Ομιλία του Πρωθυπουργού, Προέδρου του ΠΑΣΟΚ και της Σοσιαλιστικής Διεθνούς Γιώργου Α. Παπανδρέου, στην τελετή λήξης του 13ου Συμποσίου Σύμης
Φίλες και φίλοι, κυρίες και κύριοι, αγαπητοί συνάδελφοι βουλευτές της περιοχής, να ευχαριστήσω πρώτα απ' όλα τον Δήμαρχο Πόρου, που μας φιλοξενεί εδώ αυτές τις μέρες, τον Δημήτρη Στρατηγό, αλλά και τον Νομάρχη Πειραιά, τον Γιάννη Μίχα, ο οποίος μας φιλοξενεί στην ευρύτερη περιοχή και, όπως είπε, και άλλες φορές στον Αργοσαρωνικό.
Και βέβαια, το δώρο του Γιάννη μάλλον προοιωνίζει ότι θα συνεχίσω να τρέχω για αρκετό καιρό, αλλά αξίζει. Αξίζει και χαιρόμαστε για τη δική σας στήριξη στην επιτυχή διεξαγωγή του Συμποσίου της Σύμης.
Βρεθήκαμε εδώ, στον Πόρο, αυτή τη 13η χρονιά του Συμποσίου και συζητήσαμε θέματα που αφορούν τον κόσμο, την Ευρώπη και βέβαια την Ελλάδα, η οποία βρέθηκε στο επίκεντρο αυτής της κρίσης τους τελευταίους μήνες. Συζητήσαμε για τις μεγάλες προκλήσεις, τη διεθνή οικονομική κρίση, την κλιματική αλλαγή, τα θέματα της ανισότητας, καθώς πολλά απ' αυτά τα ζητήματα έχουν πια κοινή αφετηρία.
Δεν μπορεί παρά να δοθούν από κοινού απαντήσεις από προοδευτικές - πιστεύουμε - δυνάμεις του κόσμου. Πριν αναφερθώ σε λεπτομέρειες για τα πεπραγμένα, θέλω να θυμηθούμε, πηγαίνοντας λίγους μήνες πιο πριν. Να θυμηθούμε ότι μια τέτοια συνάντηση, όπως η σημερινή, δεν θα ήταν καθόλου αυτονόητη πριν από μερικούς μήνες, γιατί η χώρα μας βρέθηκε στο επίκεντρο μιας πρωτοφανούς και βίαιης, θα έλεγα, κρίσης. Ήμασταν όλοι για πολλούς μήνες υποχρεωμένοι να διαχειριστούμε μια κρίση, που ήταν μπροστά μας.
Κρίση, την οποία αν αφήναμε να εξελιχθεί, χωρίς να παρέμβουμε αποφασιστικά, χωρίς να δουλέψουμε συστηματικά, σήμερα, θα μας είχε οδηγήσει πολύ απλά στην χρεοκοπία. Και βέβαια, με τη χρεοκοπία θα είχαμε οδηγηθεί στην απαισιοδοξία, σε διαρκή και σε βαθύ μαρασμό.
Κυρίες και κύριοι, η χρονιά που πέρασε ήταν σίγουρα η πιο δύσκολη για την Ελλάδα, των τελευταίων δεκαετιών. Μέσα σε ελάχιστους μήνες, υποχρεωθήκαμε να βιώσουμε με τον πλέον έντονο και βίαιο τρόπο τις τραγικές συνέπειες μιας διπλής κρίσης. Της διεθνούς οικονομικής κρίσης από τη μία, αλλά κυρίως της εσωτερικής κρίσης, που επιταχύνθηκε και μεγεθύνθηκε από την πρώτη.
Και η κρίση αυτή, ήταν αποτέλεσμα κατεστημένων νοοτροπιών, ενός κράτους που το ίδιο δεν σεβόταν τον εαυτό του, αντιλήψεων και πρακτικών που δημιούργησαν μια Ελλάδα, δυστυχώς, και με διαφθορά, και με ατιμωρησία, και με στρεβλή οικονομική ανάπτυξη, αλλά κυρίως με κοινωνική και οικονομική αδικία, γιατί όλα αυτά τα φαινόμενα αυτό παρήγαγαν - ανισότητα, αδικία, το νόμο του ισχυρού και όχι την ισχύ του νόμου.
Αυτές ήταν και οι αιτίες που μας έφεραν στα πρόθυρα της πτώχευσης. Μια σκληρή πραγματικότητα που ζήσαμε πιο έντονα από ποτέ, δυστυχώς, λόγω των πολιτικών ιδιαίτερα των τελευταίων έξι ετών, από μια συντηρητική κυβέρνηση που, αντί να αξιοποιήσει τις πολλές ευκαιρίες που είχε η χώρα μας, επέλεξε όχι απλώς να μην απαλλάξει τη χώρα από παθογένειες, αλλά και να χρησιμοποιήσει αυτές τις παθογένειες, να επενδύσει σε αυτές, για να εξυπηρετήσει εδραιωμένα συμφέροντα και μικροκομματικές σκοπιμότητες.
Αντιλήψεις συντηρητικές, αλλά και αντιλήψεις βολεμένων συμφερόντων, που βρέθηκαν και βρίσκονται ενάντια στο συλλογικό συμφέρον της χώρας, απέναντι στην κοινωνία μας και, που θέλησαν επί χρόνια να μας κρατήσουν, να κρατήσουν την Ελλάδα καθηλωμένη, χωρίς ουδέποτε να αλλάζει τίποτα.
Κυρίες και κύριοι, πριν τις εκλογές του προηγούμενου Οκτωβρίου, ξέραμε ότι θα αναλαμβάναμε μια χώρα με πολλά προβλήματα και αδικίες και υποσχεθήκαμε και υποσχόμαστε να την αλλάξουμε. Αυτό όμως που κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε ήταν χωρίς προηγούμενο. Βρεθήκαμε αντιμέτωποι με την κατάρρευση, με το ενδεχόμενο της πτώχευσης, σε ένα κράτος απόλυτα διαβρωμένο, αναποτελεσματικό, σπάταλο και άδικο, αλλά και με την απαξίωση της χώρας μας στα μάτια των εταίρων μας και των διεθνών αγορών.
Δεν διστάσαμε όμως ούτε μια στιγμή να αναλάβουμε τις ευθύνες, τις ιστορικές μας ευθύνες, να οδηγήσουμε την Ελλάδα έξω από την κρίση. Αυτή ήταν η πρώτη μας προτεραιότητα. Δώσαμε μάχες παντού, μάχες για να κρατήσουμε την Ελλάδα στα πόδια της, μάχες για να πείσουμε τους εταίρους μας, να πείσουμε και τις αγορές, ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα άξια, είναι μια χώρα που μπορεί να αναλάβει τις ευθύνες της, είναι μια χώρα αξιόπιστη, είναι μια χώρα που μπορεί να διορθώσει και τα λάθη της.
Και πετύχαμε, και εννοώ ότι πετύχαμε όλοι μαζί, όχι μόνο η Κυβέρνηση, αλλά ολόκληρος ο Ελληνικός λαός, που σήμερα καταβάλει μια επίμονη και, πολλές φορές, επίπονη προσπάθεια για το καλό όλων μας. Μέσα σε εννιά μήνες, καταφέραμε να κάνουμε το ακατόρθωτο, να αποφύγουμε την κατάρρευση, να αποδείξουμε ότι η Ελλάδα είναι και πάλι άξια εμπιστοσύνης, να πείσουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση για την ανάγκη και αλληλεγγύης και συντονισμού.
Και την αλληλεγγύη, πολιτική αλλά και υλική, την καταφέραμε εξασφαλίζοντας 110 δισεκατομμύρια ευρώ. Βεβαίως, είναι δάνεια που θα επιστραφούν, είναι όμως και το μεγαλύτερο πρόγραμμα χρηματοδότησης που έχει δημιουργηθεί μέχρι σήμερα, ώστε να έχουμε το χρόνο σύμμαχό μας, να έχουμε χρόνο για να κάνουμε αυτά που επί χρόνια δεν έγιναν. Αυτά που έπρεπε να αλλάξουν, μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές και στο κράτος και στην οικονομία μας.
Αλλαγές, όμως, που θα μας οδηγήσουν στην ευημερία, στην αποκατάσταση αδικιών και σε ένα νέο πρότυπο ανάπτυξης. Κυρίως όμως, τελικά, θα οδηγήσουν στο να εξασφαλίσουμε την ίδια την αυτονομία μας, το ίδιο μας το δικαίωμα να ορίζουμε εμείς την τύχη μας. Το ίδιο μας το δικαίωμα να διαμορφώνουμε εμείς τις αποφάσεις και τις προτεραιότητές μας και να μην στηριζόμαστε πια σε δάνειες δυνάμεις.
Χωρίς εξαρτήσεις, να αναπτύξουμε τις δικές μας δυνατότητες, με δημιουργικότητα, με φαντασία, με πρωτοβουλία, με συλλογική προσπάθεια, αξιοποιώντας συγκριτικά πλεονεκτήματα, αναδεικνύοντας ό,τι καλύτερο έχουμε - και έχουμε τόσα καλά, την περηφάνια, το μεράκι για τη δουλειά μας, το φιλότιμο, το φιλότιμο για την Ελλάδα, τη φιλοξενία για κάθε έναν που έρχεται στη χώρα μας, τη ντομπροσύνη, την ειλικρίνεια, την έννοια της κοινότητας. Παραδόσεις μας, για τις οποίες είμαστε περήφανοι, παραδόσεις μας, όμως, που κάποιες φορές ξεχάσαμε και πρέπει να αναδείξουμε και πάλι, μέσα σε ένα νέο περιβάλλον και με μια νέα προσπάθεια, μια νέα αρχή.
Όλοι μαζί, τη χρονιά που πέρασε, αποδείξαμε κάτι πάρα πολύ σημαντικό. Αποδείξαμε ότι μπορούμε, ότι όταν θέλουμε μπορούμε, και στα δύσκολα ακόμα. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα προβλήματα λύθηκαν οριστικά και αμετάκλητα. Κάθε άλλο.
Βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή της κοινής μας προσπάθειας. Όμως, κάναμε μια καλή αρχή και την κάναμε όλοι μαζί και, πλέον, ήρθε η ώρα να συνεχίσουμε. Να συνεχίσουμε, γιατί μπορούμε όχι μόνο να σώσουμε την Ελλάδα - όπως κάναμε - από τη χρεοκοπία, αλλά να χτίσουμε μια διαφορετική Ελλάδα. Μια Ελλάδα, που δεν θα έχει να αντιμετωπίσει ποτέ πια μια παρόμοια κρίση.
Θέλω να γνωρίζετε όλοι σας ότι, η προσδοκία των πολιτών για αλλαγή, και είναι μεγάλη αυτή η προσδοκία - όπως είπε και ο Γιάννης - για ένα καλύτερο μέλλον, δεν θα πάει χαμένη, ότι οι κόποι τους, οι κόποι μας να βγάλουμε τη χώρα από το αδιέξοδο, να ανοίξουμε νέες προοπτικές, δεν πάνε χαμένοι.
Κάναμε ήδη ένα μεγάλο μέρος της δύσκολης προσπάθειας, που έχουμε να κάνουμε. Κάναμε ό,τι έπρεπε για να σώσουμε τη χώρα. Μας περιμένουν και άλλα πολλά να κάνουμε, θα έλεγα πολύ πιο δημιουργικά, τα επόμενα χρόνια, ώστε να αλλάξει ριζικά η Ελλάδα.
Αλλά είναι βέβαιο πως, όσο προχωρούμε, τόσο οι συνθήκες μπορούν και θα βελτιώνονται. Τόσο οι προοπτικές θα γίνονται πιο θετικές. Είμαι πλέον πολύ πιο αισιόδοξος και σίγουρος, ότι μπορούμε να δημιουργήσουμε σύντομα μια Ελλάδα πιο δίκαιη, πιο εύρωστη, πιο σύγχρονη, πιο ευχάριστη, πιο χαρούμενη για να ζούμε, πιο ανθρώπινη. Και είναι αναγκαία συνθήκη να προχωρήσουμε και να δουλέψουμε όλοι μαζί, όλες οι δημιουργικές δυνάμεις της κοινωνίας μας, γι' αυτή την Ελλάδα της ανάπτυξης, της δικαιοσύνης, της κοινωνικής προστασίας.
Και όπως είπαν και ο Δήμαρχος και ο Νομάρχης, θα δουλέψουν μαζί μας και οι δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που απελευθερώνονται με το νέο νόμο, τον επαναστατικό θα έλεγα νόμο του «Καλλικράτη», που δίνει νέες δυνατότητες στην Αυτοδιοίκηση.
Αυτή η συλλογική προσπάθεια αποτυπώθηκε και σήμερα, με μία άλλη πράξη, την οποία θα ήθελα να χαιρετίσω. Χαιρετίζω την υπογραφή της Συλλογικής Σύμβασης μεταξύ των κοινωνικών εταίρων, δηλαδή των εργαζομένων της ΓΣΕΕ με τους εργοδότες του ΣΕΒ. Αυτή η υπογραφή σήμερα, που είναι για μια τριετή Συλλογική Σύμβαση, συμβολίζει την κοινή βούληση να ξεπεράσουμε μαζί τις δυσκολίες, αλλά συμβολίζει επίσης και μια κοινή δύναμη να κάνουμε αλλαγές και να γίνουν αυτές οι αλλαγές πραγματικότητα.
Είναι λοιπόν πολύ μεγάλη η πρόκληση που έχουμε μπροστά μας, αλλά είμαι βέβαιος ότι θα τα καταφέρουμε, όπως έγινε και τους προηγούμενους μήνες, που αποδείξαμε και στους εαυτούς μας, και στους άλλους, ότι μπορούμε. Γιατί πάρα πολλοί έλεγαν «μα μπορούμε;». Μπορούμε! Αυτή είναι η απάντηση.
Καταφέραμε να σταθούμε στα πόδια μας και, με τον ίδιο τρόπο, με τις ίδιες δυνάμεις, με την ίδια βούληση, θα αφήσουμε πίσω μας μια και καλή τα φαινόμενα παρακμής, που μας οδήγησαν σε όσα ζήσαμε πρόσφατα. Οι προκλήσεις αυτές είναι πολύ μεγάλες. Οι αλλαγές που πρέπει να κάνουμε είναι πολλές και σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα - και γι' αυτό είναι και τόσο σημαντική μια τέτοια συνάντηση, όπως της Σύμης. Για να ερχόμαστε σε επαφή με νέες ιδέες, μεθόδους, εμπειρίες και προοδευτικές πολιτικές. Να βρίσκουμε ανάμεσά μας ανθρώπους, φίλους που θέλουν να συμβάλουν, με αντίστοιχες εμπειρίες, ανθρώπους της γειτονιάς μας, ανθρώπους της Ευρώπης, αλλά και από τα πέρατα της γης, ή και ανθρώπους που έχουν αντιμετωπίσει παρόμοιες καταστάσεις, όπως ο Λέιφ Παγκρότσκι από τη Σουηδία και ο Κεμάλ Ντερβίς από την Τουρκία, που ήρθαν στην κυβέρνηση των χωρών τους σε ακριβώς παρόμοιες καταστάσεις, όπως αυτή που πέρασε και περνά η Ελλάδα.
Σε μια περίοδο πρωτόγνωρη για τη χώρα, λοιπόν, θα ήταν αλαζονικό για οποιονδήποτε να ισχυριστεί ότι κατέχει όλη την αλήθεια, ότι έχει στα χέρια του έτοιμες όλες τις λύσεις, αρνούμενος να διερευνήσει κάθε ενδεχόμενο, να συζητήσει για κάθε πιθανή καλή και καινούργια ιδέα, και μάλιστα όταν είμαστε σε μια εποχή όπου, όχι μόνο εμείς, αλλά και η Ευρώπη, και ο κόσμος ολόκληρος αντιμετωπίζει πρωτόγνωρες προκλήσεις.
Και δεν είναι λίγες οι ιδέες πίσω από τις πολλές σημερινές μας επιλογές, που έγιναν και πυρήνας, και άλλες χρονιές, πολιτικών μας και ιδεών μας, όπως η πράσινη ανάπτυξη, η πρόσβαση των πολιτών στη δημόσια πληροφορία, η συμμετοχή του πολίτη στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, η ηλεκτρονική διακυβέρνηση, η περιφερειακή αποκέντρωση, η πολιτική και η ανάπτυξη. Όλα αυτά είναι προϊόν πολλών συζητήσεων που έχουμε κάνει μεταξύ μας, εμείς οι προοδευτικοί άνθρωποι, και εδώ στη Σύμη, και στη Σοσιαλιστική Διεθνή, τα οποία και αξιοποιούμε πια και ως Κυβέρνηση.
Αυτές οι παραγωγικές συζητήσεις έγιναν ιδιαίτερα χρήσιμες και φέτος, γιατί βρίσκοναι εδώ πολιτικοί με μεγάλη διάθεση, όπως ο Πρόεδρος της Εσθονίας, η φίλη μας η Segolen, ο Andrian από τη Ρουμανία, ο Luis Ayala της Σοσιαλιστικής Διεθνούς - για να αναφερθώ σε μερικούς - και βεβαίως, οι διακεκριμένοι ομιλητές μας απόψε, που έχουν έρθει εδώ και μεταφέρουν τεράστια εμπειρία και γνώση.
Η αλλαγή, βεβαίως, κάτι το οποίο εμείς έχουμε ως στρατηγικό στόχο, είναι αυτή η αλλαγή του αναπτυξιακού προτύπου της χώρας, που θα μας φέρει και κοινωνική προστασία, αλλά και έναν τουρισμό ή, αν θέλετε, μια παραγωγή, που θα συνδέει τη λέξη «αξία» με τη λέξη «Ελλάδα». Τα προϊόντα μας, το περιβάλλον μας, τη διαφάνεια με την οποία θα λειτουργεί η χώρα μας, αλλά και την αίσθηση του δικαίου που θα έχει ο κάθε πολίτης.
Με αυτά τα λόγια, θα ήθελα να ευχαριστήσω και πάλι τους φίλους μας, που μας φιλοξενούν, αλλά και τους καλεσμένους μας, για τη δική τους συμβολή, τις δικές τους προτάσεις και τα σχόλια και, βεβαίως, για την αγάπη τους για την Ελλάδα. Αγαπητοί φίλοι, αγαπητοί φίλοι της Σύμης, θέλω να σας ευχαριστήσω και πάλι όλους, λοιπόν, παλιούς και νέους, για τη συμμετοχή σας στο φετινό Συμπόσιο της Σύμης.
Λόγω της πρωτοφανούς κρίσης στη χώρα μας, είναι φυσικό η Ελλάδα να βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεών μας. Αυτή ήταν μια μεγάλη ευκαιρία για μένα, ένα σημαντικό διάλειμμα, αλλά και μια σημαντική δυνατότητα να δουλέψω μαζί σας. Και βέβαια, πολλοί από τους Υπουργούς μας ήλθαν στο Συμπόσιο της Σύμης, για να ανταλλάξουμε εμπειρίες και βέλτιστες πρακτικές, με ανθρώπους υπεύθυνους για τη χάραξη πολιτικής, πολιτικούς, διανοούμενους και πολλούς αναλυτές, οι οποίοι έχουν περάσει από ανάλογες κρίσεις, στη Σουηδία, την Τουρκία και τις ΗΠΑ.
Καθώς άκουγα αυτές τις ιστορίες επιτυχίας, εδραιώθηκε η πεποίθησή μου ότι, παρά το γεγονός ότι έχουμε κάνει πολύ οδυνηρές περικοπές και δύσκολες μεταρρυθμίσεις, αυτές αποτελούν το θεμέλιο, πάνω στο οποίο μπορούμε να χτίσουμε μια νέα Ελλάδα.
Με ενθάρρυναν οι πολύ θετικές σας αντιδράσεις στις δικές μας προσπάθειες, να οδηγήσουμε την Ελλάδα από την κρίση στην αξιοπιστία, μέσα σε λίγους μήνες.
Μαζί σχεδιάσαμε έναν οδικό χάρτη για μια διαφορετική Ελλάδα, σταθερή, πετυχημένη, που θα στηρίζεται σε ένα μοντέλο καθαρής, πράσινης ανάπτυξης, στην οποία θα μπορέσει να ανθήσει η επιχειρηματικότητά μας, εφόσον είναι πλέον εύκολο και γρήγορο να ιδρύσει κανείς μια επιχείρηση, ενώ υπάρχουν και τα κατάλληλα κίνητρα για επενδύσεις.
Μια Ελλάδα, όπου δημόσια Υπηρεσία σημαίνει ακριβώς αυτό, εξυπηρέτηση του λαού, εξυπηρέτηση του πολίτη.
Μια Ελλάδα, που δεν θα είναι πια γνωστή σαν συνώνυμο της διαφθοράς, αλλά ως υπόδειγμα απόλυτης διαφάνειας.
Έχουμε ήδη δείξει ότι έχουμε την πολιτική βούληση να ακολουθήσουμε αυτό τον δρόμο και να κάνουμε πραγματικότητα αυτόν τον οδικό χάρτη, καθώς επίσης και να λάβουμε επείγοντα μέτρα για την αντιμετώπιση της δημοσιονομικής κρίσης, προβαίνοντας σε βαθιές διαρθρωτικές αλλαγές.
Έχουμε δώσει νέα πνοή στο μοντέλο διακυβέρνησής μας. Σε λιγότερο από ένα χρόνο, έχουμε θεσπίσει νόμους για χρόνια προβλήματα, που μας ταλανίζουν επί δεκαετίες: μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, του εργασιακού και του φορολογικού πλαισίου, βελτίωση της Δημόσιας Διοίκησης, περιορισμός της γραφειοκρατίας, πάταξη της φοροδιαφυγής και της διαφθοράς, δημιουργία ενός νέου πλαισίου για την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Και πιστεύουμε ότι η οικονομία και το κράτος μας θα αναδυθούν ισχυρότερα και πιο υγιή, ως αποτέλεσμα όλων αυτών.
Αλλά δεν αρκεί η ψήφιση νόμων και η καθιέρωση καινοτόμων πολιτικών. Η επόμενη, μεγάλη πρόκληση είναι να εξασφαλίσουμε την εφαρμογή τους, καθώς και ότι θα διατηρηθεί αυτή η ορμή.
Να αποκαταστήσουμε την εμπιστοσύνη στις αγορές. Για να γίνει αυτό, πρέπει να αποδείξουμε ότι οι πολιτικές μας έχουν αποτέλεσμα. Μέχρι στιγμής, τα στοιχεία είναι ενθαρρυντικά, αλλά χρειάζεται ακόμη να ξεπεράσουμε τον σκεπτικισμό που εξακολουθεί να υπάρχει.
Να αποκαταστήσουμε την αξιοπιστία του κράτους. Για να γίνει αυτό, όμως, πρέπει να συμμετάσχουν οι πολίτες μας στη διαδικασία των μεταρρυθμίσεων. Οι άνθρωποι θα είναι έτοιμοι να δεχθούν δύσκολες επιλογές, αν τους δώσετε σωστές, αξιόπιστες πληροφορίες, αλλά και το αίσθημα της δικαιοσύνης, μια ουσιαστική δυνατότητα συμμετοχής σε μια διαφανή διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Η Δημοκρατία μας υπάρχει εδώ και χιλιάδες χρόνια, με τις διακυμάνσεις της, αλλά πιστεύω ότι, από το Συμπόσιο της Σύμης, καταλήξαμε όλοι στο συμπέρασμα ότι η Δημοκρατία πρέπει να είναι - και αυτός είναι ο στόχος μου - πιο ανοιχτή, πιο σθεναρή, πιο δυναμική. Και καλείται να ανταποκριθεί σε προκλήσεις, στους νέους αυτούς καιρούς, με τις αλλαγές που λαμβάνουν χώρα σε ολόκληρο τον κόσμο.
Το παράδοξο είναι ότι, ενώ οι αγορές ήταν επιφυλακτικές σχετικά με την ικανότητα της Ελλάδας για αλλαγή, όπου πηγαίνω, οι Έλληνες μου λένε διαρκώς ότι επιθυμούν διακαώς να αλλάξουν τα πράγματα.
Υπάρχει βέβαια αντίσταση στην αλλαγή από κάποιες πλευρές, κυρίως από τα κεκτημένα συμφέροντα. Αλλά ακόμη και οι οικονομικοί αναλυτές, που έλεγαν ότι η Ελλάδα ήταν καταδικασμένη να αποτύχει και ότι δεν θα μπορούσε ποτέ να αλλάξει, αναγκάστηκαν να αναθεωρήσουν τις απόψεις τους.
Αυτή η κρίση είναι τώρα για εμάς μια μεγάλη ευκαιρία να δημιουργήσουμε μια πολύ διαφορετική Ελλάδα, αλλά και πιο αποτελεσματικούς κανόνες και θεσμούς στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Έχουμε ήδη κάνει σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση αυτή, όπως η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού Οργανισμού αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας και ενός Ταμείου Αλληλεγγύης.
Ωστόσο, η κρίση ανέδειξε και το γεγονός ότι, πολλές ευρωπαϊκές χώρες διστάζουν ακόμη να προχωρήσουν προς μια πιο ενοποιημένη και ισχυρότερη Ευρώπη, μια πιο συλλογική Ευρώπη. Πιστεύω ότι εμείς, οι πιο προοδευτικοί στην Ευρώπη, είμαστε εκείνοι που θέλουμε μια Ευρώπη πολύ πιο ισχυρή, πιο συλλογική, πιο δημοκρατική, μια Ευρώπη με περισσότερη αλληλεγγύη και συνεργασία.
Η κρίση στην Ελλάδα λειτούργησε σαν καταλύτης για κάποιες από αυτές τις αλλαγές, σε ευρωπαϊκό επίπεδο και ελπίζουμε και στο παγκόσμιο επίπεδο, στην οικονομική διακυβέρνηση. Μετά από την παρατεταμένη παράλυση που ακολούθησε την ύφεση του 2008, η κρίση του δημόσιου χρέους κινητοποίησε τελικά τη Διεθνή Κοινότητα, ώστε να αναλάβει συλλογική δράση για να προστατέψει την πραγματική οικονομία από την υπέρμετρη κερδοσκοπία..
Η κρίση του δημόσιου χρέους, ωστόσο, είναι περισσότερο ένα σύμπτωμα και όχι το αίτιο των βαθύτερων προβλημάτων, τα οποία δημιούργησαν τα χρηματοοικονομικά μας συστήματα.
Γι' αυτό, πιστεύω ότι το σημαντικό στη συνάντησή μας - ιδιαίτερα για μας, τους προοδευτικούς και τους σοσιαλδημοκράτες - είναι ότι βλέπουμε τη Δημοκρατία, βλέπουμε τη διαφάνεια, βλέπουμε τις απαιτούμενες ρυθμίσεις, σαν το θεμέλιο για υγιή ανάπτυξη και υγιείς κοινωνίες, για συμμετοχικές κοινωνίες.
Βλέπουμε την ισότητα, όχι σαν άχθος, αλλά ως αξία και προϋπόθεση ταυτόχρονα για μια ισχυρότερη οικονομία.
Βλέπουμε το κράτος πρόνοιας και την αλληλεγγύη μας, όχι σαν άχθος, αλλά και πάλι ως αξία και προϋπόθεση ταυτόχρονα, για μια ισχυρή και ανταγωνιστική οικονομία.
Και βλέπουμε την πράσινη ανάπτυξη, όχι σαν μεγάλο βάρος, αλλά ως λύση για έναν βιώσιμο κόσμο, με ποιότητα ζωής.
Πιστεύω λοιπόν ότι, τις τελευταίες αυτές μέρες, η Ελλάδα κατάφερε να σας πείσει ότι είμαστε αποφασισμένοι, αλλά και, όπως καλά γνωρίζετε, όσοι από εσάς έχετε ξανάρθει εδώ πολλές φορές, ότι η Ελλάδα είναι και μια ασφαλής, φιλόξενη και ωραία χώρα.
Και ελπίζω ότι, σύντομα, θα φιλοξενήσουμε το Συμπόσιό μας σε ένα νησί ουδέτερο σε άνθρακα, που θα μπορεί να παράγει όλη του την ενέργεια από τον άνεμο, τη θάλασσα και τον ήλιο και, βέβαια, ό,τι πιο δημιουργικό παράγει η Σύμη: ιδέες, φαντασία και ελπίδα.
Σας ευχαριστώ, λοιπόν, για μια ακόμη φορά, για τη συμμετοχή σας, για την αγάπη σας για την Ελλάδα, για τις ωραίες και πρακτικές ιδέες σας, για τη δέσμευσή σας για τη σύλληψη ενός διαφορετικού κόσμου και την υπόσχεσή σας να τον κάνετε πραγματικότητα.
Σας ευχαριστώ πολύ.
