Ομιλία Γιώργου Α. Παπανδρέου στο London School Of Economics

για την προοδευτική διακυβέρνηση, την Ελλάδα και τις διεθνείς εξελίξεις

Τρίτη 28/04/2009

Καλησπέρα σας. Σας ευχαριστώ που ήρθατε απόψε. Χαίρομαι που βρίσκομαι πάλι εδώ και, θέλω να ευχαριστήσω τον Καθηγητή Kevin Featherstone, που μου έδωσε την ευκαιρία να ανταποδώσω, μέσα από τη σκληρή δοκιμασία των ερωτήσεων και απαντήσεων που θα υποστώ αργότερα.

Χαίρομαι, όμως, πραγματικά που είμαι εδώ, που θα συζητήσω μαζί σας και θα ακούσω όσα έχετε να μου πείτε και να με ρωτήσετε γύρω από κάποια πολύ ενδιαφέροντα θέματα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, αλλά κι ολόκληρος ο κόσμος.

Θέλω να ευχαριστήσω το Ελληνικό Παρατηρητήριο για το πολύ σημαντικό έργο που εκτελεί τόσα χρόνια, από την ίδρυσή του, το 1996. Εκείνη την περίοδο, υπήρξα υπουργός και υποστήριξα και συνεχίζω να υποστηρίζω το έργο του, ιδιαίτερα τώρα που οι εξελίξεις στην Ελλάδα είναι κρίσιμες. Θεωρώ ότι το Ελληνικό Παρατηρητήριο μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στην κατανόηση της σημερινής Ελλάδας, αλλά και να προτείνει ιδέες για την Ελλάδα του αύριο. Γι' αυτό, σας διαβεβαιώνω ξανά πως θα έχετε την πλήρη υποστήριξή μου στο μελλοντικό έργο σας.

Αν παρακολουθείτε την ελληνική τηλεόραση, θα παρατηρήσατε εκατοντάδες διαφημίσεις κινητών τηλεφώνων και υπηρεσιών Internet. Μια από αυτές τις διαφημίσεις μου θύμισε έντονα τα χρόνια που πέρασα εδώ, στο LSE. Χρησιμοποιεί ένα διαφημιστικό τραγούδι από ένα γκρουπ που άκουγα στη δεκαετία του '70, και ονομάζεται «Ten Years After». Το ρεφρέν του τραγουδιού λέει: «Θα ήθελα να αλλάξω τον κόσμο, αλλά δεν ξέρω τι να κάνω, γι' αυτό το αφήνω σ' εσένα».

Ένα μήνυμα που θέλω να συγκρατήσετε είναι το εξής: Μην εμπιστευθείτε το πεπρωμένο σας σε κάποια ανώτερη δύναμη, ούτε σε κάποιον ηγέτη, που θα σας υποσχεθεί τον επίγειο παράδεισο, ή που δηλώνει πως θα σας σώσει.

Νομίζετε πως εννοώ ότι δεν εμπιστεύομαι τίποτα και κανέναν; Ότι σας στέλνω ένα μηδενιστικό μήνυμα για τον κόσμο, την κοινωνία μας, την πολιτική μας; Όχι, το μήνυμά μου είναι αισιόδοξο. Αυτό που σας λέω είναι απλό: Δεν μπορούμε να περιμένουμε άλλο. Πρέπει να δράσουμε σήμερα για να αποκαταστήσουμε την εμπιστοσύνη, την εμπιστοσύνη στους δημοκρατικούς θεσμούς μας, την πίστη στα πολιτικά μας συστήματα, να επαναφέρουμε την αλληλεγγύη και την ασφάλεια στις κοινωνίες μας, στους γείτονές μας, στους πολίτες μας, προκειμένου να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τις σημαντικές παγκόσμιες, εθνικές ή τοπικές προκλήσεις που προκύπτουν.

Σίγουρα, δεν ήρθα εδώ για να ξεστομίσω πομπώδεις υποσχέσεις. Ήρθα για να σας πω ότι, μπορούμε και πρέπει να αλλάξουμε τον κόσμο μας. Ήρθα εδώ, για να σας ζητήσω, είτε είστε Έλληνες ή πολίτες από ένα άλλο μέρος του κόσμου, να συμμετάσχετε στην κοινή προσπάθειά μας, γιατί, έστω κι αν τα μαλλιά μου έχουν ασπρίσει, εξακολουθώ να συμμερίζομαι την απογοήτευση της νέας γενιάς.

Είμαι τυχερός που έχω δύο καλούς συμβούλους: το γιο μου Ανδρέα και την κόρη μου, τη Μαργαρίτα, που φοιτά εδώ, στο Λονδίνο. Είναι κι οι δύο σε φοιτητική ηλικία.

Ταξιδεύοντας σ' όλο τον κόσμο και βλέποντας τις δυνατότητες που έχει η χώρα μου να σπαταλιώνται ανώφελα, καταλαβαίνω την απογοήτευση της νέας γενιάς. Μόλις πριν από λίγους μήνες, όπως είπε ο Καθηγητής Featherstone, χιλιάδες νεαροί Έλληνες βγήκαν στους δρόμους για να εκφράσουν την απογοήτευσή τους για το πολιτικό μας σύστημα.

Με το δίκιο τους οι νέοι Έλληνες, νιώθουν απόγνωση. Τα τελευταία πέντε χρόνια, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, η νεοσυντηρητική κυβέρνηση, έφερε την οικονομία μας στο χείλος της χρεοκοπίας και πάγωσε την πρόοδο σε όλα τα μέτωπα.

Όπως τόσοι Έλληνες, αισθάνομαι λύπη, αλλά και αγανάκτηση για τη χώρα μου, μια χώρα όπου πριν από πέντε μόνο χρόνια, οι άνθρωποι είχαν αυτοπεποίθηση και ήταν αισιόδοξοι για το μέλλον τους, μια χώρα που φιλοξένησε τους ασφαλέστερους και πιο φιλόξενους Ολυμπιακούς Αγώνες που έγιναν ποτέ, που μπήκε στην Ευρωζώνη, που έπαιζε αποφασιστικό ρόλο στη διατήρηση της ειρήνης, της δημοκρατίας και της σταθερότητας στα Βαλκάνια, που είχε αναπτύξει μια νέα ελπιδοφόρα σχέση με τον ιστορικό αντίπαλό της, την Τουρκία, που συντέλεσε αποφασιστικά στην είσοδο της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ενίσχυσε τις προοπτικές άλλων χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, να γίνουν κι εκείνες μέλη της Ε.Ε.

Σήμερα, η Eurostat κατατάσσει την Ελλάδα ανάμεσα στις πιο απαισιόδοξες χώρες και λαούς της Ε.Ε. Στην ελληνική αγορά εργασίας, η πολιτική χειραγώγηση και η υποστήριξη «των φίλων» αποκλείουν τους απόφοιτους των πανεπιστημίων από τις αξιοπρεπείς εργασίες και τις καλές προοπτικές. Ένας στους τέσσερις νέους είναι άνεργος. Οι γονείς, εξουθενωμένοι από τα χρέη, πρέπει να κάνουν δύο και τρεις δουλειές για να ζήσουν την οικογένειά τους. Ένας στους πέντε Έλληνες ζει τώρα κάτω από το όριο της φτώχειας.

Οι ελληνικές οικογένειες πληρώνουν από το εισόδημά τους για την υγεία και την παιδεία, περισσότερα από οποιονδήποτε άλλο Ευρωπαίο. Τα κρατικά κονδύλια για την παιδεία αντιστοιχούν μόλις στο 3% του ΑΕΠ, το μικρότερο ποσοστό της Ευρωζώνης.

Το εκπαιδευτικό μας σύστημα πνίγει τις φιλοδοξίες της δυναμικής νεολαίας μας, ευνοεί την ανιαρή, παπαγαλίστικη μάθηση και δεν αντιστοιχεί στις ανάγκες της οικονομίας μας. Επίσης, μαθαίνω ότι πολλοί νέοι Έλληνες αναρωτιούνται μήπως είναι καλύτερο να εγκαταλείψουν τη χώρα τους, για ένα καλύτερο μέλλον στο εξωτερικό, κάτι που ακούγαμε περίπου σαράντα χρόνια πριν, ακόμα και πιο παλιά, όταν είχαμε μαζική μετανάστευση.

Κάτω από όλα αυτά τα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα, υπάρχει και μια αδιαμφισβήτητη αίσθηση ότι, δεν έχουμε δικαιοσύνη, αλλά ότι επικρατεί το δίκαιο του ισχυρού. Υπάρχει η αίσθηση της διαφθοράς, της ανισότητας, η αίσθηση ότι το πολιτικό μας σύστημα είναι αιχμάλωτο και ότι πολλοί πόροι, ανθρώπινοι ή φυσικοί, κατασπαταλώνται.

Αυτή δεν είναι η πραγματική Ελλάδα. Η μεγάλη πλειοψηφία των διαδηλωτών δεν ήταν οι βίαιοι μαχητές, που ίσως είδατε στην τηλεόραση. Ήταν απλοί άνθρωποι, από όλες τις κοινωνικές τάξεις, που βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν ειρηνικά κατά της κοινωνικής αδικίας και του διεφθαρμένου κράτους.

Υπάρχει μια απλή ερώτηση και μια απογοητευτική αντίφαση που αντιμετωπίζουμε, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά την αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα σ' ολόκληρο τον κόσμο: για πρώτη φορά στην ιστορία του ανθρώπινου γένους, διαθέτουμε τη γνώση, την τεχνολογία και τον πλούτο για να φτιάξουμε ένα διαφορετικό κόσμο. Κι όμως, υπάρχει φτώχεια, ενώ έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε τη φτώχεια παρελθόν.

Ο πλανήτης μας υπερθερμαίνεται, ενώ μπορούμε να μειώσουμε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακος, επενδύοντας σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και σε πρωτοποριακές εναλλακτικές τεχνολογίες.

Έχουμε υψηλή ανεργία, ενώ μπορούμε να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας ή μελλοντικές προοπτικές εκπαίδευσης για όλους.

Ξοδεύοντας μόνο λίγα δισεκατομμύρια δολάρια ή ευρώ το χρόνο, μπορούμε να προσφέρουμε στοιχειώδη εκπαίδευση σ' όλους τους ανθρώπους της γης. Με φτηνούς φορητούς υπολογιστές των εκατό δολαρίων, ή λίγο ακριβότερους, μπορούμε να γεφυρώσουμε το ψηφιακό χάσμα.

Με τα χρήματα που συνεισφέρουμε τώρα για τη διάσωση των τραπεζών, ή τα δίνουμε σε χρεοκοπημένους τραπεζίτες, θα μπορούσαμε να προσφέρουμε πολύ εύκολα αξιοπρεπή υγειονομική περίθαλψη και ένα βιώσιμο συνταξιοδοτικό σύστημα για όλους.

Αν παρήγαμε φτηνότερα φάρμακα, αν συγκεντρώναμε τους πόρους μας, αν σκεφτόμασταν συλλογικά, αν οι κυβερνήσεις μας συνεργάζονταν, θα μπορούσαμε να σταματήσουμε τις πανδημίες, που ίσως συμβολίζουν τα αποτελέσματα της παγκοσμιοποίησης, όπως ο ιός HIV του AIDS, η μαλάρια, ακόμα και η γρίπη των χοίρων.

Επομένως, το σύνθημα «Ναι, μπορούμε», δεν είναι πλαστό. Μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο. Ο στόχος για δικαιότερες, ασφαλέστερες και βιώσιμες κοινωνίες δεν είναι πια ανέφικτος.

Τότε γιατί έχουμε αποτύχει; Για παράδειγμα, γιατί δεν έχουμε πραγματοποιήσει τους Αναπτυξιακούς Στόχους των Ηνωμένων Εθνών για τη Χιλιετία, που υιοθετήθηκαν το 2000 από όλες τις κυβερνήσεις των Ηνωμένων Εθνών; Κι αυτοί οι στόχοι δεν είναι καθόλου ριζοσπαστικοί.

Στην παρούσα κρίση, είδαμε ότι όταν υπάρχει θέληση βρίσκονται χρήματα, και μάλιστα πολλά. Πηγαίνουν όμως στην κοινωνική προστασία, στην παιδεία, στην ανάπτυξη, στην πράσινη ανάπτυξη, στις εναλλακτικές πηγές ενέργειας, στη μείωση των χρεών;

Ίσως φταίνε πολλοί λόγοι για την αποτυχία των συστημάτων μας, αλλά θεωρώ ότι χρειαζόμαστε δραστικό εκδημοκρατισμό του τρόπου διακυβέρνησης του κόσμου μας, των πόρων μας, των κοινωνιών μας. Πρέπει να κάνουμε την πολιτική μας πιο ευαίσθητη, πιο υπεύθυνη, πιο αντιπροσωπευτική, πιο συμμετοχική, ώστε να εξασφαλίσουμε την προτεραιότητα στον άνθρωπο.

Με την πτώση των δύο τειχών, του Βερολίνου πριν από λίγα χρόνια, και της Wall Street πριν από μόλις λίγους μήνες, αντιληφθήκαμε ότι χρειαζόμαστε μια ριζοσπαστική και δημοκρατική αναθεώρηση της διακυβέρνησης του πλανήτη μας. Και ο κομμουνισμός, αλλά και ο νεοφιλελευθερισμός απέτυχαν.

Αυτά τα δύο δόγματα του Ψυχρού Πολέμου, τα οποία υποτίθεται ότι σχεδιάστηκαν για να εξυπηρετήσουν τον άνθρωπο, κατέληξαν να στηρίζουν πολιτικά συστήματα, που μεταβίβασαν πλούτη και δύναμη σε μια επίλεκτη μειοψηφία.

Ναι, η ανισότητα του πλούτου και η ανισότητα της πολιτικής δύναμης βρίσκονται στον πυρήνα της σημερινής κρίσης. Η κρίση δεν είναι απλώς οικονομική, είναι μια βαθύτατα πολιτική κρίση.

Ο βραβευμένος με Νόμπελ, Paul Krugman, αλλά και ο Kenneth Sokoloff, έχουν γράψει πολλά κείμενα για το πώς η ανισότητα και οι νεοσυντηρητικές οικονομικές πρακτικές στραγγάλισαν πρόσφατα την κοινωνική πρόοδο και διέφθειραν τη δημοκρατία.

Ο Sokoloff, ο οποίος έγραψε πολλά για τη Λατινική Αμερική, λέει ότι όσο αυτές οι ανισότητες παραμένουν, οι ελίτ θα μπορούν να θεσμοθετούν την άνιση κατανομή της πολιτικής δύναμης.

Στο πρόσφατο βιβλίο του, ο Paul Collier περιγράφει πώς οι αδύναμοι δημοκρατικοί θεσμοί, ιδιαίτερα στα αφρικανικά κράτη, τα οποία διαθέτουν μεγάλο πλούτο σε πετρέλαιο ή διαμάντια, γίνονται όργανα των πολυεθνικών, οι οποίες με τη σειρά τους διαφθείρουν τις ηγεσίες αυτών των κρατών κι έτσι, αντί αυτές οι χώρες με τους πλούσιους πόρους να γίνουν πλούσιες και ευημερούσες κοινωνίες, καταντούν να γίνουν κοινωνίες που μαστίζονται από συγκρούσεις, αθλιότητα και φτώχεια .

Όμως, αυτό δεν είναι απλώς ένα αφρικανικό, ασιατικό ή λατινοαμερικανικό πρόβλημα. Θα έλεγα ότι είναι πρόβλημα και για τις αναπτυγμένες δημοκρατίες μας. Είναι ένα πρόβλημα παγκόσμιας διακυβέρνησης.

Η πρόσφατη κατάρρευση της Wall Street, μας αποκάλυψε πραγματικά ότι δεν διαθέτουμε σύστημα ελεύθερης αγοράς, αλλά ότι στην πραγματικότητα, υπάρχει μια παγκόσμια, αδιαφανής συμπαιγνία πανίσχυρων επιχειρήσεων, μέσων ενημέρωσης, καμιά φορά στρατιωτικών, ακόμα και της μαφίας, όπως θα έλεγε ο δημοσιογράφος Misha Glenny, η οποία, συγκεντρώνει τον πλούτο και τη δύναμη στα χέρια των λίγων.

Ο τιμηθείς με το βραβείο Νόμπελ, οικονομολόγος Joe Stiglitz, ονομάζει αυτή την ανίερη συμμαχία επιχειρήσεων και κυβερνήσεων, «επιχειρηματική κοινωνική πρόνοια». Από την εμπειρία μου στην Ελλάδα, θα την αποκαλούσα «πελατειακό καπιταλισμό». Και πιστεύω ότι αυτός ο όρος θα άρεσε στον Νίκο Μουζέλη, τον καθηγητή μου στο LSE, ο οποίος έχει γράψει πολλά για τις πελατειακές σχέσεις στη Λατινική Αμερική.

Εξαγορά ρουσφετιών, πολιτικών, ψήφων, υπονόμευση της ανεξαρτησίας των ελεγκτικών μηχανισμών των δημοκρατικών μας θεσμών, του Κοινοβουλίου, του δικαστικού κλάδου: ναι, η τεράστια, άνιση κατανομή δύναμης και πλούτου απειλεί σήμερα τους δημοκρατικούς θεσμούς μας, μέσω της διαφθοράς και, τους αιχμαλωτίζει, μέσω των ειδικών συμφερόντων.

Αυτό, με τη σειρά του, δείχνει ότι έχουμε κατασπαταλήσει τους πόρους μας, τους περιβαλλοντικούς πόρους μας, και το ανθρώπινο δυναμικό μας. Δεν σχεδιάσαμε ανάλογα με τις ανάγκες των λαών μας, γεγονός που προκάλεσε ανασφάλεια, πόλωση, καμιά φορά και βία σ' όλο τον κόσμο, αλλά οπωσδήποτε προκάλεσε την κρίση που βιώνουμε σήμερα.

Κι αυτό, σας δηλώνω, συνέβη επειδή η φωνή σας, η φωνή μας, δεν εκπροσωπείται δεόντως σήμερα στο παγκόσμιο και στο εθνικό πολιτικό μας σύστημα. Δεν είναι παράξενο που οι πολίτες μας, η νέα γενιά, έχουν γίνει δύσπιστοι, για να μην πω κυνικοί.

Γι' αυτό χρειαζόμαστε ριζοσπαστική δημοκρατική αλλαγή του λαού, για το λαό, από το λαό.

Η ουσία λοιπόν του σοσιαλισμού ή της κοινωνικής δημοκρατίας, που υιοθετώ σήμερα, δεν βασίζεται σε κανένα δόγμα, ούτε σε κάποια οριστική λύση. Βασίζεται στην ανάγκη της κοινωνίας να σεβαστεί αξίες και κανόνες.

Και θα προσδιορίσω τρεις σημαντικότατους κανόνες:

Πρώτον, ανάγκη ανανέωσης των δημοκρατιών μας και δημιουργία συμμετοχικών κοινωνιών.

Δεύτερον, κοινωνική αλληλεγγύη και δίκαιη κατανομή του πλούτου.

Τρίτον, βιώσιμη ανάπτυξη για πράσινη οικονομία.

Η Σοσιαλιστική Διεθνής, ο μεγαλύτερος πολιτικός οργανισμός του κόσμου, με μέλη 170 κόμματα από τις πέντε ηπείρους, μπορεί να ενώσει τους πολίτες της γης, με ένα νέο παγκόσμιο πρόγραμμα, ώστε να επιτύχουν αυτούς τους στόχους.

Ήδη, έχουμε αναλάβει μια διερευνητική διαδικασία για την εφαρμογή ενός νέου μοντέλου οικονομικής διακυβέρνησης.

Τον περασμένο Σεπτέμβριο, μόλις ξέσπασε η κρίση, συστήσαμε την Επιτροπή Διεθνών Οικονομικών Ζητημάτων, υπό την προεδρία του Joe Stiglitz, η οποία απαρτίζεται από πολιτικούς ηγέτες, υπουργούς και εμπειρογνώμονες από όλο τον κόσμο.

Δεν εναντιωνόμαστε στην παγκοσμιοποίηση, αλλά είμαστε αποφασισμένοι να την εξανθρωπίσουμε. Γι' αυτό το λόγο, ζητούμε την αντικατάσταση της συναίνεσης της Ουάσινγκτον, με μια νέα παγκόσμια συναίνεση, βασισμένη στη βιώσιμη ανάπτυξη και στην αλληλεγγύη.

Έχουμε σκιαγραφήσει έναν οδικό χάρτη με συγκεκριμένες προτάσεις για μια νέα παγκόσμια πολιτική δομή, και ευχαρίστως θα αναπτύξω λεπτομερώς αυτές τις προτάσεις μας, όταν θα μου υποβάλετε ερωτήσεις αργότερα.

Για να αναφερθώ ξανά στην Ελλάδα, η ανυπαρξία της καλής διακυβέρνησης βρίσκεται στο επίκεντρο των εκτεταμένων κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε. Γι' αυτό, στο ΠΑΣΟΚ, έχουμε εισάγει μια σειρά μεταρρυθμίσεων, ώστε να εξασφαλίσουμε ότι η διαδικασία λήψης των αποφάσεών μας είναι πιο περιεκτική, οι θεσμοί μας διαφανείς και οι ηγέτες μας υπόλογοι.

Επίσης, έχουμε περιγράψει πέντε εθνικούς στόχους, οι οποίοι πιστεύω ότι αποτελούν τη μεγαλύτερη προτεραιότητα για το μέλλον της Ελλάδος:

Πρώτον, να καθορίσουμε ξανά μια δυναμική ελληνική εξωτερική πολιτική, η οποία θα ενισχύσει τη δημοκρατία, τη σταθερότητα, την οικονομική ανάπτυξη στα Βαλκάνια και, πέρα από αυτά, στην ευρύτερη γειτονιά μας. Η ενεργή συμμετοχή μας στις ευρωπαϊκές υποθέσεις πρέπει να αποκατασταθεί.

Δεύτερον, να επιφέρουμε βαθιές μεταρρυθμίσεις στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, με τις αναγκαίες επενδύσεις σε ανθρώπινο δυναμικό. Έχουμε δηλώσει ότι είναι ανάγκη να επενδύσουμε τουλάχιστον 5% του ΑΕΠ στα εκπαιδευτικά μας συστήματα.

Τρίτον, να προχωρήσουμε σε μεταρρυθμίσεις του φορολογικού μας συστήματος, της κοινωνικής πρόνοιας και του συστήματος υγείας, ώστε να είναι δίκαια και να λειτουργούν αποτελεσματικά.

Τέταρτον, να προχωρήσουμε σε μια σημαντική, ριζοσπαστική, αν θέλετε, μετάβαση στην πράσινη οικονομία. Πρέπει να κινητοποιήσουμε την οικονομία μας και τους πολίτες μας στον τουρισμό, στη γεωργία, στην ενέργεια, στις μεταφορές, ώστε να γίνουμε ηγετική δύναμη σ' αυτόν τον τομέα παγκοσμίως.

Πέμπτον, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, δεν μπορούμε να υλοποιήσουμε  όλα αυτά, αν δεν έχουμε το θάρρος να επιφέρουμε σημαντικές αλλαγές στο πολιτικό μας σύστημα, να εκδημοκρατίσουμε το βαθύτατα συγκεντρωτικό, προσανατολισμένο στη χειραγώγηση σύστημα, τη δημόσια γραφειοκρατία, να καταπολεμήσουμε τη διαφθορά και τον νεποτισμό.

Οι αρχές μας για τη δημοκρατική διακυβέρνηση είναι:

Πρώτα από όλα, η διαφάνεια. Λέμε ότι κάθε έγγραφο που υπογράφεται από κάποιον Έλληνα υπουργό ή ανώτατο δημόσιο υπάλληλο θα δημοσιοποιείται, ηλεκτρονικά, για παράδειγμα

Δεύτερον, απολογισμός για το πού ξοδεύεται το δημόσιο χρήμα.

Τρίτον, αξιοκρατία στις δημόσιες υπηρεσίες και διαρκής αξιολόγηση των κυβερνητικών επιτευγμάτων.

Τέταρτον, συμμετοχή όλων, μέσα από δημόσια διαβούλευση και συμμετοχή στις πολιτικές αποφάσεις.

Ο στόχος μου, ο οποίος γνωρίζω ότι είναι φιλόδοξος, είναι να καταστήσω την Ελλάδα πρότυπο δημοκρατικής διακυβέρνησης. Τους σημερινούς πολίτες, που αισθάνονται περιθωριοποιημένοι, απομονωμένοι και εγκαταλελειμμένοι στην τύχη τους από ένα διεφθαρμένο κράτος, θέλουμε να μετατρέψουμε σε πολίτες με δικαιώματα και ευθύνες, πολίτες που θα διαδηλώνουν ενεργά και δεν θα νιώθουν αποξενωμένοι από την εργασία τους, τη γειτονιά τους, την πόλη τους.

Οραματίζομαι μια Ελλάδα, όπου ο κάθε πολίτης θα συνεισφέρει στη δημιουργία μιας βιώσιμης και συμμετοχικής κοινωνίας.

Γι' αυτό, σας προσκαλώ απόψε να συμμετάσχετε στην εκστρατεία μας για δημοκρατική αλλαγή στην Ελλάδα και για παγκόσμια αλληλεγγύη. Δεν πρέπει, ούτε να υποκύψουμε στη μοιρολατρία, ούτε να ψάξουμε για ένα νέο δόγμα, ένα νέο φονταμενταλισμό ή απολυταρχισμό, ή για νέους αυταρχικούς ηγέτες, που θα μας γεμίσουν υποσχέσεις. Κάτι τέτοιο απλώς θα οδηγήσει σε περισσότερη βία και δυστυχία. Πρέπει να ενισχύσουμε το δημοκρατικό μας πνεύμα και τους θεσμούς.

Όπως γνωρίζετε, η λέξη «Δημοκρατία» στα ελληνικά σημαίνει κυριαρχία του δήμου, δηλαδή του λαού. Όμως, πρέπει να κάνουμε ένα ακόμα βήμα, να χρησιμοποιήσουμε νέες τεχνολογίες, όπως είναι οι κοινωνικές δικτυώσεις, τα διαδραστικά εργαλεία συνεργασίας που θα δημιουργήσουν μια συμμετοχική δημοκρατία, τα εργαλεία του Διαδικτύου. Είδα κάπου εδώ τον Anthony Burnett, με τον οποίο έχουμε συζητήσει αυτό το θέμα πολλές φορές, δηλαδή πώς θα λειτουργήσει η ανοιχτή σε όλους Δημοκρατία και πώς θα προχωρήσουμε τη διαβούλευση περισσότερο μέσω του Διαδικτύου.

Έτσι θα γίνουμε δημιουργοί, όπως λέμε στα ελληνικά. Δημιουργός, σημαίνει στα ελληνικά, κάποιος που φτιάχνει. Στην κυριολεξία, σημαίνει «δήμος και έργο», δηλαδή τα έργα του λαού.

Γι' αυτό, ας συμμετάσχουμε όλοι κι ας δημιουργήσουμε τον κόσμο του αύριο. Αυτή είναι η σημερινή δημοκρατική πρόκληση για όλο τον κόσμο, και για την Ελλάδα.

Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.