικÝς, οικονομικÝς, γνþσεις, τηλεπικοινωνßες, διαδικτυακÝς δυνατüτητες, ενεργειακÝς, αλλÜ και στρατιωτικÝς.
Το πþς θα χρησιμοποιÞσουμε τις νÝες δυνατüτητÝς μας, εßναι καθοριστικü για το μÝλλον του πλανÞτη μας και της ανθρωπüτητας. ΣÞμερα, üπως εßπα και προηγουμÝνως, και η Τουρκßα αποκτÜ νÝα δýναμη, οικονομικÞ και πολιτικÞ.
Τι σημαßνει η απüκτηση μεγαλýτερων δυνατοτÞτων, δýναμης και εξουσßας; ºσως το αντιμετωπßζω λßγο πιο φιλοσοφικÜ αυτü το θÝμα, αλλÜ Ýχοντας ζÞσει ο ßδιος, και κοντÜ στην εξουσßα απü τη μια, αλλÜ και στην εξορßα απü τη χþρα μου απü την Üλλη, μπορþ να σας πω, πρþτα απ' üλα, üτι η εξουσßα εßναι πÜντα εφÞμερη.
Δεýτερον, δεν εßναι η εξουσßα που Ýχεις, αυτü που μετρÜει, αλλÜ το πþς τη χειρßζεσαι την εξουσßα. Δεν εßναι μüνο το Ýργο που κÜνεις, αλλÜ και ο πολιτισμüς που αφÞνεις πßσω σου, ως παρακαταθÞκη.
Καλοýμαστε, λοιπüν, να αφÞσουμε τη σφραγßδα μας στον πολιτικü μας πολιτισμü. ΣÞμερα, üσο ποτÝ Üλλοτε, αυτü χρειÜζεται. ΣÞμερα που η ανθρωπüτητα Ýχει τüσα νÝα και δýσκολα προβλÞματα, πολýπλοκα προβλÞματα, σÞμερα που η νÝα γενιÜ ψÜχνει για κοινÝς αξßες σε üλο τον κüσμο, σÞμερα που αναζητοýμε τρüπους παγκüσμιας διακυβÝρνησης και επßλυσης παγκüσμιων προβλημÜτων, οι σχÝσεις ΕλλÜδας - Τουρκßας, ας αναδεßξουν Ýναν πολιτισμü διαφορετικü.
ΑυτÞ εßναι και η πρüκληση για τον διπλωμÜτη. Να προωθεß Ýναν Üλλο πολιτισμü, με σεβασμü βÝβαια στα συμφÝροντα της χþρας του, αλλÜ χωρßς βßα, μÝσα απü τη διαπραγμÜτευση, τη διαβοýλευση, το σεβασμü του Üλλου.
Εσεßς υπηρετεßτε σε θÝσεις ευθýνης, σε μια πολý ενδιαφÝρουσα περßοδο για την τουρκικÞ διπλωματßα. Οι αλλαγÝς των τελευταßων ετþν Üγγιξαν, αναπüφευκτα, και την εξωτερικÞ σας πολιτικÞ. Εßναι περßοδος Ýντονης δραστηριüτητας και δυναμισμοý για την τουρκικÞ διπλωματßα. Και αυτü μας ικανοποιεß, ναι, μας ικανοποιεß. Γιατß μας δßνει δυνατüτητες για μεγαλýτερη και ευρýτερη συνεργασßα.
Μας δßνει την ευκαιρßα να δοκιμÜσουμε απü κοινοý τις δυνÜμεις μας στα παλιÜ, αλλÜ και στα νÝα πεδßα. Σε πολλÝς περιοχÝς, üπου Ýχουμε κοινÞ παρουσßα και μοιραζüμαστε κοινÜ συμφÝροντα, üπως εßναι η ΜÝση ΑνατολÞ, το μεγÜλο πρüβλημα της ειρÞνης στη ΜÝση ΑνατολÞ, στα ΒαλκÜνια, στον Καýκασο, ξÝρουμε üτι το δυναμικü της περιοχÞς μας εßναι τερÜστιο.
¼μως, ακüμα μεγαλýτερη εßναι η δυναμικÞ που μαζß μποροýμε να δημιουργÞσουμε, εÜν καταφÝρουμε να βÜλουμε τις σχÝσεις μας σε μια νÝα και δημιουργικÞ βÜση, συνεργασßας και αλληλοσεβασμοý.
Εßμαστε στο σταυροδρüμι του κüσμου, στο σταυροδρüμι των ηπεßρων και των πολιτισμþν. Η δικÞ μας αρμονικÞ συνýπαρξη, θα μποροýσε να εßναι η απüδειξη üτι, πρÜγματι, δεν υπÜρχουν αιþνιοι εχθροß.
Θα μποροýσε να εßναι το παρÜδειγμα üτι η διπλωματßα δεν εßναι παιχνßδι μηδενικοý αθροßσματος. Να αποτελÝσουμε Ýνα φωτεινü παρÜδειγμα για την περιοχÞ μας, αλλÜ - γιατß üχι; - και για την ανθρωπüτητα.
Και αυτÞ η δýναμη, εßναι πολý μεγαλýτερη απü την üποια οικονομικÞ Þ πολιτικÞ εξουσßα. Εßναι η δýναμη της εμπιστοσýνης, εßναι η δýναμη της συνεßδησης, εßναι η δýναμη των ιδεþν, εßναι η δýναμη της καρδιÜς.
Κυρßες και κýριοι, ο κüσμος μας αλλÜζει με καταιγιστικü ρυθμü. Η θÝση της ΕλλÜδας και της Τουρκßας σε αυτüν, εξαρτÜται απü τις μεγÜλες πολιτικÝς αποφÜσεις που θα πÜρουμε τþρα, την þρα της αλλαγÞς. Ο δυναμισμüς, οι προοπτικÝς και οι προσδοκßες απü τη συνεργασßα μας εßναι τερÜστιες.
ΞÝρω üτι μας δßνεται, κýριε ΠρωθυπουργÝ και αγαπητÝ φßλε, Ταγßπ, μια ευκαιρßα. Και δεν εßναι πÜντα εýκολο να βρßσκονται αυτÝς οι ευκαιρßες. Γι' αυτü και πολý σωστÜ την αποκαλοýμε «ιστορικÞ ευκαιρßα».
Και ξÝρω üτι εßναι και δικÞ σου βοýληση Ταγßπ, να αξιοποιÞσουμε αυτÞ την ιστορικÞ ευκαιρßα - και Þδη, το αποδεικνýεις με τις πρÜξεις σου - για να αλλÜξουμε ριζικÜ τις σχÝσεις ΕλλÜδας - Τουρκßας προς το καλýτερο.
Να ξÝρεις üτι και εγþ θα εßμαι πλÜι σου, ως Πρωθυπουργüς της ΕλλÜδας, σε αυτÞ την κοινÞ μας προσπÜθεια. Και εßμαι σßγουρος üτι, με επιμονÞ και υπομονÞ, θα μπορÝσουμε να πετýχουμε.
Και αυτü, πιστεýω θα εßναι Ýνα γεγονüς, που θα συμβολßζει πολλÜ, üχι μüνο για τους λαοýς μας, την περιοχÞ μας και την Ευρþπη, αλλÜ και για üλο τον κüσμο.
ΚαλÞ μας επιτυχßα. Ευχαριστþ πολý.
