Δώδεκα μέτρα για την στήριξη των τουριστικών επιχειρήσεων |
Ομιλία Γιώργου Α. Παπανδρέου στη συνάντηση των Παραγωγικών και Κοινωνικών Φορέων της χώρας για θέματα Τουριστικής Πολιτικής |
Τετάρτη, 18 Φεβρουαρίου 2009 |
Να σας καλωσορίσω σε αυτή τη συνάντηση. Έχουμε κάνει κατά καιρούς αρκετές συναντήσεις με συναρμόδιους φορείς σε διάφορους τομείς, για να διαβουλευτούμε και να εμπλουτίσουμε τις δικές μας προτάσεις με τη δική σας εμπειρία, γνώση, αλλά και να συζητήσουμε προβλήματα τα οποία έχετε, για να μπορούμε από κοινού να τα αντιμετωπίσουμε με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο. Θέλω να πω δυο λόγια γενικότερα στην αρχή. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια ιδιαίτερη κρίση. Υπάρχει η διεθνής κρίση, αλλά δυστυχώς, εδώ και αρκετά χρόνια θα έλεγα, δεν έχουμε αξιοποιήσει σημαντικά, δικά μας αναπτυξιακά αποθέματα. Μάλιστα, έχουμε χάσει και πολλές ευκαιρίες και σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις και στην ανάγκη σημαντικών μεταρρυθμίσεων, ιδιαίτερα στο κράτος, και βεβαίως και στους πόρους που πολλές φορές μας αναλογούν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η χώρα μας μπαίνει σε μια κρίση, δυστυχώς ανοχύρωτη από πλευράς δυνατοτήτων, τις οποίες θα μπορούσαμε να έχουμε και δεν έχουν αξιοποιηθεί απ' αυτή την κυβέρνηση. Εμείς έχουμε αντιμετωπίσει την κρίση μέσα από έναν πιο ενεργό και ουσιαστικό ρόλο της Πολιτείας. Θεωρούμε ότι, είναι η ώρα που η Πολιτεία, το κράτος, πρέπει να παίξει το ρόλο που του αναλογεί, και δεν μπορούμε να περιμένουμε τα γεγονότα να εξελιχθούν με έναν τυχαίο τρόπο. Μάλιστα, ο χρόνος είναι πάρα πολύ σημαντικός. Όσο πιο αργά πάρουμε μέτρα, τόσο δυσκολότερη θα είναι η ανάκαμψη, γιατί μπαίνουμε σε έναν φαύλο κύκλο, έναν φαύλο κύκλο όπου μειώνεται ο τζίρος, η μείωση του τζίρου χτυπά τις εταιρείες, γενικότερα, όχι μόνο τις τουριστικές, δεν έχουν έσοδα, αυτές απολύουν, δεν έχει το κράτος τα απαραίτητα έσοδα, δεν υπάρχει χρήμα στην αγορά, μειώνεται ακόμα περισσότερο ο τζίρος κ.ο.κ. Πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο ενός οικονομικού κατήφορου. Γι' αυτό υπάρχουν, και το βλέπουμε διεθνώς πια, όπως στις Ηνωμένες Πολιτείες, πρωτοφανή για τα τελευταία χρόνια μέτρα και πολιτικές, απ' τις εθνικοποιήσεις τραπεζών, μέχρι και τη μεγάλη επένδυση από το κράτος σε υποδομές και την τόνωση της πραγματικής οικονομίας και της αγοράς. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει μεγαλύτερη υστέρηση. Θεωρώ ότι έχει ακόμα πολλά περιθώρια και λόγω των δομικών της προβλημάτων, είμαστε 27 χώρες, αλλά και λόγω των συντηρητικών αντανακλαστικών που έχει σήμερα. Θα έπρεπε να κινηθεί πολύ πιο γρήγορα και πολύ πιο άμεσα για την τόνωση της οικονομίας, με ουσιαστικότερα και πιο συντονισμένα μέτρα. Οι δικές μας τράπεζες δεν έχουν χτυπηθεί από τα λεγόμενα τοξικά ομόλογα. Είχαμε προειδοποιήσει όμως εδώ και χρόνια, όταν είχε ξεσπάσει το λεγόμενο σκάνδαλο των ομολόγων στο ασφαλιστικό, είχαμε αντιδράσει τότε για τις επενδύσεις που κάποια απ' αυτά τα ιδρύματα είχαν επενδύσει σε -τότε δεν τα λέγαμε τοξικά - σύνθετα ομόλογα και είχαμε ερωτηματικά για το πού πάνε τα χρήματα αυτά. Ευτυχώς, αντιδράσαμε εμείς ως αντιπολίτευση και δεν επένδυσαν περισσότερα ούτε οι τράπεζες, ούτε οι ασφαλιστικές εταιρείες. Όμως, επηρεαζόμαστε και απ' την ευρύτερη περιοχή. Έχουν οι τράπεζές μας σημαντικές επενδύσεις στα Βαλκάνια, σε δικά τους παραρτήματα ή και βεβαίως σε άλλες δανειακές υποχρεώσεις με εταιρείες της περιοχής. Και η ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, και όχι μόνο, έχει επηρεαστεί όπως και εμείς, αλλά αυτή ακόμα πιο πολύ, απ' τις αρνητικές εξελίξεις. Γι' αυτό, εμείς θεωρούμε ότι χρειάζεται μια ουσιαστική παρέμβαση της Πολιτείας, του κράτους. Εμείς έχουμε καταθέσει πέντε άξονες για την αντιμετώπιση της κρίσης και, μέσα από αυτούς τους άξονες, θέλω να παρουσιάσω τις δικές μας σκέψεις για τον τουρισμό. Πρώτα απ' όλα, έχουμε ένα πακέτο μέτρων για την άμεση αντιμετώπιση της κρίσης, δηλαδή να στηρίξουμε την πραγματική οικονομία, να στηρίξουμε την αγορά, να στηρίξουμε τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Αν θέλετε, μπορούμε και αυτές τις προτάσεις κάποια στιγμή, ή να σας τις δώσουμε, ή να τις ακούσετε απ' τα αρμόδια στελέχη του Κινήματος. Δεύτερον, πρέπει εκ των πραγμάτων να ενισχύσουμε εκείνα τα στρώματα που πλήττονται περισσότερο, τα αδύναμα στρώματα, τη μεσαία τάξη που έχει τώρα ιδιαίτερα προβλήματα, με συγκεκριμένα μέτρα τα οποία έχουμε προτείνει, και με την ανόρθωση του κοινωνικού κράτους. Τρίτον, είναι ανάγκη η Ελλάδα να μπει σε ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο. Εμείς μιλάμε για την Πράσινη Ανάπτυξη. Όταν πρωτομιλήσαμε γι' αυτό, ίσως ακουγόταν λίγο περίεργο στα αυτιά πολλών. Σήμερα, δεν υπάρχει προοδευτικός ηγέτης, και όχι μόνο, που να μη μιλάει για την ανάγκη να πάμε σε μια Πράσινη Ανάπτυξη. Θεωρώ ότι η Ελλάδα έχει πολλά πλεονεκτήματα και είναι σε μια θέση πολύ καλή, συγκριτικά με άλλες χώρες, για να μπει σε αυτή τη λεγόμενη Πράσινη Οικονομία. Απαιτείται όμως, και εδώ, βούληση και σχέδιο. Εμείς σύντομα θα καταθέσουμε πλήρως την πρότασή μας και γι' αυτό το αναπτυξιακό μοντέλο. Τέταρτον, χρειάζεται να υπάρξει ένα κράτος ευνομούμενο. Η λειτουργία του κράτους είναι καθοριστικής σημασίας. Όταν μιλάμε βεβαίως για πιο ισχυρό κράτος, δεν μιλάμε για ένα μεγαλύτερο, πιο σπάταλο και πιο διεφθαρμένο κράτος. Μιλάμε για ένα κράτος που επιτέλους μπορεί να λειτουργεί με κανόνες, με διαφάνεια, με την αξιοποίηση σημαντικών πόρων που σήμερα χάνονται με τη διαφθορά. Σήμερα, είδε το φως της δημοσιότητας έκθεση της Διεθνούς Διαφάνειας, για το πόσο κοστίζει το ελληνικό κράτος στον Έλληνα πολίτη, από πλευράς διαφθοράς. Και βεβαίως, να αισθανθεί και τη σιγουριά ο Έλληνας πολίτης, ο επιχειρηματίας, ότι υπάρχουν υγιείς σχέσεις συνεργασίας, με κανόνες και με σχέδιο. Αυτό δεν υπάρχει σήμερα και υπονομεύει την ανάπτυξη της χώρας μας. Και βεβαίως, υπονομεύει σημαντικά δικαιώματα των Ελλήνων πολιτών, όπως είναι η υγεία, η παιδεία, η κατάρτιση, η πρόνοια. Δεν παρέχονται με τον απαραίτητο τρόπο, αποτελεσματικά, παρά τα σημαντικά χρήματα που δίνονται σε αυτούς τους τομείς. Τέλος, ο πέμπτος άξονας των δικών μας προτάσεων, είναι ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να είναι απούσα από τις σημαντικές εξελίξεις και διαπραγματεύσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο και διεθνώς, αλλά ιδιαίτερα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αντί για προτάσεις που πρέπει να καταθέτει και να διεκδικεί, έχουμε ουσιαστικά πλήρη απουσία, αλλά και πλήρη αναξιοπιστία. Κάθε φορά που «βγαίνουμε» στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ουσιαστικά μας γυρίζουν πίσω, απορρίπτοντας τις προτάσεις της κυβέρνησης. Είναι τραγική αυτή η κατάσταση, να μην μπορεί μια χώρα να καταθέτει σοβαρές προτάσεις ή να μην τις διαπραγματεύεται, ώστε να μπορεί να έχει και τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εμείς έχουμε σημαντική εμπειρία και γνώση των ευρωπαϊκών θεσμών, και έχουμε δείξει στο παρελθόν τη δυνατότητά μας, η Ελλάδα να διαπραγματεύεται σε ακόμα πιο δύσκολα θέματα και να έχει επιτυχίες. Θέλω να τονίσω ότι εμείς βλέπουμε εκ των πραγμάτων έναν πιο ουσιαστικό ρόλο του κράτους στην προστασία της ελληνικής οικονομίας αυτή τη στιγμή. Και δεύτερον, εμείς παρουσιάζουμε και τα άμεσα μέτρα, παρουσιάζουμε και τη μακροπρόθεσμη στρατηγική μας. Και ο λόγος που το κάνουμε αυτό, είναι ότι η μακροπρόθεσμη στρατηγική δίνει και μία αξιοπιστία, όχι μόνο στον Έλληνα, αλλά και όταν η χώρα βγαίνει να δανειστεί από τη διεθνή αγορά. Είχα σε βάθος συζητήσεις με υπουργούς Οικονομίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως πρόσφατα με τον υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας. Όταν άκουσε ότι εμείς θα συνδυάσουμε -τουλάχιστον εμείς, ως ΠΑΣΟΚ- τις προτάσεις μας για την άμεση στήριξη της οικονομίας, με τις απαραίτητες αλλαγές και υποδομές, που θα κάνουν πιο βιώσιμη και πιο ανταγωνιστική την οικονομία μας, κατανόησε ότι είναι ένα σημαντικό επιχείρημα, το οποίο το είδε πολύ θετικά, πολύ ενισχυτικά για την Ελλάδα. Αν απλώς του λέγαμε, ότι χρειαζόμαστε τώρα ένα δάνειο για να τα βγάλουμε πέρα, χωρίς ένα σχέδιο, όχι μόνον αυτός βεβαίως, αλλά και οι διεθνείς αγορές, θα είναι πολύ πιο επιφυλακτικοί και θα κοστίζει πολύ περισσότερο το χρήμα το οποίο θα παίρνουμε. Μάλιστα, στην πρόταση για την Πράσινη Ανάπτυξη, ο ίδιος είπε αμέσως, χωρίς να το πω εγώ, «Πράσινο Τουρισμό, η Ελλάδα αυτό έχει, τον τουρισμό, γιατί να μην έχετε αυτή την εναλλακτική προσέγγιση ποιοτικού τουρισμού;» Προφανώς, δεν το έλεγε μόνον ως υπουργός Οικονομικών, αλλά ως ένας Γερμανός, ο οποίος φέρνει αμέσως στο νου του το brand της Ελλάδας, την εικόνα, το σήμα κατατεθέν της Ελλάδας, τι μπορούσε να προσφέρει η Ελλάδα στην Ευρώπη και όχι μόνο. Να μπω τώρα πιο συγκεκριμένα στον τομέα του τουρισμού, αναγνωρίζοντας κατ' αρχήν ότι ο τομέας αυτός είναι καθοριστικός και πρωτεύων για την οικονομία, και τώρα, και ακόμα περισσότερο στο μέλλον. Έχουμε ανάπτυξη που έχει περιοριστεί κάτω από το 1%, πιθανώς να είναι κοντά στο 0,2% και, βεβαίως, για το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, η ναυτιλία και ο τουρισμός είναι βασικές πηγές, θα δοκιμαστούν από την πτώση και των ναύλων και των ταξιδιωτικών δαπανών, και θα επηρεαστούν οι ζωές μας. Απ' ό,τι εσείς μας λέτε και απ' ό,τι βλέπουμε κι εμείς, δεν θα είναι μια καλή τουριστική χρονιά, γεγονός που προδικάζει ένα μεγάλο πρόβλημα στις τουριστικές επιχειρήσεις, προδικάζει ένα μεγάλο πρόβλημα και στην απασχόληση, στους εργαζομένους. Και βεβαίως, δεν μιλώ μόνο για τα ξενοδοχεία, αλλά μιλώ γενικότερα για όλες τις τουριστικές δραστηριότητες, τις οποίες εκπροσωπείτε άμεσα ή έμμεσα. Έχετε μιλήσει για μείωση, της τάξης του 30%. Θεωρούμε ότι τα μέτρα στήριξης της τουριστικής βιομηχανίας, που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός στις 18 του περασμένου Δεκεμβρίου, τότε βέβαια που καιγόταν η Αθήνα, δεν έχουν ακόμα ενεργοποιηθεί, δεν έχει γίνει κάτι ούτε στο νομοθετικό πεδίο, ούτε στο χρηματοδοτικό. Φοβάμαι ότι, όπως και σε πολλά άλλα, αυτά ποτελούν μια κίνηση εντυπωσιασμού, δίχως αντίκρισμα. Δεν βλέπουμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο και μιλάμε για μια tabula rasa για τον τουρισμό. Ξεκινώντας από τους ευρύτερους στόχους, και θα ήθελα ν' ακούσω και τις δικές σας σκέψεις, όπως σας είπα, θα ξεδιπλώσουμε σε επιμέρους τομείς τις επόμενες εβδομάδες τις προτάσεις μας. Ιδιαίτερα για το νέο πρότυπο της Πράσινης Ανάπτυξης, που είναι ένα αναπτυξιακό μοντέλο που εδράζεται στην επένδυση, στην ποιότητα, στις νέες ενεργειακές, εκπαιδευτικές, πληροφοριακές, συγκοινωνιακές υποδομές και βεβαίως στην αξιοποίηση της νέας τεχνολογίας, από τον αγροτικό τομέα, μέχρι και τις υπηρεσίες μας, όπως είναι ο τουρισμός. Η ολοκληρωμένη αυτή πρόταση σημαίνει και μια ολοκληρωμένη πρόταση στρατηγικής για τον τουρισμό. Να περάσουμε απ' τον μαζικό στον ποιοτικό τουρισμό. Βέβαια, δεν σημαίνει ότι δεν θέλουμε πολλούς τουρίστες, σημαίνει όμως ότι θέλουμε τον ποιοτικό τουρισμό. Για τον ποιοτικό τουρισμό, θα προσέθετα στη λέξη «ποιότητα», και την λέξη «ταυτότητα», με την έννοια του να ξέρει ο άλλος ότι, ο ελληνικός τουρισμός ή ο συγκεκριμένος προορισμός στην Ελλάδα, το συγκεκριμένο νησί, η συγκεκριμένη περιοχή, έχει μια ιδιαίτερη ταυτότητα από πλευράς υπηρεσιών και από πλευράς βεβαίως ευρύτερου περιβάλλοντος, φυσικού, πολιτιστικού, ή άλλων υπηρεσιών, υγείας κτλ. Άρα, λοιπόν, ποιότητα με ιδιαίτερη ταυτότητα, την οποία εμείς πρέπει ν' αναδείξουμε για να είμαστε ανταγωνιστικοί στη διεθνή αγορά. Οπωσδήποτε, η προστασία και η διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος είναι βασικό στοιχείο, το οποίο εμείς θέλουμε να διαφυλάξουμε και να επενδύσουμε σ' αυτό, για να μπορέσουμε να έχουμε αυτή την τουριστική ταυτότητα. Μιλάμε συνεπώς για την προώθηση του Πράσινου Τουρισμού, με έμφαση στην ποιότητα, την προσπελασιμότητα και τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Αυτές μπορούν να συνδυαστούν με τις πιο συμβατικές και κλασικές μορφές τουρισμού, για να γίνουμε ακόμα πιο ανταγωνιστικοί. Μιλάμε για διακριτούς ρόλους στους φορείς χάραξης από τη μία και υλοποίησης από την άλλη, της τουριστικής πολιτικής. Στη νομοθετική οργάνωση του ελληνικού τουρισμού, κύριο μέλημα είναι ν' αλλάξουμε την σημερινή πρόταση χωροταξικού πλαισίου της Νέας Δημοκρατίας, που θεωρούμε επικίνδυνη για το μέλλον του τουρισμού μας, και να φέρουμε έναν νέο αναπτυξιακό νόμο, που θα βοηθήσει και στην αναγνώριση των δικαιωμάτων και στην προστασία των εργαζομένων στον τουρισμό. Άμεση και ουσιαστική αναβάθμιση της τουριστικής παιδείας, με την δημιουργία προπτυχιακών Τουριστικών Πανεπιστημιακών Σχολών στα δημόσια Πανεπιστήμια, την έμφαση στην δια βίου εκπαίδευση, δηλαδή την συνεχιζόμενη εκπαίδευση των εργαζομένων και στελεχών στον τουρισμό -θα δώσουμε μεγάλο βάρος εδώ- καθώς και την αποτελεσματική εποπτεία των μη κρατικών σχολών. Έχω μιλήσει επίσης κατά καιρούς για το γεγονός ότι θα μπορούσε η Ελλάδα να έχει Τουριστική Σχολή, που θα είναι διεθνές κέντρο και πρότυπο, όπως έχουν π.χ. χώρες σαν την Ελβετία, σε κάποιες από τις Περιφέρειές μας. Και θα μπορούσε αυτή η Σχολή να έχει στενή συνεργασία ή να συνιδρυθεί με φορείς του ίδιου του τουρισμού, με την Αυτοδιοίκηση, με την Περιφέρεια και με το κράτος. Αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων του ελληνικού τουρισμού. Βεβαίως, αυτός είναι βασικός μας στόχος, με την επέκταση του τουρισμού μας, μέσω της ορθής προβολής, και στις ενιαίες αγορές, αξιοποιώντας και τον πολιτισμό και το περιβάλλον μας. Επένδυση στις υποδομές που χρειάζονται για τον εκσυγχρονισμό και την ποιοτική αναβάθμιση του τουρισμού μας, υποδομές που έχουν σχέση με το περιβάλλον, τον πολιτισμό και τις συγκοινωνίες. Τώρα, θα ήθελα να αναφερθώ στα άμεσα μέτρα. Όπως σας είπα, αυτά είναι προς συζήτηση αν θέλετε, αλλά είναι μέτρα τα οποία έχουν δουλέψει Τομείς του Κινήματός μας και, θα ήθελα να ευχαριστήσω όσους έχουν δουλέψει γι' αυτά, με κόπο και με ευαισθησία.
Για να καλυφθούν και οι θέσεις εργασίας, αλλά και οι επιχειρήσεις και τα ξενοδοχεία, εμείς θεωρούμε ότι απαιτούνται, και γι/αυτό προτείνουμε, δώδεκα μέτρα:
Τελευταίο θέμα, που είναι επίσης πολύ σημαντικό, και το έχετε συζητήσει και εσείς, είναι το ζήτημα του τέλους Παρεπιδημούντων. Εμείς δεν καταργούμε το τέλος Παρεπιδημούντων, διότι θεωρούμε ότι στερεί πόρους από τους μεν για να τους δώσει στους δε. Δηλαδή, δεν λύνεται το πρόβλημα της οικονομίας μας, με το να πάρουμε από τον ένα κλάδο και να δώσουμε στον άλλο, ή από τον ένα τομέα στον άλλο, όμως, από την άλλη μεριά, αυτοί οι πόροι πηγαίνουν στην καθαριότητα, στην ποιότητα ζωής των περιοχών, που τελικά έλκουν τον τουρισμό. Επίσης, εξετάζουμε σοβαρά τη μείωση του ΦΠΑ στις τουριστικές επιχειρήσεις. Είναι κάτι που νομίζω έχει κάνει και η Κύπρος και είναι ένα πολύ αποτελεσματικό μέτρο. Θα το ανακοινώσουμε σύντομα, αφού κουβεντιάσουμε και μαζί σας, και βεβαίως θα μπορούσαμε να συζητήσουμε μια μείωση της τάξης του 2%. Αυτό απαιτεί βεβαίως μια συζήτηση με εσάς, αλλά και μια πιο καθαρή εικόνα των οικονομικών δυνατοτήτων. Όμως, είμαστε αποφασισμένοι να προχωρήσουμε προς αυτή την κατεύθυνση. Θεωρούμε, λοιπόν, ότι αυτά είναι μέτρα και άξονες της πολιτικής μας για την αντιμετώπιση της κρίσης. Θέλουμε και εσείς να συμβάλετε, όχι μόνο με τις προτάσεις σας. Υπάρχει ένα ζήτημα ουσιαστικής τόνωσης της τουριστικής εσωτερικής αγοράς, που μπορεί να υποστηριχθεί, όχι μόνο με την οικονομική στήριξη της Πολιτείας, αλλά και με τα δικά σας ελκυστικά πακέτα, με τιμές μειωμένες, που θα μπορέσουν να βοηθήσουν τον εγχώριο τουρισμό, ώστε να υπάρξει τζίρος, να γίνει ελκυστικότερος και ανταγωνιστικότερος προορισμός η Ελλάδα και ο ελληνικός τουρισμός, και να μην αισθάνεται ο Έλληνας ότι θα βρει φθηνότερα πακέτα φεύγοντας από την Ελλάδα, παρά κάνοντας τουρισμό εδώ. Έχουμε αντιμετωπίσει και παλαιότερα κρίσεις στον τουρισμό και συνήθως αυτές υποστηρίζονται, υπάρχει ένα μαξιλάρι ασφαλείας που είναι ο εσωτερικός τουρισμός. Εδώ, λοιπόν, μπορούμε να δούμε και εμείς πώς μπορούμε να βοηθήσουμε προς αυτή την κατεύθυνση. Αυτά ήθελα να τονίσω, να σας παρουσιάσω τις προτάσεις μας και να ανοίξω έναν διάλογο μαζί σας, ώστε να καταγράψουμε και τις δικές σας παρατηρήσεις. Είμαστε ανοιχτοί, θέλουμε να καταθέσετε τις απόψεις σας με καθαρότητα και ειλικρίνεια, διότι χωρίς την ειλικρίνεια και την ευθύτητα, αλλά και χωρίς ανοιχτή σκέψη, δεν θα μπορέσουμε κι εμείς να πάρουμε τις σωστές αποφάσεις, και να είμαστε όσο γίνεται πιο αποτελεσματικοί για την αντιμετώπιση των προβλημάτων, που έχετε και εσείς, που έχουμε όλοι μας, στην οικονομική αυτή κρίση την οποία αντιμετωπίζουμε. Και πάλι σας ευχαριστώ για την παρουσία σας. |