Συνέντευξη Σπύρου Κουβέλη

στο περιοδικό "DRIVE" και στο δημοσιογράφο Ντίνο Παπαγιαννόπουλο

Παρασκευή 07 Αυγούστου 2009

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η Κυβέρνηση χαρακτηρίζει τα μέτρα για την απόσυρση των παλαιάς τεχνολογίας αυτοκινήτων ως καίρια για την αντιμετώπισης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και σύμφωνα με την παγκόσμια πλέον αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει». Συμφωνείτε;

ΣΠ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Τα μέτρα, με τον τρόπο που σχεδιάστηκαν και πρόκειται να υλοποιηθούν μπορεί να έχουν σημασία για την τόνωση της αγοράς νέων αυτοκινήτων, δεν έχουν όμως και πολλή σχέση με την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Το μέτρο της απόσυρσης, εάν συνοδεύεται από μια σειρά παράλληλων ρυθμίσεων για τη ρύπανση και εντάσσεται σε μια πολιτική αντικατάστασης όλων των οχημάτων που πραγματικά ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα μπορεί να έχει θετικό αποτέλεσμα. Όταν όμως τα μέτρα στηρίζουν κυρίως καταναλωτική διάθεση για αγορά νέου αυτοκινήτου, ενώ παράλληλα δεν κάνουν τίποτε για άλλες κατηγορίες πραγματικά ρυπογόνων οχημάτων, όπως γίνεται σε αυτή την περίπτωση, όταν ως μόνο κριτήριο μπαίνει η ηλικία και όχι η πραγματική κατάσταση του αυτοκινήτου, όταν γενικότερα τα μέτρα χαρακτηρίζονται από προχειρότητα και εύκολες λύσεις απέναντι στην αδυναμία του κράτους να ελέγξει πραγματικά την κατάσταση του στόλου, δεν πρέπει κανείς να αναμένει σοβαρά αποτελέσματα σε σχέση με τη ρύπανση. 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πως εκτιμάτε ότι θα λειτουργήσει το μέτρο για την εφαρμογή του «πράσινου δακτύλιου» στην Αθήνα από τον Σεπτέμβριο του 2011;

ΣΠ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Αν δει κανείς σήμερα πως εφαρμόζεται το υπάρχον μέτρο του δακτυλίου, θα διαπιστώσει πως ο κρατικός μηχανισμός ήδη δυσκολεύεται να τα βγάλει πέρα. Αναρωτιέμαι λοιπόν πως θα μπορέσει να εφαρμόσει ένα πολύ πιο περίπλοκο σύστημα, με περισσότερες κατηγορίες οχημάτων, και μάλιστα τη στιγμή που το κράτος αδυνατεί να ελέγξει οποιοδήποτε στοιχείο εκτός από την ηλικία και ίσως τον τύπο του οχήματος. Αναρωτιέμαι τι αποτέλεσμα μπορεί να έχει ένα τέτοιο σύστημα απέναντι στο πραγματικό ζητούμενο, τη στιγμή που κανείς δεν μπορεί να ελέγξει αν, λόγω κακής συντήρησης λ.χ. ένα σύγχρονο αυτοκίνητο ρυπαίνει περισσότερο από ένα παλιότερης τεχνολογίας.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Στην Ελλάδα υπάρχει ένας από τους πιο γηρασμένους στόλους αυτοκινήτων και φορτηγών ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ. Τα νέα μέτρα βρίσκονται προς τη σωστή κατεύθυνση για να ανανεωθεί ο στόλος αυτός με νέας αντιρυπαντικής τεχνολογίας αυτοκίνητα;

ΣΠ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Εάν οι ρυθμίσεις στόχευαν στην αντικατάσταση του πραγματικά γερασμένου στόλου, θα ήμουν σύμφωνος, και βέβαια υπό την προϋπόθεση ότι θα  συνοδεύονταν από παράλληλα μέτρα για τον περιορισμό της χρήσης του ΙΧ στο κέντρο, μαζί με μια σειρά άλλα μέτρα. Η ένσταση μου όμως είναι ακριβώς εδώ: η απόσυρση επιλέγεται ως το μόνο μέτρο γιατί εφαρμόζεται ευκολότερα, βαφτίζεται περιβαλλοντικό ενώ στην πραγματικότητα το αποτέλεσμα θα είναι πενιχρό, και παραβλέπεται ηθελημένα το γεγονός ότι προστίθεται ένα σημαντικό κόστος στην ήδη δύσκολη κατάσταση των υπερχρεωμένων νοικοκυριών, χωρίς να τους προσφέρεται καμία εναλλακτική. Η κυβέρνηση λέει ότι το πρόγραμμα θα είναι αυτοχρηματοδοτούμενο, δεν λέει όμως ότι αυτά τα χρήματα δεν μπορούν παρά να προέλθουν από τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς των πολιτών σε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ποια επιπλέον (ή διαφορετικά) μέτρα έχει να προτείνει το ΠΑΣΟΚ για την αντιμετώπιση του σημαντικού αυτού προβλήματος, δεδομένου ότι αυτή δεν αφορά αποκλειστικά και μόνο την Αθήνα;

ΣΠ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι πολύ περισσότερο συνάρτηση του όγκου της κυκλοφορίας παρά της ηλικίας των οχημάτων. Κατά συνέπεια το ΠΑΣΟΚ προτείνει κατ' αρχήν την σημαντική εντατικοποίηση της προσπάθειας για την βελτίωση των υπηρεσιών μεταφοράς από μαζικά μέσα, ώστε να είναι γρήγορα και αξιόπιστα, και να μπορεί πραγματικά ο πολίτης να τα εμπιστευτεί αντί για το αυτοκίνητο του. Μην ξεχνάμε ότι το πραγματικό ζητούμενο είναι η μετακίνηση των πολιτών και όχι η διαχείριση της κυκλοφορίας. Παράλληλα πιστεύουμε ότι υπάρχει σημαντική ανάγκη για έλεγχο του στόλου όλων των οχημάτων, όχι μόνο των ΙΧ και των επαγγελματικών, αλλά και των ταξί, των λεωφορείων κλπ, που αποτελούν σημαντική πηγή ρύπανσης, καθώς και των καυσίμων που συχνά δεν καλύπτουν τις προδιαγραφές των σύγχρονων κινητήρων. Θεωρούμε σημαντική τη δυνατότητα μετακίνησης με δίκυκλα και άλλα εναλλακτικά μέσα, αλλά και με τα πόδια και με ποδήλατο για μικρότερες διαδρομές. Όλα αυτά όμως προϋποθέτουν διαφορετικές συνθήκες ασφάλειας και οδικής παιδείας αλλά και απλών - και φτηνών - υποδομών, όπως ποδηλατοδρόμοι, και πολύ απλά, πεζοδρόμια... Τέλος θεωρούμε ότι η σημαντικότερη άμυνα της πόλης είναι οι χώροι πρασίνου που βοηθούν στην κατακράτηση μέρους της ρύπανσης, και γι' αυτό μιλάμε για την ανάγκη προστασίας των ελεύθερων χώρων και των περαστικών όγκων των πόλεών μας. Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, και η απόσυρση μπορεί να παίξει ρόλο. Χωρίς αυτό όμως, είναι αποσπασματική, αναποτελεσματική, και εξυπηρετεί άλλους σκοπούς.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΥΠΕΧΩΔΕ τα μέτρα απόσυρσης οχημάτων παλαιάς τεχνολογίας και επιδότησης αγοράς αυτοκινήτων με προδιαγραφές Euro 4 & 5 θα μειώσουν του ατμοσφαιρικούς ρύπους μέχρι το 2015 κατά 25-35%. Θεωρείτε εφικτή μια τέτοια μείωση;

ΣΠ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Όπως σας εξήγησα, θεωρώ πως μια τέτοια μείωση ρύπων επιτυγχάνεται με ένα πλέγμα μέτρων και όχι με την  αποσπασματική εφαρμογή της απόσυρσης. Η ηγεσία του ΥΠΕΧΩΔΕ μπορεί να θέλει να πιστεύει, ή απλώς να προσπαθεί να πείσει τους πολίτες, ότι έχει σχέδιο, και πως όλα γίνονται για το καλό τους. Στην πραγματικότητα όμως οι πολίτες και η εθνική οικονομία θα επιβαρυνθούν με μια ακριβή και αναποτελεσματική διαδικασία, αλλά η κυβέρνηση γνωρίζει ότι δεν θα είναι εκεί για να απολογηθεί για την αστοχία των μέτρων αυτών και να εξηγήσει τους πραγματικούς λόγους που την οδηγούν στην επιβολή τους... 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ποια θα ήταν τα ενδεδειγμένα μέτρα που θα πρότεινε το ΠΑΣΟΚ ώστε να τονώσουν ένα πολύ σημαντικό τμήμα της ελληνικής οικονομίας, όπως ο κλάδος του αυτοκινήτου, ο οποίος αποτελεί το 2,6% του ΑΕΠ και απασχολεί περίπου 130.000 εργαζόμενους;

ΣΠ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Ο κλάδος του αυτοκινήτου δεν εξαντλείται μόνο στην πώληση και την απόσυρση. Υπάρχει πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει στον κλάδο της ουσιαστικής συντήρησης και του ελέγχου που, αν δούλευε σωστά θα έδινε πολλές θέσεις εργασίας, μικρότερο κόστος ανά πολίτη και πολύ καλύτερο περιβάλλον στις πόλεις. Το αυτοκίνητο όχι μόνο δεν χρειάζεται να έχει εχθρική αντιμετώπιση, αλλά αντίθετα μπορεί να αποτελέσει πραγματικό εργαλείο εφόσον χρησιμοποιείται για τις σωστές χρήσεις και στις σωστές συνθήκες. Και αυτές δεν είναι βέβαια το μποτιλιάρισμα επί ώρες μέσα στις πόλεις. Χρειάζεται λοιπόν να δώσουμε χώρο σε μια υγιή αγορά αυτοκινήτου για τις ανάγκες που πράγματι πρέπει να καλύψει, και ταυτόχρονα να δώσουμε στους κατοίκους των πόλεων λύσεις για τη γρήγορη, ασφαλή και αξιόπιστη μετακίνηση τους με άλλα μέσα, κάνοντας την καθημερινότητα και την ποιότητα της ζωής τους καλύτερη. Έτσι, και θα δημιουργήσουμε περισσότερες θέσεις εργασίας, και θα περιορίσουμε το κόστος από τις χαμένες ώρες και τα προβλήματα υγείας. Ίσως πρέπει τελικά απλώς να δούμε  μια σειρά παραδείγματα μεγάλων πόλεων της Ευρώπης, και κυρίως, να είμαστε ειλικρινείς όταν αποφασίζουμε τι θα κάνουμε και γιατί.